2018 Volume IV, No. VI Established Hparat Panglai Journal 1

Size: px
Start display at page:

Download "2018 Volume IV, No. VI Established Hparat Panglai Journal 1"

Transcription

1 2018 Volume IV, No. VI Established Hparat Panglai Journal 1

2 Established Volume IV, No. VI 2018 Advisers Dr. JJ Lum Dau (Ph.D, Shinawatra University, Bangkok) Wang Hkang Awng Editor-in-Chief B.D. Maran Managing Editor Kareng Tu Ja Deputy Editor Dumsa Lawt Awng Foreign Correspondence Anaw (Chiangmai) Nnau Brang Nan (Innau, Ap, India) Computer Section Sumlut Roi Seng Sumlut Bawk Hkawn Layout hte Design Gumring Zau Mai (Tanghpre) Website Master Hkangda Brang San Awng (California) Manager for Finance and Distribution Hkangda Hkam Nyoi Columnists All staff members of HPLN Contact Information Hparat Panglai Laika Naura Lawk - V, Munglai Mazup, Laiza Mare, Kachinland hparatlaika@yahoo.com Website : Ph : Hparat Panglai Journal hpe laning mi htaq, kruq lang shaprawq ai. (Buk 1 = Ks. 1500/-) HPARAT PANGLAI JOURNAL Htet Lah Mai Sai Matut Mahkai Lah Gaq Laning mi Ks 7500/- (Myen mungh postal Service nga ai shara ni) MALAWM NI 3 Editorial Mahkuh 6 Hparat Panglai Wunli lah Akyu Hpyi Hpawng Galaw (HPR) 6 Guptung, Kala (Plastic) 7 Maram Masam Ai Mahtai (Dr. JJ. Lum Dau) 8 Sawk Sagawn Dinglik Laika Ka Ladat (Maraw Naw San) 10 Cartoon 11 Gawt Shagrawt Gasat Majan Sumlar (II WW, Japan Majan) Jinghpaw Mungh (Sut Suh Hkawn) 11 The Shared Sovereignty (Naga Wondin) 17 Ginsup Ningjah Rawng, Hkrangpan Shalat Kung (HPR) 18 Mungkan Katsi Majan KIO Hpe Adawt Dauyin Shachyai (CPB 101 Hpyendap lafa majaw byin i?) (Dingsa Naw Ja) 25 Asia Pacific Round Table Meeting (A Supportive Letter From APLFD Council Chairman) (HPR) 26 San/Htai (Myihtoi Gamung) (HPR) 27 Kawq-lakai re ai Pungga Ja Li aq prat ndai wa. (Nding Tawng Ra) 29 Sara Gaba Htoi Man Galaw Shakut Nga Ai Bungli (Sakhkung Nsen) 31 Wunpawng sha ni a makyit sumri masum (Kudawng Seng) 37 Laika ka Sara ni mungdan jarit mayan kadeq ndeq hkajah Sumtang (Nding Tawng Ra) 41 Myen Hpyen A Majaw Hkamsha Ai Dwi Gumgai A Tsin-yam (Sam Zet, Jeyang IDPs) 43 Du Mare Bugah Hkaqlup Hpung 50 Ning Hpring Ja Jubeli Galaw (Bum Shingnoi) 2 Hparat Panglai Journal

3 2018 Volume IV, No. VI Established Editorial Mahkuh Bai sumru yu ra sai bumba batba : Tsaban 21st gaw, hpaji hparat, technology, kasat galar, hkailuq hkaishah, hpaga yamga, duhkra ladawq, maden ka-up hkrang, mungsang masa,... ni manuq manaq galai shai lawan taw nga sai. Hkan shachyut pyi n lep, byin taw nga ai. Kachin gammaka ni mung, ndai kata kawq, amaw ahkye tauta rawng nga gaq ai. Yawng aq shawng eh, ndai mabyin masa ni hpe ningshawng jawq dum tawn ra nga sai. Yaq yang, Myen shadip magam Tatmadaw ni shata (4) dinghkrai gap hkat jahkring tawn nga ai. Grau nna gap hkat jahkring ndau tawn dat ai shara ni gaw, Miwa Mungh lamugah jarit matut mayan ni hkan, rai nga ai. Myen mungh aq simsaq lam (NCA) gamung eh, Miwa gaw grau nna nji nmu waqhpawk sumri gang ashun shangoi datdat rai nga ai ninghkan mung, rai nga sai. Ndai gaw, "gah lahtum n shut" nan, rai nga sai. Miwa shadip magam ni aq prupru shangshang tsun shaga ni, ndau shabra lam, shanhte ni hkrang shawq galaw sa wa ai lawnglam ni yawng mung, "soi ngu yang, palen" re zawn, chye ya lu nga ai. Dai htaq, Tanghpre Maliqzup hkaq madim yiq-ngam mung, bai wa shadut rai hkra, shamu shamawt tsun shaga wa nga sai. Miwa shaga nsen manawng ni mung, jaq jaq, shadut shadut, jahkrit jahkrit lachyum ni lawm wa nga maluq ai. Kachin ni hpe mung, wuhpung wuhpawng yawng ngu na daram ni hteq, tsun shaga tawn hkat masai, re. Ndai yiq-ngam shang ai gaw, hproi manuq ai. Miwa gaw, "One Belt One Road" (Yi Lu Yi Tai) masing bungli kaba hpe shara shagu jaji jarang rai, nashawt shawt nga uq ai. Myen mungh mung, dai masing bungli kata eh, hkrang shawq hkrum nga ai. Miwa gaw, shiq aq htingbut hting-ra nhpung shanawm htingwum ni hpe jasan jaseng, ahkyen areng gawgap bang matwa nga nuq ai satlawat du taw nga sai. Myen ni mung, Rakhine manghkang mawru htaq, manpaq shoichyum dauyin nga ai satlawat, re. Rakhine manghkang gaw, mungsang gamung saboi manghkang byin taw nga ai mung, rai ai. Ginra (regional) manghkang sha n-gah, mungsang (global) pinra madang deq du taw sai, re. Myen ni mi n ngu tim "hkrah loi, machyiq loi" (htiq loi, shaq loi) ai manghkang kaba byin nga maluq ai. Rakhine gaw, Miwa, US - Europe sinnaq mungdan ni, Muslim mungdan ni myiman masum brum lar-malau shuk shanut nga ai lamugah mung, byin taw nga ai. Dai manhkang ni htaq, grau nna Rakhine amyusha ni hteq Myen ni grai hkrit tsang nga ai gaw, Sam mungdaw dampa daram pyi n kaba ai Bangladesh nah lawq laq ai masha wan 163 (million) jahpan rai nga ai. Myen mungh gaw, yaq sheq masha wan 60 grup-yin nawq rai nga ai, re. Muslim Hkawtaw Galar (Bangali) ni galup ka-put dagup matwa na hpe hkrit dik rai nga maluq ai. Mungkan eh, masha shangai shaprat lawan dik hteq lawq dik htum mung, Bangladesh Hparat Panglai Journal 3

