修心七要集解脫協會 編譯切卡瓦 羅卓泰耶1 著

Transcription

1 修心七要集解脫協會 編譯切卡瓦 羅卓泰耶1 著

2 月光童子系列序言 月光童子 乃岡波巴大師於佛住世時之名號 大師曾於 佛前, 誓言護持佛陀教法之實義傳承, 故而得此尊名 現今藏傳佛教翻譯類文獻, 尤其是噶舉派藏譯漢著作, 多為經驗性實修之口訣, 鮮有以理論為主之論典 惟本 月光童子系列 之要務, 即以詮釋理論性教言為宗旨, 擬陸續翻譯出版往昔噶舉祖師所著之各類論典 誠望能藉此機會, 謹將更多珍貴藏文典籍譯為中文, 使之得以保存, 進而推動歷代祖師重要文獻之弘揚 與此同時, 更期能逐步恢宏達波噶舉千年相繼 智慧深蘊之殊勝講修傳統 願善妙吉祥! 第十七世大寶法王噶瑪巴鄔金欽列多傑序於美國 二 一八年三月十日 3

3 月光童子系列序 月光童子文化隸屬解脫協會, 出版藏傳佛教噶舉派歷代大師的論典著作為主 解脫協會, 由創辦人羅卓仁謙於二 一六年初在菩提迦耶德噶寺參與第三屆解脫莊嚴論研討會時, 與大寶法王尊者請示, 希望能夠投入噶舉派文獻的翻譯 研究與考證, 由法王慈悲指示並賜予名稱 親書墨寶, 成立此協會, 並在得知本會將出版第一本譯作時, 又再次賜予名稱 月光童子 月光童子, 是無比岡波巴大師在佛前聽法時的法名, 得到法王尊者賜予這個名字及其伴隨而來的期許與重任, 讓我們在感到無比榮幸的同時, 深刻地體會到 任重而道遠 這句話的意涵 解脫協會的主旨, 以翻譯 研究 比較與推廣噶舉派的祖師論典為主 : 在藏傳佛教中, 大師的著作可以分成教授 (man ngag) 與論典 (gzhung), 前者大多為祖師從實修經驗談及修持過程中的重要提點, 後者則是重於詮釋印度大師們的論典 思 想與宗義, 或可以說, 前者重點闡述所對應的是世親菩薩所說教證二法中的 證法, 後者則是在 教法 上進行深入的剖析 解脫協會相信, 透過徹底了解並實踐戒 定 慧, 才能達到 系統性學習 的目標 走向解脫, 因此著重在研究 翻譯 推廣大師們詮釋戒 定 慧三學的論典, 而其中, 由噶舉派大師所著作的論典譯本, 都將依序由月光童子文化出版 以 噶瑪噶舉在華人地區扎根 為目標, 我們所翻譯的論典, 都在請示法王尊者後, 以教派在藏文中最主要的論典磐石開始翻譯, 並持續與教派內堪布團交流意見, 這讓我們在翻譯上的呈現, 能夠以重視白話文 易讀的文字, 取代完全從藏文直譯, 卻生澀不合華語文法的文句, 而不會流失其原本的真實意涵 其次, 為了讓華人圈讀者們, 在閱讀該論典時, 同時可以從華文大藏經中找到相對資料, 每部藏文論典中大師所引用的經論文句, 我們都以其在華語大藏經中所對應的經典名稱 內容與文句為主來呈現, 取代逕自翻譯的作法, 這個過程非常的 4 修心七要套組 5

4 花時間, 但我們相信, 正是這樣嚴謹的態度, 才能讓佛法久住於 世間 月光童子文化的每一個翻譯計畫, 都由解脫協會進行公開 的募資, 所以我們的每一本著作都採免費流通 歡迎你加入我 們的行列, 一起走向解脫 走向噶舉派無數大師們的正法寶庫 6 修心七要套組 7

5 本書序 不論是原始佛法所追求的 慧學, 或是大乘佛法所重視的 般若, 都共享 透過禪修來轉化認知 作為佛法的一大特色 其中, 菩提心更是大乘佛法的核心 根本 根據 解脫莊嚴論 的說法 : 從皈依發心 觀修二無我到五道十地之間的一切法門, 總歸都是在菩提心的範疇中 菩提心的定義恰如大乘佛法一般, 隨著時間的進展而有不同的表現, 包括不同時代的經典上 論典上, 都有不同的描述與定義 ; 在藏傳佛法體系中, 主要依循是兩個源頭 : 一者是 現觀莊嚴論 中的定義 : 發心為利他, 求正等菩提 次者則是根據 解深密經 的記載 : 菩提心者, 其相有二 : 勝義菩提心及世俗菩提心者是 主張菩提心分成兩種, 更進而認為前者的定義屬於 世俗菩提心 的範疇 既然菩提心是大乘的主心骨, 可想而知, 菩提心禪修必然就是大乘的主要法門 這個法門包括很多不同的系統, 諸如經典上描述的各種培養菩提心的技巧, 乃至於流傳在論典上的各 種法門, 其中在藏傳佛法中較為有名的, 主要是流傳於噶當派的各類禪修口訣 噶當派源自阿底峽尊者, 但真正的開派祖師是其法嗣 仲敦巴居士 阿底峽尊者是一位行解並重的大德, 也是藏傳佛法後弘期的重要代表人物, 他具備論師 禪師與密法阿闍梨等的性格於一身, 並將思想鎔鑄在實修中, 這樣的門風由其繼承人仲敦巴發揚光大 : 所謂 噶當 一詞, 為 佛經所說皆為口訣 之意 ; 換句話說, 這是一個重視將經典所說的內容轉化為禪修指導的宗派 隨著噶當派的發展進程, 也漸漸開展出重視經論的教典系 重視實修導引的口訣系等等, 但此宗派在藏傳佛法中的角色, 代表的正是將顯教經典義理轉為實修的 老實修行 道風 ; 因此, 在噶當派中就有大量的 菩提心禪修 技巧, 並以 修心 之名流傳於世 其中, 切卡瓦. 耶謝多傑所寫的 修心七要 被認為是其中的佼佼之作 首先, 作者本人年輕時求教於惹瓊巴尊者座下, 其為密勒日巴尊者的大弟子, 這注定了作者重視禪修的性格 8 修心七要套組 9

6 其次, 他在噶當派祖師排列中出生較晚 切卡瓦求學時, 諸如另一部也極為有名的教導 修心八頌 等其他修心法門早已問世 第三, 他年長後師從霞惹瓦, 後者是仲敦巴弟子 開教典系的博多瓦大師之傳人, 並從霞惹瓦處學到了結合呼吸修持自他交換的法門 所應當掌握的最基本 重要 不可忘之實修法門, 他自己也在帶領閉關時為此著作寫下了前面的祈請文 科判和後面的願文, 以及針對根本頌進行消文性的註釋 而註釋後段引用的覺囊派多羅那他的教言指導, 則是沿用噶陀仁珍千寶仁波切的譯本, 此外的其他譯文則都是筆者的作品 自他交換, 是源自 入菩薩行論 的一種禪修技巧, 但據傳, 結合呼吸來實踐此禪修技巧, 實是阿底峽尊者的個人修持, 只在其主要法嗣間流傳 在霞惹瓦圓寂後, 切卡瓦繼承了其住持法位與教學責任, 並將這一系列的優勢背景, 以 自他交換 法門作為修心之主軸, 建構了修持菩提心的七個要點, 成書此 修心七要 此譯本的出品, 本非解脫協會既有的翻譯計畫, 實為 2019 年中的菩提心禪修課程所翻譯 由於協會的不動如來實修營第一屆學員早已結業, 第二屆也開辦在即, 但許多學員對於修持不動如來法門, 所必須實踐的菩提心應如何按部就班圓滿, 仍有不少困惑, 因此我安排此課程作為必修科目, 並同時完成了此著作的翻譯, 作為參考資料 概言之, 此修心七要法門, 具有教觀雙美 言簡意賅等特 點, 特別是相對於早期的修心著作大多以日記 筆記的形式呈 現, 文體零散, 修心七要的科判大綱架構極為完整, 易於理解 此譯本的完成, 除了感謝索達吉堪布 仁真千寶仁波切等 翻譯先賢外, 也要感謝智慧林佛學院院長堪布慈囊仁波切在部 分口語上協助的釋疑 這次我翻譯的 修心七要集, 採用的是索達吉堪布早已 翻譯的根本頌, 並以蔣貢康楚羅卓泰耶所寫的註解為本 康楚 曾在其閉關指南建議 修心七要 是所有進入傳統三年閉關者, 二 一九年六月字於台灣台北 10 修心七要套組 11

7 目錄 前行 正行 修心 座間修持 轉化惡緣為菩提道 修心七要 透過世俗菩提心 透過勝義菩提心 修心七要 透過特別的修行 濃縮終生之修持 要 在生的作法 臨終的作法 修心有成之徵兆 修心之誓言 正說消文 修心之學處 介紹前行之基礎法 座前行 附論傳承口訣 教授前行 正行 修習菩提心 修心 心 附修勝義菩提心 座上修持 047 a. 前行 049 b. 正行 座間修持 主修世俗菩提心 修心七要套組 13

8 བ ས ང བར ད པའ གས ལ འད བས དད པའ གད ང ས ལ ཞ ས བ བ བཞ གས ས 修心傳承祈請文. 至誠正信 修心傳承祈請文. 至誠正信 15

9 ཐ བ པའ དབང པ ར ལ ཚབ བ མས པ དང འཕགས པ ཐ གས མ ད མཁས 祈請牟尼補彌勒, 聖無著及世親師, 二解脫軍功德友, 及獅子賢尊足前, མཆ ག དབ ག ག གཉ ན ག ལ ས ར མ གཉ ས ག ཎ མ ཏ དང ས ང བཟང པ འ ཞབས ལ གས ལ བ འད བས བ མས དང ས ང ར བ ང ཆ བ ས མས འབ ངས ཤ ང བ ས བཏང 加持我精熟慈悲, 堪修菩提轉自私 ཟ ག ས མ ན ས པར བ ན ག ས ར བས གང ས ལ ཀ ས ལ པ ཆ ཆ ང དང གས ར ག ང པ དང མག ན པ ཨ ཏ ཤ འབ མ ས ན པ ཏ བ དང ཤ ར བ ར ལ འབ ར འཆད ཁ བ ལ ལ གས ལ བ འད བས བ མས དང ས ང ར བ ང ཆ བ ས མས འབ ངས ཤ ང བ ས བཏང ཟ ག ས མ ན ས པར བ ན ག ས ར བས ས ལ བ པ དང འ ད ཟ ར བ མ དང ལ ས ངས བ ང ཆ བ འབ མ པ ཀ ན ར ལ མཚན ཡ ན ཏན དཔལ བ མཁན ཆ ན བད བ དཔལ བཀའ བཞ གགས པ གཞ ན ན ར གས ལ བ འད བས བ མས དང ས ང ར བ ང ཆ བ ས མས འབ ངས ཤ ང བ ས བཏང ཟ ག ས མ ན ས པར བ ན ག ས ར བས བ ང ས མས བས ད གགས ཐ གས མ ད བཟང པ དཔལ ཡ ན ཏན བ ག ས གཞ ན ན བ ག ས དང པཎ ཆ ན ཤ ཀ མཆ ག ཀ ན དགའ མཆ ག ག བ མཚན ར བཙ ན ག ལ མཆ ག ཞབས ལ གས ལ བ འད བས བ མས དང ས ང ར བ ང ཆ བ ས མས འབ ངས ཤ ང བ ས བཏང ཟ ག ས མ ན ས པར བ ན ག ས ར བས 祈請大小古薩里, 金洲怙主阿底峽, 仲敦博多夏惹瓦, 及瑜伽師切卡瓦, 加持我精熟慈悲, 堪修菩提轉自私 祈請極普光上師, 拉頂蔣秋蹦喜幢, 圓燈德瓦巴和尚, 四教弘傳童子尊, 加持我精熟慈悲, 堪修菩提轉自私 祈請索札無著賢, 圓燈玄努二羅卓, 釋喬大哲棍噶秋, 棍噶卓秋尊者前, 加持我精熟慈悲, 堪修菩提轉自私 祈請隆日多羅主, 二補處圓燈棍波, 巴久爾札巴南嘉, 共三棍波尊足下, 加持我精熟慈悲, 堪修菩提轉自私 16 修心七要套組 修心傳承祈請文. 至誠正信 17

10 ལ ང ར གས ར མཚ ཀ ན མཁ ན ས ལ བའ མག ན ར ལ ཚབ ར མ གཉ ས ར ལ འབ ར ཡ ན ཏན 祈請策旺諾辛達, 登北寧結羅卓師, 噶瑪拉通利他光, 根本上師尊足下, མག ན མག ན པ དཔལ འབ ར མག ན པ གགས པའ མཚན མག ན པ ར མ པར ར ལ ལ གས ལ བ འད བས བ མས དང ས ང ར བ ང ཆ བ ས མས འབ ངས ཤ ང བ ས བཏང ཟ ག 加持我精熟慈悲, 堪修菩提轉自私 ས མ ན ས པར བ ན ག ས ར བས ཚ དབང ན ར བ ཕ ན ལས ཤ ང ར འ ཞབས བསན པའ ཉ ན བ ད ག བ བར ས བ ག ས མཚན ཀར ལ ག མཐ ང གཞན ཕན འ ད ཟ ར ར ར བའ བ མ ར མས ལ གས ལ བ འད བས བ མས དང ས ང ར བ ང ཆ བ ས མས འབ ངས ཤ ང བ ས བཏང ཟ ག ས མ ན ས པར བ ན ག ས ར བས ཞ ན ལ ག ང ས འབ ང གཉ ས པ ས གཞ གཟ ང ནས ཐ ག ཆ ན ལམ ལས ཕ ར མ ལ ག པའ གསང ཡང དག བ ང ཆ བ ས མས མཆ ག ར མ པ གཉ ས ས ས བར ན ག ང ད འཕ ལ བར བ ན ག ས ར བས ཆ ས བར ད ར ངས བས ལ བདག 加持依二離貪念, 不退轉大乘密道, 願我生穩復增長, 二種真實菩提心 加持斷八法我執, 純熟惜他遇諸相, 堪能導菩提道上, 如是修心願圓滿 願證離生滅真空, 及世俗幻緣起已, 我成就一切智智, 為盡輪迴利眾生 འཛ ན ར ད ནས བཅད གཞན གཅ ས གཏ ང ནས འབ ངས ཏ ཅ ས ང ཀ ན བ ང ཆ བ ལམ ག ག གས ས ཁ ར ན ས པའ བ ས ང མཐའ ར ཕ ན པར བ ན ག ས ར བས ད ན དམ ས འགག གནས བལ ས ང ཉ ད དང ཀ ན ར བ ར ན འབ ལ ས མའ ཚ ལ ར གས ནས ས ད པ ཇ ས ད མཁའ ཁབ འག བའ ད ན ལ ན ག བ ཐམས ཅད གཟ གས པར བདག ག ར ཅ ག ཅ ས པ འད འང 此為羅卓泰耶所造之修心導引附錄, 願善 བ ས ང ཁ ད ཡ ག ག ཡན ལག ཏ བ ག ས མཐའ ཡས ཀ ས ས ལ བ ཤ བ 18 修心七要套組 修心傳承祈請文. 至誠正信 19

11 ཐ ག པ ཆ ན པ འ གདམས ངག བ ས ང ད ན བད ན མའ ར བ བཞ གས ས 大乘口訣. 修心七要本頌 20 修心七要套組 大乘口訣. 修心七要本頌 21

