فهرست ترتیب انتشار: 6 ماهانه مخاطبین پرستاران چشم کارکنان مطبها و کلینیک هاي چشم پ زشکی مهندسین فعال در حوزه چشم پزشکی تکنسین هاي اتاق عمل چشم اپتومتر

Transcription

1

2

3 فهرست ترتیب انتشار: 6 ماهانه مخاطبین پرستاران چشم کارکنان مطبها و کلینیک هاي چشم پ زشکی مهندسین فعال در حوزه چشم پزشکی تکنسین هاي اتاق عمل چشم اپتومتریست ها دانشجویان پزشکی پزشکان عمومی و خانواده و محققین حوزه چشمپ زشکی چشم ناآرام آلرژي و خارش چشم حساسیت و ترس از نور بلفاریت مراقبت و بهداشت پلک کیفیت زندگی و آلرژي چشمی چشم خیس چشم قرمز اما آرام پرستار چشم و بینایی کراتومتري مقالات پرستاري پرستاري از دیدگاه اسلام و معصومین (ع) (2) شماره آینده زخم چشم سرمقاله: سندرم بیمار سفارشی ضمیمه این شماره: خودمراقبتی آلرژي چشمی سال 5 / شماره 2 /مهر شمارگان: 600 نسخه (شماره جاري) با همکاري وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مرکز کنترل بیماري هاي غیر واگیر دفتر پیشگیري از نابینایی و سلامت چشم اصطلاحات روشهاي تشخیصی و درمانی پیشرفته بلفاریت پرسش و پاسخ خودآزمایی کلید خودآزمایی اصلاحیه: رتینوسکوپی چیست صاحب امتیاز: مرکز تحقیقات چشم و گروه چشم پزشکی قطب چشم پزشکی فارابی دانشگاه علوم پزشکی تهران مدیر مسي ول: دکتر محمود جباروند (رییس بیمارستان فارابی و مدیر گروه چشم پزشکی) سردبیر افتخاري: دکتر علیرضا لاشیي ی سردبیر مهمان: دکتر فیروزه رحیمی سردبیر: دکتر سید فرزاد محمدي جانشین سردبیر: هانیه دلشاد دستیار سردبیر: سعیده کریملر دبیر اجرایی: ایوب منتی ویراستار ادبی: بهارك صالحی صفحه آرا: شیما سمندري فرد پشتیبانی: یوسف پشنگ دوین هیات علمی و چشم پزشکان همکار این شماره: دکتر مسعود اقصاییفرد دکتر مهران زارعی قنواتی دکتر فیروزه رحیمی دکتر سید علی طباطبایی دکتر علی مهدويفرد نویسندگان این شماره: فرشته اسکندري فرناز دانشور الهام رخشی فاطمه سلیمانی طناز سعیدزاده ثمین شعشعانی سریه صادقی مهناز قربانی سعیده کریملر رحیم نورآي ین همکاران شرکتکننده در جلسه پرسش و پاسخ: محبوبه بوذري سعیده خوشنژاد زهرا سرلک سمیه عزیزوند o phthalmic nurse توضیح عکس روي جلد: صفحه 8 توضیح عکس پشت جلد: صفحه 26 پرستار چشم منتظر دریافت مقالات شماست. براي اینکه زحمت تدوین مقاله را از ابتدا به درستی عهده دار شوید چند شماره از مجله و موضوعات و چگونگی روایت آن ها را مرور کنید و توجه کنید چه موضوعاتی براي شماره هاي آینده برنامه ریزي شده اند. هم چنین می توانید از جانشین سردبیر با تماس تلفنی یا مکاتبه رایانه اي مشورت بگیرید. اصلاحیه: خانم سکینه رضایی کارشناسی ارشد پرستاري هستند که در شماره گذشته به درستی ذکر نشده بود. نشانی: تهران میدان قزوین بیمارستان فارابی دفتر قطب و نوآوري مجله پرستار چشم تلگرام: کدپستی: تلفن: نمابر: وب سایت: رایانامه: on@farabi.tums.ac.ir تلفن آگهی و تبلیغات: پیامک:

4 سرمقاله به قلم سردبیر دکتر سید فرزاد محمدی دانشیاردانشگاهعلومپزشکیتهران سندرم بیمار سفارشی زمستان سال گذشته آقاي 55 سالهاي به دليل خستگي و بلکه انزجار از عينک از سوي يک همکار عزيز پرستار به بنده معرفي شد. آقاي دوربيني بودند با نمره حدود 3/5+ ديوپترکه حدود 1/5 ديوپتر هم اصلاح افزوده براي نزديک نياز داشتند. نياز دائمي به دو عينک دور و نزديک يا يک عينک دوکانوني يا تدريجي براي بعضي افراد غير قابل تحمل ميشود به هر حال ايشان کانديداي تيپيک براي عمل برداشتن عدسي طبيعي )مانند عمل آبمرواريد( با جايگذاري لنز داخل چشمي چند کانوني بود. مصاحبه مخصوص و نسبتا طوالني درباره مزايا و محدوديتهاي لنز چندکانونی انجام شد و بيمار محترم که فرد فعال و آگاهي بود با اطمينان به انجام اين عمل جراحي رضايت داد... بعد از ظهر دوشنبهاي در بهمن ماه است و من مطابق معمول ديرتر از ساعت 4 بعد از ظهر که اتاق عمل عصرم شروع ميشود رسيدم. منتظر يک مصاحبه رسانهاي هستم و با hands free صحبت ميکنم. همکاران سختکوش پرستارم جهت استفاده بهينه از وقت بيمار اول را روي تخت بردهاند و بيمار پرپ و درپ شده است براي عمل فيکو. طبق معمول محاسبه لنز و يادداشت plan عمل خود را چک ميکنم اين بار در ابتداي عمل )و نه قبل از عمل( با خودم میگویم: اين که همان مريض است! - خوب لنزتان را گران خريديد ديگر! - نميدانم با هماهنگي خانم... همکار پرستار تهيه شد. قدرت IOL هم که درست بود. - لنز را بدهيد. ا پس باالخره تصميمتان همان اصلاح ديد دور و استفاده از عينک مطالعه }2/5+{ براي کارهاي نزديک شد! - نميدانم دکتر! خاصه PC-IOL مونوفوکال )تک کانوني( در bag کار گذاشته شد مراحل را به خاطر ندارم. درست - خانم... را بگوييد بيايند... با شرکت تماس بگيريد ببينيد لنزها را ميتوانند برايمان بفرستند قرار بود هر دو چشم همزمان عمل شود و لنز چندکانونی کار گذاشته شود. - تماس گرفتم شرکت پاسخ نميدهند. - بسيار خوب خودم در ريکاوري با بيمار صحبت ميکنم... - ما اشتباهي لنزي که فقط ديد دور را اصلاح ميکند کار گذاشتيم و هر سه نفر تقصیر داشتهایم به شما که گفته بودم هزينه اين لنز... ميليون تومان است و جزو تعهدات طرح تحول نيست )در دل با خود میگفتم که تقصیر خودم از همه بیشتر است(. - آخر خانم... گفتند... - نگران نباشيد... nurse O phthalmic دوشنبه هفته بعد است. ابتدا لنز چشم راست را تعویض کرديم و سپس چشم چپ 1

5 را عمل کرديم. ورم قرنیه چشم راست بیمار دو هفته دیرتر برطرف شد و در این مدت بیمار نیاز به حمایت و توضیح بیشتر داشت. سه ماه گذشته است و بیمار برای دور و نزدیک عینک نمیزند البته هنوز دندانههای سین و اعداد 2 و 3 را خوب تمایز نمیدهد. سندرم بيمار سفارشي به حالتي گفته ميشود که عوارض غيرقابل انتظار يا مکرري درباره بيماري اتفاق ميافتد که اتفاقا به دليل معرفي يا توصيه شدن از سوي همکار يا نسبت فاميلي با گروه درماني قرار بوده يا پيشبيني ميشده است که مراقبت و نتيجه بهتري دريافت کند. اين برداشت شايد نگاهي طنزي يا خرافي باشد اما در عمل ميتوان دليل بروز آن را توضيح داد. فرآيند ارائه خدمت درباره مددجوي سفارشي دستکاري ميشود: فرد در صف انتظار نميايستد و از اموري مستثني ميشود اقدامات روتين حذف و اضافه ميشوند تصميمگيري باليني مغشوش ميشود: پزشک به آشنا ميسپارد آشنا به بیمار بيمار بيش از حد منفعل ميشود و... همان ضربالمثل میشود: آشپز که دو تا شد آش يا شور ميشود يا بينمک! خطاي پزشکي اجتنابناپذير است اما دو کار بايد درباره آن انجام داد: 1. يادگيري از خطا و 2. پيشگيري از خطا اين دو تعهد حرفهاي و اخاقي هستند و رويکردهایی در حاکميت باليني و البته کاملا به يکديگر مرتبط نیز هستند. همکاران گرامي ميتوانند از اين پس تجارب خود در زمينه خطاهاي پزشکي و مراقبتي ترجیحا همراه با تحليل عليتي و راه حل اصاحي آن را براي پرستار چشم ارسال نمايند. به مقاله ارسالی که تحلیل ریشهای علیتی و مبتنی بر رویکرد حل مشکل و با کار گروهی و با ارائه راهکار تدوین شده باشد جایزهای تقدیم میشود. جانشین سردبیر منابع Rubiales et al, Syndrome of Recommended Patient, An Med Interna 2002 Aug;19(8):430 فتاحپور شيخي بيدردي و سندرم بيمار سفارشي شماره

6 آرام نا چشم کریملر سعیده پزشکي مدارک کارشناس کارشناسیارشد دانشجوي غذايي مواد میکروبیولوژی مهندسي اسکندری فرشته پرستاری کارشناس سلیمانی فاطمه پرستاری کارشناس همکار علمی هیات فصلهاي در مخصوصا چشم آلرژیهای چشمپزشک به مراجعه علل شایعترین از یکی دچار خود عمر طول در نفر یک نفر 15 تا 10 هر از متوسط طور به است تابستان و بهار است متفاوت مختلف افراد در چشمی آلرژی عايم میشود. چشمی حساسیتهای عايم گاه و دهنده آزار و شدید عايم تا خفیف خارش و سوزش مانند عايم از وسیعی طیف و میگیرد. بر در را خطرناک علل چشم خارش و آلرژی چشم پرستار برای پایه دانش پوشانده را پلک داخلی سطح و چشم قدامي سطح که است مخاطی پوششی- بافتی ملتحمه در ملتحمه هستند باز چشمها وقتی است. خارج محیط برابر در دفاعی سد یک مانند و هواست. در موجود )آلرژنها( حساسیتزای مواد با مستقیم تماس باعث که دارد وجود دفاعی مواد و ایمنی سلولهای عروق زیادی تعداد ملتحمه در بسیاری بنابراین میشوند. بیگانه عوامل و عفونتها برابر در چشم داخلیتر الیههای حفاظت این طبیعی کنترل هرگاه میافتد. اتفاق ملتحمه سطح در چشم دفاعی واکنشهای از عوامل برابر در بیگانه عوامل جای به دفاعی واکنشهای یا بخورد هم به دفاعی واکنشهای میشود. ایجاد حساسیتی واکنشهای بیفتد اتفاق خودی سبب بینی یا چشم به رسیدن از بعد است ممکن و هستند شناور هوا در آلرژنها از بسیاری غبار ذرات کپک گیاهان گرده شامل هوا در موجود آلرژنهای شوند. )آلرژی( حساسیت ایجاد غذاها قبیل از مواردی شامل آلرژی علل دیگر هستند. خانگی حیوانات پ ر و ک رک مایت مو یا خود تحتتاثیر را چشم هوایی آلرژنهای از متفاوت مسیری در که هستند عسل زنبور نیش یا زین آنتیبیوتیک قطرههای مانند داروهایی یا آرایشی مواد به ناخواسته واکنشهای میدهند. قرار )preservative( نگهدارنده ترکیبات به افراد برخی شوند. چشمی آلرژیهای سبب است ممکن ندارند. نگهدارنده ماده روزانه قطرههای میدهند. نشان آلرژیک واکنش چشمی داروهای هوا( آلودگی و غبار و گرد سیگار دود )مانند محرک مواد از ناشی چشم تحریک نیز گاهی میکنند. ایجاد چشمی آلرژی با مشابه عايمی گروهی از که است»هیستامین«نام به مادهای حساسیتی واکنشهای بروز عامل مهمترین میشود خارش ایجاد باعث هیستامین میشود. آزاد Mastها«cell«نام به ایمنی سلولهای از باعث امر همین و شده ملتحمه در موجود رگهای شدن گشاد موجب هیستامین عاوه به میشود. چشم قرمزی محمدی فرزاد سید دکتر تهران پزشکی علوم دانشگاه دانشیار طباطبایی علی سید دکتر تهران پزشکی علوم دانشگاه دانشیار خطر عوامل برای بیشتری احتمال حساسیت خانوادگی سابقه دارای و سال( 30 زیر )سن جوان افراد بدن مخاطی سطوح دیگر در حساسیت سابقه که افرادی همچنین دارند. چشمی آلرژی داشتهاند. آتوپیک( درماتیت و اگزما آسم یونجه{ }تب رینیت )مانند نشانهها عالیم ملتحمه پرخوني و )ورم( کموز پلکها قرمزي و ادم اشکریزش خمار( )ظاهر پتوز است. آلرژی اصلی عايم از خارش چشم سوزش نور از ترس یک در فقط حساسیت عايم گاهی اما میکند درگیر را چشم دو هر معموال چشمی آلرژی nurse O phthalmic 3

7 4 چشم بروز میکند بخصوص وقتی که یک عامل حساسیتزای مشخص وارد چشم شود. مالیدن چشمی که میخارد یک واکنش طبیعی است اما مالش چشمها باعث آزاد شدن مقادیر بیشتر هیستامین و سایر واسطههای آلرژی میشود و در نتیجه موجب بدتر شدن عايم حساسیت میگردد. عروق خونی کوچک در اثر حساسیت گشاد شده سبب تشدید جریان خون شده و به عاوه نشت عروقی شدت یافته و به نسوج اطراف پخش میشود )قرمزی ملتحمه کموز و ادم پلک(. تشخيصهاي افتراقي بسیاری از بیماریهای چشمی میتوانند با آلرژی اشتباه شوند. شایعترین این بیماریها عبارتند از: خشکی چشم معموال باعث ایجاد سوزش چشمها و احساس وجود شنریزه در چشم میشود در این بیماری خارش چشم کمتر از بیماریهای آلرژیک است به علاوه خشکی چشم معموال افراد مسن را مبتا میکند در حالی که آلرژی بيشتر در افراد جوانتر اتفاق میافتد. یک نکته مهم آن است که داروهای آنتیهیستامین که برای کنترل عايم آلرژی مصرف میشوند خشکی چشم را بهتر نميکنند و حتی ممکن است عايم را بدتر کنند. در چشم خشک بيماران از ناآرامی چشم شکایت دارند که افتراق آن از خارش واقعی ناشی از آلرژی با گرفتن شرح حال دقیقتر مقدور است. به مقاله خشکي چشم پرستار چشم سال 4 شماره یک صفحه 4 مراجعه نماييد. جانشین سردبير بلفاریت خارش میتواند یک عامت شاخص در بلفاریت باشد. تمرکز بلفاریت لبه پلک است در حالی که آلرژی متمرکز بر سطح چشم )ملتحمه( یا پلکها است. الگوی فصلی و نوسانی آلرژی و شدت آن به تمایز با بلفاریت کمک میکند. انسداد مجرای اشکی در انسداد مجرای اشکی نیز اشکريزش داریم اما با خارش همراه نیست. این بیماری نیز در افراد مسن شایعتر است. اشک ریزش در هوای سرد و در مواجهه با وزش باد بدتر میشود. به مقاله چشم خيس صفحه 23 مراجعه نماييد. جانشین سردبير کونژکتيويت عفونی کونژکتيويت عفونی/ويروسي نيز عايمی مشابه آلرژی چشمی حاد ایجاد ميکند. تشخیص کونژکتيويت عفونی از آلرژی چشمی به اين دليل اهمیت دارد که کونژکتيويت ویروسی شدیدا واگیردار است. انواع بیماریهای آلرژیک چشمی کونژکتیویت )ورم ملتحمه( آلرژیک فصلی Seasonal Allergic Conjunctivitis: SAC این ورم ملتحمه یا کونژکتیویت )حاد يا تحت حاد( حساسیتی شایعترین شکل آلرژی چشمی است. این بیماری اغلب در اثر حساسیت به گرده گلها و گیاهان ایجاد میشود و گاهی مزمن و شدیدتر شده دايمي و در تمام طول سال میشود: )SAC( آلرژی فصلی.Perennial Allergic Conjunctivitis: PAC در یک فصل بخصوص فصل بهار شیوع دارد در افرادی که به گرد و خاک )حتی خانگی( کپکها مو و پر حیوانات مواد شیمیایی یا داروهای خاص حساسیت دارند ممکن است عايم حساسیت در هر فصلی از سال ایجاد شود. کونژکتیویت آلرژیک فصلی اغلب با حساسیت دستگاه فوقانی تنفسی و آبریزش از بینی همراه است. شکل 1: کونژکتيويت حساسيتي )فصلي و دايمي( کراتوکونژکتیویت آتوپیک Atopic Keratoconjunctivitis: AKC درماتیت آتوپیک نوعی حساسیت پوستی همراه با خارش شدید است و اغلب در سنین نوجوانی بروز یافته و ممکن است در سنین جوانی ادامه یابد. این بیماری با درگیری پلکها و ملتحمه چشم به صورت دو طرفه و مزمن همراه است. عامت چشمی این بیماری خارش شدید و قرمزی پلکهاست. چشمها ترشحات فراوان دارند و پلکها حالت پوسته پوسته دارند ضخیم و سفت میشوند. گاهی حساسیت به نور ایجاد میشود. شکل 2: کراتوکونژکتيويت آتوپيک این بیماری در صورت درمان نامناسب به علت خارش مزمن و خراش مکرر سطح قرنیه با سطح ناهموار پلکها باعث کدورت قرنیه و تاری دید میگردد. کراتوکونوس نیز در برخی افراد بروز میکند. احتمال بروز بلفاریت و کونژکتیویت عفونی نیز بیشتر است. درماتیت آتوپیک ممکن است فرد را سالها درگیر کند. همچنین در این افراد احتمال ابتا به کاتاراکت بیشتر از افراد عادی است.