4 Established Volume IV, No. VI 2018 rai nga ai. Shinggyim masha pratpra hkrung grin na hpe ayan eh, ginjang tam taw ai jut hpunggawq mungdan kaji nah manghkang wanshinglet mung, Myen mungh hpe galip ya taw nga ai. Ndai htaq, ARSA (Rohinja) manghkang bai kahtap raq, kaju kalim makrim nga yak ai Myen sinnaq-dingdaq chyinghka gaw, kahtet ka-ut kang taw nga maluq ai. ARSA hpe Myen hpungkyi ni, Myen amyusha ni, Rakhine amyusha ni yawng yawng n raq ai, ninghkap ai ni mung, rai nga ai. Hpungkyi ni garu bukbak bang wa na hpe mung, sadiq nga maluq ai. Myen shihtawn Ko Waq Lone yan hpe mungkan deq kade garu jahtau tim, hkyemsa n jawq lu hkra, wa byin nga maluq ai. Miwa mung, Rakhine lamugah htaq, nsim nsaq manghkang byin ai hpe n raq sharawng nga ai. Ndai gaw, asan sha, danleng nga ai. Moi 1987 ning, Ningbaw Kaba Maran Brang Seng, Miwa- Taiwan eh Kummyunit Ninghkap zuphpawng kawq, mungga shaga sa wa ai aten, Nahpawq-Pajau Ginjawq hpe tat jasum kau wa sai; bai ninghtang wa ai shaloi, Yunnan kawq wayak yu sai. GOC Zau Seng lak-htak eh, asak si sum hkra, byin laiwa sai. Ndai ni gaw, Miwa hteq ginrawn ai labau mabyin ni, rai nga ai. Myen Tatmadaw ni, Rakhine lamugah hpe gap hkat jahkring ningdau kawq, n bang shalawm tawn ai mung, shiq hteq shi lawnglam ni gran nga maluq ai. Mungh masa dantawk adawt ka-tut (direct confrontation) hkat ai gaw, n si-mani ai zawn, bungli byin wa na yak yak raiwa chye nga ai. Ka-tut adawt ra tim, magawq ai hku nna katut (indirect confrontation) hkat ai gaw, raq ai ginjang ni hpe shabyin lu nga ai. Kachin gaw, hpyen masa htaq, "hkap hkam ninghkap" masa eh, tawn dah nga ai, re. National Player Game madang eh, ndai gamung ni hpe sungsung lili research mung, galaw ra nga ai. KIO ni Myen hteq, gap hkat jahkring bawngban ginrat wa ai "mali lang" (1963, 1972, 1980, 1994) du nga sai. Yaq nah satlawat masa gaw, shawngdaw ni nah mabyin masa ni hteq, shai nga ai lang nah gaw, Bogyoke Ne Win wa mungdan ahkang aya hpe magraq lah ngut ai hpang, laknak hpai rawtmalan wuhpung ni yawng hpe pat jahkring kau mayu ai majaw, galaw ai raiwa nuq ai. Shagyip shagyeng ai hku nna laknak jahkrat shangun ai gap hkat jahkring masa raiwa sai. BCP ni tsawmra mi nam deq nna pru shajang masai ning nah gaw, KIO hteq MSL yan hkrai, buklik ai gap hkat jahkring rai nga ai. Dai shaloi, BCP majan kasat ai madang grai wum tsaw kaba nga ai aten ni, re. Grau nna gaw, Myen mungh sinprawqdingdung ginra ni hkan, lajaq lana rai nga ai. KIO hteq BCP kasat hkat ai zawn, shan-yan mung MSL hteq kasat hkat ai. MSL mung KIO hteq, BCP hpe chyawm kasat kau na matu, KIO hpe gap hkat jahkring bawk-hte wa ai satlawat rai nga ai ning nah satlawat gaw, loi shai wa sai. Bogyoke Ne Win nan, masing jahkrat galaw ai, rai nga ai. Bawngban hkat ai gaw, shawng nah yan htaq, loi damlada wa ai. Raitim, KIO ni gaw, "yaq ju, yaq hkyeng" byin mayu ai majaw, bawngban yiqngam hkring mat ai. "Tinang gammaka tinang dawqdan hparan lah" ngu ai ahkaw ahkang hpe "constitution" eh ka bang tawn ya na hpe hpyih wa ai shaloi, hten diq mat nga ai. Ndai yiqngam bungli process gaw, "referendum" hku nna galaw ra ai bawq mung, rai nga ai. Byin maw, byin maw re ai kawq, kashawt ai labau ni lawq wa sagaq ai. Kachin gammaka gaw, 10 ning grup-yin rai shagu, ashun shamu wa wa rai nga ai eh, mungdan ting manghkang kaba wa byin ai. Bogyoke Ne Win - MSL hkrat mat tim, SLORC ngu 4 Hparat Panglai Journal

5 2018 Volume IV, No. VI Established ai hpyen shadip magam bai lung wa ai. Mungdan kata, laknak n hpai ai mungh shawa masha hpyen ninggun (NLD) kaba wa ai. SLORC gaw, ndai hpe shazim na matu, gap hkat jahkring bang wa ai. KIO ni mung, 1994 eh gap hkat jahkring sai. Ndai lahtaq deq nah gap hkat jahkring (4) lang ting gaw, dainih nah mabyin masa ni hteq, shai nga ai. Ndai gaw asan sha, rai nga ai. Shawngdaw nah hkan, Miwa gaw ndai daram n shang chyapa lawm nga ai. Mungsang nah satlawat gaw, grau grau manpaq juh nga ai. Ndai gaw, moi hkan nah gap hkat jahkring ni hteq, dainih nah Myen aq gap hkat jahkring shai ai masa rai nga ai. KIO Ningbaw Kaba Maran Brang Seng aq mungsang hkrunlam nah "Myen mungh ting simsaq ra" ngu ai gamung hpe masa hku nna mungkan ting, hkap madiq shadaw wa sai. Raitim, ta-tut eh bungli n byin nga luq ai. Myen mungh ting nah maduq kaba gaw, Myen ni rai nga ai. Kachin gaw Kachin mungdaw htaq sha, ginrawn taw ai rai. Kachin mungh masa hpung pati ni, Kachin mungdaw ting hpe n lu shinggrup hproi nga ai. Laiwa sai 2018 Nov. 3 yaq nah pranwan raq lataq shingjawng hkat ai mungh masa kagat shingjawng poi eh, mahtai mu lu nga ai. Kachin masha jahpan n lawq nga ai sha n-gah, bai gaq garan ayai taw nga ai satlawat ni byin nga ai. Kade tarah rap-ra hku nna galaw tim, mungdaw shadip magam lu hpawq na ginjang pyi, n kra wa sai zawn wa byin nga sai. "Amyu masha jahpan mungh masa" mung, ahkyak nga taw sai. Jinghpaw mungh rudiq hku nna nga taw sai Sam, Myen, Miwa, Galar,... ni tsalam shadang, Kachin mungh masa pati hpung shang, n nga nga ai. Ndai gaw, Kachin kata nah kikkik kawkkawk guji guyang masa ni, rai nga ai. Taiwan ni, shanhte lu lah ai mungh masa ahkaw ahkang ni zawn, Tibet, Uighur (Xinjiang) ni hpe mung, lu lah muq gaq ngu nna n tsun nga ai. UWSA ni, shanhte lu magraq taw nga ai semiautonomy ahkaw ahkang rawq, ngam ai laknak hpai rawtmalan ni hpe mung jawq ra ai, ngu nna n tsun shaprawq nga ai. Mungdan kata eh, rawtmalan lawq laq ai zawn, shadaq daq bai gap hkat ai, lamugah kashun hkat ai ni nga nga ai. Laknak hpai rawtmalan nkau ni nah satlawat gaw, "Gwi hteq Waq yan, ntawt shara lu maduq nga na matu, bawnuq shachyai bun hkat ai maumwi" zawn, byin nga ai. Myen gaw, "Tinang hpyen aq hpyen gaw, tinang jinghkuq" ngu ai ladat hpe lawuq nah masa eh bai jailang datdat rai nga ai. Ntsalam hku nna laknak hpai rawtmalan pang masum nga ai : (1). mungh masa labau rum ai ni (Panglong hkrunlam), (2). labau mungh masa n rum tim, lamugah nga nna rawtmalan ai wuhpung ni, (3). labau mungh masa n nga ai sha n-gah, lamugah masat mung n nga ai wuhpung ni, rai nga ai. Shanhte ni aq myitmang kata lam ni mung, bai shai hkat nga ai. Ndai gaw, Myen mungh kata nah rawtmalan mabyin masa satlawat ni, rai nga ai. Mabyin masa ni hpe magum bu dat yu yang, Kachin amyusha ni grai ahkyak ai aten kawq, du taw nga sai. Shawnglam gammaka hpe hkut-hkut nainai shajin tawn ngut ra sai. Aten kadun laq nga ai. Lawan laq nga ai. Kachin amyusha yawng aq amyusha lit ni, rai nga ai. Myitkyina - Kachin State Day (10/1/2019) eh, Aung San Su Kyi sa du shaga ai. Hpang shanih (11/1/2019) eh, KIO dajuq Laiza kawq, Miwa Maigan Hkringmang Dap, Special Envoy for Asia Affair salang wa, Mr. Sun Guoxiang hpung ni sa du shaga ai. Ndai ni gaw, ahkyak nga sai hpungtang kashaw kumlar ni rai nga sai. B. D. Maran Editor-in-Chief Hparat Panglai Journal 5