12 ཨ ས ས ཐ ག པ ཆ ན པ འ གདམས ངག བ ས ང ག ས ར ལ འཁ ད ཚ ལ མ འད བ ད མ ཡ ད ཀང དག བའ བཤ ས གཉ ན འཆད ཁ བའ ལ གས ཀ ས ད ན བད ན ད མཛད ད ས ན འག ར ན ག ཆ ས བསན པ དང ས གཞ བ ང ཆ བ ཀ ས མས ས ང བ ར ན ངན བ ང ཆ བ ཀ ལམ ད ཁ ར བ ཚ གཅ ག ཉམས ལ ན ད ལ ནས བསན པ བ འབ ངས པའ ཚད བ ས ང ག དམ ཚ ག བ ས ང ག བས བ བ དང བད ན ག དང པ ན དང པ ས ན འག དག ལ བས བ ཅ ས གས ངས ཏ ད ལ གས མ དལ འབ ར ར ད དཀའ འཆ བ མ ར ག པ འཁ ར བའ ཉ ས དམ གས བས མ པའ གཉ ས པ དང ས གཞ བ ང ཆ བ ཀ ས མས ས ང བ ལ གཉ ས ད ན དམ དང ཀ ན ར བ བ དང པ ལ གས མ ས ར བ དང ས གཞ ར ས ས དང པ ན ས བས ས མས གས ལ གདབ ཡན ལག བད ན པ འབ ལ ལ ས བསང དབ གས ཉ ར གཅ ག ཏ མ འཁ གས པར བགངས 嗡梭帝! 大乘修心口訣的系統中, 有各類不同的法門, 善知識切卡瓦將其歸納於七個要點 : 一 介紹基礎的前行法 二 修持正行菩提心 三 轉化惡緣為菩提道 四 濃縮畢生之修持 五 修心有成之徵兆 六 修心之誓言 七 修心之學處 第一要 介紹基礎的前行法 : 首先修前行這包括觀修暇滿人身難得 死亡無常與輪迴過患三點 第二要 修持正行菩提心, 分成修持勝義菩提心與修持世 俗菩提心 前者包括 : 前行 正行和結行 廿一次 前行指的是皈依發心 祈請 七支供養 護身 正確數息 22 修心七要套組 大乘口訣. 修心七要本頌 23

13 གཉ ས པ ན ཆ ས ར མས ར ལམ ལ བ ར བསམ མ ས ས ར ག པའ གཤ ས ལ དཔ ད གཉ ན པ ཉ ད ཀང རང སར ག ལ ལམ ག ང བ ཀ ན གཞ འ ངང ད བཞག 第二, 正行 : 思諸法如夢, 觀心性無生, 對治亦自解, 道體住賴耶 གས མ པ ན ཐ ན མཚམས ས མའ ས ས བ ར བ གཉ ས པ ཀ ན ར བ བ ང ཆ བ ས མས བས མ པ ལ གཉ ས མཉམ བཞག དང ར ས ཐ བ བ དང པ ན 第三, 結行 : 座間修幻化 གཏ ང ལ ན གཉ ས པ ས ལ མར ས ང ད གཉ ས ར ང ལ བས ན ཏ བ གཉ ས པ ན ཡ ལ གས མ ད ག གས མ དག ར གས མ ས ད ལམ ཀ ན ཏ ཚ ག ག ས ས ང ལ ན པའ ག ར མ རང ནས བར མ གས མ པ ར ན ངན བ ང ཆ བ ཀ ལམ ད བས ར བ ན ས ད བཅ ད ས ག པས གང བའ ཚ ར ན ངན བ ང ཆ བ ལམ ད བས ར ཞ ས གས ངས ཏ འད ལ གཉ ས བསམ པ དང ས ར བའ དང པ ལ གཉ ས ཀ ན ར བ དང ད ན དམ མ དང པ ན 接著是修持世俗菩提心, 包括等至與後得兩個階段, 首先 : 雜修二取捨, 彼二乘風息 其次, 後得時 : 三境毒善根, 諸威儀持頌, 取次從自起 第三要 轉化惡緣為菩提道 : 罪滿情器時, 惡緣成覺道 這個要點包括兩個內容 : 思想與行動 前者是指世俗的思 想與勝義的思想, 首先 : 24 修心七要套組 大乘口訣. 修心七要本頌 25

14 ལ ལན ཐམས ཅན གཅ ག ལ བདའ ཀ ན ལ བཀའ ད ན ཆ བར བས མ གཉ ས པ ན འཁ ལ ས ང ས བཞ ར བས མ པ ཡ ས ང ཉ ད ས ང བ བ ན མ ད གཉ ས པ ས ར བས ས ད པ ན ས ར བ བཞ ལན ཐབས ཀ ཚ གས བསགས ས ག པ ས ང གད ན ལ མཆ ད ཆ ས ས ང མཆ ད མཆན མཆ ག འཕལ ལ གང ཐ ག བས མ ད ས ང བཞ པ ཚ གཅ ག ཉམས ལ ན ད ལ ནས བསན པ ན མན ངག ས ང པ མད ར བས ས པ ས བས ལ འཕ ན པའ ག མས པའ དཀར པ ས བ ན ག ས ན འབ ན པའ ས ན ལམ ག མཆན དག དང ས ར བ བ ཐ ག ཆ ན འཕ བའ གདམས ངག ན ས བས ལ ཉ ད ཡ ན ས ད ལམ གཅ ས ལ པ འབ ངས པའ ཚད བསན པ ན ཆ ས ཀ ན དག ས པ གཅ ག ཏ འད ས དཔང པ གཉ ས ཀ གཙ བ བཟ ང ཡ ད བད འབའ ཞ ག ར ན ད བས ན ཡ ངས ཀང ཐ བ ན འབ ངས པ ཡ ན ད ག པ བ ས ང ག དམ ཚ ག བསན པ ན 報應皆歸一, 修一切大恩 其次, 勝義的思想是指 : 迷境觀四身, 空護為最上 第二者的行動, 則是指集資 淨障 施食魔障與供養護法等四行, 所以說 : 四行勝方便, 所欲修道用 第四要 濃縮畢生之修持 : 總攝竅訣要, 應修習五力 大乘死教言, 五力重威儀 五力指的是牽引力 串習力 白種力 拔除力和祈願力 第五要 修心有成之徵兆 : 諸法攝一要, 二證取上首, 恆當依歡喜, 能散即圓滿 第六要 介紹修心之誓言 : 26 修心七要套組 大乘口訣. 修心七要本頌 27

15 ས ད ན གས མ ཁས བངས དང མ འགལ བ ཐ ཅ ར མ ས ང བ ཕ གས ར ར མ ལ ང བ ས མཆན ལ ར ག ཏ བས བ འད ན པ བས ར ལ རང ས ར བཞག ཡན ལག ཉམས པ བར ད རང བཞ ན ག མ བ གཞན ཕ གས གང ཡང མ བསམ མ ཉ ན མ ངས གང ཆ ས ན ལ ས ང འབས བ ར ར བ ཐམས ཅད སང ད ག ཅན ག ཟས སངས གཞ ང བཟང པ མ བས ན ཤགས ངན མ ར ད འཕང མ བས ག གནད ལ མ དབབ མཛ ཁལ གང ལ མ འབ མག གས ཀ ར མ གཏ ད གཏ ལ ག མ བ ལ བད ད ད མ དབབ ས ད ཀ ཡན ལག ཏ ས ག མ ཚ ལ བད ན པ བ ས ང ག བས བ བ བསན པ ན ར ལ འབ ར ཐམས ཅད གཅ ག ག ས བ ལ ག གན ན ཐམས ཅད གཅ ག ག ས བ ཐ ག མཐའ གཉ ས ལ བ བ གཉ ས གཉ ས པ གང བ ང བཟ ད པར བ གཉ ས པ ས ག དང བས ས ནས བས ང དཀའ བ གས མ ཉ ན མ ངས པ ས ས པ ན ད ན པ བཟ ག པ ར ན ཆད པ གས མ དཀའ བ བ མ འཇམ དཔལ ཆ ས ཉམས ས ལ ན ལ བས བ པར བ ར ཡ གཙ བ ར མ གས མ བང ཉམས པ མ ད པ ར མ གས མ ཆ ས ཀ མཐ ན ར ན འཛ མ པ ས མ ས ག ས ས བ བས བ བ བས མ འབལ མ ད གས མ ལ ས ངག ཡ ད གས མ དག བ དང ལན པར བ ཡ ལ ལ འབ ར ར ད གཉ ས ས ཕ གས མ ད དག ཆ ས ས དང བ ས ང ག དམ ཚ ག ཏ ས ང 恒學三總義, 轉欲自穩重, 不應說缺陷, 全莫思他過, 先淨重煩惱, 斷一切果求, 捨棄有毒食, 莫學重義氣, 莫發粗惡語, 勿候險阻處, 莫刺要害處, 犏載莫移牛, 不好強爭先, 斷除諸邪命, 天莫淪為魔, 為樂莫求苦 所謂的三總義指的是 : 不違背修心誓言 不狂妄 不片面 第七要 介紹修心之學處 : 諸瑜伽持一, 遇違緣修一, 初後行二事, 二境皆應忍, 捨命護二事, 當學三種難, 取三主要因, 修三無失壞, 成就三無離, 於境修無偏, 遍且深修習, 於厲境恆修, 不依賴他緣, 今當修主要, 不顛倒是非, 不時作時修, 當堅定而修, 以二觀察解, 不好大喜功, 不暴躁易怒, 不喜怒無常, 莫追求聲譽 28 修心七要套組 大乘口訣. 修心七要本頌 29

16 ཁབ དང གཏ ང འབ ངས ཀ ན ལ གཅ ས བཀ ལ བ ར མས ལ ར ག ཏ བས མ ར ན གཞན དག ལ ལ ས མ བ ད ར ས གཙ བ ཉམས ས བང ག ལ ག མ བ བཟ ད པ འད ན པ ར མ ང ས ང ར གཉ ར ས མས ཡ རང ར ས འཇ ག མ བ ད ལ ཆ ད ད ས ང ར ག དཔ ད གཉ ས ཀ ས ཐར བར བ ཡ ས མ བས མས ཀ ལ ང མ ས མས ཡ ད ཙམ པ མ བ འ ར ཆ མ འད ད ཅ ས ས ད ལ བ འ བས བ བ ལ ལ གས པར བས བ པས ས གས མ ལ པ བད བ འད བ ང ཆ བ ལམ ད བས ར བ ཡ ན གདམས ངག ག ཁ ངས ས ས པ ན མན ངག བད ད ར འ ས ང པ འད གས ར ག ང པ ནས བར ད པ ཡ ན 其中, 三種難, 是指在煩惱出現時意識它 扭轉它 斬斷它 ; 這必須在吉祥上師座下修學 三無失壞, 是指三種修行的順緣 : 虔信 踴躍 修學 三無離, 是指具足身語意三門善根 境, 是指豐饒時與匱乏時, 其所要修習的則是一切的佛法, 特別是修心誓言 不顛倒是非, 指的是 : 不顛倒忍辱 不顛倒欲求 不顛倒 所嚐 不顛倒悲憫 不顛倒目標 不顛倒隨喜 而如理修持上說的學處後, 其結果是 : 將此盛五濁, 轉為菩提道 此口訣的源流是 : 竅訣甘露藏, 乃傳自金洲 30 修心七要套組 大乘口訣. 修心七要本頌 31

17 ར ལ འབ ར ག དབང ཕ ག ཆ ན པ འཆང ཀ བ རང ཉ ད ཐ གས ལ གས པར འབ ངས པ ལ བར ན གདམས ངག ལ ཆ ད ད བར ད པ ན ས ན ས ངས ལས ཀ འཕ སད པས རང ག མ ས པ མང བའ ར ས ས ག བསལ གཏམ ངན ཁད བསད ནས བདག འཛ ན འད ལ བའ གདམས ངག ཞ ས ད ན ཤ ཡང མ འག ད ད ཞ ས ས ད ལ ར ར ཚ ག འད ལ ར ས བས ས དང ག ར མ འད མ ན མང ནའང འད ར ར ལ སས ཐ གས མ ད ར ན པ ཆ འ འཁ ད ཡ ག ཇ ལ བ བཞ ན བཀ ད པའ མང ལ དག འ 大瑜伽自在切卡瓦強調, 此口訣是以其修心圓滿為基礎所宣說 : 由昔修業醒, 自眾信為因, 能輕苦譏毀, 請調我執教, 今死亦無憾! 此本頌的內容在長短 順序上有很多版本, 這裡採用的是 佛子無著仁波切的教導文 願吉祥! 願善! 32 修心七要套組 大乘口訣. 修心七要本頌 33

18 ཐ ག པ ཆ ན པ བ ས ང ད ན བད ན མའ ཁ ད ཡ ག བ དམན འཇ ག བད ར བཀ ད པ བ ང ཆ བ གཞ ང ལམ ཞ ས བ བ བཞ གས ས 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 34 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 35

19 ག ར བ ད བ ད ས ཏ བ ན མ བ མས པའ འཁ ར ལ ས ན ཏ འག ད ན གཉ ས ཕ གས ལས ར མ པར ར ལ ཐ བ མཆ ག ཞབས ཀ པད ན མ ཕ ད དད པས གཙ ག ཏ བཅ ང དཔའ བ ས ང ར འ ག བཟ ང ནས ས ད འག ས ག བསལ མཚ ལས ས ལ འཇམ དཔལ ས ན རས གཟ གས དབང ས གས གགས ཆ ན ར ལ བའ སས ལ འད ད ས ང ཉ ད ས ང ར འ ལམ བཟང ས ན བ ན མ ད པའ དག བའ བཤ ས ར ལ བ ཀ ན ག འད ན པ ན བ མའ ཞབས ལ ཕག བག འ སས བཅས ར ལ བའ བག ད གཅ ག ལམ ག བར ས བས བས ད མ ད ལ ལག ལ ན བད བས འཇ ག པར ས ཟབ པས སངས ར ས འག བ ད འཆད འད ར བ ང ཆ བ ཀ ས མས ས མ པའ མན ངག ཁད པར ད འཕགས པ བ ས ང ད ན བད ན མའ ཁ ད ས ན པ ལ གས མ བར ད པའ འབ ང ཁ ངས ས འ དག ས ད ན ཁ ད གཞ ང དང ས འཆད པའ དང པ ན ཐ བ དབང སས དང བཅས པའ ཐ གས ཀ མན ངག སན ནས སན ཏ བར ད ད བ ང ཆ བ ས མས ཀ མངའ བདག གས ར ག ང པ ཆ ས ཀ གགས པ དང རང ག ས ཤ དང ས ས ས ན ཅ ང བ མས ས ང ར ལ བར ན ནས ས ང ཉ ད ར གས པ བ མ དར རཀ ཏ དང གཞན ག ས ག བསལ རང ལ དང ས ས ལ ན ན ས པ བ མ བ མས པའ ར ལ འབ ར བ གས མ ལས 頂禮菩提心上師佛! 先發慈心輪, 二利得尊勝, 勝能仁蓮足, 摯信奉頂上 掌悲心堅船, 渡眾出苦海 ; 禮美名佛子, 文殊觀音等 開空悲妙道, 無上善知識, 一切佛導師, 上師足下禮 今說佛菩薩, 成佛一奧道, 易知無扭曲, 踴躍入易行 修習菩提心的殊勝口訣 修心七要 共有三個要點: 1. 傳承源流 釋迦牟尼佛及諸佛子口耳相傳的心中口訣, 是由至尊阿底峽尊者在 : 一 菩提心主 金洲法稱 二 佈施己肉, 依慈悲心而證空性之上師 法護 三 能真實吸收他人痛苦之上師 慈心瑜伽師 36 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 37