8 کراتوکونژکتیویت بهاره Vernal Keratoconjunctivitis: VKC کراتوکونژکتیویت )التهاب ملتحمه و قرنیه( بهاره یک حساسیت مزمن است که در اروپا و آمریکا ناشایع و در مناطق روستایی گرمسیر و در نوجوانان )10 تا 14 ساله( بخصوص پسرها شایعتر است. معموال قبل از 20 سالگی بتدریج بهبود مییابد. بیماری معموال اوایل بهار که هوا رو به گرمی میرود شروع میشود و پس از 2-3 ماه کمکم برطرف میشود ممکن است یک تشدید هم انتهای تابستان ابتدای پاییز داشته باشد. این بیماری معموال به طور ساالنه در همان زمان عود میکند. عاوه بر عايم ذکر شده پلکها ممکن است متورم و سنگین شوند و فرد ظاهری خوابآلوده پیدا کند. ترشحات شیری رنگ رشتهای چسبناک در گوشه چشمها جمع میشود. تمرکز ضایعات پشت پلک فوقانی یا در اطراف لیمبوس )یا ترکیبی از هر دو( است. در موارد متوسط پشت پلک باالیی ظاهر مخملی )شکل 3( و در موارد شدید ظاهری سنگ فرشی ایجاد میشود )شکل 4(. در نوع لیمبال بافت ملتحمه در اطراف قرنیه حالت برجسته و پشتهپشته پیدا میکند )شکل 5(. کونژکتيويت همراه با پاپيالي بزرگ Giant Papillary Conjunctivitis: GPC کونژکتیویتی است که توام با تغییرات زیاد و گسترده ملتحمه پلک باالیی میباشد که به واسطه محرکهای مکانیکی مانند لنزهای تماسی پروتزهای چشمی و بخیههای جراحی پیش میآید )شکل 6(. شکل 6: پاپياي بزرگ در سطح داخلي پلک باالیي در GPC هر جسم خارجیای که به صورت مزمن با ملتحمه و سطح داخلی پلک در تماس باشد میتواند باعث بروز این حساسیت شود. در مورد لنز تماسی متریال لنز رسوبات پروتئینی ایجاد شده روی آن و محلولهای تمیز کننده آن ممکن است موجب ایجاد حساسیت شود. حساسیت حاد ملتحمه و پلک Acute Allergic Conjunctivitis شکل 3: پشت پلک مخملی در کونژکتیویت بهاره شکل 4: نمای سنگ فرشی پشت پلک و ترشحات لزج رشتهای )در سمت چپ و باال( شکل 5: نوع لیمبال کونژکتیویت بهاره کراتوکونژکتیویت بهاره نیز در موارد شدید درگیری قرنیه خصوصا در محیط آن ایجاد میکند و گاهی نیز زخمهای بزرگ در مرکز قرنیه ایجاد میکند )طرح روی جلد(. این بیماری نیز از دالیل قوز قرنیه شناخته میشود. در این حالت به صورت ناگهانی ملتحمه و پلک دچار ورم و قرمزی و خارش میشوند. این موضوع در اثر مواجهه مستقیم با یک آلرژن به صورت حاد میباشد و به همین دلیل در خانمها شایعتر است گزش خوردن میوههایی مانند کیوی و ورود مواد شوینده یا آرایشی به داخل چشم میتواند این حالت حاد گذرا را ایجاد کند. حتی الک ناخن در صورت مالیدن دستها به چشم و داشتن زمینه حساسیتی میتواند این عارضه را ایجاد کند. عايم این نوع حساسیت معموال طی چند ساعت پس از برخورد با ماده آلرژیزا اتفاق میافتد. گاهی تاولهای ریز آبکی روی پلکها ایجاد میشود. در صورتی که فرد بطور مکرر با ماده آلرژیزا در تماس باشد پوست پلکها ضخیم شده و چروکیده به نظر میرسد. به این حالت درماتیت تماسی گفته میشود. اصول درماني کلي در حساسيت چشم پرهیز از عامل حساسیتزا در مواردی که بتوان آلرژن را شناسایی کرد بهترین و مؤثرترین درمان پرهیز از تماس با این ماده است. برگزیدن مشاغلی با احتمال کمتر مواجهه با مواد آلرژن به این افراد توصیه میشود. تماس با باد نورخورشید خشکی هوا غبار موی حیوانات عطرها و گرده گیاهان و کپکها در مشاغلی نظیر صنعت و معدن دامداری کشاورزی و باغبانی بیشتر دیده میشود. حرفههای به اصطاح»پشت میز نشین«کم مخاطرهترین انتخاب پیشروی این افراد است. این nurse O phthalmic 5

9 6 سکونت محل از مکان نقل به است ممکن شدید موارد در بیماران بیاورند روی مرطوبتر و خنکتر محیط به رفتن و گرما در خود در اینکه وجود با میشود محسوب هم درمانی مناسب گزینه که کرد. خواهد ایجاد اختال خود موطن در فرد زندگی طبیعی روند ضخیم دستههای و بزرگ شیشه با آفتابی عینکهای از استفاده جلوگیری چشم به خاک و گرد ورود از که غواصی( عینک )شبیه نیز شنا عینکهای کند. کمک بیماری کنترل به میتواند میکند گیرند. قرار استفاده مورد منظم و باشند مرغوب باید مانند: دارند بیشتری حساسیتزایی استعداد غذایی مواد برخی گاو شیر ادویهها بادنجان گوجهفرنگی توتفرنگی تخممرغ نقشی کرد مشخص و نمود پایش باید را موارد این کیوی و خربزه بیماری کنترل به غذایی رژیم از مواد این حذف کدامیک. و دارند میکند. کمک حساسیتاصوالامریاختصاصیست کرد. نبایدافراط دراینامر البته و ست شدنی نه نیست منطقی آلرژنها از بزرگی دسته از اجتناب و ممکن است متغیر امر یک حساسیت دیگر سوی از دارد ضرورت نه در اما باشید داشته حساسیت خربزه به سالگی 20 سن در شما است افراد در نیز زندگی کیفیت حفظ ضمنا باشد. شده برطرف سالگی 35 نمود. تعدیل را مداخات مجموعه بایستی و است مهم زندگی محیط بهبود و پاکسازی غبار و گرد رساندن حداقل به منظور به خانه داشتن نگه تمیز و هوا در مناسب رطوبت حفظ خانگی حیوانات نگهداری از پرهیز غبار جذبکننده صافیهای از استفاده و منزل هوای کردن خنک کمککننده نیز سرد بخورهای کاربردن به و هوايي( )تهويههاي دارد. ضرورت شدید و ناتوانکننده موارد در و است چشمها خاراندن از پرهیز 20 تا 5 سنین )در چشم شدید خاراندن و مالش نیز هنوز میشود. انگاشته قرنیه قوز ایجاد عوامل از سالگی( سرد کمپرس خارش احساس و چشمها تحریک شدن کم باعث سرد کمپرس نیز سرد آب با شستشو دارد. تسکیندهنده اثر معموال و میشود قطره چکاندن و یخچال در چشمی قطره گذاشتن میشود. توصیه دارد. افزوده تسکینی اثر نیز خنک مناسب داروهای از استفاده درمانی آلرژی تلقیح مانند روشهایی با بتوان است ممکن خاص موارد در ایمنی دستگاه واکنش آن مقدار تدریجی افزایش و آلرژیزا ماده در آلرژی عايم بروز مانع و داد تغییر را خاص ماده یک به بدن به گوارش دستگاه و غذا طریق از آلرژن گاهی گردید. مبتا فرد و پرهزینه روش این البته میشود. معرفی بدن دفاعی سیستم نمیباشد. امکانپذیر موارد بسیاری در و است وقتگیر داروها خارش و حساسیت ضد مصنوعی اشک قطرههای از استفاده استروئیدی و غیراستروئیدی التهابهای ضد احتقان ضد استروئیدهای کورتیکو و آنتیهیستامین مانند خوراکی داروهای است. نیاز مورد بیماران برخی درمان سیر در نیز سیستمیک مصنوعی اشک قطره ندارد آلرژی درمان در مستقیمی اثر مصنوعی اشک قطره گرچه و تجمعیافته آلرژیزای مواد شدن رقیق باعث آن از استفاده اما عاوه به میشود. چشم سطح در التهابی واسطههای شستشوی جلوگیری ملتحمه سطح به آلرژیزا مواد چسبیدن از حدی تا از استفاده میبخشد. بهبود را اشک الیه دفاعی عملکرد و میکند عاوه که افرادی در بخصوص کمکی درمان عنوان به قطرهها این است. مفید نیز دارند چشم خشکی زمینه آلرژی بر همان با آلکالین یا سالین محلولهای با چشمها شستشوی توسط شده آزاد التهابی واسطههای و آلرژنها زدودن )برای منطق نیز اشک( و چشم سطح در التهابی سلولهای و ایمنی سیستم تجاری نام با چشم شستشوی تخصصی مایع است. توصیه قابل است. موجود نیز Eyebath آیباس: احتقان( )ضد دکونژستانت و آنتیهیستامین قطرههای کتوبایوفن{( و }زادیتن کتوتیفن )مانند آنتیهیستامین قطرههای کاهش برای و میکنند خنثی را ملتحمه در هیستامین اثر چندانی اثر قرمزی و تورم بر اما هستند موثر بسیار خارش اشکال به نسبت عمده مزیت دو آنتیهیستامین قطرههای ندارند. داروهاي از سریعتر قطرهها این اوال دارند: آنتیهیستامین خوراکی از کمتر قطره صورت به دارو مصرف ثانیا میکنند. اثر سيستميک عارضه همچنین میشود چشم خشکی ایجاد باعث خوراکی مصرف است. ضعیفتر خوابآلودگی با زینک( فنیلافرین و نفازولین )مانند دکونژستانت قطرههای نتیجه در و میکنند کم را چشم قرمزی ملتحمه عروق کردن تنگ مستمر مصرف روز چند از پس اما میکند پیدا بهبود فرد ظاهر میشود اثر بی قطره و میکند عادت قطرهها این به اصطاحا چشم در میشود واکنشی قرمزی دچار نچکاندن فواصل در حتی و ماده نفازولین+آنتازولین قطره مانند دارویی فراوردههای از برخی این مصرف است. رفته بکار هم با دکونژستانت و آنتیهیستامین کنترل را چشم خارش و قرمزی دقیقه چند طي میتواند قطرهها در بنابراین است. توجه قابل ساعت 3-4 تا اثر این معموال و کند و کرد استفاده قطرهها این از میتوان آلرژی حاد عايم درمان )به مهمی عارضه آنها فصلی یا و روز( سه )تا مدت کوتاه مصرف ندارد. قطره( از استفاده موقع در چشم سوزش جز )Mast cell stabilizers( ماستسلها کننده پایدار قطرههای نام به مادهای آلرژی ایجاد اصلی واسطه شد گفته که طور همان»ماستسلها«هیستامیناستکهازگروهیازسلولهایایمنیبهنام شدن آزاد مانع ماستسلها کننده پایدار داروهای میشود. آزاد

10 هیستامین از ماستسلها میشود و در نتیجه از بروز واکنشهای آلرژیک جلوگیری میکند. این داروها در تمام انواع حساسیتها مؤثر هستند. در افراد مبتا به حساسیت فصلی و کراتوکنژکتیویت بهاره میتوان یک تا دو هفته پیش از شروع فصل حساسیت این قطرهها را استفاده کرد تا از بروز عايم حساسیت جلوگیری شود. از داروهای این گروه میتوان به کرومولین سدیم اشاره کرد. این قطرهها اثر کوتاه مدت ندارند و بیمار بایستی در مصرفشان مداومت داشته باشد و برای شروع تاثیر آنها صبر داشته باشد. قطرههای ضد التهاب غیر استروئیدی این قطرهها با اثر ضد التهابی خود باعث کاهش عايم آلرژی بویژه خارش میشوند. این قطرهها نیز زود اثر نیستند. دوز زیاد آنها خصوصا برای سطح چشم دوستانه نیست و خود ایجاد عايم ناآرامی میکند از این دسته دارویی میتوان به قطره دیکلوفناک )سیناروالک( اشاره کرد. قطرههای ضد التهاب استروئیدی این قطرهها )بتامتازون پردنیزولون و دگزامتازون( در درمان حساسیتهای چشمی بسیار مؤثرند اما به علت عوارضی مانند کاتاراکت و گلوکوم مصرف آنها محدود به آلرژیهای شدیدی است که با درمانهای معمول بهبود پیدا نکند. انواع ضعیفتر مانند فلورومتولون )فلوکورت( و لوتپردنول )لوتمکس( احتمال کمتری برای این عوارض دارند. درمان استروئیدی یک درمان نظارت شده است و میتواند الگوهای زیر را داشته باشد: 1. به صورت پالس چند روزه 2. دوز متوسط و سپس کاهشیابنده و قطع 3. بندرت دوز کم نگهدارنده بلند مدت هم تجویز میشود. از پماد هیدروکورتیزون نیز برای درماتیت و آلرژیهای پلک استفاده میشود. لنز تماسی پانسمانی در صورت بروز نقص پایدار قرنیه برای ترمیم قرنیه کمککننده است در صورتی که لنز تماسی عامل حساسیت و پاپيای بزرگ باشد مؤثرترین درمان توقف استفاده از لنز است. معموال قرمزی و خارش چشم چند روز تا چند هفته پس از توقف استفاده از لنز بهبود مییابد اما برطرف شدن برجستگیهای پشت پلک )پاپياها( ممکن است چندین ماه طول بکشد. در صورتی که نتوان از عینک یا روشهای دیگر برای اصاح دید استفاده کرد و فرد ناچار به استفاده از لنز باشد تغییر نوع لنز تمیز کردن مکرر لنز و شستشوی کامل رسوبات پروتئینی و سپس آبکشی دقیق با آب مقطر یا استفاده از لنزهایی که به صورت روزانه تعویض میشوند ممکن است به بهبود این عارضه کمک کند. استفاده از شیشه به جای پاستیک در پروتزها استفاده از محلولهای شستشوی لنز بدون نگهدارنده استفاده از لنزهای تماسی روزانه یا عدم استفاده مداوم برای کنترل این بیماری موثر است. بایستی مراقبت مناسب و تمیز کردن لنز تماسی و پروتز را به بیمار آموزش داد. قطرههای چشمی پایدار کننده ماستسلها نیز در این افراد تجویز میشوند. یادآوری میشود که در موقع چکاندن قطره باید لنز تماسی را از چشم خارج کرد. نکته کلیدی این است که بایستی با پیگیری درست از پیش آمدن این درجه حساسیت در فردی که نیازمند به لنز است پیشگیری کرد و نگذاشت فرد از این انتخاب درمانی محروم شود. نکته پایانی مانند هر بیماری مزمن پیگیری موثر بیمار و ارتباط مطلوب ارائهکننده خدمت )پرستار در این ارتباط نقش مستقل و تکمیلی دارد( موجب موفقیت درمان است. در نوجوانان کنترل مناسب عايم برای موفقیت تحصیلی ضرورت دارد و والدین نقش بسیار موثری دارند. منابع Boyd, Pagan-Duran, What Are Eye Allergies? Mar.01, Access in 2/17/2016 Last Heiting, Eye Allergies: How to Get Relief from Itchy, Watery Eyes, allergies.htm, Last Access in 2/17/2016 قطره سیکلوسپورین در موارد شدید مقاوم یا عارضه استروئیدی از قطره سیکلوسپورین استفاده میشود که یک تجویز 6 ماه تا 2 سال است. آنتیهیستامینهای خوراکی مصرف آنتیهیستامین خوراکی معموال در درمان آلرژی چشمی کمتر مؤثر است اما در مواردی که آبریزش بینی یا حساسیت پوستی )بویژه درماتیت آتوپیک( به همراه حساسیت چشمی وجود دارد مصرف آنتیهیستامین خوراکی میتواند به کنترل این عايم کمک کند. سایر اقدامات درمانی گاهی عفونت ثانویه میکروبی برای پلکها و ملتحمه خصوصا در زمینه درماتیت آتوپیک ایجاد میشود و موجب بدتر شدن عايم حساسیت چشمی میشود و استفاده از قطرهها و پمادهای آنتیبیوتیک و شستشو ضرورت مییابد. نویدی و همکاران بیماریهای چشم و مراقبتهای پرستاری تهران: دانشگاه علوم پزشکی بقيه اهلل 1390 Lamb, Core Curriculum for Ophthalmic Nursing, 3 rd Edition, San-Francisco: American Society of Ophthalmic \Registered Nurses 2008 Shaw et al, Ophthalmic Nursing, Oxford: Blackwell 2010 Kansky et al, Clinical Ophthalmology, a Systematic Approach, 7 th ed, Elsevier Saunders 2011 nurse O phthalmic 7

11 توضیح جلد 1 شیلد اولسر Ulcer( )Shield در کراتوکنژکتیویت بهاره Keratoconjunctivitis( )Vernal کراتوکنژکتیویت بهاره )VKC( یک آلرژی مزمن سطح چشم است که معموال در فصول بهار و تابستان و عمدتا در کودکان پسر )دهه اول و دوم زندگی( ایجاد یا تشدید میشود. افراد مبتا اغلب سابقه خانوادگی یا شخصی آسم اگزما و رینیت حساسیتی دارند. جالب است بدانید که این بیماری در ایران خاور میانه و آفریقا بسیار شایعتر از اروپا و آمریکا است و در مناطق مرکزی و جنوب ایران بویژه بیشتر دیده میشود. VKC دارای دو نوع پلکی و لیمبال است و ممکن است در یک فرد ترکیبی از هر دو نوع بروز یابد. نوع پلکی ابتدا ملتحمه پلکی را درگیر میکند و در موارد شدید منجر به تشکیل پاپياهای برجسته منتشر روی پلک فوقانی میشود. در موارد شدید زایدههای غول پیکر مانند سنگ فرش پلک فوقانی را میپوشاند Papillae( )Giant )شکل 1(. درگیری قرنیه به صورت پانوس )تشکیل عروق در قرنیه( جراحت منتشر منقوط و شیلد اولسر ulcer( )Shield در مرکز یا بخش فوقانی قرنیه بروز مییابد. زیر شیلد اولسر ممکن است شفاف باشد یا با رسوبات کدر یا زرد رنگ پر شده باشد. و گاهی ظاهر آن شبیه یک پاگ برجسته میشود. شیلد اولسر زمانی بروز مییابد که کراتیت نقطهای سطحی ناشی از ورم ملتحمه به از هم گسیختگی پوششی قرنیه منجر شود. شکل 1: زایدههای سنگ فرشی در ورم ملتحمه بهاره Papillae( )Giant دو فرضیه توکسینی و مکانیکال در شیلد اولسر مطرح است. فرضیه مکانیکال این است که پاپياهای بزرگ روی پلک فوقانی )سطح داخلی پلک( باعث ایجاد خراش قرنیه و به دنبال آن شیلد اولسر میشوند. فرضیه توکسین براین اساس استوار است که واسطههای التهابی آزاد شده در سطح چشم سیتوتوکسیک هستند و روی تزاید و تکثیر سلولهای بنیادی قرنیه و بازسازی اپیتلیوم آن اثر مهاری دارند و زمینه بروز نقص پوششی و سپس رسوب بقایای زیستی در محل زخم میشوند. عوارض زخم اسکار نو-رگزایی تنبلی چشم و کراتیت عفونی هستند. مهمترین اقدام دبرید زخم است. این امر هم مانع مکانیکی ترمیم را برطرف میکند و هم رسوبات التهابی تجمع یافته را بر میدارد. پس از آن برای بیمار لنز پانسمانی گذاشته میشود و آنتیبیوتیک پروفياکتیک قطره کورتون و دیگر درمانهای حساسیت چشم تجویز میشوند. احتمال بروز کراتوکونوس در بیماران کراتوکنژکتیویت بهاره بیشتر است. Xu, Jhanji, Ophthaproblem, Canadian Family 2012;58:540 Smedt et al, Vernal keratoconjunctivitis: an update, Br J Ophthalmol 2013;97:9 منابع 8

12 آرام نا چشم زاده سعید طناز پرستاری کارشناسارشد ویژه مراقبتهای همکار علمی هیات محمدي فرزاد سيد دکتر تهران پزشکي علوم دانشگاه دانشيار اقصاييفرد مسعود دکتر تهران پزشکی علوم دانشگاه دانشیار منابع نور از ترس و حساسیت چشم پرستار برای پیشرفته دانش لغت دو ترکیب میشود. گفته معمولی نور شرایط در چشم ناراحتی به نور( از )ترس فتوفوبی»عدم اصطاح هرچند است آورده پدید را فتوفوبی واژه هراس( یا )ترس فوبی و )نور( فتو یونانی کردن روشن با هنگام شب که ست وضعی همان حالت این ست. مناسبتری مفهوم نور«تحمل و میکنیم تجربه )روشن( باز محیط به بسته مکان یک از خروج هنگام یا میکنیم حس چراغ است. طبیعی امری شرایط این در البته تمایل دلیل همین به میشود آزردگی دچار نور به کردن نگاه با که میکند احساس فرد حالت این در علتهای شایعترین بگیرد قرار تاریک نیمه محیط در و دارد نگه بسته نیمه حالت در را پلکها که دارد چشم خشکی مشیمیه( الیه )یووئیت:التهاب چشمی داخل قرنیه التهابهای هراسی بیماریهای نور خونریزی مننژیت میگرن )بلفارواسپاسم( پلک اسپاسم مانند عصبی بیماریهای است. بلفاریت و مشابه میگرن در هراسی نور دارند. همراه به هراسی نور نیز مغزی داخل تومورهای و جمجمه داخل که زمانی در حتی گاهی افراد این است مننژ پرده حساسیت افزایش اثر در بو و صدا از ناشی سردرد هستند. همراه فتوفوبی با نیز اضطرابی( و )خلقی روانی اختاالت دارند. حساسیت نور به ندارند سردرد خفیف تا شدید التهاب و چشم سطح جراحت دلیل به چشمی جراحی عمل هر دنبال به تقریبا به بالینی چالش یک که چیزی آن است. طبیعی و میشود دیده نورگریزی از درجاتی چشم است. مشخص( دلیل بدون )و مزمن فتوفوبی میآید حساب دارد: وجود فتوفوبی برای حالت چند )بلوند( روشن چهره داشتن یا بلفاریت مانند )light sensitivity( نور به غیرطبیعی حساسیت 1. ناشی چشمی )درد میشود ایجاد گرفتن قرار نور معرض در دلیل به که چشمی ناراحتی 2. یووئیت مانند )photodynia نور: از )Retinitis Pigmentosa( ارثی شبکوری مانند )photoaversion( گریزی نور 3. میگرن مانند نور وسیله به سردرد تشدید 4. ست. عضوی منشا بدون بینایی محرک به مخصوص ترس نوعی سایکوژنیک فتوفوبی 5. خانه از بیرون فعالیتهای از کرده خودداری نور با تماس از طوالنی مدت برای بیماران این عینک چندین و میشوند دور پنجره از میکاهند خانه داخل نورهای از میکنند دوری میگذارند. هم روی آفتابی خوبی به آن نوروفیزیولوژیکی ویژگیهای و پیامها ایجاد راههای و نور از ترس ایجاد دلیل هنوز صورت( حسی )عصب تریژمینال سیستم فعالیت از حاکی شواهد برخی است. نشده شناخته نور از ترس میشود. متبادر ذهن به بینایی عصب با ارتباط اولیه تصور در اینکه خاف بر هستند کوتاه موج طول با امواج برابر در شبکیه بالقوه آسیبهای برابر در محافظتی عملکرد یک شاید میکند. فتوفوبی حس ایجاد و است نامتعادل افراد برخی در که باشد )سبز-آبی( تسکین خشکی در حتی کرد. مقتضی درمان و بررسی بایستی را پلک و قرنیه چشم سطح بیماریهای است شده داده نشان موثر چشمی قطرههای و پماد از استفاده نیز بلفارواسپاسم از ناشی چشم هستند. روانی و عصبی بررسی نیازمند نامتناسب و شدید حاد موارد میکاهد. عايم شدت از و از استفاده که دانست باید اما است. آفتابی عینک از استفاده فتوفوبی تسکین برای اقدام بهترین شوند وابسته آفتابی عینک به حدودی تا افراد این میشود موجب نیز سالم افراد در آفتابی عینک گرفت نتیجه میتوان بنابراین باشند. داشته نور تحمل عدم از شدیدتری حس عینک نزدن با و نور پر مکان در نور به حساسیت افزایش زیرا زد آفتابی عینک نور کم و بسته فضای در نباید که داشت. خواهد پی در را این در نیستند موثر )چندان( نیز فتوکرومیک لنزهای و تیره عینکهای فتوفوبی از مواردی در اصطاحا و صورتی از }حالتی ارغوانی و قرمز )بین رنگ رز لنزهای با آفتابی عینک گاهی افراد این آزمود. را آن فروشی عینک در بایستی که است سودمند )}FL-41 جنس با رنگی شیشه از پهنای و چشمها خارجی سمت دو از پوشش با پهن عینک میکند. بلوک را سبز آبی- طیف شیشه Amini et al, Photophobia in a Blind Patient: an Alternate Visual Pathway, Case Report, Journal of Neurosurgery 2006; 105 (5): 765 Digre, Brennan, Shedding Light on Photophobia, Journal of Neuro-Ophthalmology 2012; 32 (1): 68 Jan, Photophobia and Cortical Visual Impairment, Developmental Medicine & Child Neurology 1993; 35 (6): 473 Noseda, Burstein, Advances in Understanding the Mechanisms of Migraine-Type Photophobia, Current Opinion in Neurology 2011; 24 (3): 197 Stringham, Action Spectrum for Photophobia, Journal of the Optical Society of America 2003; 20 (10): 1852 Trobe, Photophobia in Anterior Visual Pathway Disease, Journal of Neuro- Ophthalmology 2002; 22 (1): 1 Doran, Photophobia: Looking for Causes and Solutions, EyeNet Magazine, Last Access in 10/1/2016 nurse O phthalmic 9