6 Established Volume IV, No. VI 2018 Hparat Panglai Wunlih Lah Akyu Hpyi Hpawng Galaw Hparat Panglai Reporter GUPTUNG, KALA Plastic 2018 December 30 yaq, Hparat Panglai dum ntah masha ni hku nna 2018 ning ting eh, Karai Kasang kawq nah hkamlah lu ai shaman chyeju ni hpe shakawn ai hteq 2019 ning shaning ningnan aq matu, wunlih wun-gau lah akyu hpyi hpawng hpe Hparat Panglai Laika Naura & Hparat Panglai Research Centre kawq, shanaq deq 03:00 pm htaq, a-ngwi apyaw galaw maq ai. Laili laika hpaji hparat gamung eh, myit lawm ai ni sa du, shanglawm nga maq ai ning htaq, Hparat Panglai hku nna damlada laq ai laili laika bungli bungsi ni hpe grau grau bumba batba yiq-ngam shang shachyen sharawt sa wa na hpe mung, daqting tawn nga maluq ai. Kachin hteq ginrawn ai laili laika ni hpe Hparat Panglai Laika Naura eh, shang htih hkajah, sawk dinglik tam mai nga ai. Hparat Panglai Journal hpe mung, matut n diq, ding-yang shaprawq nga maluq ai. 6 Hparat Panglai Journal Guptung, Kala nshung shang Mahkup saiwan pyen gamang Nsi naisi yawng myin ai Htawngseng mangai ta du sai Nu WA ni yawng kabu pyaw Chyeju dum poi woi galaw Kahkum kumgyin hkum sumhpa Nawku jawng de mawn gun sa Karai chyeju hpe shakawn Htam shi alu hte kungdawn Chyeju dum poi ngut mat sai Christmas ta mung du ra ai Nawku dingsi ding ding dong Nang shawng ngai shawng sa shingjawng Kashung katsi ngai nhkrit Christmas poi she ngai marit Kala ta mung htum mat sai Shaning nnan du ra ai Myit ru tsang lam yawng tawn da Shaning nnan hkap tau la Christmas ta = Christmasa shata Mungkan shara shagu hkan, chyambra nga ai Kachin ni deq gaw, online hku nna htawk ginlen bang ya nga maluq ai. Myen Mungh kata eh gaw, laika journal buk hku nna dip shaprawq shabra nga ai, re. Hpaji Hparat ni shawq lah mai ai Hparat Panglai mung, rai nga ai.

7 2018 Volume IV, No. VI Established MARAM MASAM AI MAHTAI Dr. JJ Lum Dau KIO Ningbaw ni woi awn ai atsam Ndai laman grup-yin kaw akajawng sha byin pru wa ai hpyenmasa hte mungmasa lam hta maram yu ai shaloi, UN a gatlawk, Super power mungdan gatlawk ni a ga manawng hpe maram ai hta, tinang hte ni kahtep ai htingbu mungdan rai nga ai Miwa hte India hpe ra ai mi rai rai, n ra ai mi rai rai, tinang a lagaw hpe ra yang ra ai hku htawt sit lu na matu mungmasa, hpyenmasa hte sutmasa hku nna dam lada ai yu jut hku kanawn ra na masa nga ai. Shanhte gaw mungdan kaba madu ni rai nna, tinang gaw rawtmalan hpung madang hku sha nga timung, ahkyak ai gaw lahkam sa ai ladat kaw jahtuk sa lu jang maren madang hku kanawn sa mai na re. Gsd. Taipei kaw galaw ai mungkan zuphpawng kaw Ningbaw Kaba Usa Maran Brang Seng yan Slg. Kaba Lanyaw Zawng Hra gaw, shan a hpang hkan salang ni hte shingkang mi arawng rai dawdan gwi ai atsam hte shang lawm wa masai. Dai hte maren, New York, Geneva UN Rapdaw, Kremlin palace zawn re ai hkawhkam wang kaw, Kachinland ngu ai signboard hte Myusha dawnghkawn sa noi na matu gaw, yupmang hku nna sha pyi n byin mai ai raitimung, Ningbaw Kaba Lahtaw Zau Seng gaw shalat gwi ai ladat hte tatut kaw byin mai hkra, shi nan 1972 ning na Taiwan zuphpawng kaw Kachinland ngu ai dawnghkawn sharawt nhtawm, mungga htawn let shang lawm wa sai. AA Rawtmalan Hpung Ndai laman, Arakan maga de na rawtmalan (AA) hpung gaw grup-yin a galai shai wa ai masa hta hkan nna, shalat ai ladat lang nhtawm, shamu shamawt ai masing hpe jahtuk dat ai marang e, nam maling na majanpa hpe mare kata de htawt la ai masing a kata kaw, taihpyen ni gaw mare kata kaw nna shinggan de pru hkawm hkyen ai hte ma kaji ni gaw taihpyen hpe lahpawq hte jawm shingte ai zawn, AA hku nna taihpyen ni mawdaw kade hte jawn pru wa timung, sanghpawli kade hte jawn shang wa timung, atsai awai hkap shamyit kau ma ai majaw, taihpyen wa gaw n dang sharang sai rai nna, nbungli 12 hte mare shingnawm grup-yin kaw kasu nga ai AA ni hpe nbungli ntsa kaw nna laknak hte sharu bun ai lam jawm na dat saga ai. AA a ningmu hta, ya na zawn gasat hkat nga ai hte masan sa na n re majaw shanhte a mungdan hpe tawkhprut kasat di la nna Awmdawm lu ai Yahkaing mungdan gawgap na matu tawkhprut dawdan tawn sai hte maren, AA (1) sha n-ga AA (2) maga de maden jat la ang masai ngu nna maram mai nga ai. Majan hpe akajawng kasat jahkring Tai wa maga de laklai ai jasat lang wa ai hta hkan nna mungdan nkau mi gaw ahkyak la na ga manawng mung hkan pru wa ai. Mungdan kata na uhpung ni hta ga kaji kaba pru wa nga yang, MI ningbaw Usa, Gen. Khin Nyunt mung, MI dingsa ni yawng hpe New Year Party galaw nhtawm mungga htawn ai hta, Anhte gaw myutsaw mungtsaw Hparat Panglai Journal 7

8 Established Volume IV, No. VI 2018 hpyendap kaw na shangai chyinghkai wa ai ni rai ga ai hte maren, kadai hpe mung hkrit tsang na lam n nga ai. Madung gaw, mungdan hpe makawp maga sa na matu lit nga ai ni rai ga ai, nga nna galu galang htawn tsun ai lam na chye lu ai. Mungdan hten run wa yang, sum machyi na uhpung law ai kaw na kaba htum sum machyi na gaw, Miwa rai wa mai ai hpe dum let aten kadun laman masing nnan maga de koi yen lu na matu rawtmalan hpung ni hpe myit gan jasim ya nna lawan ladan gasat jahking ya ai mung byin mai ai. Lai wa sai 70 ning na mahkraum madup Lai wa sai 70 ning laman na rawtmalan hpung ni hte tai wa a lapran kaw aten la nna angwi abwi bawng jahkrup nhtawm kasat lam jahkring shagu hpang jahtum tai wa a matu amyat shu la ai mahtai kaw ginchyum dat ai hkrai rai wa sai. Mon rawtmalan hpung ni gaw Myenmung Shanglawt lu wa ai hte shawng nnan rawtmalan hpang wa ai ni re. Shingrai dai Mon rawtmalan hpung gaw tai wa a shanyam katut ai marang e, shanhte tsammari mahkawng wa ai laknak nnan lau (1,111) lawm ai laknak yawng hte simsa lam hpe galai ai, nga nna ndau nhtawm wu wu di di hkalum poi kaba woi galaw ai hpang hkinjang hpe maram let ningbaw yawng hpe htawng kaw rim bang kau ai ladat hte Mon ni a rawtmalan hpung hpe ginchyum dat ya wa masai. Rawtmalan hpung ni hta shing-re ai mahkrum madup hte hkrum sha shagu myit malai lu wa masai raitimung, kabu hpa tsun shanyam wa shagu, kahtap nna kam ya wa ai hpe mu lu yang, tai wa lang ai ladat hpe mahtang nachying shakawn hpa rai nga ai law. Sawk Sagawn Dinglik Laika Ka Ladat Maraw Naw San Gahpaw Daini na aten hta, laika hpaji chye ai wuhpung ni gaw sawk sagawn dinglik lamang ni hpe ningshawng jaw nna tinang lu sawk ai mahtai ni hte tinang wuhpung, tinang mungdan rawt galu kaba wa na hta larau ladau tangshawn let hpaji jaw ningmu jahpaw nga masai. Magam bungli langai hta shatin shapun arang bang nna ningpawt n hpang shi ai sha, lu la mai ai akyu ara hte, sum machyi chye ai lawnglam ni hpe shawng tau sawk dinglik yu nna bungli masing hpang ai majaw tinang mung, amyet kaba lu nna wuhpung hta mung, ahtu hkra machyi akyuyawm ai lam shau nga ai. Tinang wuhpawng hta gaw dai zawn sawk dinglik masam maram nna galaw ai magam bungli taw ai majaw bungli madu ni a matu akyu law law pru tim mungshawa ni a matu gaw sum machyi ai lam ni law law nga ai. Gsd : gasau shaw ai majaw mung shawa ni a yisun hkauna lamuga sau hkyet mat nna hkailu hkaisha n mai wa ai. Dai lawnglam ni gaw manghkang langai kaw nna langai bai kahtap jat ya nga ai lam she rai nga sai. Teng nga yang, sawk sagawn dinglik ai masam maram mahtai tam ai lam gaw manghkang hpe prinem hkra, hparan ya lu ai ladat rai nga ai. Dai majaw, hpaji lam, hkam kaja lam ngu ai hta sha n-ga, lam shagu hta sawk sagawn dinglik lamang ni hpe galaw ra nga saga ai. Tinang my- 8 Hparat Panglai Journal