20 ཇ བ ར དཔལ ལན ཨ ཏ ཤས ཡ ན ར ང ད འབད ར ལ ཆ ན པ འ ཚ ལ ག ས ར གས པར གསན ནས བ ང ཆ བ ས མས ཀ ས ཐ གས ར ད གཏམས བ ད ཀ མག ན ཏ ཕ བས ནས ཆ ས ཀ འཁ ར ལ དཔག ཏ མ ད པ ཞ ག ཀང ཚ ལ འད ཁ ན ལ བར ན ནས བས ར ར གས ཅན གས མ ག གད ལ བ མཐའ ཡས པ བ ང ག ལ ད བཀ ད པ ལས ས བ མའ གཙ བ ཁ ར ག འབ མ གས མ དང ད ལས ཀང ས ན རས གཟ གས དང ས འབ མ ས ན ར ན པ ཆ འ ཞལ ས བ ར གས གས མ ས ལ པ ས མཆ ད གས མ ལ གཞ ང གདམས ངག མན ངག གས མ ག བཀའ ས ས ར བབས པ དག བའ བཤ ས གཉ ན ཆ ན པ ར མས ལས ར མ པར བར ད ད བཀའ གདམས གཞ ང ད ག བཤད ས ལ ག བཀའ དག ལ གས པ ལ བབས བད ན བཞ གདམས ངག ཏ ས ན པའ བཀའ ད གས བར ད པ ལ བབས མན ངག ཐ ག ལ བཅ ད ག ག བཀའ ས ལ གཉ ས ཀས ས ང བར བཞ ད ད ལ ར ལ ཆ ས བད ན ལན ག བསན པའ བདག པ བཀའ གདམས ར ན པ ཆ ར གགས པ ལ བཞ ས ལ ས བར ན ས ས ད གས མ ག ས ངག བར ན བས བ པ གས མ ག ས ས མས བར ན པའ བཀའ ར ད ར ན པ ཆ འད ལ མད ལ གས རང ར ང དང སགས དང ཅ ང ཟད འབ ལ བའ གདམས ངག མཐའ ཡས པ བཞ གས པ ཐམས ཅད ཀང ས ང ཉ ད ས ང ར ཟ ང འབ ལ ག ལམ ས ན པ ཤ སག ཡ ན མ ད གཙ བ ར ཀ ན ར བ བ ང ས མས ཀ བཀའ བབས པས བར ད འཛ ན ས ས ཆ ན ཕལ མ ཆ ས བདག གཞན བར བའ མན ངག དང ར མ ཐར ར ལ ད བཏ ན ཅ ང 三位大師座下, 長時精勤熏修, 圓滿聽聞後, 發起菩提心 尊者後來來到藏地, 所轉動的無量法輪, 都是以此法為基礎 ; 他導引三種種姓的無量所化弟子, 步上菩提與解脫 其中, 最主要的弟子即是庫氏 1 俄氏真實的觀世音菩薩 2 譯師和仲敦巴 3 三人, 後者是 仲敦巴有三大弟子, 他們是三部怙主的化現, 各自承繼了教典 口訣 教授三種學門, 這三大學門在後代的大善知識間代代相傳 傳統上認為 : 噶當六論 的講說教典傳承傳入格魯派, 開演四諦 的口訣傳承則進入了達波噶舉, 至於 十六明點 的教授傳承, 則是同時受到此二傳承的維護 如上所說, 具足 七天法 的教主 大寶噶當派, 其純粹顯教並與密教有些微關係的一切口訣, 都完整的傳入了 身 為四本尊所莊嚴, 語 為三藏所莊嚴, 意 為三學所莊嚴的大寶噶舉派 而這些口訣, 完全都是在彰顯空性與悲心 雙運之道 其中, 最主要的就是世俗菩提心的傳承, 持有此傳承 的祖師們大多都是 自他交換 之口訣和體悟的實證者 38 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 39

21 ད ལའང ཁ ད ཚ ལ ག ཕག ས ལ འད མ ན མང བ ལས ད ན བད ན མ འད ན བ འཆད ཀ བ ཆ ན པ ཡ ཤ ས ར ར འ གདམས པའ བཀའ ས ལ ལས བ ན པ ལགས ས 此法門的教學傳統有各類不同的系統, 而此 修心七要 則是切卡瓦. 耶謝多傑所傳下的法門 གཉ ས པ ན མཐ ར ས ལ མ འ བད འབས ལ ས ང པ མ ད པ ལ ཞ ག ཉན རང ག བ ང ཆ བ ཐ བ ཀང མ ང འདས མཐར ཐ ག མ ཡ ན པས ཡང དག པར ར གས པའ སངས ར ས ཀ ག འཕང ཁ ན ད ན ཏ གཉ ར དག ས ད འཐ བ པར བ ད པ ལ བ མས ས ང ར ལ བ ས ང བ ཀ ན ར བ བ ང ཆ བ ཀ ས མས དང ས ས བལ ར མ པར མ ར ག པའ ངང ད མཉམ པར འཇ ག པ ད ན དམ བ ང ཆ བ ཀ ས མས ས མ པ ད གཉ ས ལ མ བར ན པའ ཐབས གཞན ཡ ད པ མ ཡ ན ཏ འཕགས པ ཀ ས བདག ཉ ད དང ན འཇ ག ར ན འད ས བ མ ད བ ང ཆ བ ཐ བ འད ད ན ད ཡ ར བ བ ང ཆ བ ས མས ར དབང ར ལ པ ལ ར བར ན དང ཕ གས མཐས གཏ གས པའ ས ང ར དང གཉ ས ལ མ བར ན ཡ ཤ ས ལགས ཞ ས གས ངས ས ད འང བས ད ནམས དང ཡ ཤ ས ཀ ཚ གས ར མས ཀང གང དང ལན ན མ གནས པའ མ ང འདས ཀ ཕ ར ལ ཏ ཕ ན པ ས གས ཐ ག པ ཆ ན པ འ གངས ས ཆ ད པའ ར བ ན ས མས བས ད པ ཁ ན ཡ ན ཅ ང ད འང བ མས ས ང ར ལ བར ན ནས ས བ དང མཐར ཐ ག ག སངས ར ས ཐ བ པ ནའང དམ གས མ ད ས ང ར ས གཞན ད ན ཉག གཅ ག མཛད པ ལས ཅ འང བ ར ཡ ད པ མ ཡ ན པ དང ལས དང པ པའ ར ད ལ ད ན དམ བ ང ས མས ཇ བཞ ན པ མ ས ཞ ང ཀ ན ར བ བ ང ས མས ས ང ན ང ས པར ས ལ ད ས ས པས ད ན དམ བ ང ས མས རང ཤ གས ས ར གས པར འག ར བ ས གས ས ད མ ནས ཐ ག མར ས མས བས ད པའ ད ན འབས ཀ ན ར བ བ ང ཆ བ ས མས ནན ཏན ད བས མ དག ས ལ 2. 綱要 不只人 天的善道安樂毫無意義, 就算是得到了聲聞 獨覺的菩提, 也並非究竟的涅槃, 因此, 我們只應追求正等覺佛的果位 ; 而為了得到此果位, 就必須透過修持世俗菩提心 修慈悲心, 以及等至於離戲無分別境界的勝義菩提心二者別無他法, 聖龍猛曾說 : 為自他俱得, 無上菩提果, 是菩提根本, 心堅如山王, 因十方際悲, 及無二依智 4 具備福慧資糧, 就進入了無住涅槃之波羅蜜多等大乘的行列中, 而其根本則是發心, 發心又是源自菩提心 依憑著無緣大悲而純粹地利他, 是得到究竟佛果的唯一法門 另外, 初學者的內心並無法出生真實的勝義菩提心, 但世俗菩提心必能透過修持而出生 ; 後者出生後, 行者自然就能體悟到勝義菩提心 總之, 佛法以種種角度, 強調初學者投入修持發心之果 世俗菩提心的重要性 40 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 41

22 ད འ གདམས ངག འད ན པས ས ང བའ ཐབས ཀ ར བ ན ས བ དཔ ན ཞ བ ལ ས གང ཞ ག བདག དང གཞན ར མས ན མ ར ད བས བ པར འད ད པ ད ས བདག དང གཞན ཏ བར བ བ གསང བའ དམ པ ས ད པར བ ཞ ས གས ངས པ ལ ར འ ག ཏ འཆད པའ བདག གཞན བར བའ བས མ ར མ ཁ ན ཏ བ ས ང ར མ པ གཞན ར མས ཀང འད ལས འཕ ས པའ ཡན ལག ཤ སག ག 此修持的口訣 願修方便 的根本, 就是寂天佛子所 說 : 若人欲速疾, 救護自與他, 當修自他換, 勝妙祕密訣 5 亦即此論後面會談到的自他交換禪修次第 : 其他修心次第, 都是 從此次第發展出的支分 གས མ པ ལ གཉ ས གཞ ང ཁ ད དང ས འཆད པ དང བར ད པའ གདམས པས ཁ ས ང བའ དང པ ལ བད ན ས ན འག ར ན ག ཆ ས བས ན པ དང ས གཞ བ ང ཆ བ ཀ ས མས ས ང བ ར ན ངན བ ང ཆ བ ཀ ལམ ད བས ར བ ཚ གཅ ག ག ཉམས ལ ན ད ལ ནས བསན པ བ འབ ངས པའ ཚད བ ས ང ག དམ ཚ ག བ ས ང ག བས བ བ འ དང པ ན ཐ ག མར ས ན འག དག ལ བས བ ཅ ས གས ངས ཏ འད ལ གཉ ས ཐ ན ག ས ན འག དང ཁ ད ཀ ས ན འག འ དང པ ན ཐ ན ལ འཇ ག པའ ཐ ག མ ཐམས ཅད ད རང ག ས བ ར པད ཟའ གདན ལ ར བའ བ མ ཞལ འཛ མ བག ས གཟ བར ད དང ལན ཞ ང ཐ གས དམ གས མ ད ས ང ར ས འག ལ དག ངས ཏ བཞ གས པ ར བར ད བ མ ཀ ན འད ས ཀ ང བ ར བསམ མ ས ག ས ད ང ད ང བའ ངང ནས ས ན བར ད པའ གས ལ འད བས ཀང བ 3. 消文 3.1 正說消文 介紹前行之基礎法 首先修前行 座前行每一次上座前, 都要觀想自己的頂上有蓮花 月輪寶墊, 上面坐著微笑的上師, 他威嚴端坐, 以無緣悲眷顧一切眾生, 其 本質即是一切根本傳承上師的聚集 行者應當心懷摯誠虔敬, 可以的話就唸誦傳承祈請文, 特 42 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 43

23 ཁད པར ད བརབ ཏ གས ལ བ མ ཡང དག པ ཡ ངས ཀ དག བའ བཤ ས གཉ ན ཆ ན པ ས བདག ལ བ ན ག ས བ མས ས ང ར བ ང ཆ བ ཀ ས མས ཁད པར ཅན ར ད ལ ས བར མཛད ད 別是要祈請 : 祈請一切真實師, 大善知識加持我, 令我心中得 出生, 殊勝慈悲菩提心 達百 千次 གས ལ ཞ ས གས ལ བ ལན བར ས ང ད བཏབ པའ མཐར བ མ ད ཉ ད རང ག ས བ འ ཚངས བ ག ནས མར བ ན ས ང འ ད ཀ ག ར ཁང སང ལ གས ཁ ག ན བསན ལ བ ར བཞ གས པར བསམ ལ མ ས ག ས ད ང བ ཞ ག བ བ ན བ མའ ར ལ འབ ར ཏ ཐ ན འག ཐམས ཅད ད གལ ཆ འ གཉ ས པ ན དལ འབ ར ར ད དཀའ འཆ བ མ ར ག པ འཁ ར བའ ཉ ས དམ གས ལས ར འབས བསམ པ 最後, 觀想頂上的上師從梵穴下降, 融入我們心中的光團, 它的形狀恰如一頂帳頂打開的帳篷, 並心懷摯誠虔敬 每一座前都應當修持如此的上師瑜伽, 至為切要 བཞ པ ཁ ད གསར བ ཡ ན ན ལམ ར མ ལ ར ར ས པར འཆད ཅ ང ར ད ལ ས ང ས ས བས མ 教授前行 དག ས ལ དམ གས པའ ར བ མད ར བས ས ལ མ ས ན ཆ ས ས བ པའ ར ན དལ འབ ར ཕ ན ས མ ཚ གས པ དང ལན པའ མ ལ ས ར ན པ ཆ འད ཐ བ པ ལ ར དག བ ཕ ན ས མ ཚ གས པ བས བ དག ས ས མས ཅན ག ནང ན དག བ ར མ དག བས བ པ ཆ ས ཉ ང བས འབས བ དལ འབ ར ཐ བ པ དཀའ ད ད འག ལ ས གས པ འག བ གཞན ལ ལ ས ན མ ལ ས ཐ བ པ ས ད ཙམ ད འད ག པས བདག ག ས ད ར ས མ ལ ས ལན ཅ ག ཐ བ པ འད ཆ ད ཟ ས ས མ བཏང བར ཆ ས ར མ དག ཅ ག ཅ ནས ཀང བ ད འང ཚ ལ ང ས པ མ ད ཅ ང འཆ བའ ར ན ཤ ན ཏ མང ད ར ང ཙམ ཡང མ འཆ བར འད ག པའ གད ང ཡང མ ད པས 若沒有學習過暇滿難得 觀死無常 輪迴過患與業因果報的四種思維, 那應該依循道次第的方式深入探討 ; 總之, 應當努力修持, 直到自心產生這些念頭 概言之, 此觀想的根本如下 : 要得到能修持佛法之暇滿具足的寶貴人身, 極為難得 ; 有情之中, 造下清淨善業的眾生極少, 所以暇滿人身極為難得 如果跟畜生等其他眾生相比, 幾乎可以說只有這一次能夠得到人身 既然現在得到此人身, 那應該不 任其空過, 而盡量修持清淨善法 此人身的壽數不定, 死緣極多, 所以任何人都無法確知 今 44 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 45

24 ད ལ ཉ ད ནས དམ པའ ཆ ས ལ འབད དག ས འཆ བའ ཚ དག ས ག གཉ ས པ མ གཏ གས ཟས ན ར ལ ངས ས ད གནས ལ ས དབང ཐང གང ཡང ར ས ས མ འབང ཞ ང ཕན པ ས ཙམ ཡང མ ད པས ཅ ས ཀང དག ས པ མ ད ཤ བའ འ ག ཏ ལས ཀ དབང ག ས འག བ ར གས ད ག གང ད ས ས ཀང ས ག བསལ འབའ ཞ ག མ གཏ གས བད བ ས ར ཙམ མ ད དག ས ག ག ལས ལས བད ས ག ག འབས བ འབ ང བ ན བས བ མ ད པས ས ག པ ས ག ལ བབ ཀང མ བ ད དག བ ཁ ན འབད པ ཆ ན པ ས བས བ པར བ འ སམ པ ནན ཏན ད ས ང ཐ ན མཇ ག ར མས ས ཡན ལག བད ན པ ཅ ན ས དང ཐ ན མཚམས ས དམ གས པའ ད ན ལག ལ ན ཏ འད བས པ ན ས ར དང ས ཐམས ཅད ལ འག བར བ འ 天必不死 ; 因此, 此刻就應當努力修行 死亡來臨時, 除了善惡二者之外, 飲食 財富 受用 身體 權力都不會追隨我們而去, 我們死後會受業力的影響, 決定轉世往六道的任何一處, 而這些都不過是痛苦而已, 連一髮尖的快樂都不可得 善業感樂 苦業感苦的因果道理, 是無謬無誤的, 所以應當思考 : 我就算死亡現前也不應造惡業, 唯以努力投入修行善法為要 並持續練習這樣的思維 在座前盡量修持七支, 座間則將所觀想的內容付諸實踐, 這是所有前行 正行都一體適用 的修持態度 正行 修習菩提心 附修勝義菩提心 座上修持 a. 前行 完成上師瑜伽後, 行者端身正坐, 無謬地修持計算出入息 的數息觀二十一次, 讓自己成為修持靜慮的法器 46 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 47

25 གཉ ས པ དང ས གཞ ལ གཉ ས ད ན དམ བ ང ས མས ཞར བ ང ད བས མ པ ཀ ན ར བ བ ང b. 正行 ས མས གཙ བ ར བས མ པའ དང པ ལ གཉ ས ཐ ན དང ཐ ན མཚམས ས དང པ ལ ས ར བ བ མའ ར ལ འབ ར ས ང ནས ལ ས ད ང པ ར འད ག ས དབ གས ཕ ར འག དང ནང འག ལན ཉ ར གཅ ག ག བར ད མ འཁ གས པར བགངས པས བསམ གཏན ག ས ད ད ར ང བར འག ར ར དང ས གཞ ན ཆ ས ར མས ར ལམ ལ བ ར བསམ ཞ ས གས ངས པས ས ད བཅ ད དང ས པ འ ཆ ས གཟ ང བའ ཡ ལ ད ས ང བ འད ར མས རང ག ས མས ཀ འཁ ལ ས ང ཁ ན ཡ ན པས ད ན ལ བད ན པར ག བ པ ཅ ང ཟད ཀང མ ད ད ར ལམ ག ས ང བ ལ བ འ ཞ ས བསམ ལ འད ན པ ཅ ང ཟད ས ང ས མས ཉ ད བད ན ནམ སམ ན མ ས ས ར ག པའ གཤ ས ལ དཔ ད ཅ ས གས ངས ཏ རང ས མས ཀ ང བ ལ ཆ ར ག ས བལ ས པས ཁ ད ག དབ བས ས གས གང ད འང མ ག བ ཅ ང བ ང བའ ཁ ངས མ ད པས དང པ ར མ ས ས ད ལ ལ ས ཀ ཕ ནང ལ ས གས པ གང ད འང མ གནས མཐར འག ཞ ང འགག པའ ཡ ལ མ ད པ ས འགག གནས བལ ག ར ག པའ གཤ ས ལ ས མས ཚ ལ ག དཔ ད པས ཐག ཆ ད ཀ ང ས ཤ ས ཐ བ པར བ ད འ ཚ ལ ས ས མས ཐམས ཅད ས ང པའ སམ པ དང ས ང པ ལ ཅ ས ཀང ཕན གན ད མ ད ད སམ པ ས གས གཉ ན པ འ ར མ ར ག བ ང ན གཉ ན པ ཉ ད ཀང རང སར ག ལ ཞ ས གས ངས ཏ 思諸法如夢思考 : 情 器世界的一切事物 一切所取境的顯像, 都不過是心的迷亂投射而已, 實際上毫無真實可言, 譬如夢境一般 並稍微投入於此主張 既然如此, 那麼心性是真實的嗎? 觀心性無生如果專注觀察自心的心性, 會發現它毫無顏色 形狀等特性, 也無法找出其源頭 所以不生, 它此刻也不住於我們身體的內 外任何一處, 而最後也沒有前往 消失的去處, 所以不滅 行者應用心去尋找 分析出此超越生 住 滅的心之本質, 而得到果斷的肯定 此時, 如果心中生起 身心一切皆空啊! 或 空中毫無利害可言啊! 等妄念: 對治亦自解 48 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 49