13 کافی که از ابرو تا باالی گونهها را پوشش دهد توصیه میشود. پس از اعمال چشمی قطرههای ضدالتهاب )کورتون و ضد التهابهای غیر کورتونی( در درمانحساسیتبهنورپسازجراحیموثرند.قطرههایسیکلوپلژیک )مانند هماتروپین( نیز میتوانند اثر تسکینی در موارد حاد داشته باشند هر چند به دلیل گشادی مردمکی که ایجاد میکنند خود موجب ترس از نور میشوند حالتی که پس از معاینات فوندوس برای بیماران برای چند ساعت ایجاد میشود و ما بدون دادن طلق یک بار مصرف محافظتی یا قطره بازگردان تنگی مردمک )مانند داپیپرازول( ایشان را از درمانگاه و بیمارستان ترخیص میکنیم! به پوستر پروتكل و احتیاطات داروهای میدریاتیك و سیكلوپلژیك ضمیمه پرستار چشم سال 4 شماره یک فروردین 92 مراجعه نمایید. جانشین سردبیر درمانهای سیستمیک آرامبخشها تحریکپذیری عصب تریژمینال را کاهش میدهند و در موارد اضطرابی تسکین فتوفوبی را نیز در پی دارند. در درمان ترس از نور مرتبط با میگرن نیز همان درمانهایی توصیه میشوند که در پیشگیری از حمله میگرن تجویز میشوند: بتابلوکرها )ایندرال( بلوککننده کانال کلسیم )آداالت( و داروهای ضد افسردگی )آمیتریپتیلین(. در چشم دردناک نابینا )با یا بدون فتوفوبی( تزریق الکل در داخل اربیت بسیار موثر است. همچنین تزریق سم بوتولیسم )بوتاکس( در موارد ترس از نور ناشی از سردردهای پس از تروما موثر است. در موارد ترس از نور سایکوژنیک نیز از روش حساسیتزدایی و دارودرمانی برای اختلال هراسی استفاده میشود. 10 چشم تمساح چند ویژگی جالب دارد: - یک پلک شفاف عاوهبر پلک فوقانی و تحتانی دارد که به صورت عرضی )از سمت داخل به سمت خارج( باز و بسته میشود و چشم را میپوشاند و برای زمانی ست که تمساح زیر آب است و یا در حال شکار کردن با حفظ بینایی. - تمساح قادر است کره و socket چشم را به داخل ببرد تا از چشم در مقابل حمات محافظت کند. چشم تمساح برای مشاهده در خشکی متناسب شده است و به نظر نمیرسد زیر آب دید خوبی داشته باشد. - مانند بسیاری از حیوانات شبانه مردمک چشم تمساح در نور شدید به صورت یک شیار عمودی و در تاریکی به یک دایره کامل تبدیل میشود. - پشت شبکیه یک الیه نازک از کریستال گوانین Tabetum( )lucidum قرار دارد. نوری که به شبکیه میرسد از این کریستالها بازتاب پیدا میکند و مجددا از شبکیه عبور میکند که موجب دید بهتر تمساح در نور کم میشود. همچنین شاید تمساح با تمرکز به شکار در شب از این بازتاب قرمز رنگ از چشم که از فاصله خیلی زیاد قابل مشاهده است برای به شکار انداختن طعمه خود استفاده میکند. - دو چشم تمساح خیلی به هم نزدیک هستند و تنها 5-7 سانتیمتر از هم فاصله دارند. تمساحها دید دو چشمی دارند )در انسان نیز دامنه این فاصله 5.5 تا 7 سانتیمتر است(. به مقاله درک عمق و دید سه بعدی سال 4 شماره یک صفحه 30 مراجعه فرمایید. جانشین سردبیر افسانههای اشک تمساح در قديم معتقد بودند غذا و خوراك تمساح به وسيله اشك چشم او تامين ميشود. بدين طريق كه هنگام گرسنگي به توضیح عکس پشت جلد اشک تمساح ساحل ميرود و مانند جسد بيجاني ساعتهاي متمادي روي شكم دراز ميكشد. در اين موقع اشك لزج و مسموم كنندهاي از چشمانش خارج ميشود كه حيوانات و حشرات هوايي به طمع تغذيه روي آن مينشينند. سموم اشك تمساح آنها را از پاي در ميآوردند. نيمه جان هم ميشوند و اگر قصد فرارداشته باشند به دليل لزج بودن اشك تمساح نميتوانند. از بیش از 500 سال قبل تصور بر این بوده است که تمساح شکار خود را نمیج ود بلکه آن را میبلعد )دندانهاي تمساح براي خرد کردن قطعات بزرگ غذا مناسب نيستند(. شکار بلعیده شده غدههای اشکی تمساح را در هنگام بلعیده شدن تحت فشار قرار میدهد و تمساح اشک میریزد و به نظر میرسد که تمساح بر شکار خود میگرید و این در میان مردم زبانزد )ضرب المثل( شد زیرا ک شنده و گرینده بر ک شته یکی است. اشک تمساح نيز عملکرد فيزيولوژيک و محافظتی شامل کاهش رشد باکتريها و تميز کردن و حفظ لغزندگي سطح چشم را بر عهده دارد. اما فقط هنگامی که تمساح برای مدت زیادی در خشکی باشد و چشمهایش شروع به خشک شدن کنند اشک زیادی ترشح میشود که در هر صورت از روی دلسوزی واقعی نمیتواند باشد! فرضیهای مطرح شده است که در کنار چشم تمساح غددی وجود دارد که مازاد آب نمک بدنشان از آن غدد به خارج ترشح میشود. این امر نیز توضیح دیگری برای اشک ریزش تمساح یا به اشتباه اشکریزش انگاشتن تمساح را توضیح میدهد. منابع The Crocodilian Body, Crocodilian-Body.html, last access: 4/7/2016 ضربالمثلهای دریایی اشک تمساح ماهنامه پیام دریا سال هجدهم شماره magiran.com/n

14 آرام نا چشم دلشاد هانيه پرستاری کارشناس آموزشي مديريت کارشناسارشد عمل واحد یک عنوان به پلک و اشکی غدد اشکی الیه )ocular surface( چشم سطح در چشم نگهداری در مهمی نقش و میکند حفظ را چشم انکساری سطح واحد این میکنند. خشک چشم سندرم }مانند چشم سطح بیماریهای دارد. محیطی تغییرات و صدمات برابر اشکی الیه پلکها ملتحمه قرنیه بلفاریت{ و کونژکتیویت )Dry Eye Syndrome: DES( میکنند. متاثر را اشکی غدد و 2 صفحه يک شماره 5 سال اشک ساختار و چشم سطح مقاله چشم پرستار مجله به سردبير جانشين نماييد. مراجعه بلفاریت )Blepharitis( بلفاریت چشم پرستار برای پایه دانش و شایع مزمن که هستند )lid margin( پلک لبه التهابی بیماریهای از گروهی بلفاریت تشخیص دیگر مشکات دلیل به بیمار مراجعه هنگام اغلب بیماری این طرفهاند. دو معموال میشوند. سوار مزمن حالت روی که داریم هم حاد موارد البته میشود. داده طبقهبندی تا کنید نگاه آن خلفی و قدامی المای اجزای و پلک ساختار درباره ذیل تصویر به بگیرید. فرا آسانتر را بلفاریت چگونگی و تعریف و دانشور فرناز پرستاری کارشناس همکار علمی هیات محمدي فرزاد سيد دکتر تهران پزشکی علوم دانشگاه دانشیار رحيمي فيروزه دکتر تهران پزشکي علوم دانشگاه استاد منابع طبقهبندی آن لبه و پلک ساختار 1: شکل دسته دو به پلک لبه در آن بروز آناتومیک محل اساس بر بلفاریت رایج طبقهبندی یک در 2(. )شکل میشود تقسیم مخلوط( )و خلفی و قدامی کلی قدامی بلفاریت افراد و زنان میان در معموال دارد. کمتری شیوع خلفی بلفاریت به نسبت قدامی بلفاریت و جلویی )قسمت مژهها ریشه در التهاب با و است شایعتر خلفی( بلفاریت به )نسبت جوان میشود. مشخص پلک( لبه خارجی سبورئیک 2-1( )شکل استافیلوکوک( شایعتر منشاء )با اولسراتیو گونه سه قدامي بلفاريت است. شایعتر سبورئیک نوع که دارد 2-3( ب- و 2-3 الف- )شکل دمودکسی و 2-2( )شکل ایجاد به منجر پلک لبه در استافیلوکوکی کلونیهای تشکیل اولسراتیو قدامی بلفاریت در سبورئیک نوع است. اولسره و زخمی پلک لبه کروتهای زیر و میشود پلک لبه در جراحت هب پلک لبه پوستههای این گاهی میکند. ایجاد پلکها ریشه در سر شوره به شبیه تغییراتی Neault et al. Ophthalmic Procedure in the Office and Clinic, 2 nd Edition, San- Francisco: American Society of Ophthalmic Registered Nurse; 2006 Lamb, Core Curriculum for Ophthalmic Nursing, 3 rd edition, San-Francisco: American Society of Ophthalmic Registered Nurse; 2008 nurse O phthalmic 11

15 12 1. بلفاریت قدامی اولسراتیو blepharitis( Ulcerative ( پرخونی گشاد شدن عروق و جراحت لبه پلک و تجمع مواد کراتینی قابل مشاهده است. 2. بلفاریت قدامی سبورئیک blepharitis( Seborrheic ( فلسهای نرم در لبه پلک و اطراف مژهها 3. الف: بلفاریت قدامی دمودکتیک ب: آلودگی مژهها با انگل دمودکس 4. بلفاریت خلفی ترشحی 5. بلفاریت خلفی انسدادی در لبه خلفی پلکها پرخونی گشاد شدن عروق و انسداد منافذ غدد میبومین دیده میشود. 6. بلفاریت خلفی آتروفیک

16 شکل کوالرت و شوره سیلندری در قاعده مژه هستند این حالت ناشی از دمودکس است. دمودکس ک رم فولیکول مو است و روی پوست زندگی انگلی اغلب بدون عامت دارد. این انگل در ریشه مژه و اطراف محل خروج آن از پوست النه گزینی میکند )شکل ب- 2-3(. آلودگی غدد میبومین نیز توسط گونه دیگری از دمودکس و حتی به عنوان عامل زمینهساز شاالزیون مطرح شده است. بلفاریت خلفی )میبومینیت( بلفاریت خلفی )با شیوع حدود 39 تا 50 درصد در کلینیکهای چشمپزشکی( از بلفاریت قدامی شایعتر است و میزان بروز آن با افزایش سن بیشتر میشود. بلفاریت خلفی با التهاب بخش خلفی لبه پلکها در زون غدد میبومین مشخص میشود و اغلب به عنوان نقص عملکرد غدد میبومین Gland( Meibomian )Dysfunction: MGD شناخته میشود. نقص عملکرد غدد میبومین به دو صورت ترشحی )شکل 2-4( و انسدادی )شکل- 2 5( بروز مییابد. این بیماری گاهی با بیماریهای پوستی دیگر مانند درماتیت روزاسه یا سبورئیک همراه است. انسداد بلند مدت غدد میبومین موجب آتروفی آنها و ایجاد سومین نوع بلفاریت خلفی میشود: بلفاریت خلفی آتروفیک )شکل 2-6(. انواع بلفاریت )خصوصا نوع ترشحی( لزوما حد و مرز مشخصی با بلفاریت قدامی ندارند. منافذ غدد میبومین در لبه پلکها قرار دارند. این غدد در يک رديف در دیواره خلفی پلک قرار گرفتهاند و مسئول ترشح الیه چربی اشک هستند. الیه چربی از تبخیر اشک و کاهش کشش سطحی الیه اشکی جلوگیری میکند بنابراین موجب تسهیل گسترش و انسجام اشک روی سطح چشم میشود. این مکانیسم برای حفظ لغزنده بودن )خاصیت لوبریکانت( سطح چشم نیز الزم است. پلک نزدن یا پلک زدن ناقص )که در زندگی چشمی امروزی شایع است و یا به دلیل بیماریهایی مانند پارکینسون( آلودگیهای محیطی )از جمله دمودکس مژهها( و عوامل تغذیهای و هورمونی فلور میکروبی لبه پلک عملکرد غدد میبومین را دچار اختال میکنند. این میکروبها چربی غدد را متابولیزه کرده و غلظت ترشحات را غیر طبیعی و توکسیک برای سطح چشم میکنند. الیه اشک بیثبات میشود و عايم خشکی چشم نیز ایجاد میشود. این یک چرخه معیوب ایجاد میکند و در بلند مدت ناهنجاری ماندگار در لبه پلک و غدد میبومین )از جمله تخریب آنها( را در پی خواهد داشت از سوی دیگر خشکی چشم نیز میتواند با ایجاد التهاب در سطح چشم روی لبه پلکها اثر گذاشته و منجر به بروز بلفاریت شود. به مقاله سندرم خشکی چشم )کراتوکونژکتیویت سیکا( تعریف سبب شناسی و عايم سال 5 شماره يک صفحه 2 مراجعه نماييد. جانشين سردبير التهاب لبه پلک هم عدم تحمل لنز ایجاد میکند و هم لنزهای تماسی به دلیل تماس مداوم نقص عملکرد غدد میبومین و بلفاریت ایجاد میکنند. عالیم بالینی عايم و نشانههای بلفاریت عاوه بر تورم لبه پلکها و سبوره لبه پلک شامل: قرمزی چشمها )تانژکتازی شکل 2-1( احساس شنریزه در چشم سوزش چشم خارش مزمن لبه پلکها حساسیت به نور )فوتوفوبی( و اشک کف آلود )شکل 3( میباشد. شکل 3: الیه اشکی کفآلود کف روی لبه پلک و کانتوس داخلی دیده میشود. به مقاله حساسیت و ترس از نور صفحه 9 مراجعه نمایید. جانشین سردبیر عايم بلفاريت اغلب با شدت شکایت بیمار تناسب ندارد. ضمنا به دلیل اینکه در طول شب اشک تولید نمیشود و تولیدات سمی و التهابی باکتریها از سطح چشم در طول شب شسته نمیشوند به همین دلیل عايم بلفاریت معموال هنگام صبح شدیدتر میشوند. معاینه بالینی و تشخیص در معاینه با اسلیتلمپ به لبه پلک توجه میشود و عايم ذکر شده در انواع بلفاریت دیده میشود. تستهای تشخیصی متعددی وجود دارند اما هنوز به طور فراگیر مورد استفاده قرار نمیگیرند. تست مشهوری که نشان دهنده اختال عملکرد غدد میبومین است آزمون از همگسیختگی اشک: Tear Break Up Time: TBUT است. به مقاله خشکی چشم و روشهای تشخیصی آن سال 5 شماره یک صفحه 7 مراجعه نمایید. جانشین سردبیر تست دیگر اپياسیون یک مژه است و ارسال آن به آزمایشگاه جهت بررسی از نظر آلودگی دمودکس. این کار زمانی انجام میشود که اطراف مژهها سبوره و کارتهای سیلندری مشاهده شود. تشخیص بایستی فراگیر صورت پذیرد و به خشکی چشم همراه آلرژی هم زمان و آکنه و روزاسه توجه کرد. پوست صورت و سر بیمار بایستی برای کشف عايم درماتیت سبورئیک )خارش و پوستهپوسته شدن پوست صورت یا سر( یا آکنه روزاسه )برق زدن صورت عروق خونی متورم یا شکسته روی گونهها و بینی متورم یا قرمز( بررسی شود. بلفاريت ممکن است با گل مژه )هوردئولوم( و شاالزيون همراه باشد. استفاده از داروها بویژه دارویی مانند آکوتان را بایستی سوال کرد. nurse O phthalmic 13

17 14 شده است این قطره بهبود نسبی بلفاریت خلفی را نیز در پی دارد. اشک مصنوعی بلفاریت معموال با ناپایداری الیه اشک همراه است به همین دلیل معموال قطره جایگزین اشک برای بیماران تجویز میشود. امگا 3 امگا 3 دارای اثر ضدالتهابی است در مطالعات اخیر استفاده از قرصهای امگا 3 در درمان بلفاریت توصیه شده است. توصیههای دیگر بلفاريت بیماریای دو طرفه است در مواردي که بلفاريت يکطرفه و مقاوم به درمان داشته باشیم بايستي به بدخيميها مشکوک شد و بررسيهاي الزم )بيوپسي( انجام شود. درمانها و وسایل تشخیصی پیشرفته در صفحه 35 معرفی شدهاند. جانشین سردبیر بلفاريت و جراحيهاي چشمي يک سوم بيماراني که کانديدای جراحي کاتاراکت هستند مبتا به بلفاريت هستند. تشخيص و کنترل بلفاريت )متوسط و شدید( قبل از جراحيهايي مانند جراحي کاتاراکت و جراحيهاي عيوب انکساري ضروری است به دليل اينکه بلفاريت با افزايش تجمع میکروبی لبه پلک همراه است و خطر اندوفتالمیت و کراتیت را افزایش میدهد. بیمار بایستی بداند که عايم بلفاريت پس از جراحي چشم تشديد مييابد. منابع Eyelid Hygiene for Blepharitis, INSIGHT, American Society of Ophthalmic Registered Nurse, January- March 2011; 36 (1):24 Penny et al. Dry Eye Disease, The Clinician s Guide to Diagnosis and Treatment. China: Thieme 2006 Shaw et al, Ophthalmic Nursing, 3 rd edition, Oxford: Blackwell 2005 Kansky. Clinical Diagnosis in Ophthalmology, China: Elsevier Mosby 2006 Dry Eye-Relief, Last Access: 14/9/2011 Blepharitis, blepharitis. Last update: 3/12/2015, Last Access: 15/1/2016 جوادي فيضي بلفاريت و بيماريهاي التهابي لبه پلک مجله چشمپزشکي بينا )2( 16 :1389 عوارض در مواردی که بلفاریت عفونی باشد ممکن است منجر به کونژکتیویت شود که در این حالت به آن بلفاروکونژکتیویت گفته میشود. بلفاریت مزمن موجب تریکیازیس )نابهجایی مژهها( نامنظم شدن لبه پلک انتروپیون یا اکتروپیون پلک پايین و زخم حساسیتی قرنیه میشود. درمان کلید درمان و تسکین بلفاریت خود مراقبتی و بهداشت پلک است. این موضوع در مقاله مستقلی تشریح شده است. درمانهای دارویی و اقدامات پیشرفته موجب تضمین موفقیت خود مراقبتی و درمانپذیر شدن موارد مقاوم میشوند. بلفاريت یک موقعیت مزمن )با دورههای حاد( است و نیازمند اقدامات مستمر تسکینی و مراقبتی ست. الزم است بیماران بدانند که حتی ممکن است در ابتدای درمان عايم به صورت گذرا تشدید یابند. به مقاله مراقبت و بهداشت پلک صفحه 15 مراجعه نماييد. جانشين سردبير آنتیبیوتیکها - آنتیبیوتیک موضعی پمادهای آنتیبیوتیک موضعی مانند اریترومایسین در کاهش تکثیر باکتری روی مژهها و ملتحمه بهبود ترشحات غدد میبومین و کاهش قرمزی پلک موثر است. تجويز پماد تاري ديد نسبی ایجاد میکند و از این رو استفاده به شب اختصاص داده شده است. - آنتیبیوتیک خوراکی استفاده طوالنیمدت از آنتیبیوتیکهای خوراکی )مانند داکسیسایکلین تتراسایکلین و آزيترومايسين( در موارد شدید بلفاریت میتواند موثر باشد. درمان با آنتیبیوتیکهای خوراکی ابتدا با دوزهای باال شروع میشود و به مرور دوز داروها کاهش مییابد. معموال داروی داکسیسایکلین به دلیل مصرف دو بار در روز )در ابتدا( و عوارض گوارشی کمتر داروی انتخابی میباشد. آزیترومایسین اخیرا مورد توجه قرار گرفته است از آن جا که دفعات مصرف و دوز نگهدارنده خیلی کمتر هستند ممکن است در آینده جایگزین سایکلینها شود. این کاربرد یک درمان کاسیک عفونی نیست اما ثابت شده است که این داروها ترکیب و جریان ترشحات غدد میبومین را بهبود میبخشند. استروئیدهای موضعی گلوکوکورتیکوئید موضعی )به صورت قطره برای کاهش حساسیت سطح چشم و به صورت پماد برای کاهش التهاب پلک( مورد استفاده قرار میگیرند. استفاده بلند مدت خطر بروز گلوکوم و کاتاراکت دارد. سیکلوسپورین موضعی قطرهسیکلوسپورینبرای درمانخشکیچشماستفادهمیشود.دیده این مقاله یک ويرايش اساسی از ویرایش نخست آن در مجله نداي فارابي سال 2 شماره 18 شهريور 1390 است.