9 2018 Volume IV, No. VI Established ithkawn ai lawnglam hpe tinang ga/laika hte sawk sagawn dinglik mahtai tam lu na matu tangshawn laika (research proposal) ka ladat hte seng nna ndai laika ngau hta bawngban da ai. Ningshawng Jawq Myit Ra ai Lam Sawk Sagawn Dinglik tangshawn laika (research proposal) hta shawng ningnan myit ra na gaw, tinang sawk dinglik mayu ai lawnglam yawng hpe lachyum hkyawm ai ga-ngau (key word) ni hpe shaw da mai ai (Gsd : sharin ladat, hkam kaja lam, awngdawm). Dai hpang, tinang shaw da ai ga-ngau hta hkan nna gasan (research question) 2-3 (snr) tinang myithkawn ai daram shalat mai ai. Matut nna, tinang sawk dinglik sa wa na lam hta dinglik mahtai lu na matu hpa ladat hpe jailang na tau myit hkawn ra ai. Gsd : gasan jashawn pa (questionnaire) (snr) sanhtai lamang (interview) (snr) dai ladat lahkawng yan hpe kapyawn jailang ai ladat (mix method) ngu nna nga ai. Dai hpang, marai kade hpe (participants), gara kaw (targeted area) madung tawn nna kadai (targeted audience) ni a matu ngu yaw shada let tinang a sawk sagawn dinglik lamang hpe galaw na ngu ai lawnglam ni hpe tau myit ra ai. Grau nna gaw, tinang galaw mayu ai lawnglam hte seng nna manghkang (problem/ issues) hpe chye ra nga ai. Manghkang nga yang she, dai lawnglam hpe hparan na matu sawk dinglik let mahtai tam mai nga ai. Dai majaw, sawk sagawn tangshawn pa (research proposal) hta, tinang ginra hta byin nga ai shingdu labau (background of the study) hte hparan ra ai manghkang lawnglam ni hpe ka shalawm ra ai. Grau nna, hpa majaw ndai sawk sagawn dinglik lamang hpe galaw mayu ai, ngu ai tinang a myit-sawn lu ai lawnglam (reason) hpe mung tang madun ra ai. Tang Madun ai hta Shawlawm ra ai Daw Kaba Manga Sawk Sagawn Dinglik Tangshawn laika hpe daw kaba (chapter) 5 garan nna tangmadun ra ai. Daw Kaba1 hpe gaw Shachyen ga (introduction) ngu masat ai. Ndai daw hta shingdu labau kadun (background of the study), hparan ra ai manghkang (problem statement), gasan (research question), yawshada lam (objective), laisa hkrang (theoretical framework), tinang a ningmu hkrang (conceptual framework), akyu ara (scope of the study), shangwang (limitation of the study), ga lachyum (definition of terms) hte laklai lam (significance of the study) ngu ai gabaw kasha ni hpe ninggam hte ninggam ka sanglang tang madun ra ai. Daw Kaba 2 hta gaw, tinang galaw sa wa na sawk sagawn dinglik lamang hte seng nna hpaji munu ni a ningmu ni hpe sawn maram yu let, ningmu shachyaw, hpaw hpran dan ai lam rai nga ai. Ndai daw hpe gaw laili lailen sawn maram ai lam (literature review) ngu ai. Daw Kaba 3 hta gaw, sawk sagawn ladat (research methodology) ni hpe tang madun sawa ra ai. Shawng ningnan hku nna tinang jailang na, sawk sagawn hkrang (research design) hpe sanglang dan ra ai. Dai hpang, marai kade (population) hpe lata san ai lam (sample) hte gasan jashawn pa (snr) sanhtai galaw na ngu ai (research instrument) ni hpe gara ladat hte shalat jailang na ngu ai lawnglam ni hpe sanglang ra ai. Dai sha n-ga, shanglawm ai ni kaw na lu la ai mahtai ni hpe hpa ladat hte kahkyin shinggyin (data collection) nna gara hku masam maram dinglik ai lam (data analysis) hpe galaw sa wa na, ngu tang madun ra ai. Jahtum hta gaw Hparat Panglai Journal 9

10 Established Volume IV, No. VI 2018 ga ginchyum (summary) hte ka jahtuk tang madun mai ai. Daw 4 Kaba hta gaw, tinang lu sawk dinglik lu ai mahtai ni hpe ka sanglang tang madun ai lam rai nga ai. Dai lawnglam hpe gaw dinglik tam shapraw lu ai mahtai (research findings) ngu masat ai. Daw 5 Kaba hta gaw, tinang dinglik tam shapraw lu ai mahtai ni hte lakap nna daw 2 hta tang madun laiwa sai hpaji munu ni a ningmu hte tinang myit-sawn shachyaw lu ai ningmu ni hpe mung, ka jahtuk tang madun, bawngban (discussion) ai lam ni hpe galaw mai ai. Daw 1 hta, tinang shalat da ai yawshada lam (objective) hte gasan (research question) ni hpe mahtai jaw mai nga sai. Dai sha n-ga, tinang shadut mayu ai lawnglam ni hpe mung, hpaji jaw ningmu hpaw tang madun mai nga ai. Hpang jahtum daw hta gaw tinang sawk sagawn dinglik tangmadun lu ai lawnglam yawng hpe hkyawm ai gahpungdim hte ka jahtuk hpungdim mai ai. Gahpungdim Ndai laika ngau hta sawk sagawn dinglik lamang langai hta ninggam hte ninggam myit shalawm, ka sanglang, tangmadun mai ai lawnglam ni hpe ningshawng jawq bawngban ai hku rai sai. Sawk dinglik ladat amyu myu nga ai hta na lagaw lata dep ai ladat langai hpe sha madung tawn tang madun ai mung, rai nga ai. Ta-tut hta ra kadawn ai gaw, tinang ga/laika hte teng sawk sagawn dinglik ai magam bungli ni hpe hkrang shapraw sa wa na gaw ra ahkyak nga saga ai. Dai majaw, tinang dangdi Cartoon Cartoon ai hta npawt tawn, n-gun dat let manghkang ni hpe prinem hkra hparan lu na matu sawk sagawn dinglik, masam maram, mahtai tam nna shada shadum, shading sharai let, wuhpung wuhpawng rawt jat galu kaba wa na de lahkrip sa wa ga law. Shamyet ai laika: - Graduate school of Education. (2013). Independent study, thesis, dissertation handbook. Assumption University Press. Bangkok. Pp Sara grai lawq ai amyu ni? 10 Hparat Panglai Journal