26 གཉ ན པ བད ན མ ད ཀ འད ན པ ད གའ ང བ བལ ས པས ད ཉ ད ཀང གཏད མ ད རང སར ག ལ བ ད འ ངང ད ལ ད ཀ ས ཀ ད ད དག ན དཔ ད ས མ པའ ག བ ད ན མན ངག ཏ བསན པའ ང བ ཀ ན གཞ འ ངང ད བཞག ཅ ས པ ན འཇ ག ཚ ལ དང ས བསན པ ས ར མ ཤ ས ཚ གས བད ན ག ས བས ཐམས ཅད དང ཕལ ནས ཆ ས ཐམས ཅད ཀ ང བ ཀ ན གཞ ངང ལ གས དག བ བད གཤ གས ས ང པ འ ས ས བསན པ ས ས བལ གསལ ལ མ ར ག པའ མཚན ཉ ད ཅན ག ངང ད གཤ ས ཅ ར ཡང མ ག བ པ ལ བ ས གང ཡང མ འཛ ན པར རང བབ ཏ བཞག པ ས མད ར ན ར མ ར ག ག ར ས ས མ འབང བར ས མས ཉ ད གསལ ལ ར ག མ ད ཀ ངང ད ཅ གནས ས མཉམ པར བཞག པ ན འཇ ག ས མ པའ བབ ས འ ར ས ཡན ལག བད ན པ སར ལ ར འག འ གཉ ས པ ན ཐ ན མཚམས ས མའ ས ས བ ར བ ཞ ས པས 應當看著此對治 也就是認定 無實 的這分念頭之本性, 會發現它無法指認 自然解脫 ; 行者當於此狀態中放鬆 以上是以教授的方式, 闡述 分析修 的意涵 道體住賴耶此處談的是內心安住的方式 : 在擺脫七識的一切開展與收攝後, 內心應不執著於任何本不存在的 本質 自然放在一切法的體性 阿賴耶之本來善性 如來藏 中 : 它是帶有離戲 清明 無分別三種特性的境界 總之, 要盡量讓自心不追隨妄念, 平等維持在清明 無念的心性境界中, 此即 安放修 最後, 如前所說地修持七支 座間修持 座間修幻化 50 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 51

27 ཐ ན མཚམས ས ས ད ལམ ཅ བ ད ཀང མཉམ བཞག ག ཉམས དང མ བལ བར རང གཞན ས ད བཅ ད གང ས ང ཐམས ཅད མ ད བཞ ན ཏ ས ང བ ས མའ ས ས བ ལ ར བད ན མ ད ད ཤ ས པའ འད ན པ ར ན ཆགས ས བས ད ད གཉ ས པ ཀ ན ར བ བ ང ས མས ས མ པ ལ གས མ ས ར བ དང ས གཞ ཐ ན མཚམས ཀ ཆ ས ས དང པ ས ན འག ས གས ག ང ལ ར ལ གཏ ང ལ ན ག གཞ བ མས ས ང ར བས མ དག ས ཏ ད འང ཐ ག མར རང ག ར བའ མ མད ན ད ཡ ད པར དམ གས འད ས བདག ལ ན གནས པ ནས བཟ ང ས འབད ར ལ ཆ ན པ ས བས ངས མ རང ན ཚ འཁག ལ གས ཐམས ཅད བསན ཟས ག ས ས ར མ གཙང བ ཕ ས བཟང པ བས བ ངན པ ལས བཟ ག པས ད ལ སངས ར ས ཀ བསན པ དང མཇལ ཞ ང ཆ ས ས བ ཏ ཡ ད པས ཤ ན ཏ ད ན ཆ ཚ འད ར ཁ ནར མ ཟད ཚ རབས དཔག ཏ མ ད པ ར མས ས འང ད ཁ ན ལ ར བ ས ནས བདག ག ད ན བ ས པས འད རང འཁ ར བར འཁམས ཤ ང ས ག བསལ ས ཚ གས མ ང བ ས ང ར སམ པ ད ག ཏ བས མ ད ནས ཁ ཙམ མ ན པའ ས ང ར ས ས ཤ ང འབ ངས ནས ར མ པར ར ཇ ཆ ལ བས བ ས 座間的任何行為, 都應不離上說的平等安住之體驗, 維持意識到 自他 情器等一切顯相, 都是本無而顯現, 如幻士一般毫無真實 的主張 主修世俗菩提心 前行前行如上所說, 要先修持自他交換的基礎 慈悲心 首先, 要觀想母親位在前方, 接著投入思維 : 從懷胎開始, 她就幾盡全力的保護我們, 承受一切的疾病 寒冷 飢餓, 將衣服與飲食給予我們, 為我們擦拭糞尿, 教育如法 避免惡法, 以致我們如今能夠接觸佛法, 投入修行, 其 恩德何其大! 不但此生的母親對我們具有大恩, 我們無始以來每一世 的母親也都曾這樣利益我們, 而今, 他們仍然流轉於輪迴中, 感 受著種種痛苦, 真可憐! 在真實而非空口的悲心出生後, 行者應當依序擴大此修持 52 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 53

28 ས མས ཅན ཐམས ཅད ར བའ མ ད ཇ ལ བ བཞ ན ཏ ཐ ག མ མ ད པ ནས མར མ ག ར པ གཅ ག ཀང མ ད ཕན མ བཏགས པ མ ད སམ པས ཐ ག མར ས ས བ མཛའ བཤ ས གཉ ན འད ན ས ག བསལ ཤ ན ཏ ཆ བའ ངན ས ང གས མ ཉམ ཐག པའ མ ཚ འད ར ས ད ཀང ཤ མ ཐག དམ ལ བར འག བའ ས ག པ ཆ ར མས ལ བས མ ད འབ ངས ནས ས དཀའ བ གན ད བ ད དག དང གད ན ས གས ལ བས མ ད ནས ས མས ཅན ཐམས ཅད ལ བས མ བདག ག ཕ མ མ འད ད བཞ ན ཏ ས ག བསལ ས ཚ གས མ ང བ མ ཟད ས ག བསལ ག ར ཁམས པ ཆ ལ ལ ངས ས ད པ འད ར མས ས ང ར ར ཅ ཚ ག བ ད ན ངས ཀང འད ར མས ཀ ད ན ལན ཏ གན ད པ བསལ བད བ དང ས ད པ བ ས ནས ཕན གདགས པར བ འ སམ པའ བ བསན མ བཟ ད པ ཙམ ད ས ང ང གཉ ས པ ན གཏ ང ལ ན གཉ ས པ ས ལ མར ས ངས ད ཉ ད ར ང ལ བས ན ཏ བ ཞ ས གས ངས ཏ ས ང ར འ ཡ ལ ག ར ཕ མ ད ར མས ལ ས ག བསལ ག ས དང ས ས གན ད ཀ ན འབ ང ག ས བར ད ནས གན ད པས མའ ར ད ལ ཡ ད པའ ས ག བསལ ས ཚ གས པ དང ཀ ན འབ ང ལས དང ཉ ན མ ངས པ ཐམས ཅད བདག ག ས བང བར བག འ སམ པས ད ར མས ཐམས ཅད རང ལ བ ང བར བས མ ཞ ང 範圍 : 一切有情都如同我們此生的母親一般, 無始以來沒有一人未曾做過我們的母親 ; 此觀修的對象可以依序放大 : 先針對我們的親友 感受大痛苦的三惡道有情 悲戚之人或此生安樂但死後會立刻墮入地獄的大惡人們, 以他們這些能讓人較輕易升起悲心的對象來修持 在這樣的練習熟練後, 接著針對難以升起悲心的對象 : 傷害我們的敵人或邪魔來修持悲心, 進而針對一切有情培養悲心 : 且應當培養如下的念頭 : 不但我們的父母, 正在不得已地感受著各種痛苦, 一切正在造下大苦因的有情, 都實在可憐, 該怎麼辦呢! 我應該正確地報恩, 讓他們得到安樂, 以利益他們 直到此種悲心無法遏抑, 自然出現為止 正行雜修二取捨, 彼二乘風息 作為悲心對象的父母, 現正受到痛苦直接逼迫, 以及苦因 集諦的間接傷害, 因此, 我們應該希望自己代受母親心中的種 種痛苦, 以及業 煩惱等所有集諦 ; 觀想這一切都發生在我們 54 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 55

29 བ ང ན དགའ བའ འད ན པ ད ག ཏ བ བདག ག ལ ས ལ ངས ས ད ད ས གས མ ག དག བ དང བད བ ཐམས ཅད ཕ མ ས མས ཅན ཐམས ཅད ཀ ས ག ས བ ས ག བསལ ཅ ཡ ད པ ཐམས ཅད ནག ར བ ཀ ས བས ས ས ས ནས ཞ གས རང ག ས ང ནང ད ཐ མ པས ས མས ཅན ར མས ས ག ས ག དང གཏན བལ ད ས ང བར བསམ དབ གས ཕ ར འག བ ན རང ག བད བ དང དག བ ཅ ཡ ད པ ཐམས ཅད ཟ ཟ ར ལ བ འ ར མ པས ས ས ནས དཀར ལམ ག ས ས ང ས མས ཅན ཐམས ཅད ལ ཐ མ ད ར མས འཕལ ད ལས སངས ར ས ཀ ག འཕང ཐ བ པར བསམ ཞ ང དགའ བའང བས མ ད ལ ར ར ང ལ གཏ ང ལ ན བས ན པ འད ཉ ད ཐ ན ག དང ས གཞ ར བ ས ཏ ས ང ཕ ས ས འང ད ན པས ནམ ཟ ན ཟ ན ལ ཉམས ས ལ ན བ ས ང ག དང ས གཞ འད ཉ ད ཡ ན ཏ ཞ བ ལ ས བདག བད གཞན ག ས ག བསལ དག ཡང དག བར བར མ བ ས ན སངས ར ས ཉ ད ན མ འག བ ཅ ང འཁ ར བ ན ཡང བད བ མ ད ཅ ས ས གས ར ཆ ར གས ངས ས གས མ པ ཐ ན མཚམས ཀ ཉམས ལ ན ན ཡ ལ གས མ ད ག གས མ དག ར གས མ ཞ ས པ ན ཡ ལ ཡ ད ད འ ང བ དང ཕན འད གས པ ལ ཞ ན ཆགས ཡ ད ད མ འ ང བ དང གན ད བ ད ལ ཞ སང བར མ ལ ཅ འང མ བསམ པའ གཏ མ ག ས ཡ ལ གས མ ལ བར ན ནས ད ག གས མ ར ན ཆགས ས འབ ང བས 身上, 如果能夠發生, 更要深感歡喜 特別是可以搭配自己的呼吸來觀想 : 吸氣時, 觀想父母等 一切有情的罪障 痛苦都化為黑風, 從鼻孔進入而融入心中, 令 一切有情都遠離了罪惡和痛苦 ; 呼氣時, 觀想自己的一切善行與 安樂, 都變成如同月光一樣的白風流出, 融入一切有情, 令他們 即刻得到佛果, 一邊觀想 一邊心生歡喜 如此維持呼吸的修持, 是座上所要修持的正行, 在任何時 候想到此法門, 也應該提起這樣的修行, 這就是修心的正行, 寂 天曾深入地說 : 若不以自樂, 真實換他苦, 非僅不成佛, 生死 亦無樂 座間修持 三境毒善根 日常生活中, 我們會持續對三種境界產生三毒 : 對喜歡的 對境與利益產生貪愛, 對不喜歡 有害的對境產生嗔恨, 對中等 的對境則產生毫無想法的愚痴 56 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 57

30 ད མ ཐག ང ས ཟ ན པར བ ས ལ དཔ ར ན འད ད ཆགས ས ས པའ ཚ ས མས ཅན ཐམས ཅད ཀ ཉ ན མ ངས པ འད ད ཆགས ཇ ས ད པ ཐམས ཅད བདག ག འད ལ འད ས པར ག ར ཅ ག ས མས ཅན ཐམས ཅད འད ད ཆགས མ ད པའ དག ར དང ལན པར ག ར ཅ ག ད ར མས ཀ ཉ ན མ ངས པའ ག བདག ག འད ས ཆ ད ནས སངས ར ས མ ཐ བ ཀ བར ད ཉ ན མ ངས པ དང བལ བར ག ར ཅ ག སམ ད བསམ ཞ སང ས གས ལའང ད ས འག ས ཏ ལམ ད ཁ ར བས ད ག གས མ དག བའ ར བ མཐའ ཡས པ གས མ ད འག ར ར ས ད ལམ ཀ ན ཏ ཚ ག ག ས ས ང ཞ ས པས ད ས ཐམས ཅད ད བདག ལ ད དག ས ག ས ན ཅ ང བདག དག མ ལ ས ད ར ས ན ཤ ག ཅ ས འཕགས པའ གས ང དང ཁ དང ར ལ ཁ ཐམས ཅད ཇ བ ས མས ཅན པ ར མས ལ འབ ལ ལ ག ང དང བ བ ཁ ཐམས ཅད བདག ག ས བང བར བག འ ཞ ས བཀའ གདམས པའ གས ང ས ས ལས བ ང བ དང ས མས ཅན ར མས ཀ ས ག པ དང ས ག བསལ ཐམས ཅད བདག ལ ས ན ཅ ང བདག ག དག བ དང བད བ ཐམས ཅད ས མས ཅན ར མས ལ ས ན པར ག ར ཅ ག ཅ ས ར ལ སས ཐ གས མ ད གས ང ས ད ལ བ གང ར ང བར ད ཅ ང འད ན པ ད ག ཏ བ ལ ན པའ ག ར མས རང ནས བར མ ཞ ས པས གཞན ག ས ག བསལ རང ལ ལ ན ན ས པའ ཕ ར ག ར མ ག ཐ ག མར རང ནས བར མ ས རང ལ མ འ ངས པར ས ན འག ར ག ས ག བསལ ཐམས ཅད ད ལ ཡ ད ཀ ས བངས ལ ད བ ང ནས གཞན ག ས ག བསལ ར མས བང ང 行者應當在三毒產生後, 立刻認出它來 : 比如說, 當心中出 生貪欲時, 應該想 : 願一切有情之所有貪欲煩惱都吸收入我此煩 惱, 願一切有情具足無貪欲之善根, 願我斬斷他們的煩惱之首 令直至成佛都遠離煩惱 遇到嗔痴等煩惱時, 也如此操作 透 過這種 導為道用 的方式, 能夠將三毒轉化為三種無邊善根 諸威儀持頌 日常時盡量唸誦 : 願彼所作惡, 於我果報熟, 是我所行 善, 於彼果報熟 6 的聖言, 或是 : 願供一切勝利予尊貴眾 生, 願取一切虧損於行者我身 7 的噶當派教言, 以及佛子無 著 8 所說的 : 眾生罪苦願報於我身, 我造善樂願報於眾生 殷勤懇切地唸誦上述的任何一句聖言 取次從自起 為了讓自己能夠領受他人的痛苦, 所以整個修持的次第應 該從自己開始 : 行者應當在此刻, 領受未來將會成熟的一切痛 苦, 熟練之後再領受他人的痛苦 58 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 59