18 چشم نا آرام فرناز دانشور کارشناس پرستاری هانيه دلشاد کارشناس پرستاری کارشناسارشد مديريت آموزشي هیات علمی همکار دکتر سيد فرزاد محمدي دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران مراقبت و بهداشت پلک )لبه پلک و مژهها( دانش پايه براي پرستار چشم آیا مفهومی به نام بهداشت چشم داریم میتوان به مجموعهای از روتینها و عادات با عنوان بهداشت چشم بینایی و پلک اشاره نمود. در این مقاله به بهداشت پلک میپردازیم. در این مقاله خودمراقبتیای که نیاز به فناوری و ابزاری خاص ندارد معرفی میشود. البته منضم به تعریف اصطاحات این شماره فهرستی از ابزارهای پیشرفته و کمکی برای بهداشت و درمان التهاب لبه پلک معرفی شده است. جانشین سردبیر انسان بازترین نسبت عرض شکاف پلکی نسبت به کل بدن را در میان مهرهداران دارد. پلکها درگاه و نگهبان چشم محسوب میشوند. پلک زدن موجب تولید )تحریک ترشح جزء آبکی اشک پایه و دوشیدن غدد میبومین }ترشح الیه چربی اشک{( توزیع اشک روی سطح چشم و تخلیه اشک به سمت مجرای تخلیه اشک به بینی میشود. عاوه بر سامتی و حفاظت موارد ذکر شده موجب بهبود کیفیت دید میشوند. مژهها جلوی ذرات خارجی کوچک را گرفته و مانع ورود آنها به چشم میشوند )مانند یک صافی یا یک توری( و باعث پلک زدن رفلکسی میشوند. به مقاله ساختار اشک و سطح چشم سال 5 شماره یک صفحه 2 مراجعه نمایید. جانشین سردبیر بهداشت پلک برای حاالت زیر کاربرد دارد: 1. بیماری التهاب لبه پلک: بلفاریت قدامی و خلفی این خود مراقبتی بویژه در شرایط بالینی زیر اهمیت دارد: مبتايان به بیماری خشکی چشم )سوزش چشم و خستگی صبحگاهی چشم( افرادی که ترس از نور دارند افرادی که از لنز تماسی استفاده میکنند و افرادی که دوره پیش یا پس از عمل جراحی را میگذرانند. 2. گلمژه )عفونت حاد غدد زایس مول و میبومین لبه پلک( پرستار چشم در سطح جامعه و نیز مواجهات بالینی نقش غیرقابل جایگزینی در آموزش مهارتهای خودمراقبتی به شهروندان و مددجویان در این ارتباط دارد. موارد ذکر شده فوق عاوه بر این که سبب عايم نامطلوب میشوند میتوانند در کیفیت زندگی افراد تاثیر گذاشته و گاه زمینهساز عوارض جدی )مانند عفونت پس از عمل }اندوفتالمیت بعد از جراحی کاتاراکت{( شوند. بلفاریت میتواند سبب تغییرات پایدار در لبه پلک شود )نابجایی مژه ایجاد کند یا لبهها را نامنظم کند( در موارد شدید آسیب قرنیه مانند نو-رگزایی )نئوواسکوالریزاسیون( و کدورت نیز ایجاد میشود. درمان بلفاریت میتواند سبب کاهش تعداد باکتریهای سطح چشم و در نتیجه کاهش عفونت بعد از عمل شود. مراقبت پلک پلک از لحاظ آناتومیکی توسط بینی گونهها و ابروها احاطه شده است. معنی آن این است که با شستشوی معمول روزانه پلکها به آسانی تمیز نمیشوند. خصوصا دسترسی به لبه پلک )محل سرمه( و ریشه مژهها آسان نیست. محیط اشکی سطح چشم پلکها و ترشحات پروتئینی/چربی آنها محیط مناسبی برای رشد میکروب است. البته لبه پلک فلور میکروبی خودش را دارد که مانند دیگر مناطق بدن کارکرد دفاعی نیز دارد اما تجمع پوسته روی مژهها )سبوره( محیط کار آلوده لوازم آرایش نامرغوب )یا حساسیتزا( مصرف داروهایی مانند آکوتان انتقال دستی میکروب به لبه پلک و... موجب التهاب و عفونت لبه پلک و ملتحمه میشوند. nurse O phthalmic 15

19 16 میشود: ذیل اقدام سه شامل پلک بهداشت گرم کمپرس افزایش را میبومین غدد از ترشحات خروج موثری طور به گرما میبومین غدد و پلک روی گرم کمپرس بردن کار به میدهد. میبومین طبیعی غیر و سخت ترشحات شدن آبکی به منجر درجه 40 تا 32 دمای در طبیعی حالت در ترشحات این میشود. میبومین غدد عملکرد نقص به که افرادی در اما میشوند ذوب ممکن که میشود درجه 35 ذوب دمای حداقل هستند مبتا دلیل همین به و باشد بیشتر انسان پلک لبه معمول دمای از است مییابد. ضرورت بیماران این برای گرم کمپرس آب در شده داغ صاف سنگ یک از میتوان کردن گرم برای به که چایخوری قاشق پشت شده داغ آب در درسته تخممرغ نشانه انگشتان داخلی بخش میشود گرم داغ آب با متناوب طور پک یا و میشود گرم داغ آب لیوان مجاورت در متناوب طور به که کرد. استفاده داروخانهای کوچک کمپرس ذوب کردن گرم با روش هر به میبومین یافته تغییر چربیهای زمان مدت نظر از استاندارد روش یک بستن کار به با اما میشوند نتیجه میتوان بهتر مستمر و مدت بلند تبعیت با و حرارت درجه آب به آغشته یا گرم تمیز پنبه یا گاز حوله یک مددجو گرفت. )شکل میدارد نگه پلکها لبه به متمایل و خود چشم روی را گرم روی و میکند گرم مجدد را آن شد سرد حوله که زمانی و 1( تعویض بایستی استفاده مورد پنبه یا گاز حوله میگذارد. چشم عنوان )به حاد مرحله در روز طول در بار چهار تا دو کار این شود. بتدریج سپس و میشود انجام گلمژه( تسکین و درمان برای مثال میشود. داده کاهش دفعات گرم کمپرس 1: شکل بسته چشمهای روی گرم آب به آغشته تمیز حوله یک انداختن دارد. نیز سوزش و درد از رهایی برای تسکینی کارکرد پلکها ماساژ میبومین غدد ترشحات شدن سیال موجب نیز پلکها ماساژ الیه تامین و پلک لبه سمت به ترشحات یافتن جریان به شده از پس پلکها ماساژ میکند. کمک خارجی( )الیه اشک چربی میشود. انجام استحمام یا گرم کمپرس تمیز انگشت با آن در که جانبی میشود: انجام روش دو به ماساژ برعکس و چشم داخل سمت به پلک خارجی لبه از آرام صورت به را انگشت دیگر حالت در میدهیم ماساژ گردشی حرکت یک با و و پایین سمت به باال )پلک میدهیم حرکت مژهها ریشه سمت به 2(. )شکل باال( سمت به پایین پلک پلک لبه ماساژ نحوه 2: شکل کنیم استفاده گرم فلزی قاشق یا گرم سنگ گرم تخممرغ از اگر نمود. ترکیب را ماساژ و کمپرس عمل حدودی تا میتوان )مانند مشابهی نقش نیز محکم و فعال زدن پلک برای اخیرا پلک لبه چربی ترشحات جریان و شدن سیال برای پلک( ماساژ و فعال زدن پلک بهداشتی رژیم یک است. گرفته قرار توجه مورد چشمی کار که افرادی برای مرتبه 20 بار هر و روز در بار 4 کامل است. توصیه قابل دارند زیاد پلکها اسکراب و شستشو پلک قدامی سمت در التهاب درمان برای خصوصا شستشو اطراف و ریشه در میکروبی تجمع یا پوستهریزی با همراه که انسداد نیز پلک خلفی لبه التهاب در دارد. اهمیت ست مژهها به پلک لبه شستشوی و داریم را ترشحات تجمع و غدد دهانه ماهیت تغییر ترشحات برداشتن به ماساژ و گرم کمپرس دنبال را طبیعی فلور که میکروبهایی زدودن و میبومین غدد داده میکند. تکمیل را بهداشتی حلقه و میکند کمک دادهاند تغییر در نمود تشبیه لبه کشیدن تی به میتوان را پلک لبه شستشوی لبه به بشویند را پلک میشود گفته افراد به وقتی موارد بسیاری دقت با باید را کار این نمیرسند! مژهها ریشه و سرمه( )محل پلک داد. انجام پلک لبه با کافی تماس با و حوصله و بچه شامپو یا گرم آب با را کن پاک گوش یا تمیز پنبه پد یک آب( استکان یک داخل بچه شامپو قطره )10 شده رقیق خیلی برگشت و رفت حرکت با را مژهها و پلک لبه سپس کنید آغشته شده عمل بتازگی چشم که زمانی برای کار این 3(. )شکل بشویید نیست مناسب شود عمل است قرار بعد ساعت چند اینکه یا است اسکراب میشود. بیشتر التهاب و عمل منطقه تحریک موجب و میتوان بهتر آینه جلوی است دشوارتر خصوصا فوقانی پلک لبه رسید. مژهها ریشه و پلک لبه به مژهها ریشه شستشوی 3: شکل وجود نیز Eyesol مانند پلک لبه شستشوی تجاری محلولهای روشهای به نسبت است ممکن راحتتر استفاده دلیل به و دارند روی کمتری تحریکات محلولها این شوند. داده ترجیح قدیمی

20 برای را نگهدارنده درمان باشد الزم شاید نیز آن از پس و است دهید. ادامه سالها لوازم مانند کننده تشدید احتمالی عوامل با تماس از خودداری داشته نظر مد نیز را غذاها برخی و الکل قهوه آرایشی لنزهای و کامل طور به و بیشتر دقت با را آرایشی مواد بایستی باشید. را خود آرایشی مواد تجاری مارک شود الزم هم شاید بزدایید مانند هورمونی تغییرات و آکوتان مانند داروها برخی دهید. تغییر سوی از هستند همراه پلک لبه التهاب تشدید با ماهیانه عادت میشوند. دانسته موثر پلک لبه سامت در دریایی غذاهای دیگر در که دارد وجود دارویی متعدد درمانهای پلک لبه التهاب برای مطمئن میتوانید و کرد خواهید دریافت چشمپزشک به مراجعه استمرار! و تبعیت شرط به البته میشوید درمان که باشید بيشتر مطالعه جهت منابع Benitez-del-Castillo, How to Promote and Preserve Eyelid Health, Clinical Ophthalmology 2012: Karl, Shinder, Simple and Effective Periocular Cold Compress, Ophthal Plast Reconstr Surg 2015: 31(4) برای درمانی اختصاصی تاثیرات مدعی و میکنند ایجاد چشم هستند. دمودکس انگلی آلودگی مانند مواردی درمیان روز یک سپس روزانه ابتدا در شستشو و ماساژ کمپرس موثر زمان دقیقه 5 میشود. توصیه هفتگی صورت به ادامه در و است. مرحله سه از یک هر برای حداقل از )پس شدهاند متورم مختلف دالیل به پلکها که مواردی در از میتوان حاد( بلفاریت یا گلمژه بروز با و چشم جراحی اعمال موجب عروق انقباض با سرد کمپرس کرد. استفاده سرد کمپرس خی کیسه منجمد میوه یک از میتوان میشود. پلکها ورم کاهش کرد. استفاده منظور این برای آماده سرد کمپرسهای یا شده خرد انداخت یخ یا ریخت سرد آب فریزر کیسه داخل میتوان همچنین است. تحملتر قابل معموال شده خرد یخ گذاشت. چشم روی و استمرار و تبعیت لبه التهابهای انواع برای اصلی درمان پلک بهداشت و مراقبت تثبیت مرحله در نیز و مزمن و حاد موقعیتهای در و است پلک اشکی الیه سامت در پلکها که بدانید بایستی است. موثر هستند. موثر دید کیفیت و چشم آرامش مددجو با گفتگو خودمراقبتی- آموزش نیازمند بهبود در موفقیت و است مزمن بالینی موقعیت این ماهه 6 درمانی دوره کنید فرض است شما همکاری و پذیرش ویرایش کاربردی چشمپزشكی مبانی و اصول همقلم هاشمی 1386 جهانشناسی انتشارات تهران: اول O phthalmic nurse 17

21 آرام نا چشم محمدی فرزاد سید دکتر تهران پزشکی علوم دانشگاه دانشیار سلطانیه الهه دکتر عمومی پزشک قاضیزاده گلناز دکتر عمومی پزشک بیماری شیوع و اهمیت سابقه موارد بسیاری در دارند بیشتری شیوع بهار فصل در معموال چشمی آلرژیهای است ممکن فرد هر چشمان میشوند. دیده بدن در آلرژی پاسخهای دیگر با و دارند ارثی هستند موادی همان مواد این دهد. عادی غیر پاسخی مضر غیر یا مضر خاص مادهای به افراد اغلب در که غبار ذرات مثال عنوان به میشوند شناخته آلرژن نام به اصطاحا که موکوسی ترشحات و اشک بیشتر تولید به آلرژیک فرد یک در است ممکن ندارند تاثیری )چشم کونژکتیویت باعث میتوانند آلرژیها هستند. آلرژیک تظاهرات همان که شوند منجر به اصطاحا چشم و بینی آلرژیهای همزمانی و همراهی شوند. آسم حمات و صورتی( است. موسوم رینوکونژکتیویت بیماری شیوع میکنند. گزارش را چشمی حساسیت به ابتا سابقه دنیا مردم درصد 20 از بیش ندارد. چندانی تفاوت بزرگساالن و اطفال در بیماری عايم و است بیشتر سال 30 زیر افراد در معرفی چشمی آلرژیهای بالینی مختلف تابلوهای 3 صفحه چشمی آلرژیهای مقاله در سردبیر جانشین شدهاند. دارند. زیادی تاثیر بیماران زندگی کیفیت بر شونده تکرار یا و مزمن بیماری هر مانند آلرژیها چشمی آلرژی در زندگی کیفیت چشمی آلرژیهای و زندگی کیفیت چشم پرستار برای پیشرفته دانش خانوادهشان یا خود در آتوپیک بیماریهای زمینه دارای مبتايان از نیمی تقریبا کونژکتیویت با اگزما و آسم بینی آلرژی نظیر مواردی همراهی بنابراین هستند احساس میکند. ایفا بیماران زندگی کیفیت تعیین در ماحظهای قابل نقش آلرژیک عادی حالت در که اعضایی عنوان به سوزش و خارش حس بهواسطه چشمها کردن کننده منزجر صورت به گاهی را آن بیماران و نیست دلپذیری حس نمیشوند حس زیر دسته 5 در بیماران زندگی برکیفیت بیماری این تاثیر مینمایند. توصیف و تلقی میباشد: بررسی قابل فرد ظاهر و زیبایی بهداشتی آرایشی لوازم از استفاده محدودیت و قرمزی آبکی ترشحات ملتحمه و پلک تورم لوازم از استفاده محدودیت یا ممنوعیت تاثیرگذاراست. خانمها خصوصا افراد ظاهری برکیفیت و ناخوشایند میتواند باالتر قیمت با ضدحساسیت محصوالت از استفاده به التزام یا آرایشی باشد. دشوار شغل انتخاب در محدودیت و محیطی ازعوامل اجتناب به التزام غبار هوا خشکی خورشید مستقیم نور گرما نظیر مواردی از دوری به ملزم مبتا فرد هوای جریان و باد عمومی استخرهای یا دریا آب گیاهان گرده و عطرها حیوانات موی سرمایشی-گرمایشی وسایل انواع و تهویهها باد سواری قایق یا موتورسواری در طبیعی و صنعت نظیر آلرژنها معرض در مشاغل انتخاب در محدودیت تاثیر همچنین میباشد. ضرورت است. اجتناب غیرقابل زندگی کیفیت بر کشاورزی یا باغبانی دامداری معدن دارند. افراد زندگی بر فراگیری تاثیر حساسیت دلیل به زندگی مکان یا شغل تغییر غذایی مواد از اجتناب مستلزم میتواند اما است راهکار مهمترین آلرژیزا ماده از اجتناب به نیاز و غذایی محدودیتهای ایجاد با باشد فرد عاقه مورد فعالیتهای یا حیوانات وسایل خود و میافتند زحمت به نیز آلرژیک فرد اطرافیان غبار و گرد از منزل مداوم کردن پاک یا کار محیط در آلرژی مولد عامل ردیابی میشود. کافه وضعیت این استمرار از گاه نیز فرد نیست. موفق موارد بسیاری در آن با مواجهه از اجتناب و منزل 18 عملکرد و اجتماعی تعامالت فرد روحیه در اختالل ایجاد مالیدن و اشکریزش خارش مانند تظاهراتی اول مورد در شده ذکر موارد بر افزون

22 زندگی و سامت عمومی را ترسیم میکنند ضروری است. این امر درباره آلرژیهای چشمی صورت پذیرفته است و میتوانید در مراجع مقاله ماحظه نمایید. منابع Cuvillo et al, Allergic Conjunctivitis and H1 Antihistamines, J investing Allergol Clin Immunol 2009; 19 Suppl 1:11 Rosa et al, Allergic Conjunctivitis: a Comprehensive Review of the Literature, Italian Journal of Pediatrics 2013, 39:18 Takamura et al, Japanese Guideline for Allergic Conjunctival Diseases, Allergology International 2011; 60: 191 Asthma and Rhinoconjunctivitis Co-morbidity and Quality-of-life, Fulvio Braido Allergy and Respiratory Diseases Department, University of Genoa 2009 Gomes, Schoemmell, An update on Ocular Allergy Trends, Last Access 2016 Pitt et al, Economic and Quality-of-life Impact of Seasonal Allergic Conjunctivitis in Oxfordshire, Ophthalmic Epidemiol 2004 Feb;11(1):17 EF et al, Assessment of Quality of Life in Adolescents with Allergic Rhinoconjunctivitis: Development and Testing of a Questionnaire for Clinical Trials, J Allergy Clin Immunol 1994 Feb;93(2):413 چشمها میتوانند در روابط اجتماعی فرد به گونهای ناخوشایند جلوه کنند. در نوجوانان و کودکان آلرژیهای دورهای و فصلی میتوانند اختاالت جدی در فرایند تحصیلی و موفقیت آموزشی در امتحانات ایجاد کنند. محدودیت در نگهداری از حیوانات خانگی یکی از موضوعات مهم مورد بحث در کشورهای غربی به شمار میآید. کودکی که به دلیل آلرژی چشمی از داشتن هم بازیای به نام حیوان خانگی محروم است نسبت به همسن و ساالن خود احساس کمبود میکند. مبتايان به آلرژی )شدید( ناگزیرند سبک زندگی خود را به میزان زیادی تغییر دهند و بسیاری از انتخابهای متعارف را کنار بگذارند و این تاثیر فراگیری بر زندگی ایشان میگذارد! مشکل بینایی در موارد شدید که معموال همراه با درگیری قرنیه است ممکن است دید فرد مختل شود که تاثیر قابل توجه مستقلی بر عملکرد و کیفیت زندگی دارد. کیفیت زندگی اختالل یافته به دلیل درمانها نیاز به مصرف دایمی دارو و عوارض داروها )مانند سوزش چشم به دنبال چکاندن قطره( جنبههای دیگری هستند که از کیفیت زندگی میکاهند. نگرانی درباره بروز عوارضی مانند آب مروارید و آب سیاه فرد و خانواده را مضطرب میکند و اگر عارضه بروز یابد ابعاد جدیدی را بر اختال کیفیت زندگی میافزاید. اندازهگیری کیفیت زندگی با پرسشنامههای اختصاصی نظر به اینکه در دنیای امروز شیوع آلرژنها رو به فزونی است اقدام برای ارزیابی و بهبود کیفیت زندگی بیماران حائز اهمیت است. همچنین تاش برای فراوری پرسشنامههای اختصاصی که با دیدی عمیقتر کیفیت زندگی را اندازه میگیرند و همزمان کیفیت این مقاله بازنگریای از مقاله کیفیت زندگی و آلرژیهای چشمی تالیف دکتر سید فرزاد محمدی الهه سلطانیه و گلناز قاضیزاده )کتاب کیفیت زندگی در بیماریهای چشم( است. O phthalmic nurse 19