11 2018 Volume IV, No. VI Established Gawt Shagrawt Gasat Majan Sumlar (II WW, Japan Majan) Jinghpaw mungh Sut Suh Hkawn Personnel from the879thairborne Engineer Aviation Battalion working an airstrip at Myitkyina,ca August1944.(US Army photo bytech/5amer). "Burma"-mainly covering the Chindits, but also Chinese troops meeting up with them. Using an elephant to make repairs on a line,assam,july1944. (US Army photo) Bridge over Tawa River along Ledo Road which is being worked on by the330thengineer General Service Regiment,ca August1944.Cable in upper right is part of a pontoon ferry in use until bridge is completed.(us Army photo) Hparat Panglai Journal 11

12 Established Two members of an Engineer Petroleum Distribution Company ride a cable strung across a river in Burma to carry pipe across to the other side during construction of a pipeline,ca April1945.(US Army photo) Volume IV, No. VI 2018 Japanese artillery landing in the area of the5332ndbrigade,provisional(mars Task Force)near Namhkam.(NA) General Lewis A Pick and his aide,captaingeorge C.West,lead the first convoy across the Nam Tabet River,South of Myitkyina,ca January1945.(US Army photo) A14thAir Force B-24heads for home after bombing Japanese supply dumps at Hengyang,China.(NA) The Kweilin Radio Cove(underground radio installation)at Kweilin,China,10November1943.(NA) Aerial view of Stilwell Road cut-back near the Salween River,ca1945.(NA) 12 Hparat Panglai Journal

13 2018 Volume IV, No. VI Established Drivers of a convoy heading toward China gas up at the260mile mark along the Stilwell Road,Burma,6May1945. (US Army photo) MARS Task Force members along the Burma Road near Lashio,ca1945.The first rifle named"hell"on its stock is am1903a3springfield,nex is a sniper versionm1903a4,thenm1919browning machine gun(unknown model,but likely ana2ora4).nex to the soldier in the middlem17(t2grenade-fired from a rifle.thanks to Scottie S for the weapons ID!(US Army photo) Re-post of one of the popular Kachin Rangers clips. Silent extract from larger video of"american Kachin Rangers,Behind Japanese Lines,Approximately60Miles Southeast of Bhamo,Burma".Video shot in January1945and labeled"recruits".(na) Two soldiers inspect a pipeline suspended across the Salween River,China,28April1945The600foot bridge was made from other pieces of wrecked bridges,old trucks,and abandoned Japanese tanks.(us Army photo) The Crossing of the Indaw Chaung,Burma,1944 by Terence Tenison Cuneo( ) Hparat Panglai Journal 13

14 Established Volume IV, No. VI 2018 THE SHARED SOVEREIGNTY (Dr. B. R. Ambedkar and Naga Nationalism by Aniruddha Babar, Ph.D.) Morung Express: November 22, 2018 Naga Wondin (Kachin manghkang hpe hparan na matu, htaq sumru yu mai ai gamung langai mi rai nga ai. HPJ) Political State is a compulsory political organization with a centralized government that maintains a monopoly on the legitimate use of force within a certain geographical territory. State can also be imagined as a model of structure of governance where its subjects and beneficiaries are engage in fortifying their natural political desires, aspirations and expressions. The concept of Political State is more or less like a mathematical or any scientific formula which need certain conditions to fulfil itself, and therefore 4 elements i.e. Population, Territory, Government and Sovereignty need to be present to call their amalgamation a 'STATE'. It has also been understood that the 'State' is an organic concept, however, the idea and imagination of it could be natural but its creation definitely lies and originated in the inherent desire of human being to 'Rule'. In short. State is patch of land with a sovereign government. However, on the other hand in political science, a "nation" refers to a group of people who feel bound into a single body by shared culture, values, folkways, religion and/or language (these are necessary elements to develop a sense of nationalism among the group of people residing on a given common territory). States often coincide with nations (and are called "nation-states," but not always. However, the Indo-Naga Relations tests the limits of the Political Science while taking its fundamental concepts to altogether different dimensions in the context of Naga nationality & Nationalism. Dr. Ambedkar elaborated on the idea of Nationality and Nationalism in his book Pakistan or the Partition of India. He describes nationality as a, "consciousness of kind, awareness of the existence of that tie of kinship" and nationalism as "the desire for a separate national existence for those who are bound by this tie of kinship. "The words of Dr. Ambedkar show the depth and character of his knowledge about the practical dynamics of the complex reality of the Political State. In short, political state can never acquire the status of 'Nation' naturally but should have been first born in the hearts and minds of people. Therefore, the concept of Nation is indeed an 'emotional' construct which develops out of natural relationship of people of any given geographical region among themselves and also the relationship of people with their land. State can be built with conquest, not the Nation. Before the British conquered the Naga region in , Nagas were living in a state of intermitted warfare occasionally among themselves and frequently with the Assamese of the Assam valley to the North and West of their region and Manipuris to the South. They never conquered Nagas nor were the Nagas subjected to their rules. Naga region within the British administered area then consisted of more than 14 Hparat Panglai Journal

15 2018 Volume IV, No. VI Established eight regions quite different from one another and there were more regions (Frontier) outside the administered area. This helps us to understand that the Nagas traditionally have had no unity among themselves and it is only the British Government that brought them together 'administratively'. Therefore in this context it can be said that the formation of Naga Club in the year 1918 marked a historical shift in the modern history of the Nagas. It was the beginning of political renaissance as the Naga club which was formed by the veterans of First World War helped dilute the strong 'tribal' currents and brought the different Naga tribes on a single political platform under the 'Naga' identity. In the representatives of the Nagas gave memorandum to the Simon Commission stating that they would prefer to be left alone and not to be brought under "New Reform". Observing the changing wind in the political sky of India Nagas formed full-fledged political organ in February 1946 which came to be known as the Naga National Council (NNC). Owing to the independent status of the Nagas they declared their independence on 14 th of August, However, the agreement that the Nagas under the leadership of NNC entered into with the governor of Assam Mr. Akbar Hyderi was not recognized by the Government of India. That was the big blow In political science, a "nation" refers to a group of people who feel bound into a single body by shared culture, values, folkways, religion and/or language. to the trust that Nagas had on the political leadership of the Independent India. Meanwhile, Dr. Ambedkar was worried about the fate of Northeast Tribes in newly independent India. Dr. Ambedkar was fighting for Special constitutional arrangement in the interests of the tribals of the North- East India. He was accused by the fellow members of Constituent assembly Specifically from Assam for trying to Vivisect India by creating constituencies of differences rather than building a nation whose members have equal rights and unifying laws. Considering the historical importance of the stand of Babasaheb in defending the rights of the Nagas and other tribes in the then 'ASSAM' it is imperative to quote his defense verbatim: While replying to the debate on the discussion on the constitutional fate of the tribes of northeast Dr. B. R. Ambedkar, Chairman of the Drafting Committee of the Constituent Assembly vehemently argued: "... The tribal people in areas other than Assam are more or less Hinduised, more or less assimilated with the civilisation and culture of the majority of the people in whose midst they live. With regard to the tribals in Assam that is not the case. Their roots are still in their own civilisation and their own culture... Their laws of inheritance, their laws of marriage, customs and so on are quite different from that of the Hindus. I think Hparat Panglai Journal 15