31 གས མ པ ལམ ཁ ར ན ས ད བཅ ད ས ག པས གང བའ ཚ ར ན ངན བ ང ཆ བ ལམ ད བས ར ཞ ས གས ངས ཏ ས ད ཀ དཔལ འབ ར ཉམས པ དང བཅ ད ཀ ས མས ཅན མ ར ངས པས འཚ བ ས གས ས ག པའ འབས བ ས ག བསལ མང པ ས གང བའ ཚ ཐ ག ཏ བབ པའ ར ན ངན ད དག བ ང ཆ བ ཀ ལམ ད བས ར དག ས པས ད ལ གས མ ཀ ན ར བ བ ང ས མས ལ བར ན པ ད ན དམ བ ང ས མས ལ བར ན པ ས ད པ ཁད པར ཅན ལ བར ན པའ དང པ ན ལ ལན ཐམས ཅད གཅ ག ལ བདའ ཞ ས པས རང ག ལ ས ལ ན ཚ ས མས ཀ ས ག བསལ མ ཁ ས ར འད བས དག ག ད ཁ མཆ མད ར ན རང དང རང ཕ གས ལ མ འད ད པ ཆ ཕ ཅ བ ང ཡང འད ས གན ད པ བ ས ས སམ པའ ལ ལན གཞན ལ མ འདའ བར བདག མ ད པ ལ བདག ཏ འཛ ན པའ ས མས འད ས འཁ ར བ ཐ ག མ མ ད པ ནས ད ལ འ བར ད རང འད ད ཁ ནས མ དག བ ས ཚ གས བ ས པའ འབས བ ས ག བསལ འད ར མས ཐ ག ཏ བབས པ ཡ ན པས གཞན ས འང མ ལན ག བདག གཅ ས འཛ ན འད ས ལན པས འད གཅ ག པ ཅ ཐ ལ བ འ སམ པས ཆ ས ཐམས ཅད བདག འཛ ན ག ཐ ག ཏ ར ལ ས གས ལ བཏང ས ས ད འཇ ག ལས འཇ ག ར ན དག ན འཚ བ གང ཡ ད དང འཇ གས དང ས ག བསལ ཇ ས ད ཡ ད ག ར པ ད ཀ ན བདག ཏ འཛ ན པ ལས བ ང ན འད ཆ ན ད ས ཀ བདག ལ ཅ ཞ ག བ ཞ ས དང འད ཡ ས བར ཕག ཐམས ཅད ད འཁ ར བར བདག ལ གན ད པ བ ས ད ན འཁ ན ར མས ད ན བ ས ཏ ཁ ད ཀ རང ས མས ངན པ གཞ མ ཞ ས ས གས གས ངས ས 轉化惡緣為菩提道罪滿情器時, 惡緣成覺道 當器世界的資源衰損 情世界的有情變得粗鄙而造下各種傷害性的惡業, 引生大量的苦果時, 行者應將如此襲來的惡緣轉為菩提道用 透過世俗菩提心報應皆歸一總之, 當我們遇到身體的病苦 心裡的鬱悶 他人的誹謗和敵人的損害等自己討厭的狀況時, 不應外尋他人來負責, 認為 : 就是他在傷害我! 實際上, 是我們那將無我視為我而執著的心, 從無始輪迴以來直至今日, 但求己利所造下的各種不善業, 它們的果報才引發了這些痛苦 ; 所以, 正確的心態是 : 沒有他人需要負責, 正是我的我愛執要負責! 我只要戰勝它即可! 將一切法歸咎於我執上 入菩薩行論 說 : 世間諸災害 怖畏及眾苦, 悉由我執生, 留彼何所為? 又說: 如是汝屢屢, 棄我令久苦 今憶宿仇怨, 摧汝自利心 60 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 61

32 ཀ ན ལ བཀའ ད ན ཆ བར བས མ ཞ ས པས ས ར སངས ར ས ས བ པ ན ཡ ལ ས མས ཅན ར མས ལ མ བས ན པར ས བ པའ ཐབས མ ད པས བ ང ཆ བ འད ད པའ གང ཟག ལ སངས ར ས དང ས མས ཅན བཀའ ད ན མཉམ ཁད པར ས མས ཅན ཐམས ཅད ཕ མར མ ག ར པ གཅ ག ཀང མ ད པས ད ན ཆ ཡང དག ས གན ད བ ད ལ ས གས པ འད ར མས བདག ག ཚ གས བསགས དང ས བ ས ང ག ག གས དང དཔ ང གཉ ན ཡ ན པས ཤ ན ཏ བཀའ ད ན ཆ སམ ད བསམ ལ གཏ ང ལ ན བས མ ཐ ན ཁ དང འབ ས ན ཡན ཆད ལ ཁ ང མ ཁ བར དང ས ས ཕན ཅ ཐ གས ལ འབད མ ན ས ན ས མས ཅན ར མས གན ད བ ད འད མ ར ད ས ག བསལ དང བལ བད བ དང ལན སངས ར ས ཀ ག འཕང ཐ བ པར ག ར ཅ ག སམ པས ངག ཏ འང བར ད ཡང ད ཕ ན ཆད བདག ག ས དག བ ཅ བ ད ཐམས ཅད འད འ ད ན ཏ བ འ སམ ད ས མས བས ད ལ འད ལ ཐ ག མ མ ད པ ནས བདག ག ས འད ལ གན ད པ བས ལ བས གན ད པ བ ང ད ར ས ད འ ལན ཏ ཤ ཁག ལ ས གས པ ས ན ན སམ པས གན ད བ ད ད འ མད ན ཏ རང ལ ས བ ས བཏང ལ བདག ག ཤ ཁག ལ ས གས པ གང འད ད ཁ ད ཀ ས ར ལ ཅ ག ཅ ས བར ད ཅ ང བ ས ལ ངས ཀ ས བས ར བས གན ད བ ད ད ས ཤ ཁག ལ ས གས པ ལ ངས ས ད པས ར ད ཟག མ ད ཀ བད བས གང བ ང ཆ བ ཀ ས མས གཉ ས ས ས པར བས མ 修一切大恩概言之, 一切有情, 是想要成佛者在成佛之途上, 不可或缺的對境 ; 所以, 對於想要覺悟的人來說, 有情和佛陀二者的恩德相等 特別是沒有一位有情不曾做過我們的父母, 所以其恩德更是廣大! 具體來說, 迫害等行為是我們集資淨障的幫手 友軍, 其恩德更是無比之大! 行者應當抱持這樣的心態, 而修持取捨, 乃至對一隻狗 一條蟲以上的有情, 都不起瞋心並盡力去利益他們 如果做不到的話, 至少也要心想 口誦 : 願一切有情快速遠離受害之痛苦 得到快樂, 成就佛果! 並心想著自己此後所造的一切善行都是為此人所造, 如此發心 對於鬼神的態度應是 : 我無始以來曾傷害他, 所以這是他的報復 ; 這次, 我應該以自己的血 肉來作為回贈 並觀想 將自己的色身送給為害的鬼神, 口中說出 : 請享用我的血 肉 等任何你想要的東西 接著切換角度, 觀想為害者在享用了血 肉之後, 內心充滿了無漏之安樂, 生起了兩種菩提心 62 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 63

33 ཡང བདག གཉ ན པ དང བལ ནས ཉ ན མ ངས པ ས ས པ མ ཚ ར བ ལ གན ད བ ད འད ས ས ན པས འད བ མའམ སངས ར ས ཀ ས ལ པ ཡ ན ང ས ཏ བདག ག བ ང ཆ བ ཀ ས མས ས ང བའ བས ལ མ བ ས པས ཤ ན ཏ བཀའ ད ན ཆ སམ ད བསམ ཡང ནད དང ས ག བསལ བ ང ན འད མ བ ང ན བདག ཚ འད འ བ བས གཡ ངས ཏ ཆ ས མ ད ན པར འད ག འད ས ཆ ས ད ན ཏ བཅ ག པས བ མ དཀ ན མཆ ག ག ཕ ན ལས ཡ ན བཀའ ད ན ཆ སམ ད ཞ ཐག པ ནས བསམ མད ར ན རང ད ན ས བ པའ བསམ ས ར ས ལ ཡ ད པ ད འཇ ག ར ན ཁ མ པ ཡ ན ཅ ང གཞན ད ན ས བ པའ བསམ ས ར ས ལ ཡ ད པ ད ཆ ས པ ཡ ན པས གང ར ཐང པའ ཞལ ནས ངས ཇ ཙམ ག ཆ ས ཟབ མ ཞ ག ཞལ ཕ ས བལ ས ཀང ས ན ཐམས ཅད རང ག ཡ ན པར འད ག ཡ ན ཏན ཐམས ཅད ཇ བ ས མས ཅན ག ཡ ན པར འད ག ད འ གནད ཀས ཁ དང ར ལ ཁ གཞན ལ ས ན ག ང དང བ བ ཀ རང ག ས ལ ན པ འད མ ན པ ག ར མ ད གས ངས གཉ ས པ ན འཁ ལ ས ང ས བཞ ར ལ བ ཡ ས ང ཉ ད ས ང བ བ ན མ ད ཅ ས གས ངས ཏ ས ར ས ང བ ཐམས ཅད དང ས ས ར ན ངན ད འང ར ལམ ད མ ས འཚ ག པའམ ཆ ས ཁ ར ནས ཉམ ཐག པ ལ ར རང ས མས འཁ ལ པའ ས ང བ མ བད ན པ ལ བད ན པར བཟ ང བ ས ས ང ཡང བད ན པར ག བ པ ར ལ ཙམ ཡང མ ད པ ཐག བཅད 或者, 應當想 : 在我的對治失去作用, 沒有察覺到煩惱出現時, 此為害者無疑是上師或佛的化身, 為了鼓勵我們發起菩提心而來, 恩德極大! 當身上出現病苦時, 應當肯定地想 : 若無這些病苦, 我就會讓此生放逸 忘記佛法, 這分病苦讓我想起佛法, 必然是上師與三寶的事業, 恩德極大! 總之, 任何人都具有凡夫的自利之想, 只有行者才具有成辦利他的心態, 所以朗日唐巴曾說 : 依我看, 再深奧的法門, 都是在強調 : 一切缺點源自自我, 一切功德來自尊貴有情 ; 既然如此, 我們自然應該佈施勝利 領受虧損 如此而已 透過勝義菩提心迷境觀四身, 空護為最上 一切的顯像 特別是當下的這個惡緣, 都不過是迷惑我們 自心的顯像罷了, 毫無真實 ; 但我們卻將它視為實有, 好比在夢 中因為火災或水災而難過一般 認定 唯有顯現, 無絲毫真實 64 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 65

34 ས ང ཙམ ད འཛ ན མ ད ཀ ངང ལ བཞག པས ང བ ས ང པ ཆ ས ས ར མ པ གསལ བ ས ལ ས ད གཉ ས ཟ ང ད འཇ ག པ ལ ངས ས ད ར མས དབ ར མ ད ང བ ཉ ད ཀ ས ས ས འགག གནས གས མ ང ས བཟ ང དང བལ བའ ངང ལ མཉམ པར འཇ ག པ ན ས བཞ ང ས ད ཀ གདམས ངག ལ བའ ག ཆ ས ང ཉ ད ཀ ས ང འཁ ར ཅ ས འཁ ལ ས ང གཅ ད པའ མན ངག བ ན མ ད པའ གས མ པ ན ས ར བ བཞ ལན ཐབས ཀ མཆ ག ཅ ས གས ངས ཏ ད འང ཚ གས བསགས པའ ས ར བ ས ག པ བཤགས པའ ས ར བ ལ འད ལ 後, 將此顯像放下於無執著的狀態中 其體性空即是法身, 表相明即是化身, 體相的雙運即是報身, 前三者的無異則是體性身 ; 將它們平等地放在超越生 住 滅之指認的境界, 此即直指四身之口訣, 又名為 正見鎧甲 空性護輪 是斬斷幻象的無上教授 透過特別的修行 གཏ ར མ ས ན པ མཁའ འག ཆ ས ས ང ལ མཆ ད གཏ ར འབ ལ བའ ས ར བ བཞ དང ལན པ ན 四行勝方便 ར ན ངན ལམ ད བ ད པའ ཐབས ར མས ཀ མཆ ག ཡ ན ད ལ དང པ ན བདག འད ད པ བད བ འད ད ཀང འ ང བ ས ག བསལ ཁ ན འ ང བ འད ར ས ག བསལ ག ར ས ག པ ས ངས བད ས ད ཀ ར ཚ གས ས གས ཤ ག པའ བརར འད ག པས ད ལ ར བ འ སམ པས བ མ དཀ ན མཆ ག ལ མཆ ད པ དག འད ན ལ བས ན བཀ ར འབ ང པ འ གཏ ར མ མར མ ས ཙ ཕག བས ར ས གས ལ ས ངག ཡ ད གས མ ག ཚ གས གས ག ཅ འག བ དང ས བས འག ས མས བས ད ཁད པར ཡན ལག བད ན པ དང མཎ ལ ལ འབད 集資加行 懺罪加行 施食鬼神加行和供養空行護法加行, 即是以惡緣為道的四種最勝方便 一 聚資加行心想 : 我們想要的都是快樂, 但引來的卻只有痛苦 ; 現在既然有斬斷苦因 惡業和累積樂因 資糧的方法, 我應當 投入其中 並努力投入於供養上師與三寶, 侍奉僧伽, 為餓鬼 施食, 點燈 印塔 禮拜 轉繞等身語意三門的集資行為中, 更 應投入於皈依發心, 特別是七支供養和獻曼達中, 乃至唸誦 盡 66 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 67

35 བདག ན བ ལ གས ན ན བར བ ན ག ས བརབ ཏ གས ལ ས ས པ ལ གས ན ས ས པར བ ན ག ས བརབ ཏ གས ལ ཤ བ ལ གས ན ཤ བར བ ན ག ས བརབ ཏ གས ལ ཞ ས ར ད གས འག ག པའ གས ལ བ གདབ བ གཉ ས པ ན འད ན པ སར ལ ར ལ སར བ ས ཀ ས ག པ ལ འག ད པ ར མ པར ས ན འབ ན པའ ས བས ཕ ན ཆད ས ག ལ བབ ཀང མ བ ད སམ པ ཉ ས པ ལས ལ ག པའ ས བས དཀ ན མཆ ག ལ ས བས ས འག ཞ ང ས མས བས ད པ ར ན ག ས བས ས ང པ ཉ ད བས མ པ དང གཟ ངས སགས ཁད པར ཅན ཟ ས པ ས གས གཉ ན པ འ ས ད ག ལ འབད ཅ ང ར ད གས འག ག པའ གས ལ འད བས བ ད པ གཉ ན པ ཀ ན ཏ ས ད པའ ས བས བཞ པ ཚད ད ལ ངས པར བ གས མ པ ན གན ད བ ད ལ གཏ ར མ ས ན ཁ ད ཀ ས སར བདག ག ལན ཆགས བསག ཏ ཕ ན ཅ ང བ ལ ན ཁ ར བར བ ད པ ཤ ན ཏ བཀའ ད ན ཆ ད ད ང བདག བརག པར མཛད ད གས ལ ས མས ཅན ཐམས ཅད ཀ ས ག བསལ མ འད ད པ ནད བ ར ཆགས ཉམ ང ཐམས ཅད བདག ལ ས ན པར མཛད ད གས ལ ས མས ཅན ཐམས ཅད ས ག བསལ དང བལ བར མཛ ད ཅ ག ཅ ས ཕ ན ལས བཅ ལ ད ལ ར མ ན ས ན གཏ ར མ བཏང བ མས ས ང ར གཏ ང ལ ན བས མ ལ ངས ཁ ད ལ འཕལ དང ཡ ན ཏ གང ཕན པ བ ཡ ས ངའ ཆ ས ཀ བར ཆད མ བ ད ཅ ག ཅ ས བཀའ བས ས བཞ པ ན ཆ ས ས ང ལ གཏ ར མ འབ ལ ཆ ས ས བ པའ འགལ ར ན ཞ བ དང མཐ ན ར ན འག བ པའ ཕ ན ལས བཅ ལ ཁད པར ག ང ས ས ར ད གས འག ག པའ གས ལ འད བས བ འ ར ན ག བ ར བ ལམ ད ས ང བའ ཕ ར 除期盼祈請文 : 若病最妙願得病, 若起最妙願得起, 若死最妙願得死 二 懺罪加行心態如前, 經由悔恨過去惡行的悔過力, 立誓未來就算生命有難也不再造惡的斷惡力, 皈依三寶與發菩提心等所依力, 以及投入於禪修空性 唸誦特別的咒語等六門對治, 並唸誦 盡除期盼祈請文 的對治力 ; 行者應當具備以上四力來懺悔罪業 三 向為害的鬼神佈施糰食, 並囑托事業 : 感謝你來討我過去欠你的債, 現在請毀了我吧! 請讓一切有情的痛苦 不堪與悲戚都成熟在我身上! 請讓一切有情超越痛苦! 如果無法如此, 至少要在佈施糰食後修持慈心 悲心和取捨法, 並囑托 : 我會在此刻 在未來都盡量利益您, 請不要阻礙我修行 四 向護法獻上糰食, 囑託令修法障礙平息 順緣成就的事業, 特別是要唸誦上述的 盡除期盼祈請文 68 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 69