23 چشم نا آرام چشم خیس )اپیفورا اشکریزش( یکی از نشانههای شایع بیماران مراجعهکننده به مراکز چشمپزشکی است. اپیفورا یک نشانه یا وضعیت بالینی است که در اثر یکی از سه حالت زیر اتفاق میافتد: 1. تولید بیش از حد اشک 2. اختاالت سطح چشم )کراتیت سیکا تریکیازیس و آلرژیها( 3. تخلیه نامناسب اشک تولید شده عالیم و نشانهها اشکریزش یک یا دو طرفه ناراحتی )Discomfort( به دلیل ریختن اشک روی گونه تاری دید ضعف عضله اربیکوالریس احساس جسم خارجی هاله اطراف چراغها ترشحات مخاطی به دلیل ایستا بودن جریان اشک ذرات ریز در الیه اشکی تجمع مییابند. ارزیابی در ارزیابی اولیه بایستی مواردی مانند سن بیمار زمان و طول مدت اشکریزش یک یا دو طرفه بودن آن گهگاهی یا متناوب بودن اشکریزش و همراهی با عواملی مانند درد ترشح و تورم پلک سوال شود. همچنین سابقه تروما جراحی چشمی و داروهای مصرفی نیز بایستی در نظر گرفته شود. ظاهر پلکها وجود انتروپیون یا اکتروپیون یا نقص مادرزادی پلکها Laxity( )Lid بایستی بررسی شود. توانایی پوشاندن چشم توسط پلک هنگام بسته بودن چشمها نیز بایستی بررسی گردد نابهجایی پونکتومها تنگی پونکتوم و عدم تشکیل پونکتومها )آژنزی( بایستی بررسی گردد. بررسیهای بالینی رایج چشم خیس eyes( )Watery رحیم نورآئین کارشناس پرستاری دانشجوی دکترای مدیریت سوپروایزر آموزشی بیمارستان نیکوکاری تبریز سریه صادقی کارشناس پرستاری پرستار بیمارستان نیکوکاری تبریز هیات علمی همکار دکتر علی مهدویفرد استادیار دانشگاه علوم پزشکی تبریز دانش پایه برای پرستار چشم معاینه با اسلیت لمپ بررسی وجود جسم خارجی زخم یا خراش قرنیه با اسلیت لمپ انجام میشود. آزمون زمان ناپدید شدن رنگ DDT( )Dye Disappearance Test: قطره فلورسئین %2 در دو چشم ریخته شده و 5 دقیقه بعد برطرف شدن رنگ از سطح چشم )پشت اسلیت با نور آبی( بررسی میشود در حالت طبیعی پس از 5 دقیقه رنگ از سطح دو چشم برطرف میشود )شکل 1(. خصوصا مقایسه دو چشم با یکدیگر بسیار کمککننده است. 20 شکل 1: برطرف نشدن رنگ به دلیل انسداد پونکتومها

24 تست فلورسئین مجرای اشکی test( )fluorescein dye جونز این تست در مواردی انجام میشود که انسداد نسبی مجرای اشکی مطرح باشد. تست رنگ موارد مثبت و منفی کاذب زیادی دارد و در موارد انسداد کامل کمککننده نیست. این تست امروزه کمتر استفاده میشود. سونداژ مجرای اشکی Probing( )Lacrimal برای ارزیابی بازبودن انسداد نسبی یا کامل سیستم تخلیه اشکی انجام میشود )شکل 1(. این کار روشی تشخیصی- درمانی است. مراحل این آزمون به شرح زیر است: 1. قطره بیحسی موضعی )تتراکائین/آنستوکائین( در کانتوس داخلی ریخته میشود. 2. پونکتوم فوقانی و تحتانی با دياتاتور گشاد میشود )شکل 2(. شکل 3. بررسی انسداد یا باز بودن کانالیکولها - نتایج پروبینگ 1. مایع به راحتی داخل ساک اشکی شده و از مجاری به حلق میرود و بیمار طعم نرمال سالین را در پشت زبان حس میکند مجرای اشکی باز است. 2. مایع از همان پونکتوم به بیرون برمیگردد انسدادی باالتر از کانالیکول مشترک وجود دارد. 3. پس از تزریق مایع از پونکتوم تحتانی مایع از پونکتوم فوقانی برمیگردد انسدادی در ساک یا مجرای بینی-اشکی وجود دارد. 4. مایع همراه ترشحات خارج میشود عفونت ساک اشکی داریم. داکریوسیستوگرافی )Dacryocystography( ماده کنتراست داخل سیستم اشکی به صورت یک یا دو طرفه تزریق میشود و همزمان تصویربرداری انجام میشود. تصاویر طی 10 دقیقه پشت هم گرفته میشوند. این روش برای تعیین محل انسداد مناسب است. این روش کمتر مورد استفاده قرار میگیرد. داكريوسينتوگرافي DSG( )Dacryoscintigraphy: )اسکن هستهای سیستم اشکی( عكسبرداري از سيستم اشكي با استفاده از اسكن راديو ايزوتوپ اين روش عملكرد سيستم اشكي را در تخليه اشك نشان ميدهد )شکل 4(. برخاف داکریوسیستوگرافی که تستی جهت بررسی آناتومیکی است عملکرد سیستم اشکی نیز بررسی میشود. تکنزیوم در روی چشم چکانده میشود و تصویربرداری در زمانهای مختلف انجام میشود. شکل 4: داکریوسینتوگرافی در این تست چشم راست طبیعی است و چشم چپ انسداد دارد. در چشم چپ ماده ایزوتوپ در کیسه اشکی تجمع یافته و وارد مجرای اشکی- بینی نشده است. nurse O phthalmic شکل 2: استفاده از دياتاتور جهت گشاد کردن کانالیکول 3. پروب به طور عمودی )به اندازه 1 تا 2 میلیمتر( وارد پونکتوم شده )شکل 2( سپس به صورت افقی به سمت جلو و به طرف بینی پيش میرود. شکل 2. نحوه وارد کردن پروب به پونکتوم 4. پس از تماس پروب با دیواره استخوانی پروب عقب کشیده شده و به طرف پایین هدایت میشود به طوری که وارد مجرای بینی شود. پس از 20 ثانیه پروب خارج میشود. 5. سپس مایع به آهستگی تزریق میشود )مجاری اشکی irrigate میشوند( و ورود مایع به داخل بینی چک میشود. اگر به داخل بینی جریانی نداشته باشیم یعنی مجرای اشکی- بینی )راه کیسه به بینی( انسداد دارد. ضمن عبور کانوالی irrigation سهولت و سفتی عبور نیز حس میشود لمس نرم به معنی انسداد در کانالیکول و لمس سخت یعنی کانوال به جدار داخلی کیسه اشکی )مجاور استخوان بینی( 21 رسیده است )شکل 3(.

25 خیس چشم علل )hyper-lacrimation( اشک حد از بیش تولید میشود. مزمن اشکریزش باعث طول به که خیس چشمهای علت شایعترین نوزادان در است. اشکی مجرای ناقص شدن باز یا ماندن مسدود میانجامد یک شماره 4 سال نوزادان اشک مجرای انسداد مقاله به سردبیر جانشین نمایید. مراجعه 31 صفحه اشکی پمپ نقص - یا سالمندی( )در زمان گذشت با تحتانی( )خصوصا پلکها اگر افتادگی و سستی دچار اسکار( بافت و )سوختگی آسیب دلیل به در اشکی دریاچه مجاورت در بخوبی اشکی پونکتوم شوند نمیگیرد. قرار داخلی کانتوس موجب چشم سطح در پمپی مانند پلکها شدن بسته و باز این قوت از پلکها سستی و میشود مجاری به اشک جریان میکاهد. مکانیسم است. شده آورده اشکریزش شایع علل يک جدول در خیس چشم علل 1: جدول پلک( لبه التهابی )بیماریهای بلفاریت اکتسابی( و )مادرزادی اشکی مجرای انسداد آن پی در تحریک و خشک چشم و سستی خارج( سمت به پلک )چرخش اکتروپیون پلک افتادگی چشم سطح تحریک داخل( سمت به پلک )چرخش انتروپیون )Primary hyperlacrimation( اولیه.1 مانند کننده تحریک عامل یک دنبال به اشک تولید افزایش است. نئوپاسم یا کیست اشکی غده در التهاب )Reflex hyperlacrimation( رفلکسی.2 پنجم زوج عصب شاخههای تحریک اثر در و بوده نوع شایعترین میآید بوجود میدهند پوشش را چشم ساختمانهای که مغزی یووئیت. و گلوکوم قرنیه صدمات کونژکتیویتها مانند )Central hyperlacrimation( مرکزی.3 گریه همان و میآید وجود به عاطفی واکنشهای اثر در اغلب است. کردن )Pseudoepiphora( رفلکسی اشک تولید حالت در دارند قرار پلک لبه داخلی قسمت در که میبومین غدد تبخیر شدن کند باعث که میکنند ترشح روغنی ماده یک طبیعی مبیومین غدد عملکرد در اختال میشوند. زدن پلک زمان در اشک چشم خشکی باعث )Meibomian Gland Dysfunction: MGD( رفلکسی صورت به و بوده همراه سوزش با چشم خشکی میشود. میشود. نیاز حد از بیش اشک ترشح تحریک موجب دیگر علل است.( فوریت )یک چشم سطح روی خارجی جسم اشکی مجرای عفونت )تریکیازیس( مژه نابجای رویش داروها - کولینرژیک آگونیستهای مانند چشمی قطرههای از برخی و شیمیدرمانی داروهای فنیلافرین استیلکولین( )مانند میشوند. اشکریزش و چشم تحریک باعث نیز پیلوکارپین قرنیه خراش 9 اشک ناکافی/نامناسب تخلیه آدنوویروسی( عفونت )مانند کونژکتیویت 10 اشکی مجاری انسداد - 22 انکساری( جراحیهای )مانند چشم جراحی فصلی( )آلرژی یونجه تب مزمن سینوزیت سرماخوردگی بینی( مخاطی تورم ایجاد )با مادرزادی گلوکوم شل پلک سندرم پلک سستی و الگوفتالموس ایجاد با هفتم زوج عصب فلج سطح التهاب که بیماریهایی دیگر و تیروئید اختاالت میدهند. چشم میکنند. عمل اشک جمعآوری برای ناودانی مانند اشکی مجاری و ميشود شروع تحتاني و فوقاني پونكتوم از اشك تخلیه سيستم سپس و مشترك كانالكيول به كانالكيولها تخلیه طريق از اشك شده جمع اشكي كیسه در كه اشكي ميشود. هدايت اشكي كیسه شده تخليه بيني داخل به بینی اشکی- مجراي طريق از است استفادههای از بعد دلیل همین به ميشود حلق وارد سپس و میشود. احساس دهان در قطره طعم چشمی دنبال به است ممکن اشکی کیسه و بینی-اشکی مجرای انسداد به ثانویه حلق بینی- تومورهای مادرزادی جراحی و تروما ایجاد بینی پولیپهای و اشکی مجرای تنگی اتموئید سینوزیت بدون و سن افزایش دلیل به آن نوع شایعترین چند هر شوند. انسداد مییابد. بروز خانمها در بیشتری نسبت با و مشخص دلیل

26 منابع Jianhua Wang et al, The Watery Eye, Curr Allergy Asthma Rep 2011; 11:192 Yanoff, Duker, Ophthalmology, 3 rd Edition, Mosby 2009 Nema, Nema, Textbook of Ophthalmology, 6 th Edition, New Delhi: Jaypee Brothers Medical Publishers (P) Ltd 2012 Watering Eyes, NHS, Watering-eye, Last Access: 02/22/2016 Krucik, What Causes Watering Eyes? 14 Possible Conditions, watering-eyes, Last Access: 7/23/2015 Mayo Clinic Staff, Watery Eyes, mayoclinic.org/symptoms/watery-eyes, Last Access: 7/23/2015 Lamb, Core Curriculum for Ophthalmic Nursing, 3rd Edition, San-Francisco: American Society of Ophthalmic Registered Nurses 2008 درمان دارویی شوند. )اپیفورا( اشکریزش باعث میتوانند متعددی شرایط یا قطرهها دارد کننده ایجاد علت به بستگی عامت این درمان و موضعی آنتیبیوتیکهای مصنوعی( )اشک لوبریکانت پمادهای هستند. جراحی غیر درمان اشکی کیسه و مجرا ماساژ جراحی پلک قرارگیری اصاح پونکتوپاستی کانالیکول کردن دياته و پروبینگ اشکی مجرای لولهگذاری داکریوسیستورینوستومی جراحی پرستاری مالحظات اشکی کیسه ماساژ آموزش مهر 2 شماره 4 سال نوزادان اشکی مجراي انسداد مقاله به سردبیر جانشین نمایید. مراجعه 31 صفحه 1393 بودن مطرح و نیاز صورت در پلک خودمراقبتی آموزش مژهها( و پلک )لبه پلک بهداشت و مراقبت مقاله به سردبیر جانشین نمایید. مراجعه 15 صفحه مجاری شستشوی و پروبینگ ضمن در پژشک دستیاری اشک کیسه روی فشار یا DDT مانند تشخیصی تستهای انجام تشخیص تائید جهت عفونی ترشحات خروج جهت اشکی مزمن داکریوسیستیت O phthalmic nurse 23

27 آرام نا چشم و مزمن و حاد بیماریهای از گستردهای طیف از شایع عامت یک )Red eye( قرمز چشم قرنیه اولسر کونژکتیویت گلوکوم یووئیت )مانند: است بینایی کننده تهدید تا افتاده پا پیش است مزمن یا شونده تکرار که است قرمزی چشم تشریح مقاله این هدف چشمی(. هرپس یا باشد. منتسب جدیای بیماری به اینکه بدون Primary( اولیه اقدامات انجام با و است چشم سطح التهاب دلیل به معموال چشم قرمزی است. اپیاسکلرا و اسکلرا ملتحمه پرخونی دلیل به چشم قرمزی میشود. مدیریت )care را )صلبیه( اسکلرا سطح که واضح خیلی قرمزی صورت به است ممکن قرمز چشم ظاهر قرمزی غالبا اما باشد رنگ صورتی ظاهر یک یا خونی بزرگ عروق صورت به یا پوشانده کمتری موارد در و است چشم( )سفیدی صلبیه عروق شدن بزرگ و دياته دلیل به چشم و ملتحمه عروق است. عروقی ناهنجاری یا مردگی( )خون خونریزی دلیل به قرمزی این موارد این قرمز چشم در اما میشوند دیده طبیعی طور به صلبیه( روی عروقی )الیه اپیاسکرا میشوند. برجسته و گشاد اپیاسکلریت )Red eye- Bloodshot eyes( آرام اما قرمز چشم شعشعانی ثمین پرستاری کارشناس کارشناسیارشد دانشجوی اجرایی مدیریت همکار علمی هیات محمدي فرزاد سيد دکتر تهران پزشکی علوم دانشگاه دانشیار چشم پرستار برای پایه دانش )اپی صلبیه روی عروقی الیه عروق شدن گشاد دلیل به شایع بسیار چشمی حالت یک موارد در شود. وضعیت این کننده ایجاد میتواند خوابی کم و محیطی استرس است. اسکرا( بهبود خودبهخود است. همراه روماتیسمی بیماریهای مانند سیستمیک بیماری با کمی است. بزرگتری خونی عروق دارای عفونی کونژکتیویت با مقایسه در و مییابد را چشم کره دلیل بدون شدن قرمز میتوان کنیم تشبیه را قرمزی این روند بخواهیم اگر و تنگ عروق ابتدا عروقی سردردهای در کرد. مقایسه میگرن( )مانند عروقی سردردهای با حس و میشود کشیده هم رگ دیواره اعصاب شدگی گشاد فاز در که میشوند گشاد سپس بدون قرمزی بیفتد چشمی عروق در اتفاق همین اگر حال میکند. ایجاد را سردرد ضربانی چشم که شرایطی در شود سوال مورد این در افراد این از اگر و داشت خواهیم را چشم دلیل میکنند. گزارش چشم ناحیه در را خفیفی درد است. قرمز است. خودکار سیستم در اختلال معادل که است دیساتونومی تشابه دیگر حالت و میشود انجام پاراسمپاتیک و سمپاتیک سیستم دو توسط بدن پایهای تنظیم اعمال دیگر و بدن گرمای خون فشار تنظیم موجب سامانه دو این کاهش یا افزایش یا پا انگشتان سردی از که افرادی مثال عنوان به میشود زیستی عملکردهای و است. تنظیمی خود مکانیسم همین در اختلال دلیل به دارند شکایت دستهایشان این داشت. خواهیم دلیل بدون قرمزی ما شود ایجاد چشم سطح در اختال همین اگر زیرا میکنیم مشاهده بیشتر میکنند مصرف مخدر مواد که افرادی در را اختلاالت خودکار سیستم میتواند هم کمخوابی میکنند. ایجاد اتونوم سیستم اختلال مواد این کند. ایجاد را حالت همین و خارج تنظیم از را )التهاب اسکلریت است افتاده پا پیش اپیاسکلریت میزان هر به که باشید داشته نظر در * و عودکننده دردناک دارد. روماتیسمی جدی بیماری یک از نشان و است جدی صلبیه( )ارغوانی(. میرسد نظر به عمیقتر نیز ضایعه رنگ اسکلریت در است بینایی کننده تهدید آرام قرمز چشم دالیل کمخوابی 1. سیاه هالهای با و قرمز و پفآلود چشم ظاهر زیاد خستگی و شدن بدتر باعث چشم مالیدن موارد این در میدهد رنگ 1(. )شکل میشود قرمزی شدن شدیدتر 24 کمخواب و خسته فرد چشم 1: شکل

28 6. پرکاری تیروئید )شکل 5( 2. اعتیاد )شکل 2( شکل 2: چشم فرد معتاد 3. سیگار کشیدن در سیگار مادهای به نام THC )تتراهیدروکانابینول مادهای در گیاه حشیش( هست که موجب گشاد شدن عروق سطح چشم میشود و قرمزی چشم میتواند از چندین ساعت تا چندین روز ادامه داشته باشد )شکل 3(. 7. آلرژی چشم )شکل 6( شکل 5: پرکاری تیروئید شکل 6: آلرژی چشم شکل 3: قرمزی ناشی از سیگار 4. آلودگی و تحریک محیطی و هوا در موارد مرتبط با عوامل محیطی عواملی مانند هوای خشک و سرد گرد و خاک و نور خورشید میتوانند باعث ایجاد این قرمزی شوند. افرادی که در استخر یا دریاچه شنا میکنند به دلیل وجود باکتریهای موجود در آب یا مواد ضدعفونیکننده آب چشمان قرمز و سوزناکی خواهند داشت که در مورد این افراد به استفاده از عینکهای مخصوص شنا توصیه میشود. 5. کار زیاد چشمی از جمله با رایانه )خشکی چشم و آستنوپی...( کار چشمی زیاد موجب تبخیر الیه اشکی و خشکی چشم شده و ایجاد قرمزی میکند )شکل 4(. به عاوه انحرافات نهفته چشمی و اختال انکساری اصاح نشده موجب تاش چشمی بیش از حد طبیعی شده که ممکن است با قرمزی چشم همراه باشد. شکل 4: چشم قرمز پس از ساعات طوالنی مطالعه 8. التهاب لبه پلک )بلفاریت( خصوصا از نوع خلفی آن یعنی MGD )نقص عملکرد غدد میبومین( )شکل 8( شکل 7: چشم قرمز به دلیل التهاب لبه پلک به مقاله بلفاریت صفحه 11 مراجعه نمایید. جانشین سردبیر این فهرست مواردی است که قرمزی چشم به تنهایی دیده میشود اما غالبا درد خفیف سوزش یا خارش چشم نیز به همراه داریم. 9. سندرم گیلبرت این بیماری ارثی اختال خفیف متابولیک موجب افزایش نوسانی بیلیروبین میشود که در پی آن سفیدی چشم نیز زرد رنگ میشود. %5 تا %10 افراد جامعه این حالت را دارند )شکل 9(. 10. تابش آفتاب و افزایش سن شکاف پلکی با گذشت زمان و در معرض تحریکات محیطی تمایل به رنگ زرد-نارنجی پیدا میکند )شکل 10(. nurse O phthalmic 25

29 قطره گیاهی جدیدی به نام Pure نیز اخیرا عرضه شده است که اختصاصا برای قرمزی چشم بدون دلیل تجویز میشود. 2. قطرههای ضد التهاب استروئیدی میتوانند قرمزی التهابی را بهبود بخشند اما استفاده بیش از یکی دو هفته آنها نیازمند نظر پزشک است. شکل 9: زردی صلبیه )سفیدی چشم( در سندرم گیلبرت 3. قطرههای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند دیکلوفناک )سیناروالک( این قطرهها را باید چند روزی چکاند تا تاثیر کنند. خصوصا در مواردی که تشخیص اپیاسکلریت باشد درمان اول همین قطره است. این دسته از قطرهها به سوزاننده بودن شهرت دارند. 3. شستن با چای درستی این کار تایید نشده است. محلولی تخصصی به نام Eyebath برای شستشوی چشم وجود دارد. منابع قرمز شدن چشمها علل و پیشگیری news آخرین دسترسی: 94/7/29 اسعدی بیگی درمان خودسرانه چشمهای قرمز ممنوع! eview/ Kopsachlis et al, Chronic Red Eye due to Amelanotic Conjunctival Melanoma Masquerading as Pyogenic Granuloma. More than Meets the Eye, Clin Exp Optom 2015; 98 (3): 283 شکل 10: تغییر رنگ چشم به دنبال افزایش سن جلوگیری از ایجاد و درمان قرمزی چشم 1. شستشوی دستها با آب و صابون 2. استفاده شخصی از مواد آرایشی چشم حتیاالمکان مرغوب 3. اجتناب از آلرژنهای شناخته شده 4. استفاده شخصی از قطرههای چشمی و لنزهای تماسی 5. دوری از دودهای شیمیایی غلیظ مواد سمی دود سیگار و نور زیاد خورشید )با عینک آفتابی( 6. نوشیدن بیشتر آب 7. رژیم غذایی سالم: میوههای تازه بخصوص انواع توت )فلونوئیدها( سبزیها میوههای خام و حبوبات )ویتامین E و C ( ماهی و آجیل )اسیدهای چرب ضروری( سبزیهای برگدار مثل کلم و اسفناج لبنیات )کلسیم و منیزیم و ویتامین D ( روغن زیتون و دریافت ویتامینهای A وB. درمان قرمزی چشم قطره نفازولین )ناپروین( این قطره برای سفید کردن چشم بسیار موثر است اما ایراد آن این است که در پی تنگ شدن عروق یک گشاد شدن فیزیولوژیک وجود دارد و چکاندن مکرر قطره ایجاد وابستگی میکند و یک قرمزی با عروق برجسته مخصوص به عنوان عارضه در پی دارد. چکاندن گهگاهی فصلی قطره مجاز است. قطره دیگری به نام فنیلافرین زینک وجود دارد که به دلیل غلظت پایین )%0.12( عارضه وابستگی و بازگشت قرمزی ندارد.