16 Established Volume IV, No. VI 2018 that is the main distinction which influenced us to have a different sort of scheme for Assam from the one we have provided for other territories. In other words, the position of the tribals of Assam, whatever may be the reason for it, is somewhat analogous to the position of the Red Indians in the United States, as against the white emigrants there. Now, what did the United States do with regard to the Red Indians? So far as I am aware, what they did was to create what are called Reservations of Boundaries within which the Red Indians lived. They are a "Republic" by themselves. No doubt, by the law of the United States they are citizens of the United States. But that is only a nominal allegiance to the Constitution of the United States. Factually they are a separate, independent people. It was felt by the United States that their laws and modes of living, their habits and manners of life were so distinct that it would be dangerous to bring them at one shot, so to say, within the range of the laws made by the white people for white persons and for the purpose of the white civilisation. I agree that we have been creating Regional and District Councils to some extent on the lines which were adopted by the United States for the purpose of the Red Indians." The words of Dr. Ambedkar is a clear-cut indication that he was intended to create 'Sovereign Tribal Nations' under the nomenclature of Autonomous District Council. He was inspired by the model of Shared Sovereignty that was implemented in USA and marked a peaceful co-existence of the Red-Indians and White Americans. Dr. Ambedkar was aware that the Nagas have developed a distinct sense of 'Nationalism' which is far different than what the caste-ridden Indian society has. However, Dr. Ambedkar was alone in the constituent assembly balancing and envisioning the fate of gigantic region called India and as a result his idea of the 'Tribal Nation' could not see the light of the day. The basic vision of 'northeast tribal justice' was reduced merely to the autonomous district councils without any kind of share in the sovereign powers of the central government. The imagination of Dr. Ambedkar was to create a nation giving due weightage and justice to the different distinct nationalities which emerged over the period of time in the northeast region of India. Freedom Movement of India has been termed by some writers as a movement of upper caste Indians for the freedom that was taken away from them with the advent of the Britishers. Mr. Gandhi's call for Quit India movement was neither heard by the Untouchable Dalits who then have been living a life of slavery of thousands of years nor by the Nagas who were then awakened with a sense of justice and political identity; as both were battling on different grounds for their survival, rights, destiny and future. Dr. Ambedkar understood that sooner or later, the Hindu fanaticism will try to influence and subjugate the culture that the Tribals of northeast have protected for thousands of years and therefore in the interest of natural justice and humanity he found it necessary to protect them from upcoming cultural hegemony. However, destiny had something else in mind. Due to the imperialist policy of the then Government led by Pandit Nehru Nagas were required to prepare themselves to defend their lands and all hell broke loose. Moreover, 6th Schedule of the constitution of India turned out to be a 16 Hparat Panglai Journal

17 2018 Volume IV, No. VI Established greatest joke. However, Dr. Ambedkar's thoughts and vision survived. Flash-forward to With the Framework Agreement of 2015 a new possibility to reinvent and rejuvenate the Indo-Naga Relationship has arrived on the political platform of Nagaland. It has also been informed that the Shared Sovereignty is a core principle of Framework Agreement. If the idea of Shared Sovereignty is examined deeper, it may revealed that the roots and the genesis of the idea could be found in the historical submission of Dr. Ambedkar before the constituent assembly which has already been produced verbatim in present artical. GINSUP NINGJAH RAWNG, HKRANGPAN SHALAT KUNG HPR Marip Myu Jat Hkawng gaw, Laiza Lapran Tsang Jawng nah tsang (V) jawngma re. 2018, October 25 yaq KIO masat ninghtoi kawq, hkrangpan shingjawng lamang eh, masat 1st shagrau hkrum uq ai. Ginsup lamang eh mung, ningtawn ningjah rawng nga ai. Shi mahkret samah shingjawng tawn ai hkangpan sumlar gaw Kachin ngu ai hpe lachyum shaprawq shadan tawn nga ai. Invisible contribution of Dr. B. R. Ambedkar to the struggle of the Nagas and other north-eastern Tribes has largely been kept in dark. Dr. Ambedkar was not integrationist but was humanist. With the arrival of Shared Sovereignty as a probable solution to the Indo-Naga Conflict people should not forget the wise old man - Dr. Ambedkar, who thought of them. Hparat Panglai Journal 17

18 Established Volume IV, No. VI 2018 MUNGKAN KATSI MAJAN KIO HPE ADAWT DAUYIN SHACHYAI (CPB 101 Hpyendap Lafa Majaw Byin i?) Dkb. Dingsa Naw Ja Wunpawng Mungdan Sinpraw Dingdung Ginwang Ginjaw Ginra ngu masat da ai Nmai Krung Tamo Ngaw Chang Krung ni gaw bum shagawng rai nna bum tsaw krung sung, nhkrem, n-gam law ai shara rai nga ai. Du hkra ladaw mung nshung hte lanam ladaw lahkawng katsi shadang tsaw nna marang law ai ginra rai nga ai. Nmai Hka a sinna Maru krung Jahpwi, Lawhkawng, Sawq Law, Mangkyi Langse ginra ni hta Maru hte Lisu hpunau ni law malawng shanu nga nna, de a lahta daw Hkawnglang Hpu maga Nung, Rawang, Lisu ni shanu nga ai shara re. Tamo Ngaw Chang Krung Hpimo Kanghpang ginra ni gaw Lachik, Ngaw Chang myusha ni a nga pra ginra rai nga ai. Ndai ginra hpe KIO nnan rawtmalan hpang wa ai ten kaw nna tinang rawtmalan rudi ginra shatai la na yawshada let 1 st Comlumn hte 5 th Column yan hpe shawng dat dat ai raitim, dai hpung yan gaw kaga hpung rai nga ai CPB (Communist Party of Burma) de gumlau gale mat ai majaw, ndai ginra gaw KIO nlu uphkang ai ginra tai mat wa sai. Dai zawn byin mat ai raitim, kaga chyasam maigan hpyen n rai, tinang amyusha saidaw saichyen shada hpyen rum ai hpunau dap yan re majaw, lahkawng maga shada chyena masat masa galaw hkat let nga lai wa ai gaw shaning (40) ning jan mat wa sai. Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpyendap gaw 1962 ning, December (12) ya shani kaw nna hpang ai Nba Pa Hka Hpawk Camp kaw hpawng ai KIO a shawng nnan lang na Kongsi Zuphpawng kaba hta Masat (3) Dap Dung (Pa Jau Bum) kaw na npawt hpang la nhtawm, Jahpwi Lawq Hkawng Nmai Krung, Ngawq Chang Krung, Sumpra Bum, Putao, Hugawng ginra ni de majen je dap hpaw maden na matu dawdan sai. Zuphpawng hta myit hkrum masing jahkrat da sai hte maren, dai ten Masat (3) Dap Dung Up (KIOCC President) Col. Zau Tu gaw Hpaudawq mare hte Wu Htau Bum lapran nam shalawng shara mi kaw gan chyawm la nna, 1963 ning May shata praw daw hta Special Column hpe masha n-gun (27) hte Lat Du Layawk Zelum Column Com mander dang san nna hpaw dat sai. Dai hpyen hpung gaw Column hpaw la ngut ai hte lit jaw masat dat ya ai Nmai Krung, Ngawchyang Krung maga de rawt hkawm mat wa sai ning, May shata (13) ya shana Zang Nawng lahta Gye Lui Mare kaw gale pru wa nna Sara Minzai Lum Dau (Ya Du Up Daju Zao Bug Than) hte hkrum la n htawm bungli masa bawngban masing jahkrat la nna ta tut bungli shang wa yu yang, kade nna ai May, June a ten kadun laman ahkyak ai buga ginra ni wa 18 Hparat Panglai Journal