36 འཕལ ལ གང ཐ ག བས མ ད ས ང ཞ ས པས ག བ ར ད ན ཚ གད ན བག གས ཉ ན མ ངས པ ས གས རང ལ བ ང བའམ གཞན ལ མ འད ད པས གཙ ས པ མཐ ང ན གཏ ང ལ ན ཁ ན བ འ སམ པ དང དག བ ས གས རང ག བསམ ས ར ལ གས པ ཀ ན ལ ས མས ཅན ཐམས ཅད འད བས ཀང ཆ ས ལ ག པའ ཆ ས ཀ བ བ ལ ངང ག ས འཇ ག པར ག ར ཅ ག སམ པ དང བད བ དང ས ད པ བ ང ནའང ད བཞ ན ཏ ས ར གལ ཏ ར མ ར ག ངན པ ས བའམ དབང མ ད ད བ བ ངན པ ལ འཇ ག དག ས པ བ ང ན ས མས ཅན ཐམས ཅད ཀ ར མ ར ག ངན པའམ བ བ ངན པ ཐམས ཅད བདག ག འད ལ འད ས པར ག ར ཅ ག སམ ད བསམ མད ར ན ཟ ཉལ འག འཆག ས ད ལམ ཅ བ ད ཀང གཞན ཕན ག བསམ པས ཟ ན པར བ ས ནས འཕལ ལ ར ན བཟང ངན གང ཐ ག ཀང བ ས ང ག བས མ ཁ ནར ས ང བར བ འ བཞ པ ཚ གཅ ག ག ཉམས ལ ན ད ལ ནས བསན པ ལ གཉ ས ཚ འད ར ཇ ལ ར བ བ དང འཆ ཀར ཇ ལ ར བ བའ དང པ ན མན ངག ས ང པ མད ར བས ས པ ས བས ལ དག དང ས ར བར བ ཞ ས པ ས དམ པའ ཆ ས ཉམས ས ལ ན པའ མན ངག ཟབ དག གཅ ག ད ལ ཉམས ལ ན གནད འགག མད ར བས ན ས བས ལ ས 所欲修道用為了將日常生活中出現的機遇導入道上, 日常生活中無論是自己遇到 或是看到他人受到疾病 魔擾 煩惱等所苦時, 都應修持取捨法 當自己發起善心等念頭時, 要祈願 : 願一切有情能進入比我這個念頭更殊勝的善法中! 感到安樂時也應如此祈願 如果心中出現惡念 或不得已要造下惡行時, 應祈願 : 願一切有情的惡念和惡行都被我此行所吸收! 總之, 無論在飲 食 行 住等一切行為時, 都應懷抱著利他的念頭, 無論遇到善惡等任何因緣, 都應導入修心禪修中 濃縮終生之修持 在生的作法總攝竅訣要, 應修習五力 五力 : 修持正法的深奧口訣濃縮於一處, 如此的竅訣精要共有 70 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 71

37 དང པ འཕ ན པའ ས བས ན ད ས འད ནས བཟ ང ས སངས མ ར ས ཀ བར དང ཁད པར མ ཤ འ བར དང ས ས ས ལ འད དང ཟ བ འད ཡང ས ས ད ར ང ནས སང ག བར ད བ ང ཆ བ ཀ ས མས གཉ ས དང གཏན ནས མ འབལ བར བ འ ཞ ས བ འ འཕ ན པ ད ག པ བཏང གཉ ས པ ག མས པའ ས བས ན ས ད ལམ མམ དག ས ག ལ ང མ བསན ག བ བ ཅ ཞ ག ལ འཇ ག ག འད ག ཀང ད ན ཤ ས ཀ ས ཀ ག ག ས བཟ ང ནས བ ང ཆ བ ཀ ས མས གཉ ས མ བལ བར ཡང དང ཡང ད ས ང བ ས མད ར ན དག ས ར ག གཙ བ བ ང ཆ བ ས མས ལ བས བ པའ གས མ པ དཀར པ འ ས བ ན ག ས བས ན བ ང ཆ བ ཀ ས མས ས བ དང འཕ ལ བའ ད ན ཏ དག བ ལ ཆ ག ཤ ས མ ད པར ལ ས ངག ཡ ད གས མ དག བ ལ ར ག ཏ འབ ངས པའ བཞ པ ས ན འབ ན པའ ས བས ན བདག གཅ ས འཛ ན ག ར མ ར ག ནམ བ ང བ ན སར ཡང ཐ ག མ མ ད པ ནས འཁ ར བར འཁམས ས ག བསལ ས ཚ གས མ ང བ ཁ ད ཀ ས ལན 一 牽引力行者應發起強烈的心態作為牽引 : 從此刻起乃至成佛, 特別是乃至未死, 尤其是乃至今年終 本月終, 更針對於從今天到明天之間, 我絕對不離開兩種菩提心 二 串習力日常的一切行為, 或是將投入善 惡 無記等任何行為時, 都應該有正知 正見的監視, 再再提醒自己不離於修持兩種菩提心 概言之, 善行的核心就是修持菩提心 三 白種力 為了生起 增長菩提心, 行者應對善法毫無饜足, 長期將 身語意三門浸到善法中 四 拔除力 一旦內心生起我愛執, 應當心想 : 我無始以來輾轉輪迴 感受無邊痛苦, 都是因為你! 今生的一切罪惡和苦痛, 也都是 72 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 73

38 ཚ འད ར ཡང ས ག པ ས ག བསལ ཇ ས ད བ ང བ ཐམས ཅད འད ཁ ནས ལན ད ཡང ཁ ད དང 源自於你 如果再跟你為伴, 必然毫無安樂, 所以應當盡量地摧 འག གས ན ས ད མ ད ད ར ས འད ཅ བརག ཅ ཐ ལ བ དག ས སམ པས བདག འཛ ན ག ར མ ར ག ར ངས ཀ ས སང བའ ལ པ ན ས ན ལམ ག ས བས ན དག ས ར གང བ ད ཀ གཤམ ད ས ར ས མས ཅན ཐམས ཅད བདག ཁ ནས སངས ར ས ཀ ས ལ འད ན ན ས པར ག ར ཅ ག ཁད པར ད ས འད ནས སངས ར ས མ ཐ བ ཀ བར ད བ ང ཆ བ ཀ ས མས ར ན པ ཆ ར མ པ གཉ ས ར ལམ ད འང མ བར ད ཅ ང ག ང ནས ག ང ད འཕ ལ བར ཤ ག ཅ ག ར ན ངན ཅ བ ང ཡང བ ང ཆ བ ས མས ཀ ག གས ས ཁ ར ན ས པར ག ར ཅ ག ཅ ས ཞ ཐག པ ནས གདབ ཅ ང དག བ ཐམས ཅད ད འ ད ན ད བས བར བ འ གཉ ས པ ཆ ས འད འ ལ གས ཀ འདའ ཁ མའ གདམས ངག ཇ ལ ར བ ད ཅ ན ཐ ག ཆ ན འཕ བའ གདམས ངག ན ས བས ལ ཉ ད ཡ ན ས ད ལམ གཅ ས ཞ ས པ ས ཆ ས འད ལ ས ངས པའ གང ཟག འཆ ང ས པའ ནད ཀ ས ཐ བས པའ ཚ དང པ ར ཡ བ ད ཅ ཡ ད པ ཐམས ཅད ས ར བ མ དཀ ན མཆ ག ས ས རང ཉ ད ཕན ཡ ན འད རང ཆ ས སམ པའ ཕ གས ས བཏང ལ ཆགས ཞ ན འཁ བ ས ར ཙམ མ ད པར བ ད པ དཀར པ འ ས བ ན ག ས བས 毀 調伏 而遠離我愛執 五 祈願力造作任何善業的同時, 應發自內心的祈願 : 願我一人即能引領一切有情到達佛地! 特別是今起直至未成佛前, 願夢中也不忘二種菩提心, 令其進步增長 願任何惡緣的到來, 都能轉為菩提心的助伴 將一切善業都迴向於此目標 臨終的作法大乘死教言, 五力重威儀 修持此法的行者在死亡到來時 : 一 白種力 要毫無貪戀地將剩下的所有財物都供養給上師三寶, 特別 是曾大力利益自己的對象 74 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 75

39 ན ས ན ཡན ལག བད ན པ འབ ལ མ ན ས ནའང བདག ག ད ས གས མ ད བསགས པའ དག བའ ར བ ཇ ཡ ད པའ མཐ ས བདག ས བ ཐམས ཅད ད བ ང ཆ བ ཀ ས མས ར ན པ ཆ མ བར ད ཅ ང ས ངས ནས ག ང ད འཕ ལ བར ག ར ཅ ག ཆ ས འད ས ན པའ བ མ ཡང དག པ དང མཇལ བར ག ར ཅ ག ད ལ ར འག བ པ བ མ དང དཀ ན མཆ ག ར ན པ ཆ ས བ ན ག ས བརབ ཏ གས ལ ཞ ས ཡ ད ར གཅ ག པས ས ན པ ས ན ལམ ག ས བས དང བདག གཅ ས འཛ ན འད ས ས བ གངས མ ད པར ས ག ཏ བཅ ག ད ར ས ཀང འཆ བའ ས ག བསལ མ ང ད ན དམ པར བདག དང ས མས མ ག བ པས འཆ ར མ ད ནའ འཆ འ བསམ པའ བདག འཛ ན ཁ ད ཅ ནས བརག པར བ འ སམ པ ས གས ས ན འབ ན པའ ས བས དང འཆ ཁ དང བར ད དང ས བ ཐམས ཅད ད བ ང ཆ བ ཀ ས མས ར ན པ ཆ ར མ པ གཉ ས དང མ བལ བར བ འ སམ པ འཕ ན པའ ས བས དང སར བས མ པའ བ ང ཆ བ ཀ ས མས གཉ ས གསལ འད བས པ ན ག མས པའ ས བས ཡ ན པས 二 發願力可以的話修持七支供養, 不行的話也要至心發願 : 願我三時所造一切善根, 令我生生世世不忘大寶菩提心, 修持此心而得增長! 願能值遇教授此法之真實上師! 願上師三寶加持此願成就! 三 拔除力心想 : 我愛執令我無量世來都掉入痛苦中, 現在更被死苦所逼 ; 勝義上來看, 我和心都是不存在的, 故無死亡可言 所以, 想著 病苦 死苦 等我執念, 你消失吧! 四 牽引力 心想 死時 中陰時 再生時, 我都不要離開兩種大寶菩 提心 而為導引 五 串習力 練習上述的兩種菩提心 76 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 77

40 གཙ བ ར ད དག ར གཅ ག ཏ བ ཞ ང ག གས ས ས ད ལམ ཡང གཅ ས ཏ ལ ས གནད ཆ ས བད ན ནམ མ ན ས ན གཞ ག གཡས འ ག ཏ བཅ ག ལག པ གཡས པ འགམ པར བར ན པའ མཐ འ ཆ ང ག ས ས བ ག གཡས བཀག ར ང གཡ ན ནས ར བར བ ས ལ བ མས ས ང ར ས ན ཏ འག བས ར ང འག འ ང དང ས ར ཏ གཏ ང ལ ན ས ང ད འ ར ས ལ འཁ ར འདས ས འཆ ལ ས གས པ ཐམས ཅད ས མས ས ང ཡ ན ས མས ཉ ད ཅ ར ཡང མ ག བ པར ཤ ས པའ ངང ད བ ས ཅ ར ཡང མ འཛ ན པར བཞག ད དག ག ངང ལ དབ གས འག ན ས པར བ འ འཆ ཁའ གདམས ངག འ ད ཆ བ མང ས འད ལས ང མཚར བ མ ད གས ངས འག ན བ མ ཉམས པའ བས ག ཐལ ར ཁབ ལ ན ག ཕ མ གཉ ས ས ང ས ན ལ ས ར བ ས བ ར བ ག པའང རས ཀ འཕ བའ མན ངག ཡ ན ན ལ པ བ འབ ངས པའ ཚད བསན པ ན ཆ ས ཀ ན དག ས པ གཅ ག ཏ འད ས ཞ ས གས ངས ཏ ཐ ག པ ཆ ཆ ང ག ཆ ས ཐམས ཅད ཀ དག ས པ ན བདག འཛ ན འད ལ བ གཅ ག པ ར འད ས པས ཆ ས བ ས བཞ ན བ ས ང བས མ བཞ ན བདག གཅ ས འཛ ན ཇ ཆ ང ད འག དག ས བདག འཛ ན ག གཉ ན པ ར མ ས ང ན ཆ ས བ ས ཚད ད ན མ ད ད ས ང བ ཡ ན ཆ ས ཆ ས ས འག མ འག འ ར བ འད ལ ཐ ག པས འད ཆ ས པ སང ལ འཇལ བའ ར མ ཡ ན གས ངས 行者應當專注於上述的五力及重視相關的威儀, 可以的話以七支坐姿 不行的話則右脅而臥, 右手掌打開並以小指按住右鼻孔, 只用左鼻孔呼吸 ; 在修持慈心 悲心後, 搭配呼吸來修持取捨法 接著, 在認識到 有寂 生死等一切都是心的顯像, 心性毫無實體 的狀態下, 心無執著地放著, 迎接死亡 據說, 臨終的重要口訣很多, 但沒有比上述更為殊勝者 至於將燜燒過的貝殼與磁石二者磨成粉, 並混入蜂蜜製成塗劑並塗在梵穴來促成往生, 則是有形之頗瓦法的教授 修心有成之徵兆諸法攝一要大 小乘的一切修行, 目的都只是為了調伏我執 所以, 修行 修心者, 我愛執應該越來越微弱 ; 如果修行不能對治我 執, 那一切的修持都毫無意義 法是否入法中即取決於此, 因此 祖師認為, 這是檢視一位修行者合格與否的標準 78 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 79

41 དཔང པ གཉ ས ཀ གཙ བ བཟ ང ཞ ས པ ན གཞན དག ག ས ཆ ས པ ཚད ལན ཏ མཐ ང བ ཡང དཔང པ ཡ ན མ ད ཀ རང བ ལ ག ག ར འཇ ག ར ན ཕལ པས མ ར གས ས ད ལམ ལ གས པ ས ར ས ཀང མག བར ས ད རང ས མས རང ག ས མ ཁ ལ བ ཞ ག ར ག ཏ བ ང ན བ ས ངས པའ ར གས ཡ ན པས གཞན ག དཔང པ ལ ཆགས མ འཇ ག པར རང ས མས ཀ དཔང པ གཙ བ ར བཟ ང ང ཡ ད བད འབའ ཞ ག ར ན ཏ བར ན ཞ ས པ ན ར ན ངན ས ག བསལ ཅ བ ང ཡང འཇ གས ས ག ཡ ད མ ག ནམ ཡང མ ས བར བ ས ང ག ག གས ས ས ང ནས ཡ ད བད འབའ ཞ ག པ དང ར ན ཏ འག གས པ ན བ འབ ངས པའ ཚད ཡ ན པས ར ན ངན གང བ ང ཡང ད ལ དགའ བ བས མ ནས ད འ ས ང ད གཞན ག ར ན ངན ཐམས ཅད ཀང དགའ བཞ ན ཏ ལ ན པ ལ བས བ པར བ འ ཡ ངས ཀང ཐ བ ན ས ངས པ ཡ ན ཞ ས པ ན དཔ ར ན ར ར ལ ཅན ད ཡ ངས ཀང ར ལས མ ལ ང བ ལ ར ག བ ར ད ར ན ངན བ ང བ ན ཆ ད གཏད ད ན པས མ བཟ ང ཡང ར ན ངན ད ཉ ད བ ས ང ག ག གས ས འག ཐ བ ན འབ ངས པ ས དག གཉ ན གན ད བ ད བད ས ག ཅ ས ང ཐམས ཅད ཀ ས ང ད བ ང ཆ བ ཀ ས མས གཉ ས ར ལ མ ད ལ ང ལ ང ས བའ 二證取上首他人雖然也能驗證我們是否為合格的行者, 但是內心實不足為外人所知 表面的良好表現也可能是虛偽的, 所以當我們能夠長時毫無羞愧地面對自心, 這才是修心有成的徵兆 因此, 我們不應過度顧慮他人的驗證, 而要由自己為自心作證 恆當依歡喜遇到任何的惡緣與痛苦時, 內心毫不生起恐懼與悲傷, 反而能讓它們轉為修心的助緣, 時常保持安樂, 這是修心有成的徵兆 對任何的惡緣禪修歡喜, 並進一步地歡喜承受他人的所有惡緣, 是行者應當修習的法門 能散即圓滿騎士分心時也不會墜馬, 同理 : 當惡緣突然來襲, 就算不刻意用力提起正念, 也能將此惡緣轉為修心的助伴, 這也是修 心有成之徵兆 這樣的人不論面對親友 利害 苦樂, 都能悠然 出生兩種菩提心 80 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 81