30 پرستارچشموبینایی رخشي الهام بیناییسنجی ارشد کارشناس محمدی سیدفرزاد دکتر تهران پزشکی علوم دانشگاه دانشیار کراتومتري چشم پرستار برای پیشرفته دانش است. آن آستیگماتیسم و قرنیه قدامی سطح انحنای اندازهگیری برای روشی کراتومتری قرنیه( شیب حداکثر و )حداقل درجه 90 فاصله با مقابل النهار نصف دو در قرنیه انحنای شعاع معنی به نصفالنهار دو این در قرنیه انکساری قدرت توجه قابل اختاف میشود. اندازهگیری مییابد گرایش بیضوی به کروی از قرنیه شکل آستیگماتیسم در است آستیگماتیسم وجود قدرت دیوپتر 50 حدود قرنیه قدامی سطح که میکنیم یادآوری میشود. تخممرغ مانند و 43 میشود مجموع در آن خلفی سطح واگرایی قدرت نمره 7 حدود با که دارد همگرایی ایجاد را چشم نمره کل چشم عدسی همگرایی قدرت دیوپتر 20 حدود با که همگرایی دیوپتر بیست فرد یک در را قدرتش میتواند تطابق با و دارد پویا قدرت عدسی میدانیم میکند. برساند. دیوپتر 30 به و دهد افزایش دیوپتر 10 حدود ساله و قدامی سطح و قرنیه خلفی سطح چشم: انکساری سطوح دیگر که باشید داشته نظر در بزرگی سهم غالبا و است کم قدرتشان اما باشند )توریک( بیضوی میتوانند نیز عدسی خلفی و محور درجه از استفاده روال درک دیگر نکته ندارند. چشم )سیلندر( آستیگماتیسم در میدهیم. توضیح ادامه در که است نصفالنهار سردبیر جانشین نماييد. مراجعه 23 صفحه يک شماره 2 سال انکساری اختاالت مقاله به کراتومتری استفاده موارد منابع متوالی )تغییرات کراتوکونوس بیماران پیگیری در مثال عنوان به آستیگماتیسم ارزیابی قرنیه( انحنای میزان در نوع از بو یژه تماسی لنزهای تجویز در مهم پارامترهای از یکی تماسی لنزهای تجویز شیب با که نمود فیت را لنزی بتوان تا است قرنیه قدامی سطح انحنای تعیین سخت باشد. داشته بهینه تناسب قرنیه اقطار دیگر و چشم قدامی-خلفی طول ارتباط این در چشمی داخل لنز قدرت تعیین دارد: متفاوت کاربرد دو مورد این در کراتومتری میشوند. اندازهگیری نیز و نیاز مورد چشم داخل لنز قدرت محاسبه برای قرنیه متوسط قدرت محاسبه 1. مقدار و محل یا توریک لنز سفارش برای قرنیه آستیگماتیسم زاویه و قدرت تعیین 2. آستیگماتیسم. اصاح جهت لیمبال برش الیه نظم و سامت درباره اندازهگیری هنگام شده ماحظه تصاویر کیفیت به توجه با کرد. قضاوت میتوان هم اشک روشها و دستی شکل به میتواند که دارد وجود کراتومتری برای متفاوتی روشهای و ابزارها )مانند توپوگرافرها با اندازهگیری مانند باشد پیچیده میتواند اندازهگیری این باشد. اتوماتیک محدوده در میتواند یا میشود ارزیابی قرنیه از وسیعی سطح و متعدد نقاط که پنتاکم( محدوده در که IOL Master و دستی کراتومترهای مانند پذیرد صورت قرنیه از کوچکی میسنجند. را قرنیه مرکز میلیمتر تقریبی 2-4 قرنیه قدامی سطح میدهند. انجام را کراتومتری آینهها قانون بر مبتنی موارد این از بسیاری کوچک و مستقیم مجازی تصویر کند. عمل محدب آینه یک مانند میتواند و است محدب باشد بیشتر قرنیه انحنای چه هر است وابسته قرنیه قدامی سطح انحنای به تصویر اندازه و است بگیرد قرار قرنیه قدامی سطح از مشخص فاصله و اندازه با شی یک اگر میشود. کوچکتر تصویر شعاع و شیب میتوان شود استخراج آن )کوچکنمایی( بزرگنمایی و ثبت آن بازتابی تصویر و میشود. دیده مقاله ضمیمه در محاسبه این از نمونهای نمود. محاسبه را انحنا کی در میلیمتر 7.5 مانند: میشود ارائه میلیمتر به قرنیه قدامی سطح انحنای شعاع دیوپتر حسب بر نیز قرنیه قدرت طرفتر. آن درجه 90 نصفالنهاری در میلیمتر 8 و نصفالنهار Gutmark, Guyton, Origins of the Keratometer and its Evolving Role in Ophthalmology, Surv Ophthalmol 2010; 55(5): 481 Mayo Clinic Staff (January 15, 2011), Astigmatism, Mayo Clinic, Retrieved September Schwiegerling, Field Guide to Visual and Ophthalmic Optics, Bellingham: SPIE Press 2004 Neault, Waldo, Ophthalmic Procedures in the Office and Clinic, 2 nd edition, United States of American: American Society of Ophthalmic Registered Nurse, Kendall/Hunt Publishing Company 2007 Mukherjee, Manual of Optics and Refraction, New Delhi: JAYPEE 2015 nurse O phthalmic 27

31 راست: چشم برای کراتومتری نتیجه ثبت از نمونهای میشود. ارایه K or KR (Keratometry Readings) RE or OD or R 8.00 mm º شیب) (کمترین 7.5 mm º شیب) (بیشترین برابر چشم این میکنیم. جای به x ضربدر از هم گاهی دارد. قرنیهای آستیگماتیسم دیوپتر 2.75 )meridian( نصفالنهار به اصطاحا سطور این در شده ذکر زاویههای اما هستند راستا همین در قرنیه شیب نشاندهنده و دارند اشاره دارد: دیگری روال رفرکشن نوشتن نصفالنهار خواندن برای و دوم حالت به دستگاه نیست الزم و میشوند شود. چرخانده دوم گرفتهاند. قرار طرف دو در نوری صفحات در مایرها ژاوال-شیوتز کراتومتر 3: شکل x 180 درجه 180 محور در آستیگماتیسم دیوپتر دو چشم این یعنی این عمده اینکه فرض با است(. نزدیکبین هم نمره )یک دارد این بگوییم که است این دیگر تعبیر است قرنیهای آستیگماتیسم شیب یا دارد بیشتری قدرت دیوپتر 2 درجه 90 نصفالنهار در چشم است. بیشتر آن زاویه دستگاه ضمیمه خطکش کمک با و نیمحلقه چرخاندن با 4: شکل میشود. خوانده قرنیه آستیگماتیسم محدب آینه تصویر 1: شکل است. آستیگماتیسم دیوپتر 1 نشاندهنده overlap )پله( مرحله هر 5: شکل نهایی حالت آنها میانی خط امتدادی هم و سبز پلکان و قرمز چهارگوش تماس است. اندازهگیری و دستی کراتومتر شيوتز ژاوال- كراتومتر دارند: معروف تیپ دو دستی کراتومترهای قرنیه مقابل در شیء اندازه اول مدل در المب. اند بوش کراتومتر و تحدب بزرگنمایی اساس بر تا میشود داده تغییر محدب( )آینه این برسیم. مرجع نهایی حالت یک به است آن شیب تابع که قرنیه 5(. تا 2 )اشکال میدهیم انجام نصفالنهار دو در را مشاهده ست.( نهایی E )حالت المب اند بوش کراتومتری مایرهای 6: شکل 28 خطکش روی آن به رسیدن با که ژاوال-شیوتز کراتومتر در نهایی حالت 2: شکل میخوانیم. را دیوپتریک قدرت معادل و انحنا شعاع دستگاه معاینهکننده و است ثابت شیء اندازه المب اند بوش کراتومتر مدل در و بگیرند قرار هم روی تصویر دوایر تا میدهد انجام جابهجایی اینقدر اندازه مختلف افراد در تصاویر حالت این )در شوند منطبق عائم خوانده هم با نصفالنهار دو هر کراتومتر این در دارند(. متفاوت Lenstar از استفاده با کراتومتری گزارش 7: شکل

32 IOL Master و Lenstar نیز به روشهای مشابه قدرت قرنیه را اندازهگیری میکنند )شکل 7(. ارب اسکن پنتاکم گالیله و دیگر توپوگرافرها نیز نتیجه کراتومتری را گزارش میکنند. شاخص SimK به معنی Simulated Keratometry تخمین دستگاه ارب اسکن از کراتومتری چشم بیمار است اگر کراتومتری دستی میشد. عواملی که ممکن است موجب خطا شوند: موقعیت سر و چشم: در کراتومتری در هر زمان یک چشم معاینه میشود برای راستایی درست چشم دیگر باید پوشانده شود و از صاف قرار گرفتن سر بر روی دستگاه اطمینان یافت. الیه اشکی نامنظم و انجام معاینات دیگر پیش از کراتومتری )مانند: گرفتن فشار چشم گونیوسکوپی فوندسکوپی با تریمیرور اندازهگیری ضخامت قرنیه }پاکیمتری{ و اندازهگیری طول قدامی- خلفی چشم }بیومتری تماسی{ سطح قرنیه را نامنظم و نتایج کراتومتری را غیر قابل قبول میکند. کراتوکونوس و دیگر دالیل آستیگماتیسم نامنظم نیز میتوانند نتایج متغیر و غیردقیق به دست دهند. خشکی چشم یا طول کشیدن معاینه و باز ماندن چشم نیز خطای اندازهگیری را زیاد میکنند. استفاده از لنزهای تماسی شیب و شکل قرنیه را دستخوش تغییر میکنند که به موارد شدید آن Warpage گفته میشود در این موارد لنز سخت را دو تا چهار هفته و لنز نرم را دو تا سه روز )گاهی یک هفته( بایستی کنار گذارد. ضمیمه چگونگی محاسبات کراتومتری با مثال q / p = q / 8 = 1 / 20 q= 0.4 cm 1 / p + 1 / q = 1 / f 1 / / 0.4 = 1 / f برحسب سانتی متر f= 3.8 mm r= f 2= 7.6 mm اکنون که شعاع انحنا را داریم با دانستن ضریب شکست قرنیه میتوانیم قدرت انکساری )سطح قدامی( قرنیه را به عنوان یک عدسی )و نه آینه( محاسبه کنیم: K= (n-1) / r = ( ) / r = / r برحسب متر قدرت انکساری قرنیه :K ضریب شکست معادل قرنیه= n شعاع انحنای قرنیه= r 1. فرمول آینهها 2. فاصله کانونی آینه 1 / p + 1 / q = 1 / f فاصله جسم تا آینه =P فاصله تصویر تا آینه =q فاصله کانونی آینه =f f= r / 2 فاصله کانونی =f 3. بزرگنمایی به شکل 8 نگاه کنید: شعاع انحنای آینه =r m= A'B' / AB = q / p بزرگنمایی آینه =m طول تصویر=' A'B طول شی= AB فاصله جسم تا آینه =p فاصله تصویر تا آینه =q فرض کنید شیء در 8 سانتی متری سطح قدامی قرنیه )آینه محدب( قرار گرفته است و طول شیء 3 سانتی متر است و طول تصویر شده است 1.5 میلی متر: در این حالت داریم: داریم: K= / 7.6 دیوپتر = 44.5 البته در ضریب شکست تعدياتی انجام میشود تا واگرایی سطح خلفی هم اعمال شود و قدرت کل قرنیه محاسبه شود. شکل 8: نمایش هندسی تشکیل تصویر AB= 3 cm, A'B'= 1.5 mm; p= 8 cm m= A'B' / AB = 1.5 / 30 = 1 / 20 nurse O phthalmic 29

33 خودآزمایی 1. شایعترین بیماریهای سطح چشم کدامند الف( زخم قرنیه ب( ناخنک ج( بلفاریت و خشکی چشم د( سوراخ شدگی قرنیه 6. کدامیک از عوارض بلفاریت است الف( انتروپیون ب( زخم افزایش حساسیت قرنیه ج( تریکیازیس د( همه موارد 2. کدام نوع بلفاریت تغییراتی مانند شوره سر در ریشه مژهها ایجاد میکند الف( بلفاریت خلفی ب( بلفاریت سبورئیک ج( بلفاریت اولسراتیو د( نقص عملکرد غدد میبومین 3. کدامیک با افزایش سن شیوع بیشتری دارد الف( بلفاریت سبورئیک ب( بلفاریت اولسراتیو ج( بلفاریت دمودکسی د( میبومینیت 4. عايم بلفاریت در چه زمانی شدیدتر است الف( عصر ب( صبح ج( در طول روز تفاوتی ندارد د( شب 5. کدامیک مشهورترین تست جهت تشخیص عوارض اشکی بلفاریت است 7. کدام جمله صحیح است الف( نیازی به تجویز آنتیبیوتیک خوراکی در بلفاریت نیست. ب( آنتیبیوتیک خوراکی در موارد بلفاریت عفونی حاد تجویز میشود. ج( آنتیبیوتیک خوراکی ترکیب و جریان ترشحات غدد میبومین را بهبود میبخشد. د( سفالوسپورینها برای درمان بلفاریت تجویز میشوند. 8. عايم بلفاریت پس از جراحی کاتاراکت و جراحی انکساری: الف( بهبود مییابد. ب( تغییر نمیکند. ج( تشدید مییابد. د( پس از کاتاراکت بهبود و پس از جراحی انکساری تشدید مییابد. 9. کدامیک جز درمان بلفاریت نیست الف( قطره چشمی آنتیبیوتیک ب( مکمل امگا 3 ج( سیکلوسپورین موضعی د( اشک مصنوعی 10. پماد اریترومایسین چه تاثیر درمانی در بلفاریت دارد الف( کاهش تکثیر و استقرار باکتری در ریشه مژهها و لبه پلک ب( بهبود ترشحات غدد میبومین ج( کاهش قرمزی پلک د( همه موارد الف( Schirmer ب( TBUT ج( Jones د( DDT خودآزمایی مربوط به مقاله بلفاریت صفحه 11 30

34 پرستاری مقاالت منابع قربانی مهناز پرستاری کارشناس ج/ 12 مجلسي االنوار بحار 1. آدابالمريض باب ج/ 2 عاملي حر وسايلالشيعه 2. ج/ 9 شهري ري ميزانالحكمه تا 119 ص )2( معصومین و اسالم دیدگاه از پرستاری است. انسانی کمال به دستیابی و خداوند به قرب راههای از یکی پرستاری خواندیم قبل شماره در رضایت آوردن دست به سایه در و میآورند فراهم را آنان خرسندی بیماران از مراقبت با پرستاران سفارش وی به رسیدگی و بیمار از مواظبت میزنند. رقم خویش برای را خداوند خشنودی آنان است. بایسته امری آنان کامل شفای تا بیمار از پیگیر مراقبت رو این از ماست. دینی پیشوایان همه بهبودی تبریک و بیماری ارزش بهبودی بر بخشیدن سرعت در موثر عوامل از یکی بیماری معنوی آثار و جنبهها به بیمار دادن توجه معصوم امامان و خداوند با او ارتباطی زمینه آمادهسازی و بیمار معنوی روح تقویت است. بیماران پی الهی بیمنتهای قدرت به بیمار که هنگامی است. پرستار برای مهم و الزم امری علیهمالسام الهی رحمت و لطف بیکران دریای در را خود و میکند قطع ظاهری اسباب از را خود توجه و میبرد بیمار معنوی روح میتواند توسل و مناجات دعا ذکر روحانی فضای ایجاد با پرستار میبیند غوطهور طلب را خود شفای و صحت علیهمالسام بیت اهل به توسل و خداوند به اتکا با بیمار و بخشد قوت را میفرمایند: السام علیه صادق امام کند. است.«تردید و بیماریها تب از شفای بیت اهل ما»یاد آسان او برای را رنج و درد تحمل بیماری تحمل از پس خداوند پاداشهای به بیمار کردن آگاه بیمار وجود شود. امیدوار بیماری از یافتن شفا با خود جسم و روح گرفتاری گشایش به تا میکند در و میشود زیبا و طراوت با بهاری باران از پس که است زمینی مانند بیماری کردن سپری از پس میکند. سرزندگی و آرامش احساس خود گناهان از»پاکی میفرمودند: و میرفتند آنان دیدار به بیماران شفای از پس علیهالسام سجاد امام گیر.«سر از را خویش عمل باد! تو گوارای برخاسته بیماری بستر از تازه که مردی به علیهالسام مجتبی امام که است شده نقل همچنین فرمودند: چنین بود از خداوند باش. او یاد به همواره و مکن فراموش را او پس داده قرار خود توجه مورد را تو»خداوند باش.«گزار شکر را او پس گذشت در تو گناهان 113 قصار كلمات نهجالباغه nurse O phthalmic پرستاران اخالقی نبایستههای آوردن زبان به کند نگرانشان و بگیرد بیماران از را خاطر آرامش است ممکن که کارهایی از یکی که میکند القا او به بیمار نزد ذکر این گفتن است. راجعون«الیه انا و هلل»ان ا ذکر یعنی استرجاع همواره علیهالسام باقر امام میشود گفته است. ضعیف او در سامتی به امید و خطرناک او بیماری میداشتند. نگه پنهان محنت و رنج به مبتايان از را ذکر این گاهی میکند. وجو جست دیگران نگاه آینه در را آن شود خودآگاه بیماری شدت از اینکه برای بیمار دو این نگرانی. و تأسف با آمیخته گاه و است خرسندی و خشنودی روی از پرستاران و اطرافیان نگاه را او برانگیز تأثر نگاه و امیدوار را او رضا با آمیخته نگاه دارد بیمار روحیه بر متفاوت تأثیری نگاه نوع میفرمایند: علیهالسام صادق امام رو این از میسازد. ناامید و مضطرب میشود.«آنان اندوه و حزن موجب که نکنید )غیرعادی( نگاه مبتايند که کسانی و با اهل»به جلب کنندگان نجوا سوی به را او دقت و حساسیتها بیمار حضور در گفتن سخن آهستگی به نآ از وی نمیخواهند اطرافیان که دارد وجود او بیماری مورد در ناگفتنیهایی میپندارد و میکند میشود. ناراحتی و دلهره دچار خاطر همین به شود آگاه میفرمایند: علیهالسام صادق امام دیگر نفر از را خود وگوی گفت و کنند نجوا آنان نفر دو نباید رسید نفر سه به افراد تعداد»هرگاه میآزارد.«را او و میشود شخص آن اندوه موجب وگو گفت گونه این که چرا بدارند پنهان میل از بیمار که است غذاهایی نخوردن است ضروری بیماران نزد آن رعایت که مواردی دیگر از نهی عمل این از روایتی در نیز آله و علیه صلیاهلل اکرم پیامبر است. شده داده پرهیز آنها کردن است: فرموده بین از موجب را آن و فرموده نهی بخورد چیزی بیمار برابر در عیادتکننده اینکه از خدا»پیامبر 31