19 2018 Volume IV, No. VI Established du kawan da lu ai hte mungshawa hpe shanglawt masa ningmu jahpaw myit jasu sharawt kahkyin gumdin lam ram ram awngdang nna magam gun gun jat mung ram ram jat la lu sai. Shing-rai Hpyendap maden shang wa lu sai hte maren, uphkang dap hpe mung hpaw sa wa lu na matu dai buga na Salang Lasuk Lum Hkawng, Slg. Nabuk Hkawng Ze, Slg. Jumzang Lum Hkawng, Slg. Lazuk Zadau, Slg. Hanggau Dau Zawng, Slg. Tait Bom (Hpimo), Sara Bom Yaw (Nazung Bau Jawng), Slg. Lanam Bawm Zung (Tamo Krung) ni marai matsat tup wunkat la na matu Masat (3) Dap Dung de yu wa sai. Dai majaw, dai ten Masat (3) Dap Dung Tau Dap Up makan lit hte KIOCC Amu Madu magam lit gunhpai nga ai Du Up Dumhpau Gawng gaw dai marai matsat hpe Nhpawt hte Lawq Pum lapran nam camp shara mi kaw shanglawt masa uphkang dap wunkat jaw nna special column de bai shalun dat sai. Dai ten hta Du Kaba Zau Tu woi-awn ai hpyenhpung langai mi mung hka hku mung Sumpra Bum maga majen je lung wa ai ning, July 19 ya shana Njang Yang du nna Masat (4) Dap Dung hte Sumpra Bum Ginwang Rung hpe mung hpaw masat dat sai. Dai majaw, Masat (3) Dap Dung a npu hpaw da ai Special Column hpe mung 1 st Column ngu nambat masat mying galai kau nna Masat (4) Dap Dung a yu reng ai npu de bai gayin bang dat sai ning htum wa maga Mali Nmai Wa Lawng Jingma Yang kaw Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpyen Dap, Masat (4) Dap Dung a kata 1 st Column hpe bai gram hpaw dat ai. Dai column hta Du Layawk Zelum, Column Commander lit dang san nna masha n-gun (200) jan hte bai hpaw shagrin dat sai. Dai Column Hpyenhpung gaw nnan daw Column Rung hpe Nmai Hka kau (Jahpwi sinna hkran) jahkrat da nhtawm, shawnglam hpyenhpung law malawng hpe gaw 1963 ning, November hte December lapran Nmai Hka Sinpraw hkran de hpung hte hpung rap sa wa ai. Jahpwi Lawqhkawng Sawqlaw Mangkyi, Nazung Bau, Myawq Jawng, Ngawq Chang Krung, Chyang Yin Hku Du Hkra shara la dap jahkrat nga hpang wa sai. Dai ten dai buga na mungshawa ni mung tinang amyusha hpyendap lu sai ngu grai kabu n-gun lu myit su myit rawt let hkap hkalum madi shadaw ai hte hpyen magam hta shang lawm gunphai nang ai ni mung ram ram nga wa sai. Dai zawn Dap n-gun law (dai ten n-gun 300 jan) mung shawa madi shadaw lam mung rawt jat ding yang rai nga ai hte maren, (1966) ning, February shata hta 1 st Column kaw na masha n-gun ka-ang hkup shaw garan la nhtawm, 5 th Column bai hpaw jat la dat sai. Dai Column hta Du Zahkung Ting Ying, Dap Up rai nna, Du Asi hpe Column 2ic makan lit dang san ya sai. 5 th Column a shara hpe mung Sawq Law, Htangdung, Gawq Lang Kang Hpang kawn Ngawq Chang Krung Hpimo Lagwi Hpare du hkra garan masat ya sai. Hpyendap hpaw maden shang wa sai hte maren, Buga mung shawa yu reng woi awn na Uphkang Dap hpe mung Du Tait Bawm Uphkang Du (T.0) magam lit la nna, Lawngding Mare kaw rudi nhtawm, Myaw Jawng, Lang Yang, grup-yin shamu shamawt, mungshawa kahkyin gumdin lam, mare buga a rawt jat nga ngwi lam, uphkang masa hpe woi galaw hpang wa masai. Shawng nnan hpaji jawng hpe du hkra Myaw Jawng Lawu Tsang jawng, Gaw Maw lapran tsang jawng, (hpang Hparat Panglai Journal 19

20 Established Volume IV, No. VI 2018 e Lawnghpam de htawt nna Chyumlaika du hkra sharin yu ai) hpaw da ya lu sai. KIO nnan du shang wa ai ten ndai ginra hta tai dap Hk.L.Y, Hk.M.Y ngu ai ni rai n nga ai. Recondo ngu ai jarit sin dap hte Balik Dap ni gaw Lawq Hkawng, Sawq Law, Nazung Bau, Htangdung Htawgawq hkan dap jung da nna kaga mare kahtawng ni de gaw kalang marang shamu shamawt gayin nga hkawm ai madang sha re. Dai zawn mungshawa gaw Shadip Magam lahkawng uphkang ai kata 3/4 ning na mat wa ai hte dai shara KIA nnan du shang wa ai ten KIO a ntsa grai kamhpa madi shadaw nga ai mungchying kanu kawa ni hpe dai ten 5 th Column na Du salang langai lahkawng mara kata n tara ai jahkrit shama zingri nat sat ai majaw mung, tai hpyen wa a zai ladat amyu myu hte tinang amyu shada hpe sumprat dawk ginhka garan ai majaw mung tinang hpe madi shadaw nga ai mungshawa kau mi hpang daw tai hpyen wa kaw myi man kayin mat nna shawng de n nga yu ai shara ni hta ပည သ ႔စစ ni paw pru wa, amyu hpu nau shada myit machyi daw hka wa shangun ai lam ni byin lai wa sai. Shingrai shaning ladaw 4, 5 ning laman KIO a ntsa mungshawa ningmu ram ram shai wa ai hte mungshawa a makam madi shadaw lam mung yat yat hkrat yawm nna dap kata magam gun ni a ningmu myit marai hkam sha lam ni mung ram ram shai wa nga ai ten, 1967 ning, December shata hta Brig. Zau Tu woi awn ai GHQ de na hpyenhpung langai mi Pang Wa lam hku Miwa mung de lai shang wa sai. Dai hpung gaw Du Zahkung Ting Ying hte 1 st & 5 th Column na Du, Salang kau mi hpe mung woi mat wa sai. Shanhte ni kade nna ai January htum February 4 ya shani hta Nmai Hka rap nna bai nhtang du wa ma ai. Shanhte bai nhtang wa ai shaloi gaw M21, M22 sinat nnan Lau (300) hpai lai wa ma ai. Dai majaw, 1st, 5th Column na Du ni gaw sinat hpyi yu yang lau mi pyi n garan jaw da ai majaw, grai yawn myit n pyaw ai lam chye lu ai. Brig. Zau Tu gaw lai wa let Pang Wa kaw zuphpawng woi galaw nna, Miwa ni jaw dat ai Communism laika buk ni mung dai shara kaw yawng lahkawn kahkyin nat kau da ma ai. Dai hpyenhpung ni Pangwa kaw nna Mali Nmai Wa Lawng de bai lung wa ai shaloi, Du Zahkung Ting Ying hpe mung 5 th Column Commander aya dawm nna GHQ de woi mat wa masai. Nmai wa lawng de du wa ai shaloi gaw, Kongsi Zuphpawng galaw nna magam lit hprai, salang lata wa sai. Dai shaloi Du Zahkung Ting Ying mung magam dap shara ra kaw bungli kaba jaw la na myit mada nga ai raitim, shi hpe bungli kaba n jaw, Dap Jau Du bungli sha jaw ai majaw, myit n pyaw gaya pawt shalu let nanhte gaw du kaba, ngai gaw arai kaba (du-du kaba) nga tsun jahpyak da nhtawm, num la na ngu ahkang hpyi la nna, nta wa mat sai. Shi a nta Ngawq Chang Krung de du jang mi na shi dap manang ni hte hkrum la nhtawm, hpyenhpung yawng hpe shaga kahkyin la ai ning, March shata (15) ya shani gaw KIA gasadi run shaprai kau nhtawm Communist hpyen gale na matu gasadi (Gashaka nnan) bai hkam la (Hpare Pa Sikhpyuzin Mare lahta BP6 Pass lawu kaw kap ai masat shadaw hpe 2003 ning hta sharawt Jung da woi ai hpe mu lu ai. Dai hpang Hpare Hkyet BP6 lam hku Miwa Mung Da lung Pa Min Kawng maga de shang mat wa sai. 5 th Column ni Miwa mung de rawt wa na shaloi, 1st Column ni hpe mung anhte gaw rung shatut la na matu rawt saga ai. Nanhte 20 Hparat Panglai Journal