42 བཞ པ ད བ ང ཆ བ ས མས འབ ངས ཤ ང གནད ད ས ང བའ ར གས ཡ ན ག ས ང མ དག ས པའ 上述四種狀況, 是行者修持菩提心有所成的徵兆 ; 並不是 ར གས ཡ ན ཟ ར བ མ ན པས སངས མ ར ས ཀ བར ད ག ང འཕ ལ ལ བས བ བ ད ག པ བ ས ང ག དམ ཚ ག ན ས ད ན གས མ ལ ར ག ཏ བས བ ཅ ས གས ངས ཏ ས ད ན གས མ ན བ ས ང ཁས བངས དང མ འགལ བ ས ས ཐར བ ང ས མས སགས ཀ བས བ པ ཕ མ ཚ ན ཆད རང ག ས གང བངས པ ལ ཉ ས ལ ང ག ད མས མ ག ས པ དང ཐ ར ཆ ར མ ཤ ར བ ས བདག གཅ ས འཛ ན མ ད པ གཞན ག ས ག ར ར བས ལ ར ན བཤ ག པ ཤ ང གཉན གཅ ད པ ཆ གཉན དཀ གས པ མཛ ས ང དང འག གས པ ས གས ཐ ཆ འ ས ད པ སངས ཏ ར མ ཐར གཙང ས ང ང བར བ བ དང 說這樣的人就不需要持續修心, 修心是必須持續修持, 直至成佛的事 修心之誓言恒學三總義所謂的三總義, 指的是 : 一 不違背修心誓言 不讓自己所求受的別解脫戒 菩薩戒或密咒戒等戒律之任 何細微學處, 受到惡墮罪的污染 二 不狂妄 為了讓他人知道自己毫無我愛執, 而刻意的摧毀神像, 擾 亂樹神或水神等狂妄的行徑, 都應該是要避免的, 理應保持清 淨的威儀 82 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 83

43 ཕ གས ར ར མ ལ ང བ ས མ འ གན ད པ བཟ ད ཀང ལ འད འ གན ད པ མ བཟ ད པ དང ད ག ལ ག པ དང གཉ ན ལ བཟ ད དག ལ མ བཟ ད པ དང ད ར མས ལ བཟ ད ཀང ན ཚ ས གས ས ག བསལ ལ མ བཟ ད པ དང ད ཐམས ཅད བཟ ད ཀང ས ད ཐ ག ཏ ཆ ས འཆ ར བ ས གས བ ས ང ཕ གས ར བ སང བ དམ ཚ ག ཡ ན པས ར ག ཏ བས བ པར བ འ འད ན པ བས ར ལ རང ས ར བཞག ཅ ས པ ན སར རང གཅ ས གཞན མ གཅ ས པའ འད ན པ ད ག ལ ག ཏ བས ར ལ གཞན ད ན ཁ ནར གཅ ས པར བཟ ང བ ས ང ཐམས ཅད མང ན ཚན ཆ ང ལ ས ཆ ད ཆ བ ཞ ག བ དག ས པས ཕ འ ས ད ལམ ཆ ས མཐ ན ག ག གས པ གཞན ར མས དང འད བར རང ས ཐ བ པར བཞག ལ གཞན ག ས མ ཚ ར བར ར ད ས ན པ ཞ ག བ འ ཡན ལག ཉམས པ བར ད མ བ ཞ ས པས གཞན ལ འཇ ག ར ན ག ས ན ཞར བ ག ན པ ལ ས གས པ དང ཆ ས ཀ ས ན ས མ པ ཉམས པ ས གས མ སན པའ ཚ ག མ བར ད པར ཞ ད ལ འཛ མ དང བཅས པས འཐད ཅ ང ཡ ད ལ འབབ པའ ཚ ག བར ད ད 三 不片面能夠忍受人類的危害卻不能忍受鬼神的迫害, 或與此相反, 乃至能夠忍受親友卻不能忍受敵人, 或是能夠忍受上述的一切, 卻不能忍受病苦 ; 乃至能夠忍受一切逆境, 卻在快樂時忘記佛法等等 避免上述的片面修心, 是行者應當持續修習的誓言 轉欲自穩重扭轉過去自重輕他的我愛欲後, 應當珍視他人, 一切修心 但其外在的行為, 應該與其他同學法友一般自然, 意指要在他人不知的情況下成熟自心 不應說缺陷 不與他人議論世間的各種過失 或是犯戒等修行上的不足 等惡語, 應微笑 寂靜地說著柔軟語 84 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 85

44 གཞན ཕ གས གང ཡང མ བསམ མ ཞ ས གཞན ཕ གས ས མས ཅན ས དང ཁད པར ཆ ས ས ར ཞ གས པ གང ག འང ས ན མ བསམ ས ས ན མཐ ང བ ད ང རང ག ས ང བ མ དག པས ལ ན ཁ ང ལ ད འད མ ད སངས ར ས བཅ མ ལན འདས ལའང ས ན ཏ མཐ ང བ ཁ ཅ ག བ ང བ དང འད སམ ད བསམ ལ རང བ ས ན ཅན ཚར བཅད པར བ འ ཉ ན མ ངས གང ཆ ས ན ལ ས ང ཞ ས རང ར ད ལ ཉ ན མ ངས གང ཆ བར ག ལ ཐ ག མར ད འ ས ང ད ཆ ས ཐམས ཅད ས ངས ནས འད ལ ཞ ང ས ང འབས བ ར ར བ ཐམས ཅད སངས ཞ ས བ ས ང བས མས པས ལ འད ཐ ལ ད ར བ དང རང བཟང པ ར མཐ ང ད ར བས གན ད ལན ཏ ཕན གདགས པ ས གས ཚ ལ འཆ ས ཡ ན པས སང ས མད ར ན ཚ འད འ བད ས ད སན གགས ཕ མ ལ མ འ བད བ རང ཉ ད མ ངན ལས འདས པ ཐ བ འད ད ས གས རང ད ན ཡ ད བ ད ཀ འབས བ ལ ར བ ཐམས ཅད སང ང 全莫思他過 他 包括一切有情 特別是修行者 行者應該避免思慮他們的過失, 一旦看到他人的過失, 要知道 這是我自己的顯像不清淨所致, 他人並無這樣的問題 ; 好比連佛陀都曾被有些人認為是有過失的一般, 理應如此地調伏有缺陷的自心 先淨重煩惱觀察自心中哪種煩惱最重, 並以一切法門針對此煩惱開始調伏 修持 斷一切果求如果練習修心, 希望能夠調伏鬼神 或是讓自己變得更好等, 這些期盼自己能夠得利的想法, 都是過度的造作, 理應避 免 總之, 應當避免的包括 : 追求此生的安樂 名聲或是期盼來 生的人天安樂 個人解脫等個人利益果報 86 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 87

45 ད ག ཅན ག ཟས སང ཞ ས པ ན དང ས པ བད ན འཛ ན དང བདག གཅ ས འཛ ན ག ས ཀ ན ནས བས ངས པའ དག ས ར ཐམས ཅད ཁ ཟས ད ག ཅན དང མཚ ངས པས སང ལ འཛ ན མ ད ས མ ལ བ ལ བས བ བ གཞ ང བཟང པ མ བས ན ཞ ས པ ན དཔ ར ན འཇ ག ར ན པའ མ གཞ ང བཟང པ ཅན ད ས ས ཕ གས ད ས ཚ ད ཇ ཙམ ས ང ཡང རང ལ ལ ས པའ མ བར ད པ མ ད པ ད བཞ ན ཏ རང ལ གན ད པ བ ས པ ལ འཁ ན ཏ བཟ ང ནས འཁ ན འཛ ན ད ལས ནམ ཡང མ ལ ག པ ད སངས ལ གན ད པའ ལན ཏ ས ར ཡང ཕན འད གས པའ བསམ ས ར དང ལན པར བ འ ཤག ངན མ ར ད ཅ ས པ ན ས ར གཞན ག མཚང འབ བ ལ དགའ བར མ བ ས ས ས ཕ ར ལ པ ས རང ལ ཚ ག ངན ས ས པའ ལན ད གཞན ལ གན ད པའ ཚ ག མ ས བ མ ཟད ཉ ས པ བ ང ནའང འད ས ལན མ ས བར ནམ ཡང གཞན ག ཡ ན ཏན བསགས པ ལ བར ན པར བ འ 捨棄有毒食基於執著事物為真實 或是我愛執為動機, 所造的一切善法, 都如同有毒的食物一般, 理應捨棄 ; 行者應修學無執著的如幻法門 莫學重義氣譬如說, 重義氣的世間人, 不論經過多久 隔了多遠, 我們都不會忘記他 ; 如果用這樣的方式來記恨自己的仇人, 瞋恨不捨的話, 是理應避免的 行者應以正面反饋之心態與行為來對待迫害 莫發粗惡語 不應樂於揭露他人的短處, 特別是不應以惡語答覆他人對 我們說的惡口 ; 就算被傷害了, 也不應報復, 反而應持續地讚揚 其功德 88 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 89

46 འཕང མ བས ག ཅ ས པས གཞན ག གན ད པ བ ས པ ཞ ལ བཞག ནས ལ མང པ ལ ན ཀང མ བར ད པར གན ད ལན འཁ ལ བའ འཕང བ ང ད ས གན ད ས ལ བ ད སང ནས གན ད ལན ཕན གང ཐ གས བཏགས པ ས གད ན ག གན ད པ ལ བ ལའང གན ད འཛ ན མ བ བར བ མས ས ང ར འབའ ཞ ག བས མ གནད ལ མ དབབ ཞ ས མ འ ས ན མཚང ནས འབ བ ས གས གནད ལ བཀར བའ ཚ ག དང མ མ ཡ ན པའ ས ག སགས འད ན པ ས གས གཞན ས མས ལ ཟ ག ར ས ད པའ ཚ ག མ བར ད མཛ ཁལ གང ལ མ འབ ཞ ས པས རང ལ བབ པའ ཁག ངན གཞན ལ བས ར བ དང རང ཐ ག བབ པའ བ དཀའ བ གཡ ས ས གཞན ག ས ང ད བས ར ན མཛ འ ར བ ཁལ གང ལ བ བ ལ བ ས ད ལ ར མ བ མག གས ཀ ར མ གཏ ད ཅ ས ར ར གས པའ ཚ ས མག གས ལ བ ར གཏ ད པ བཞ ན ཆ ས པ འད འད འ ནང ད ར ད བཀ ར སན གགས ས གས རང ལ ལ ག པར འ ང ད ར བ དང ཟང ཟ ང ག ར ད པ ཐ བ པའ ཐབས ས ཚ གས ལ བར ན པའ བསམ ས ར སངས ཏ 勿候險阻處如果因為他人的迫害, 而將其深深地記在心中長達數年而不願放棄, 打算抓到機會就要報復, 這樣的念頭是應該避免的, 反而應以德報怨地利益對方 就算受到鬼神的迫害, 也不應懷恨在心, 反應修持慈悲 莫刺要害處不應宣說揭發他人短處的針對性言語, 或是唸誦斷除非人性命的咒語等恐嚇他人的言語 犏載莫移牛狡猾地將自己理應負責的差事或責任推卸給他人, 就像將犏的重擔轉移給牛背負一樣, 理應避免 不好強爭先 賽馬時, 大家都會搶著爭先 ; 如果修行人在法友中, 希望自 己能得到更好的利養 名聲, 透過種種方式想要爭取供養, 這些 90 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 91

47 ར ད བཀ ར སན གགས བ ང མ བ ང ལ ཁད པར མ ད པར བ འ གཏ ལ ག མ བ ཞ ས པས ཕ གས རང བཟང བར འད ད ནས འཕལ ཕམ ཁ ལ ན པ དང ནད གད ན ཞ དང ར ན ངན བཟ ག ཏ ར ནས བ ས ང བ ད ན ལ བཅ ས བ ན ག ར བཞ ན ཏ ལ ག པའ ཆ ས ས ས ང བ ཡ ན པས ད ལ ར མ བ བར ས ད ས ག གང བ ང ཡང ར ད གས ས མས འཕ གས སངས ཏ བས མ ར ལ སས ཐ གས མ ད ཞལ ནས ཚན གཅ ག ག ར མ ར ག ལ བ ས ང འད འད གད ན ལ ཕན པའ ཐབས ཞ ག ཏ ག བ འད ས ད ཙ ག བ ད ན བ ན བ ད པ དང ཁད མ ད ཆ ས བ བ ཉ ན མ ངས པ དང ར མ ར ག ག གཉ ན པ ར འག བ ཞ ག དག ས པ ཡ ན གས ངས འད ས མཚ ན ནས ཆ ས ལ ག ཟ ར བའང ར ག ཆད ད ལ བ ལ ལ ག མཆ ག འཛ ན ག ས མ པ ས མ ལ ག ས མ པ གས མ དང མ མཐ ན པ ས ད ལ ག ས དམ པའ ཆ ས ཚད མ ནས གས ངས པའ ལ ས ད དང འགལ བ རང གཞན མཆ ག དམན ས ལ ཡ ད ཀང ཆ ས ལ ག ཟ ར ཞ ང འཁ ར བ དང ངན ས ང ད འཕ ན པ ཡ ན ཏ དཔ ར ན དཔ ད ལ ག གམ ནད ལ སན ལ ག ཅ ས པ ལ བ འ གང ཟག ཁ ཅ ག ག ས ས ར བའམ གཏ ར ནས བ ང བ འགའ ཞ ག ཆ ས ལ ག ཅ ས ར མ ཆ ས དང གཏ ར ཆ ས ད དག ཡང དག དང ལ ག པ ཡ ན མ ན ལ འ གཅ ག ག ཚ ག ད ན ལའང མ དཔ ད པར ས བ ན ག བ མཐའ རང རང ག ཞ ན ཕ གས སམ གང ཟག ག གནས སབས ལ ལ ས ནས བས གས པར ས ང མ ད 心態與行為都應避免 對利養與名聲的態度, 應該可有可無 斷除諸邪命如果是為了遠大的利益而接納當下的虧損, 或是為了平息疾病 魔擾等惡緣而修心, 都將如一般苯教的祭祀儀式一般, 淪為非法, 理應避免 ; 不論遭遇安樂或痛苦, 都應捨棄期待或恐懼, 一心修持, 佛子無著曾說 : 種種修心的念頭, 如果淪為利益鬼神的法事, 實際上將與苯教的儀式毫無差別 ; 因此, 修行的內容一定要趨向對治煩惱和妄念 可見, 邪法包括常見與斷見的 邪見, 禁取修 的邪修, 違背三律儀的 邪行, 只要懷有與正法量學所說的見 行相違的思想, 那無論你是誰, 這樣的思想都是 邪法, 會使我們墮入惡趣, 就像判斷錯誤或誤服藥物一般 有些人毫不分析某部著作或伏藏法內容, 連其中一品的文字與意涵是否正確都未深入, 就逕稱 : 那人的著作是邪法! 這 個伏藏法是邪法! 這不過是受宗派之見 或個人的階段限制 所說的言論罷了 92 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 93