35 32 رفتن اجر عیادت دانسته است.«بیگمان پرستاران زمان زیادی را در بیمارستان و در کنار بیماران به سر میبرند. بنابراین باید هنگام خوردن و آشامیدن این توصیه مهم رسول اکرم را در دستور کار خویش قرار دهند و دور از چشم بیماران غذاهای مخصوص و دلخواه خود را مصرف کنند. نکته آخر اینکه رازداری و پنهان نگه داشتن اسرار دیگران بسیار مهم است. به طور طبیعی در دوران بیماری چنان است که تا حدود زیادی مسائل پنهانی بیمار برای درمانگران او آشکار میشود. آنها دوست ندارند که دیگران نیز از اسرارشان آگاه شوند و این پرستاران و پزشکان هستند که در حفظ این ناگفتههای شخصی بیماران وظیفهای خطیر بر عهده دارند. آنان باید توجه کنند که اسام حتی افشای اسرار کسانی را که از دنیا رفتهاند نیز نمیپسندد چه رسد به کسانی که هنوز در این دنیا به سر میبرند. امام صادق علیهالسام میفرمایند:»کسی که میتی را غسل دهد او را بپوشاند و اسرار او را کتمان کند و برای دیگران بیان نکند همانند زمانی که از مادر زاییده شده است از گناهان پاک میشود.«امام کاظم علیهالسام نیز کسی که راز برادر مسلمان خود را بپوشاند روز قیامت در سایه عرش الهی میبیند. نقش پرستار در قبال خود سامتی و بهداشت دو وظیفه دیگر پرستار است که از نظر اسام از اهمیت بسیار واالیی برخوردار است. سامتی در فرهنگ اسام آنچنان اهمیت دارد که عبادات زیادی را تحتالشعاع خویش قرار داده است. وضو نماز روزه حج جهاد و سایر واجبات و مستحبات دینی هنگامی که به سامتی ضرر برساند یا وجودش ساقط میشود یا شکل عمل آن مبدل به صورتی میگردد که به سامتی ضرر نرساند. بهداشت جز ایمان به حساب آمده و اساس دستورهای جسمانی اسام در درجه اول به پیشگیری و بهداشت مربوط میشود به طوری که امروزه با پیشرفت علوم هنوز این دستورها بر تارک حیات بشر میدرخشند. ایفای نقش پرستار به صورت ایدهآل حرفه پرستاری نیاز مبرم حیات بشر دنیای متمدن و نوین میباشد و از این حیث حرفهای است که از نظر فقه اسامی همچون دیگر حرفههای مورد نیاز جامعه واجب شرعی است و برای کلیه کسانی که قدرت علم و استعداد و شرایط آن را دارند تا به اندازه کفایت نرسد واجب است. از آنجا که اصل این کار مورد عاقه دین است نیازی به قصد قربت برای انجام این واجب نیست و اخذ اجرت برای آن اشکال ندارد هرچند قصد قربت ارزش معنوی و اخاقی به آن میدهد به همین جهت به آن واجب کفایی توصلی گفته میشود. تالش و کوشش در کسب دانش و مهارتهای پرستاری پرستار خوب داراي خصوصيات ذيل است: 1- کسی است که در دانش مربوط به وظیفه خود چیزی کم نداشته باشد. قران رفعت و درجه افراد را به علم آنها مربوط میداند:»یرفع اهلل الذین آمنوا و الذین اوتوالعلم درجات )مجادله- 11 ( خداوند کسانی را که ایمان و علم دارند رفعت و درجه میبخشد«و مسلما»کسانی که دارای علم هستند و آنان که بدون علم هستند مساوی نیستند: هل یستوی الذین یعلمون والذین الیعلمون )زمر- ۹(«2- تاش مستمر در پژوهش و آشنایی با مهارتهای جدید. فراموشکاری انسان گسترش روزافزون علوم و فنون و رد شدن برخی روشهای علمی مراقبت و بهداشت ایجاب میکند که انسان هیچگاه خود را بینیاز از مطالعه و تحقیق احساس نکند و ارتباط با اساتید خود را قطع ننماید. پیامبر اکرم صلی اهلل علیه و آله: اغد عالما او متعلما او مستمعا او محبا و الکن الخامسه فتهلک )دانشمند دانشجو مستمع یا دوستدار علم باش و پنجمى مباش که هاک خواهى شد(. اولین گام شکست یک پرستار احساس بینیازی از اطاعات جدید و عدم تبادل علمی صحیح و مشورت نکردن در کارهاست به دلیل اهمیت ارتقاي علمی مراکز بازآموزی و دورههای کوتاه مدت حرفهای و تخصصی باید جدی گرفته شوند. کتابهای جدید مجات علمی و تحقیقات و سمینارها همه باعث میگردد تا آب زالل رود ذهن همیشه در جریان باشد. 3- دقت و احساس مسئولیت در انجام وظایف به بهترین نحو ممکن پرستاران باید توجه داشته باشند که شغل حساس و پرمخاطرهای را انتخاب نمودهاند خسارات احتمالی این شغل برخاف حرفههای دیگر گاه غیرقابل جبران است چرا که با سامتی و جان بیمار سر و کار دارد. مفیدترین مراقبت با کمترین خطر برای سامت بیمار باید همیشه مورد توجه پرستاران باشد در صورت هرگونه شک و تردید در مورد استفاده از یک دارو و میزان خوراندن یا تزریق آن باید مشورت نمود و غرور و پرسش را کسر شأن خود دانستن نباید باعث شود ناآگاهانه دست به عملی زده شود لذا بدون تجویز پزشک جز در موارد اضطراری نباید به درمان پرداخت. باید توجه داشت که هرگونه سهلانگاری و غفلت که باعث ایجاد ضایعهای گردد از نظر قانون قصور و گاهی جرم محسوب میشود. عاوه بر این از پرستاران گرامی انتظار میرود در مواردی که به نظرشان میرسد بازخورد اصاحي با پزشکان طرح کنند و نقش خود را در پيشگيري از خطاهاي پزشکي عهدهدار شوند. سردبير 4- توجه به عواطف و احساسات و رشد شخصیت بیمار و احترام در گفتار و رفتار آنچه امروزه مورد توجه همگانی قرار گرفته است پیوند ناگسستنی میان جسم و روح است و همانگونه که اختاالت روانی باعث تغییر و عدم تعادل فیزیولوژیک میگردد تغییرات فیزیولوژیک و جسمانی نیز مشکات روانی به بار خواهند آورد. یکی از عوامل موثر در بهبود بیمار و کاهش درد و رنج بیماران بر طرف کردن مسایل روحی و روانی است. غالب بیماران از میزان علم و تخصص پرستار و موقعیت او اطاع کافی ندارند و آنچه برای آنها ارزش دارد رعایت ارزشهای اخاقی ادب تواضع و فروتنی و احترام به بیمار است و البته احترام به دیگران جدای از احترام به خویش نیست. تنها کسی که بیمار با او بیشتر برخورد داشته و امکان دسترسی به او برای بیمار بیشتر است پرستار میباشد و طبیعتا انتظار او از پرستاران نیز بیشتر خواهد بود.

36 اصطالحات Chemosis کموز ادم ملتحمه که به صورت یک برجستگی شیری رنگ در سفیدی چشم دیده میشود. اغلب همراه قرمزی ملتحمه است. قرمزی ملتحمه هر گونه قرمزی ملتحمه در زمینه عفونت یووئیت جسم خارجی و حساسیت - به دلیل گشاد شدن عروق ملتحمه. congestion واژهای عمومی در مورد هرگونه قرمزی در پزشکی است و injection واژه خاص چشمپزشکی است. ملتحمه بافتی حریر مانند که سطح خارجی چشم )صلبیه و سطح داخلی پلکها به جز قرنیه( را میپوشاند. Congestion (Injection) Conjunctiva: conj Conjunctival Intra epithelial Neoplasia: CIN نئوپازی سلولهای اپیتلیال که به زير الیه اپیتلیوم تهاجم نکرده باشد. در سرطانهای بافت ملتحمه عاوه بر برداشتن تومور مقداری از بافت که از نظر بالینی ظاهری طبيعي دارد نیز برداشته میشود )حاشیه امن: margin.)safe عاوه بر این جهت اطمینان از ریشهکنی بقایای سلولهای سرطانی از کرایوتراپی )در گذشته( یا میتومایسینC نیز استفاده میشود. هانیه دلشاد کارشناس پرستاری کارشناس ارشد مدیریت آموزشی دکتر سید فرزاد محمدی دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران Conjunctivitis کونژکتیویت بیماری التهابی ملتحمه شامل انواع: 1. عفونی: ویروسی قارچی باکتریال 2. حساسیتی: مانند کراتوکونژکتیویت بهاره 3. توکسیک و تحریکی: مانند اثرات دارویی و آلودگی هوا 4. التهابی: در زمینه بیماریهای خودایمنی مثل رایتر و و گنر هرگاه بیماری التهابی ملتحمه همراه با التهاب قرنیه باشد به آن کراتوکونژکتیویت )keratoconjunctivitis( و هر گاه همراه با التهاب پلک باشد به آن بلفاروکونژکتیویت )blepharoconjunctivitis( گویند. Giant Papillary Conjunctivitis: GPC (Contact Lens Papillary Conjunctivitis: CLPC) O phthalmic nurse 33

37 از خارج به داخل شامل اپیتلیوم و غشاء پایه آن بومن )الیه تخصص یافته استروما( استروما دسمه )غشاء پایه اندوتلیوم( و اندوتلیوم است. Corneal arcus (Arcus senilis or Senile Arc: SA) تحریک طوالنی مدت و مستمر ملتحمه پلک فوقانی ضمن حرکت روی پروتزهای چشمی بخیه جامانده لنز تماسی یا حساسیت شدید میتواند تودههای التهابی بزرگی را در بافت ملتحمه ایجاد نماید که به آنها Giant papilla میگویند. البته شایعترین علت GPC استفاده از لنزهای تماسی بخصوص لنزهای تماسی نرم است. دلیل شایع دیگر کراتوکونژکتیویت بهاره )VKC( است. Epidemic Keratoconjunctivitis: EKC کراتوکونژکتیویت همهگیر یک نوع کونژکتیویت ویروسی بسیار مسری است که در اثر آدنوویروس ایجاد میشود. شایعترین بیماری است که به راحتی از بیمار به چشمپزشک یا بلعکس منتقل میشود و علت مهم الزام شستن دستها و disinfection وسایل معاینات چشمپزشکی است. حلقه خاکستری رنگ در اطراف قرنیه در مجاورت لیمبوس که در افراد مسن و در هیپرلیپیدمی دیده میشود )در حال حاضر بیشتر از اصطاح Corneal arcus استفاده میشود(. Conjunctival concretion جوش ملتحمهای Keratoconjunctivitis Sicca: KCS or Dry Eye Syndrome: DES کراتوکونژکتیویت سیکا اصطاحی مترادف با سندرم )نشانگان( چشم خشک که میتواند به دلیل کمبود جزء آبکی اشک )در اثر التهاب مزمن غدد اصلی یا فرعی اشک( یا به دلیل عدم ثبات الیه اشکی و تبخیر سریعتر از معمول آن ایجاد شود. جوش پشت پلک در اثر تجمع مواد کلسیفیه شده به دنبال التهابهای مزمن در چشم مانند تراخم ایجاد میشود. هرگاه این جوشها سر باز کنند بیمار دچار احساس جسم خارجی میشود در این موارد بایستی پشت اسلیت لمپ و با سوزن آنها را تخلیه کرد. Cornea قرنیه د الف ج ج د ب ب د ب ج 34 جواب خودآزمایی )صفحه 30(

38 روشهای تشخیصی و مراقبتی پیشرفته بلفاریت ضميمه اصطالحات دانش پیشرفته برای پرستار چشم روشهای تشخیصی پیشرفته بلفاریت 1. تصویر برداری از غدد میبومین و ترشحات آنها در مجاری غدد )میبوگرافی( LipiView دکتر سید فرزاد محمدی دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران شکل 1: غدد میبومین طبیعی شکل 2: نقص عملکرد غدد میبومین 2. فیلم برداری از س یر از همگسیختگی الیه اشک در حالت پلک باز و اندازهگیری ارتفاع منیسک اشکی روی لبه پلک Keratograph شکل 3: ثبت از همگسيختگي اليه اشک شکل 4: اندازهگيري ازتفاع منيسک اشکي در لبه پلک تحتاني روشهای مراقبتی پیشرفته 1. مسواک برقی پلک برای شستشوی لبه پلک از سبوره و دیگر آلودگیها nurse O phthalmic 35

39 BlephEx شکل 9 شکل 5: مسواک پلک 2. حمام گرم چشم که میتواند مرطوب و با واسطه بخار آب گرم باشد. جریان بخار آب گرم Blephasteam شکل استفاده از یک پروب برای گشودن مجرای غدد میبومین و تخلیه ترشحات منعقد شده نیز از سوی برخی پزشکان مورد استفاده قرار گرفته است. Maskin Meibomian Gland Intraductal Probes شکل 6 کمپرس گرم سیار iheat: شکل از آیپیال نیز برای این امر استفاده شده است که احتماال با کاهش التهاب و مهار رشد باکتریها اثر میگذارد. Intense Pulsed Light (IPL) شکل 7 3. سیستمهای حرارتی-ضربانی که ترکیبی از کمپرس گرم را با ضربانهای به جریانانداز ترشحات غدد ميبومين القا میکنند )اشکال 8 تا 10(. LipiFlow شگل 12 انواع متعددی از کمپرسهای فلزی قوسی و کمپرسهای پارچهای نیز به صورت تجاری عرضه شدهاند. 36 شکل 8

40 پرسش و پاسخ هيات علمي پاسخگو: دکتر سید فرزاد محمدی دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران دکتر مهران زارعی قنواتی استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران همکاران محبوبه بوذری پرستار بیمارستان طرفه سعیده خوشنژاد پرستار بیمارستان فارابی برای درمان بلفاریت )MGD( میتوان از طریق وزارت بهداشت آموزشی سراسری به صورت کتابچه یا فیلم آموزشی داد توصیهای مانند اینکه شبها قبل از خواب در کنار مسواک زدن لبه چشمهایتان را با شامپو بچه بشویید دکتر محمدی چیزی که شما میگویید یک موضوع اولویتدار سلامت عمومی health( )public نیست زيرا اصطاحا تهدید کننده بینایی threatening( )vision و تهدید کننده زندگی threatening( )life نیست. درست است بهداشت پلک مانند مسواک زدن در حوزه خود مراقبتی قرار میگیرد.)self-care( میتوان با این رویکرد مواد آموزشی بروشور کلیپ آموزشی تدوین نمود در روزنامهها مجلههای سلامت و بهداشت عمومی رسانهها و داروخانهها و لوازم بهداشتی فروشها توزیع کرد. ما در همین شماره مجله مقاله جامعی درباره مراقبت و بهداشت پلک نوشتهایم. مستحضرید که»پرستار چشم«با همکاری وزارت بهداشت و دفتر پیشگیری از نابینایی و سلامت چشم آن منتشر میشود. پرستاران چشم و در نقش community health nurse میتوانند در این آموزش نقش قابل توجه داشته باشند اما اهمیت بهداشت پلک مانند دندان نیست نه از نظر عوارض و نه به لحاظ پوشش مورد نیاز. زهرا سرلک پرستار بیمارستان فارابی سمیه عزیزوند پرستار بیمارستان فارابی دکتر زارعي انجام برنامههای کشوری برای بلفاریت و خشکی چشم مانند غربالگری بار مالی زیادی به جامعه تحمیل میکند. این بیماریها بیشتر کیفیت زندگی بیمار را در حد متوسط تحتتاثیر قرار میدهند. خشکی چشم را مقایسه کنید با آنژین صدری یا سرطانها این موارد کیفیت زندگی را خیلی بیشتر کاهش میدهند و با مرگ بیمار در بسیاری موارد همراه هستند. بلفاریت در موارد نادر باعث کاهش دید میشود. با توسعهیافتهتر شدن کشور شاید این آموزشها بیشتر شود و مراقبت فعاالنه برای بلفاریت نیز برنامهریزی شود ولی در حال حاضر این طور نیست. ما میتوانیم به آشنایان و نزدیکانمان این توصیه را بکنیم دکتر زارعي بلفاریت در میان مراجعهکنندگان به مراکز چشمپزشکی شایع است و اغلب بدون عامت است. میتوان توصیههای ماساژ و شستشوی پلک با شامپو را به همگان داد. برای دیدن مواردی که براي خود مراقبتی پلک مفید و قابل توصیه است به مقاله»مراقبت و بهداشت پلک«در صفحه 17 مراجعه نمایید. جانشین سردبیر nurse O phthalmic با توجه به موثر بودن قطره اتولوگ میتوان برای همه بیمارانی که خشکی چشم 37

41 38 کرد استفاده قطره اين دارند از زارعي دکتر در میشود. تجویز شدید موارد برای اتولوگ سرم قطره خیر بسیار قطره این کردن آماده مراحل استرالیا مانند کشورهایی همه باید یعنی است. عضو اهدای شرایط مانند و سختگیرانه HIV یعنی بیماری سرولوژی اگر شود. انجام سرولوژی تستهای در نمیشود. استفاده قطره این باشد مثبت نظایر و HBV و بیماری برای نیست. معمول سرولوژی تستهای انجام ما کشور انجام سرولوژیها این ندارد وجود مشکلی وی حال شرح در که و است سنگیني فرآیند سرولوژي تستهاي انجام نمیشود. در محدودیتها این باشد. داشته نیاز زمان هفته چند است ممکن ندارد. وجود ما کشور آلودگیهای احتمال و است سخت دارو این نگهداری حال هر به را چشم خشکی متوسط تا خفیف موارد دارد. وجود میکروبی برای ضرورتی و کنیم درمان مصنوعی اشک قطرههای با میتوانیم متداول قطرههای ما معموال ندارد. وجود اتولوگ قطره از استفاده قطره از نکردیم دریافت درمانی پاسخ اگر میکنیم استفاده را میکنیم. استفاده اتولوگ سرم که است بیمارانی برای اتولوگ سرم قطره دیگر اندیکاسیون که مواردی در دارند قرنیه( اپیتلیوم )نقص epithelial defect عنوان به نیز نمیشود خوب اپیتلیوم زخم چشم جراحی از بعد میشود. استفاده درمان پایه/بنيادي سلولهای پیوند جراحیهای در اتولوگ سرم قطره استرومای که مواردی در میشود. تجویز نيز )Stem cell graft( اشک و باشد داشته وجود ملتحمه سوختگی نباشد مناسب قرنیه دنبال به و باشد داشته میبومین غدد نقص باشد نداشته موکوس قرنیه زخم موارد این در باشد رفته بین از اشکی غدد سوختگی عمل از بعد بافاصله اتولوگ قطره و نمیشود برطرف راحتی به شود. پیشگیری قرنیه استرومای کدورت از تا میشود شروع قابل فریزر در ماه سه تا باشد نشده باز قطره در که صورتی در طور به دارد. %100 تا %20 غلظتهای است. استفاده و نگهداری %50 و است چشم خشکی درمان برای %20 غلظت از معمول میشود. استفاده قرنیه پایدار نقص برای گاهی است مهم خیلی اتولوگ سرم قطره شروع زمان آیا میخوریم. تعطیالت به و است تعطیل آزمایشگاه دارد دیگری جایگزین زارعي دکتر تعطيات که زماني اما باشد که است این ایدهآل ندارد. جایگزین ميتوان میگویم من بگیریم نظر در را cost-benefit اگر است بيمارستان در اکنون که شرایطی که میکنم احساس من کرد. صبر است. مطلوب از بیشتر هست فارابي داروخانه به چشم قرمزی دنبال به بیماران از بعضی این که میکنند تهیه داروها سری یک و میکنند مراجعه لطفا آن درمان و چشم قرمزی مورد در نیست. درستی کار بدهید. توضیح زارعي دکتر قرمزی میکنند. ایجاد چشم قرمزی زیادی چشمی بیماریهای آن همراه دیگری عايم هیچ و ندارد دید کاهش که چشمی آفتابی عینک کشور در است. شایع خیلی است مزمن و نیست در خیلی هم فرابنفش اشعه شاخص و نمیشود استفاده کافی ملتحمه بافت تغییرات و عروقی تغییرات و است زیاد ما کشور گاهی تغییرات این داریم. خورشید نور مزمن تابش دنبال به ایجاد چشم سطح در واسکولوپاتی یک واقع در و میشوند مزمن عوارض برجستهاند. دائمي صورت به عروق شرايط این در میکنند. عايم و ظاهر که مییابد بروز ناخنک صورت به گاهی تابش این داریم ملتحمه در تغییراتی مواقع گاهی ولی است مشخص آن دوست افراد را ظاهر این و باشد شده ایجاد ناخنک اینکه بدون )ناپروین( نفازولین میشود استفاده خیلی که قطرهای ندارند. هیچ بنده ندارد. چشمپزشکی در جایگاهی هیچ تقریبا که است واکنشی قرمزی که دلیل این به نمیکنم تجویز را قطره این وقت نشود چکانده که فواصلی در و قطره قطع با میدهد )rebound( میگردد. باز شدیدتر قرمزی عايم دارو باشد بلفاریت یا چشم خشکی دلیل به قرمزی این اگر آفتابی عینک از میکنیم توصیه بیمار به و میشود انجام درمانی سرعت به معموال ملتحمه در شده ایجاد تغییرات کند. استفاده زیبایی جنبه فرد برای که مواردی در ناخنک در نمییابند. بهبود داد. انجام را ناخنک برداشتن جراحی عمل میتوان دارد اهمیت فلوکورت قطره از میتوانند دارند چشم قرمزی که کسانی ندارد مصرف محدودیت کنند استفاده زارعي دکتر است. استروئیدی قطره یک فلوکورت میدانید که همانطور و قرنیه اولسر مروارید آب ایجاد احتمال با استروئید از استفاده درصد 10 تا چشم فشار افزایش است. همراه چشم فشار افزایش چشم فشار تدریجی صورت به اینکه دلیل به است شده گزارش نیز میبینیم مواقع گاهی و میشود متوجه دیر بیمار مییابد افزایش بينايي{ دیسک شدن فنجانی }نسبت کاپهای با جوان افراد که میکنند مراجعه جیوه میلیمتر چشم فشار و باال مصرف برای ایمنی قطره اصا دلیل همین به ندارد. هم عامتی معموال و شدید چشم خشکی موارد در فقط و نیست طوالنیمدت برای میکنیم. قطع بتدریج و میکنیم استفاده ماه یک نهایتا برای %0.05 سیلکوسپورین قطره از چشم خشکی در التهاب کاهش دسترس در که آن ایرانی نوع میشود. استفاده )Restasis )مشابه است. الکروسپورین است چشم فشار افزایش یا قرنیه اولسر از تصوری بیماران معموال صورت به است ممکن بشناسند را دارویی چنین اگر و ندارند از طوالنیمدت استفاده متاسفانه کنند. استفاده آن از بیرویه است. شایع بتامتازون آن از بدتر و فلوکورت مانند داروهایی