48 གང ཟག ག ར ད ཚ ད སངས ར ས མ གཏ གས གཞན ག ས མ བཟ ང བར གས ངས པས ལ ས ད ཚད དང ལན ཕ ན གང ཟག ད ལ རང མ མག ཡང ད ཙམ ག ས ཆ ས ལ ག ཏ བས བ མ ན ས ཏ དཔ ར ན གས ར བཟང པ དང འད མ ན གཉ ས འཚ ང པ པ མཆ ག དམན ག ཁད པར མ ད པ བཞ ན ན ད ས ན སངས ར ས ཀ ཞལ ནས གང ཟག ལ མ བར ན ཆ ས ལ བར ན ཞ ས ཡང ཡང བཀའ བས ལ པ ས འད འང ག བ གལ ཆ ས ང བ ན འཕ ས ས ས ས པའ ལ བད ད ད མ དབབ ཅ ས པས བ ས ང ས མ བཞ ན ང ར ལ དང ར མས ས མས བ ས ཏ རང ར ད ར ངས ན ལ བད ད ད བབ པ དང འད བར ཆ ས ཆ ས མ ན ཏ ས ང བ ཡ ན པས ཆ ས སམ བ ས ང ཇ ཙམ ས མ བཞ ན རང ར ད ཇ ཐ ལ ད འག བར བ ས ཏ ཀ ན ལ བན ག ཐ མ ལ ར བ འ ས ད ཀ ཡན ལག ཏ ས ག མ ཚ ལ ཞ ས ཡ ན བདག ས གས ལ ན ཚ ཤ ཆད བ ང ན ཟས ན ར འ ང ག ར གས ག གས མཆ ད ཤ ན དཔ ཆ ལ ར ན འ ང རང དང མཉམ པ ཤ ན ང གཅ ག པ ལ བས ད ནམས འ ང དག ཤ ན ལ གས སམ པ ས གས མད ར ན རང ས ད པའ ཡན ལག ཏ གཞན ལ མ འད ད པ ས ག བསལ ཡ ང ད ར བ སང བར བ དག ས ས 據說, 一個人的內心如何, 除了佛陀之外無人可以知道, 所以如果某人具備正見 正行, 那就算我們不喜歡他, 這也不構成其法門是 邪法, 好比我們無法基於一個商人的行情, 就直接主觀斷定其手上的黃金之真偽一般 另外, 佛說 : 依法不依人, 此言教至為切要 天莫淪為魔內心如果在修心時受到我慢 自高的污染, 就像 天淪為魔 一般, 使修行者變成非法者了 越深入修行 修心, 那自心應該更加調伏, 自居於眾人之末 為樂莫求苦概言之, 諸如 如果施主生病將死, 那我就會得到衣食供養 如果親友死去, 我就會得到其經本與佛像 如果同學死去, 那我就會獨得供養 如果敵人死去該有多好 啊! 等, 一定要避免為了自己的快樂而希望他人感受到痛苦 的念頭 94 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 95

49 བད ན པ བ ས ང ག བས བ བ བསན པ ན 修心之學處 ར ལ འབ ར ཐམས ཅད གཅ ག ག ས བ ཞ ས གས ངས ཏ ཟས ཟ བ ག ས ག ན པ ཉལ བ འག འད ག ལ ས གས པ ཐམས ཅད གཞན ལ ཕན འདག པའ བསམ པ དང མ འབལ བའ ར ལ འབ ར གཅ ག པ ས ལམ ད ཁ ར ལ ག ན ན ཐམས ཅད གཅ ག ག ས བ ཞ ས དཔ ད ཀ ལ ག གན ན ཏ དཔ ད རང བ བ བཞ ན བ ས ང བས མ པའ ཚ ན ཚ ར ན ངན མང བ མ ཁ ས ར འད བས ཟ ག པ འད གད ན དག ག ད ཀ ས འཚ བ རང ག ཉ ན མ ངས པ ཆ ར ས ང བ ས མ ས ང མ འད ད པ ས གས བ ང ན འཇ ག ར ན ག ཁམས ན བདག ག ཉ ས པ འད ལ བ བ ང བའ ས མས ཅན མང པ ཡ ད པས ད ར མས ས ང ར ར སམ ད བསམ ལ མ འད ད པ འད འ ས ང ད ས མས ཅན ཐམས ཅད ཀ མ འད ད པ ས ག བསལ ཐམས ཅད འད ས པར ག ར ཅ ག སམ ད བདག གཞན བར བའ ལ ག ན ན གཅ ག པ བ འ ཐ ག མཐའ གཉ ས ལ བ བ གཉ ས ཞ ས པས ཐ ག མ ནངས པར ལང མ ཐག པའ ཚ ད ར ང བ ང ཆ བ ཀ ས མས གཉ ས དང མ བལ བར བ འ སམ པའ འཕ ན པ ཤ གས ད ག པ བཏང ཉ ན མ འང ད ན པ ར ན ཆགས ཀ ས ཟ ན པར བ ས མཐར ད ན བ ཉལ བ ན ད ར ང ག བསམ ས ར ར མས ལ བར གས ཏ བ ང ཆ བ ཀ ས མས དང འགལ བ བ ང ན རང ལ བརན བགང ས བཤགས པ དང ཕ ན ཆད ད ལ ར མ འབ ང བའ དམ བཅའ བ མ འགལ བར འད ག ན དགའ བ བས མ ཞ ང ཕ ན ཆད རང གཞན ཐམས ཅད ད ལས ཆ ས ལ ག པ ལ འཇ ག ན ས པའ ས ན ལམ གདབ པ ས བ བ གཉ ས པ ད ལ ད ས ར ན ཏ བས བ 諸瑜伽持一無論是在用餐 穿衣 睡眠 行住坐臥等一切時刻, 都應不離利他的心態, 專心以此瑜伽將一切行為轉為道用 遇違緣修一所謂, 修心時如果疾病與逆緣變多 他人越加批評 冤親債主為害 煩惱越加粗重或不願修心等, 出現上述的狀況時, 應該心想 : 世上有許多眾生同樣帶有我的這些問題, 真可憐! 願我的這個惡緣能夠吸收一切有情的惡緣! 一心專注於修持如此的自他交換 初後行二事每天一起床時要發起強烈的念頭 : 我今天絕不離開兩種菩提心! 來導正一整天, 日常也應以持續的正念來維持這個念頭, 晚上要入睡前則要反觀自己一整天的思想與行為, 如果有違背菩提心的作為, 要深刻地發露懺悔, 發誓不再造作 ; 若毫 96 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 97

50 ཉ ས ལ ང ས མ པ ས གས ལའང འད ན བསམ ད བཞ ན ཏ བ འ གཉ ས པ གང བ ང བཟ ད པར བ ཞ ས རང ཉ ད ཤ ན ཏ ས ག བསལ བ དང ཉམ ཐག པ བ ང ནའང ས ན ལས ས བསམ ས ཞ འཁང ས མས ས ག མ བ བར གཞན ག ས ག ས ག ཐམས ཅད ལ ན ཅ ང ས ག ས བ ས ང བའ ཐབས ལ འབད འཁ ར དང ལ ངས ས ད ཕ ན ས མ ཚ གས པ ས གས བད ས ད ཆ ར བ ང ནའང བག མ ད བཏང ས མས ཀ དབང ད མ བཏང བར ན ར དག ཕ གས ས བཏང དབང ཐང དག བར བས ར ས མས ཅན ཐམས ཅད བད ས ད དང ལན པར ས ན ལམ གདབ མད ར ན བད ས ག གཉ ས པ གང བ ང ཡང བཟ ད པར བ གཉ ས པ ས ག དང བས ས ནས བས ང ཞ ས ས མ པ གས མ ས གས ཆ ས ས འ བས བ བ དང བ ས ང ག ས ས ཀ བས བ བ དང དམ ཚ ག ཚ ལ བཞ ན ས ང བ ལས འད ཕ འ བད བ ཐམས ཅད འབ ང བས དམ ཚ ག ད གཉ ས ས ག དང བས ས ནས བས ང ད འང ཅ བ ད རང ད ན ག ར མ ར ག ག འཁ བ མ ཞ གས པར གཞན ཕན ག བསམ པ ཁ ནས བས ང ང 無違背, 應該心感歡喜, 並發願今後自 他一切有情能夠比今日的表現更為進步 時常學習這兩件事情, 在面對律儀的墮罪等學處時, 也應以同理的期許和心態來修持 二境皆應忍當自己非常痛苦 淒慘時, 要將其視為過去業力的結果, 不流連於悲痛中, 進而領受他人的一切罪障與痛苦, 並努力修持淨障法門 如果得到眷屬 財富等圓滿的大安樂時, 也不該放逸於無記中, 理應將財富與權力都轉為善法, 祈願一切有情都能得到安樂 總之, 不論是面對苦或樂, 都應安忍 捨命護二事 守護三律儀等整體佛法的學處, 特別是修心的特定學處與誓 言, 必能引生將來的一切安樂, 因此要捨命守護此二事 ; 無論做 什麼, 都不應沾染上自利的期待, 唯以 利他 的心態來守護 98 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 99

51 དཀའ བ གས མ ལ བས བ པར བ ཞ ས པ ན ཉ ན མ ངས པ དང པ ར ང ཤ ས པ དཀའ བར ད བཟ ག པར དཀའ མཐར ར ན གཅ ད པར དཀའ བས དང པ ར ས ས མ ཐག ཉ ན མ ངས པ ཡ ན པ ང ས ཟ ན པར བ བར ད གཉ ན པ འ ས བས ས ད ནས སང མཐར ཕ ན ཆད འད ལ བ གཏན ནས མ འབ ང བར བ སམ པའ ཞ བཅད ད གས མ པ ལ བས བ པར བ འ ར ཡ གཙ བ ར མ གས མ བང ཞ ས ཆ ས ས བ པའ ར འ གཙ བ བ མ བཟང པ དང རང ག བ ལས ས ར ང བས ཆ ས ཚ ལ བཞ ན ཉམས ས ལ ན པ དང ཟས ག ས ས གས ཆ ས ས བ པའ མཐ ན ར ན འཛ མ པ ས ད གས མ རང ལ འཛ མ ན དགའ བ བས མ གཞན ལའང ད གས མ ཚང བར ས ན ལམ གདབ མ ཚང ན གཞན ལ ས ང ར བས མ ས མས ཅན ཐམས ཅད ཀ ར འ གཙ བ མ ཚང བ ཐམས ཅད རང ལ ས ངས ཏ བང རང གཞན ཐམས ཅད ད གས མ དང ལན པར ས ན ལམ གདབ 當學三種難在面對煩惱時, 首先, 要辨認出煩惱是很難的, 接著要扭轉它是很難的, 最後要斬斷它也是很難的 ; 因此, 行者要下定決心修習這三種難事 : 首先, 煩惱一出現就要意識到它 ; 其次, 要創造對治來斷除它 ; 最後, 要下定決心未來不再產生此煩惱 取三主要因修行的三個主因, 依序是 : 一 良好的上師 二 自心堪任, 如理修行 三 擁有衣食等修行的必要條件 如果自己具備這三個條件, 應心感歡喜, 也要祈願他人能 具備此三個要素, 對於不具備者心生悲憫, 祈願 : 願一切有情 所缺失的條件都能由我承受, 讓自 他都能成就這三種主因 100 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 101

52 ཉམས པ མ ད པ ར མ གས མ བས མ ཞ ས པ ན ཐ ག པ ཆ ན པ འ ཆ ས ཀ ཡ ན ཏན ཐམས ཅད བ མ ལ རག ལས པས བ མའ མ ས ག ས ཉམས པ མ ད པ དང བ ས ང ཐ ག ཆ ན ཆ ས ཀ ཡང ས ང ཡ ན པས བ ས ང བས མ པ ལ ས བ ཉམས པ མ ད པ དང ས མ པ གས མ ག བས བ བ ཉམས པ མ ད པ ར མ པ གས མ ལ བས བ བ འབལ མ ད གས མ དང ལན པར བ ཞ ས ད ས ར ག ཏ ལ ས ངག ཡ ད གས མ ས ག པ ས ང ཞ ང དག བའ ར བ འབལ བ མ ད པ དང ལན པར བ འ ཡ ལ ལ ཕ གས མ ད དག ཏ ས ང ཁབ དང གཏ ང འབ ངས ཀ ན ལ གཅ ས ཞ ས ཡ ལ ལ ཕ གས ར ས མ ད པ ས མས ཅན དང འབ ང བ བཞ ས གས ས མས ཅན མ ཡ ན པ དང མ མ ཡ ན ས གས བ ཡ ལ ད བཟང ངན གང ཤར ཐམས ཅད ལ བ ས ང ཁ ནས ཁབ པ དང ད འང ཁ ཙམ ཚ ག ཙམ མ ཡ ན པ གཏ ང ནས འབ ངས པར བ བ གཅ ས ས བཀ ལ བ ར མས ལ ར ག ཏ བས མ ཞ ས བ ས ང དཀའ བའ ཡ ལ སང བའ དག གན ད པའ བག གས ཁད པར རང ག ས ཕན བཏགས པའ ལན ཏ གན ད པ བ ད པའ ལ ག ས བ མཁན དང རང ག འགན ཟར འད ག པ ལ ན ཅ ག ཏ འག གས པ ཞ འགས མ ད ཀང རང བཞ ན ག ས གན ད པ ལས ཀ དབང ག ས ས ང ད མ ས ག པ ས གས ལ ལ ག པར བ མས ས ང ར ར ལ ཏ བཏ ན ནས བས མ མ 修三無失壞行者應學習三種 無失壞 : 大乘的一切正法功德源自上師, 所以對上師的虔信應無失壞 ; 修心是大乘的最終核心, 所以對於修心的興趣應無失壞 ; 三律儀的學處也應無失壞 成就三無離日常不斷地讓身語意避免罪惡, 不離善業 於境修無偏, 遍且深修習 用修心的口訣, 無偏私地面對有情等境界, 或是四大等無情境界, 乃至於非人等境界 ; 這絕非空口白話, 而要發自內心地修持 於厲境恆修針對難以修心的對象, 包括 : 敵人 為害者, 特別是對我們以怨報德的小人 對手 無意卻對我們造成傷害的友人, 或因為業力導致自己極為討厭的對象等等, 我們更應該特別投入於慈 102 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 103

53 བ མ དང ཕ མ ས གས ཡ ལ གཉན པ ལ གན ད པར འག ར བའང ཁད པར ད སང ང ར ན གཞན དག ལ ལ ས མ བ ཞ ས ཁམས བཟང ངན དང ལ ངས ས ད དཀ ན མ ད དང མ ཁ བ མས མ བ མས དང གན ད པ ཡ ད མ ད ས གས ར ན བཟང ངན གང ལའང རགས མ ལས པར མཐ ན ར ན འཛ མ ན འཛ མ ཐ ག ཏ བ ས ང མ འཛ མ ན མ འཛ མ པ ད ཉ ད ཀ ཐ ག ཏ བ ང ཆ བ ཀ ས མས གཉ ས བས མ པ ས མད ར ན རང གཞན ལ མ ལ ས པར བ ས ང ག ར ལ འབ ར དང ར ག ཏ མ འབལ བའ ད ར ས གཙ བ ཉམས ས བང ཞ ས ཐ ག མ མ ད པ ནས ལ ས གངས མ ད པ བང བ ཐམས ཅད ད ན མ ད ཁ ནར ས ང ཕ ས ནས ཀང མཐ ན ར ན འཛ མ པ འད འད མ འ ང བས ད ར ས མ ལ ས ཐ བ ཡང དག པའ ཆ ས མཇལ བའ སབས འད ར ཚ རབས གཏན ག འད ན མ འག བ པའ ད ན ག གཙ བ ཞ ག ཉམས ས བང དག ས ད འང ཚ འད འ ད ན ལས ཕ མའ ད ན གཙ ཆ ཕ མའང འཁ ར བ ལས ཐར པ གཙ རང ད ན ལས གཞན ད ན གཙ ཆ ས བཤད ས བ གཉ ས ལས ས བ པ གཙ ས བ པ གཞན ལས བ ང ཆ བ ཀ ས མས ས ང བ གཙ ད འང ལ ང ར གས ཀ དཔ ད ས མ ལས བ མའ མན ངག ཕ ར ཚ གས ས བས མ པ གཙ ས ད ལམ གཞན ལས མལ ད བསད ནས ས ང བ གཙ ཆ འ 悲的技巧而修心 也應毫無偏私地對待迫害我們的上師 父母等親人的為害者 不依賴他緣行者不應依賴身體的健康與否? 自己富裕與否? 他人言語溫暖與否? 有害與否? 等善 惡緣的差別, 順緣聚集時即以此修心, 不聚集時也以此來修持兩種菩提心 總之, 要不管自 他, 持續不離於修心瑜伽 今當修主要我們無始以來已經毫無意義地轉世了無數次, 將來也不會有機會如現在一般具備各種善緣 ; 因此, 既然現在得到人身並遇到正法, 就應該修持生生世世內心所求的主要目的 來生的意義大於此生, 而解脫的意義更大於來生的輪迴安樂, 利他又更勝於自利的解脫, 行解二門中又以行門為重, 行門中又以修菩提心為主, 修菩提心有教證之抉擇修和上師之口訣直修, 後者至要 最後相對於其他的方式, 坐在墊上修心方是主要 104 修心七要套組 大乘修心七要教授 為初學菩提而開之易行大道 105