42 پاسخ و پرسش را فلوکورت میکنند. استفاده و تهیه آنها از مکرر طور به بیماران که است دارویی بگیریم نظر در ایمن داروی یک عنوان به نباید است. بدتر کمتر بتامتازون از خاطر به مثال عنوان به که موقت قرمزیهای خاطر به یعنی به میشود ایجاد حمام از بعد یا زیاد خوابیدن زیاد خستگی کرد استفاده فلوکورت از نمیتوان مدت کوتاه طور زارعي دکتر در را استامینوفن یا بروفن مانند داروهایی اصا بنده نظر به این اخیرا میدهند. افزایش را قلبی سکته احتمال که بگیرید نظر تکامل روی است ممکن استامینوفن که است شده مطرح نظریه این به دارویی یک کند. ایجاد اشکال پسر جنینهای جنسی مصرف است ممکن میشود! تجویز است سال سالیان که ایمنی بروز سبب مصرفي غذاي نوع و هوا و آب آلودگي کنار در داروها شوند. بدخيميها پیدا بهبود و است کنترلشونده خودش میدانیم که چیزی گاهی نمیکنم. تجویز دارو یا قطره وقت هیچ بنده مییابد نکردن تجویز دلیل به پزشک از و دارند دوست قطره بیماران ملتحمهای زیر خونریزی یک بیمار اگر مثا نیستند. راضی دارو اگر شود. برطرف خود به خود تا کنیم صبر باید که میدانیم دارد میشوند. ناراضی بیماران نمیخواهد دارو بگوییم محمدی دکتر مثال عنوان به ميکنم تجويز را داروها اين شرايط به بسته من ميکنم تجويز نفازولین برود عروسی به بخواهد که فردی براي کردهاند عمل تازه که افرادی مواقع بعضی بچکاند. عروسی از قبل که ميکنند شکايت استحمام از بعد درست چشم شديد قرمزي از توصيه موارد اين در است اتونوم سیستم نامتناسب پاسخ دليل به شد گفته که همانطور بچکانند. نفازولین حمام از قبل ميکنم ميکنيم توصيه دليل همين به میکند. ایجاد rebound نفازولين عنوان به قطره اين از شرايط اين در بار یک فصلی يا بار یک ماهی پیش و عمل از پس ماه چند در یا کنند استفاده آرایشیلوازم حمام. از بود دسترس در %( )0/5 زینک فنیلافرین نام به قطرهای سابقا قطره این است. چشم برای %10 و بینی برای %2.5 فنیلافرین که ميشد تجويز گهگاهی و دلیل بدون قرمزیهای همین برای موجود داروخانهها در اکنون چشمپزشکان تجويز عدم دليل به rebound عارضه کم غلظت دلیل به و بود خوبی داروی اما نیست بود. کم آن افراد و هست خواستگاری و مهمانی مانند خاص سناریوهای شخصی انتخابهای اینها کنیم. کمک ایشان به دارند انتظار هستند over-counter عوارض ذکر با داروها از سری یک هستند. در این و کنند تهيه نسخه بدون میتوانند خودشان افراد یعنی بنابراین است. شده شناخته رسمیت به فزایندهای شکل به دنیا مهمانی استحمام از پس قرمزي )مانند موقعیتهايي چنين براي تشریح را آن اثر محدودیت و کرد تجویز موقتی قطره ميتوان و...( چشم التهاب( )و قرمزي از و کرد مراجعه شما به فردی اگر يا کرد دو بگوييد پرستار عنوان به ندارد اشکالي داشت شکايت خود نظارت نیازمند و دارد احتیاط آن )بیشتر بچکاند فلوکورت هفته بچکاند فلوکورت قطره هفته دو ساعت 12 هر است( پزشک برطرف قرمزی بچکاند روز سه شود. کنترل او مزمن قرمزی تا ده برای آن تداوم و ميشود کمتر چهارم روز از ولی نمیشود بگوید اگر داشت. خواهد هم ماندگارتری پوشش هفته دو روز- میخواهم شده قرمز چشمم االن همین بروم مهمانی میخواهم بدهید را اجازه این بله بچکانم نفازولین میتوانم نباشد قرمز دست به برای را پرخطرتر و بدتر کارهایی ما کنید. راهنمایی و چنین بنده نظر از بنابراین میدهیم انجام دیگر چیز آوردن پرستار مشاورهای حوزه این و بکنید میتوانید را توصیههایی بخشهای با ارتباط در خصوصا شما حال هر به است. چشم میگیرید. قرار مشورت مورد بهداشتی-آرایشی ایمنی سیستم خاطر به حمام از بعد قرمزی مورد در یک یا میشود ایجاد قرمزی این که است فرد بدنی یا قرمزی که مواردی در نیست متوجه خودش و دارد بیماری توصیه میتوانیم میشود ایجاد حمام از بعد شدید خیلی کنیم نفازولین قطره از استفاده به محمدی دکتر فنیلافرین اگر است. rebound داریم نفازولین با که مشکلی از هم میتوان کنید. تجویز را همان باشد دسترس در زینک آن غلظت اینکه برای و کرد استفاده بینی مخصوص فنیلافرین میتوانید چکاند. مصنوعي اشک قطره هم آن از بعد و قبل شود کم رقیق مصنوعی اشک با یک با پنج نسبت به را بینی افرین فنیل کنند. استفاده خاص موارد و مهمانی برای بتوانند تا کنید سرد هواي در ما است. dis-autonomies احتماال میافتد که اتفاقی بسته بینی طرف یک مواقع بعضی یا میکنیم پیدا بینی آبریزش ای imbalance دليل به اینها بکشیم نفس نمیتوانیم و میشود رگهای اتونوم سیستم است. اتونوم سیستم متعارف پویایی همان دارید متعارف احساسات شما اینکه میکند. گشاد و تنگ را بدن سرما احساس است متعارف تعریقتان است طبیعی قلبتان تپش و سمپاتیک سیستم تعادل خاطر به همه اینها میکنید گرما و پیدا افزایش چشم قرمزي که دالیلی از یکی است. پاراسمپاتیک خوابی کم که فردی چرا است. dis-autonomies همین میکند رفراکتیو جراحی عمل که افرادی چرا میشود قرمز چشمش دارد چشم تحریک و قرمزی استحمام با جراحی عمل از بعد میکنند چرخههای و کردهایم قطع را قرنیه اعصاب ما چون میکنند پیدا مختل میکنند ایجاد را اتونوم سیستم باالنس که بازخوردی مهار سامانه یک میشود تحریک سامانه یک بنابراین شدهاند. عروق برجستگی باعث این و پاراسمپاتیک( و سمپاتیک )از نمیکند شاید میشود. برطرف عمل عارضه این زمان گذشت با میشود باشد. کمککننده نیز سرد آب با صورت شستن یا سرد کمپرس در که است 'eye whitening procedure' بحثانگیز مداخله يک و میشود برداشته پلکی شکاف محاذات در خصوصا ملتحمه آن nurse O phthalmic 39

43 40 چشم ظاهر سفیدتری پیدا میکند. به مقاله چشم قرمز اما آرام در صفحه 26 مراجعه کنید. جانشین سردبیر دکتر زارعی این تحریکشدگی چشم پس از استحمام در افرادی که بلفاریت دارند هم دیده میشود. شاید با آب گرم حمام موجب جریان ترشحات غدد میبومین و تحریک سطح چشم ميشود. در برخی موارد جراحی بیماران به دلیل بلفاریت کنسل میشود. نمیتوان قبل از عمل درمان را شروع و بعد از عمل درمان را ادامه داد طول درمان برای این بیماری چقدر است آیا یک هفته کافی است دکتر زارعي یک هفته ده روز نه معموال یک ماه. ولی خیلی از موارد در یک ماه هم خوب نمیشوند. بنده پس از یک ماه معاینه مجدد انجام میدهم. در بلفاريت مشکلي که داریم نگراني از اندوفتالمیت است و به همین دليل بیشتر دقت میکنیم که حتما درمان شود و بعد عمل کاتاراکت انجام شود. دکتر محمدی داروهای پیش از عمل مورد استفاده برای درمان لبه پلک سه کاربرد دارند: 1. پیشگیری از اندوفتالمیت در مورد پیشگیری از اندوفتالمیت اینکه فرد چند روز پیش از عمل قطره آنتیبیوتیک بچکاند و لبه پلکهایش را چند مرتبه اسکراب کند برای پیشگیری از اندوفتالمیت کافی است. 2. بهبود لبه پلک در حدی که ترمیم زخم پس از عمل روند طبیعی و بی نقص داشته باشد این با دو هفته به دست نمیآید. اما بهینه شدن ترمیم زخم بعد از عمل برای اعمال جراحیای اهمیت دارد که با یک زخم گسترده مواجه باشیم مانند زمانی که پیوند قرنیه میکنیم. ترمیم زخم طوالنیمدت و گسترده در کاتاراکت مطرح نیست. در کاتاراکت پیشگیری از اندوفتالمیت مهم است. ممکن است به نظر عجیب باشد ولی طول مدت و گستردگی زخم در عمل الزک و PRK نیز بیشتر از کاتاراکت است. در لیزیک اعصاب قرنیه را قطع میکنیم و در الزک سطح قرنیه را کاما مجروح رها میکنیم. در پيوند سلولهاي پايه/ بنيادي ليمبوس نیز graft( )limbal stem cell اشک خوب و پلکهایی که عملکرد خوبی داشته باشد براي ترمیم زخم فوقالعاده اهمیت دارند. مهمترین و بهترین پانسمان چشم از سوی پلک )حرکت خوب( لبه پلک سالم و اشک تامین میشود. به همین دلیل بنده گاهی پایان عمل ناخنک یا جراحیهای دیگر چشم را نمیبندم )پچ نمیکنم( لنز تماسی پانسمانی )TCL( میگذارم و اجازه میدهم پلک بیمار باز و بسته شود و اشک جریان داشته باشد. ترجیح بنده این است که پس از جراحی کاتاراکت نیز پچ نکنم یعنی اگر محافظ )shield( شفاف در دسترس بود همه را شیلد میگذاشتم و پانسمان نمیکردم به دلیل اینکه هیچ پانسمانی بهتر از حرکت پلک و جریان اشک نیست. اشک به خوبی سطح چشم را شستشو میدهد و بنده فکر میکنم در مقایسه با پچ شاید خطر اندوفتالمیت کمتری داشته باشد. میدانید در دنیا این فرضیه جدی مطرح است در برخی نقاط دنیا حتی در خراش اپیتلیال قرنیه abrasion( )epithelial پانسمان کردن روتین نیست در کشورهای در حال توسعه این فرضیه مطرح است که به دلیل آلودگی بهتر است چشم پانسمان شود. در هر صورت ما هنوز شک داریم و نمیدانیم که پانسمان باعث افزایش خطر عفونت میشود یا عفونت را کم میکند. پانسمان یک فضای بیهوازی ایجاد میکند اشک جریان پیدا نمیکند ترشحات تجمع پیدا میکنند البته این حوزه مورد مناقشهای است و همه همکاران دیدگاه بنده را تایید نمیکنند. این دلیل دوم درمان گسترده بلفاریت را میخواهد. 3. درمان بلفاریت و بهبودی سلامت سطح چشم که با همان رویکرد دوم انجام میشود اما به قصد درمان یک بیماری مستقل و نه به عنوان پیش زمینه عمل جراحی. اين درمان مزمن و طوالني است. به مقاالت بلفاريت در صفحه 11 و مراقبت و بهداشت پلک در صفحه 17 مراجعه نمایید. جانشین سردبیر پیش آمده است که در انتهای روز عمل آب مروارید فردی به دلیل نچکاندن قطره }آنتی بیوتیک پروفیالکسی{ کنسل شده است! دکتر محمدی کنسل کردن عمل کاتاراکت در انتهای وقت به دلیل نچکاندن قطره دلیل/بهانه بحث انگیزی ست. بنده چنين بیماري را با اسکراب وسواسیتر پلک پرپ خوب لبههای پلک و چکاندن قطره بتادین در ابتدا و انتهای عمل مديريت میکنم. کارهای دیگری هم هست که شاید برخی را انجام دهم: 1. شستشوی مجاری اشکی با بتادین رقیق 2. شستشوی با بتادین %2.5 در طول عمل: پیش از برشهای جراحی قبل از کارگذاری لنز و در انتهای عمل 3. تزریق داخل اتاق قدامی آنتیبیوتیک یا زیرملتحمهای یا تجویز آنتیبیوتیک خوراکی عینک آفتابی اگر استاندارد نباشد خاصیتی هم دارد دکتر محمدی وقتی از عینک آفتابی استفاده میکنیم مردمک چشم گشاد میشود. این فرضیه مطرح است و عنوان میشود که اگر عینک اشعه فرابنفش را بلوک نکند به دلیل گشاد شدن مردمک چشم ممکن است باعث شود اشعه بیشتری به داخل چشم بتابد اما امروزه عینک آفتابیای که UV را بلوک نکند

44 پاسخ و پرسش UV نامرغوب آفتابی عینکهای حتی است شده کم خیلی تناسب فرد صورت با باید آفتابی عینک میکنند. فیلتر را بینی روی وقتی و بنشیند چشم روی یعنی باشد داشته سبک باشد. نداشته exposure اطراف و باال از میشود گذاشته آن شیشه پشت کرد. تحمل را آن زیادی مدت بتوان و باشد نداشته اعوجاج آن شیشه تراش باشد. مقاوم کردن بخار به مدت طوالنی بتوان و ندهد سردرد استفاده زمان در و باشد این بخاطر است گران آفتابیای عینک اگر کرد. استفاده است این خاطر به میدهد پوشش بهتر را UV که نیست آنتیرفلکس خصوصیت و است خش ضد است سبکتر که زیباتر نمیدهد سرگیجه و نمیکند بخار آن پشت دارد آرایشی کاربردی یا است مشهوری برند از باالخره و است حتی است. گران آفتابی عینک دلیل اینها دارد. مد و زیبایی تا را UV میفروشند خیابان کنار که آفتابیهایی عینک شده توصیه استاندارد آستانه موارد بسیاری در و زیاد حد است این امروزی خرید روتین حال این با میکنند. جذب را UV گذر آزمون بخواهید فروش عینک از خرید هنگام که دهند. نشان معتبری شاهد یا دهند انجام مرغوبیت شاخصهای از آفتابی عینک مناسب قوسدار تراش کیفیت ساخت که باشد اين بر دلیل میتواند تخت شیشه است. از میتوانند Ray-Ban مانند مشهور برندهای است. نداشته باالیی چشم روی قوسدار اعوجاج بدون شیشه و آیند بر کار این عهده و میپوشاند را چشم اطراف مینشیند چشم روی که میسازند چشمتان جلوی را عینک میتوانید است. راحت پوشیدنش ضمنا از خارج و داخل دنیای و دهید تکان را سرتان و چشم و بگذارید عینک پشت از اینکه اال باشند مشابه باید کنید مقایسه را عینک دارند. تغییر رنگها و است کمتر روشنایی است. شیشه بودن پاریزه آفتابی عینک در دیگر نکته الزم و میکند ایجاد بیشتری تحمل است پاریزه که عینکی نور تابش امتدادهای از بخشی پاریزه باشد. تیره خیلی نیست ساعت از را تیره آفتابی عینک اگر مثال عنوان به میگیرد را عینک کنیم استفاده میتوانیم ظهر از بعد 4 تا صبح 10 کنیم. استفاده عصر 5 تا صبح 9 از میتوانیم را پاریزه آفتابی رانندگی برای خصوصا باشد کمتر میتواند آن تیرگی چون هستند. مناسب دریا کنار و شماره يک سال چشم پرستار مجله آفتابی عینک مقاله به سردبیر جانشین نمایید. مراجعه 25 صفحه 4 باید متفاوتی عینک هستند آستیگمات که افرادی کنند تهیه محمدی دکتر هم فریم استحکام کنند. انتخاب مرغوبتری عینک باید مقاومت ضربه مقابل در باید میکند پیدا بیشتری اهمیت محور فریم دسته امتداد تغییر چون باشد داشته بیشتری کتک و چوب میشود میکند. مختل را آستیگماتیسم اصلاح خطای دلیل به و نکند کامل اصلاح بزنی عینک پیاز: و ضمنا بدهد! هم سرگیجه و سردرد شاید و تاری محور اصلاح با عینک است بهتر )آنیزوکونیا( اعوجاجات از جلوگیری برای Vertex distance )اصطاحا باشد داشته کمتری فاصله چشم باشد(. کمتر اصالحیه 27 صفحه یک شماره 5 سال چشم پرستار چیست رتینوسکوپی... رتینوسکوپی انجام مراحل... بگیرد قرار بیمار راست سمت در باید معاینهکننده راست چشم رتینوسکوپی برای را بیمار راست چشم خود راست چشم با و دارد نگاه خود راست دست در را رتینوسکوپ کند. رتینوسکوپی... nurse O phthalmic 41

45 phthalmic nurse o آدرس پستی: کد پستی 10 رقمی: مشخصات فردي(در صورت تمایل) سال تولد: نمابر: تحصیلات: اشتراك سالانه مجله چشم پزشکان مراکز چشم بیمارستان ها و کتابخانه ها آرشیو انتشارات پرستار چشم هر جلد از مجلات هر یک از پوسترها لوح فشرده چند رسانهاي آموزشی بروشور و کتابچه شغل: تلفن همراه: تعداد نسخه: تومان تومان تومان 3000 تومان مجلات شامل: دیابت (2 شماره) گلوکوم کاتاراکت (2 شماره) تروماي چشم (2 شماره) چشم ناآرام ( 2 شماره) پرستار چشم و مددجوي خردسال آمبلیوپی انحراف چشم و بیمار خردسال چشم (2 شماره) مجموعه پوستر بروشور لوح فشرده و کتابچه شامل: پوستر تنبلی چشم (آمبلیوپی) پوستر سوختگی چشم پوستر طیف تروماهاي چشمی پوستر قالب طبقهبندي بالینی شدت کاتاراکت وابسته به سن (LOCS) پوستر الگوي پیگیري بیماران دیابتی پوستر علل خشکی چشم بروشور انواع مرسوم تونومترها نگهداري کالیبراسیون و ضد عفونی کردن پوستر خودمراقبتی آلرژي چشمی پوستر پروتکل و احتیاطات داروهاي میدریاتیک و سیکلوپلژیک کتابچه گلوکومتر چند رسانهاي جراحی کاتاراکت پوستر راهنماي غربالگري رتینوپاتی نوزادان نارس موارد درخواستی را در فرم مشخص فرمایید. فرم را همراه فیش واریزي به دفتر مجله پست فکس یا ایمیل فرماي ید. شماره کارت: دفتر مجله: تهران میدان قزوین بیمارستان فارابی دفتر قطب و نوآوري مجله پرستار چشم تلفن: نمابر: کد پستی: رایانامه: on@farabi.tums.ac.ir تلگرام:

46 phthalmic nurse o نام و نامخانوادگی: آدرس پستی: کد پستی 10 رقمی: مشخصات فردي(در صورت تمایل) شغل: تحصیلات: سال تولد: تلفن همراه: تلفن ثابت (همراه با کد شهرستان): نمابر: فرم اشتراك مجله پرستار چشم تعداد نسخه: رایانامه: بهاي اشتراك سالانه مجله تومان پرستاران اپتومتریستها و عینکسازان تومان شخصیتهاي حقوقی (چشمپزشکان مراکز چشم بیمارستانها و کتابخانهها) * اشتراك بیش از 5 نسخه %50 تخفیف دارد. شماره حساب سیبا: بانک ملی شعبه فارابی (کد 0762 ) دفتر مجله: تهران میدان قزوین بیمارستان فارابی دفتر قطب و نوآوري مجله پرستار چشم کدپستی: تلفن: تلگرام: نمابر: رایانامه : ir on@farabi.tums.ac. براي دریافت مجله فرم اشتراك و کپی فیش واریزي را به آدرس پستی نمابر تلگرام مجله ارسال فرمایید. ی ا رایانامه Table of Content Editorial: Recommended Patient Syndrome Ocular Discomfort II Allergies & Itchy Eyes Photophobia Blepharitis Blepharitis & Eyelids Self-Care Quality of Life in Eye Allergies Watery Eye Bloodshot Eye The Ophthalmic Nurse & Vision Keratometry Nursing Corner Islamic View on Nursing II Ophthalmic Glossary Q & A with Experts * Supplement of the issue: Eye Allergies Self-care Cover pages: i. Shield Ulcer in Keratoconus ii. Crocodile Tears

47

48