21 2018 Volume IV, No. VI Established manang ni grai shakut nga mu yaw, ngu T.0 Taik Bom ka dat ai laika hkyep lu la ai hte, manang ni pyi rawt sai anhte mung hkan rawt nang saga nga 1 st Column n-gun yawng 150 jan hpe Column Commander Du Layawk Zalum woi awn nna 1968 ning, March shata (28) ya shani Myawjawng Kanawq Kawng kawn Pangwa Lam hku Miwa mung Kodung mare na Masat (105) jarit sin dap de woi shang mat wa sai. I st & 5 th column ni hpa majaw kaga wuhpung de gale mat ai mahtai tam ga nga yang tsunna lam law law nga na re, laika ka ai wa hku na gaw 1968 ning, February shata Nka ga kaw hpawng ai zuphpawng hta GHQ War office a staff officer hku nna shang lawm ai salang langai tsun dan ai ga hpe gadun mi tang madun mayu ai. Ndai zuphpawng gaw GHQ (General Headquater) nnan hpaw la nhtawm rung magam gun masha ni Jingma Yang kaw nna Zi Chyanata mare de htawt nga ai ten dai mare hte nau n tsan ai Nlaw Nka ga kaw Cadre Wunkat kadun mi hpaw dat ai. Dai Wunkat hta 1 st & 5 th column hte Law Hkawng Ginwang daw de na du salang marai 30 jan shang lawm ma ai. Wunkat ngut bra wa na ten GHq de na Brigdier Zau Tu. Salang kaba Pungshwi Zau Seng, Salang kaba Maran Brang Seng, Salang kaba Lanyaw Zawng Hkra ni sa du nna zuphpawng woi galaw ma ai. (Du Zahkung Ting Ying gaw zuphpawng du maw mahka 2 ya jau nna a hkang wa mat ai. Du Layawk Ze Lum mung dai wunkat zuphpawng de n du lawm ai). Ndai lam hte seng nna salang wa tsun dan ai hta st column nnan hpaw wa ai ten mung masa ningmu rawtmalan mahkrun madup nau n nga ai hpa awn langai lahkawng a n gup kaw na atsawm n myit yu ai amyu sai ginhka ai ga manaw tsun pru wa ai majaw n pu tsang dap shawa n kau mi n chye na myit n pyaw shangun ai lam byin wa ai. 2. Nka ga na zuphpawng hta 1 st & 5 th column hte Law Hkawng Ginwang daw de na salang ni lawu na lawng lam 2 hpe tang shawn wa ma ai. (1) Law Hkawng Ginwang daw hpe Ginwang atsang masat ya na matu tang shawn ai. Raitim dai lam hpe n hkap la ya ai ( gumlau mat wa ai hpang 1968 August 28 ya shani she Masat 10 Dap Dung hte Law Hkawng Ginwang hpe hpaw masat dat ai.) (2) Jinghpaw Shanglawt Hpyen Dap ngu ai hpe mying galai na matu hpyi shawn ai. Shan hte tang shawn ai gaw Wunpawng ngu ai lachyum hpe la nna Tawng Zaw/ Tawng Byu htap htuk ai mying galai na ra sharawng ai. Nam Lap ngu jang Lahkru Laja Latsai hpun kawa lap yawng lam sai. Tawng Zaw/Tawng Byu nga jang Wunpawng a myu yawng hkyawm lawm sai ngu aja awa tang madun hpyi shawn ma ai. Raitim dai lam hpe mung nhkap la ya ai hta n ga Brig. Zau Tu htai sang lang dan ai hta mung masa myi n hpaw, ningmu gyip gyeng, tinggyeng shanang ai myit jasat re ngu ai ga manaw n sen hte gumshem ladat hku nna daru kau ai majaw Jahpwi, Law Hkawng, Nmai, Ngawchang krung de na hpu nau du salang ni grai yawn myit n pyaw nna kabun kahte let nhtang mat wa ai lam chye Hparat Panglai Journal 21

22 Established Volume IV, No. VI 2018 lu ai. Dai salang ni tinang ginra du ai hte kade n na yang gum lau mat wa sai. Wunpawng Mungdan Shanglawt magam gun kaw na sadi run gum lau mat wa sai 1 st & 5 th column hpyenhpung yan gaw Kodung du tim shada n hkrum shangun ai sha, shara kaga ga woi nga ai shata lahkawng jan ai hpang she (105) Dap kata kaw pawng kahkyin da nhtawm, Miwa Hpyen Dap hte CPB Ginjaw ni lit la nna Communist masa shata (6) ningpawt ninghpang hpyen hpaji shata (4) tup sharin hkam la shangun sai. Communist tara masa hpyen hpaji ni hpe sharin ya ngut wa mahka Myen mung Communist Pati Ginjaw (CPB) kaw nna yu reng uphkang ai npu CPB (101) မ က ပ င စစ ဒသ hpe 1968 ning October shata praw (2) ya shani (Miwa mung a (19) lang na shanglawt nhtoi masat poi ngut ai hpang shani) Beijing mare daju kaw nan Miwa Shadip Magam Salang ni hte hpaw masat shagrin dat ya sai. (1968 Oct. (1) ya hpe la nna 101 masat la na masa nga). Dai 101 Dap ပည သ ႔တပ မ တ hpe KIA kaw na gale wa ai hpyen n-gun (300) jan hte CPB Ginjaw na n-gun (50) jat nna hpaw dat sai re. Dap Up gaw Du Zahkung Ting Ying rai nna ဥ ထ န မ င - ဥ စ မ ဥ တ ရ န - င င ရ မ ni hpe dang san hpaw shabawn ya sai. Dap dung hpaw masat ya sai hte hpyen Training mung ngut sai re majaw, dai hpyenhpung hpe ra ai laknak machyu pala hpyen hking, malu masha ra mara CPB Ginjaw kaw nna htuk shale ya ngut ai hpang, 1969 ning, May shata (25) ya shani Hpimo hku tinang Mungdan de bai lai shang bang wa sai. Dai shani kaw na gaw Wunpawng Mungdan a sinpraw dingdung ginra rai nga ai Hpimo Kanghpang Htawgawq, Ngawq Chang Krung, Sawq Law, Mangkyi Jahpwi, Lawq Hkawng ginra ni hta CPB hte Myen Hpyen Dap ni gasat gala majan byin hpang wa sai. Shawng nnan gasat poi majan byin ai gaw 1969 ning, May shata (26) ya jahpawt Htangdung Balik Dap hpe CPB 101 ni gap zing la ai hpang May 27 ya jahpawt Hpyinlaw, dai hpang Hru Grang kaw Hk.L.Y (58) na Du Jangma La woi awn ai Myen hpyenhpung ni hte gasat ai majan ni rai sai. Majan byin hpang wa sai hte maren, dai hpang daw kaw nna ndai ginra hta majan wan gaw lani hte lani grung wa sai. Dai aten CPB 101 dap ni gaw dap nnan rai nna sinat laknak myit marai grung nga ai ten re majaw, kade nna laning mi jan rai yang shara law malawng gasat zing madu la lu sai. Gasat gala majen je nga ding yang rai let, 1971 ning, January praw hta ya na Pang Wa mare kaw 101 Dap Dung Daju hpe shara jahkrat dap Jung la lu sai ning shaning nnan kaw nna Kanpaiti kaw mung 101 Bn a shawng lam hpyen man daju hku nna dap Jung da lu sai. Dai hpang daw kaw nna manga ning daram 101 ginra majan laja lana n nga, loi simsa wa sai majaw, dap shagreng la, mungshawa hpe zinlum kahkyin gumdin uphkang masa ni woi jahkrat nga sai. Communist masa gaw Karai n nga ai masa re hte maren, Changmo Krung, Myawjawng, Langyang hkan nga ai Hkristan hpung masha ni hpe akyu gaw hpyi mai ai, raitim, nawku daw jau lamang kaba, makam masham poi shing-ra kaba, alu hta lahkawn ai lam ni n galaw na matu sadi jaw pat hkum ai lam ni loi li nga ai. Grai laja lana aten galu pat hkum shingdang lam gaw n nga ai. Dai zawn simsa nga ai ten shawng de 2, 3 lang gap malu dat dat re ai Htawgawq tai hpyen dap hpe 22 Hparat Panglai Journal

23 2018 Volume IV, No. VI Established mung 1978 ning, July shata hta tsep kawp gasat zing la lu sai majaw, dai shani kaw nna Changmo Hkung (Ngawq Chang Krung) ginra hta tai hpyen n nga mat sai. Dai ginra yawng CPB 101 dap a uphkang ginra tai mat sai. CBP 101 Dap nnan du shang wa ai ten KIA ni hku nna gaw hpunau shada hpyen masat majan manghkang kaba baw hkat n mai ai ngu tinang shawng n shut hkra sadi maja let nga ninglen n myit mada ai, 1971 ning hta Gawmaw ninghtawn Yawpap Post hpe sa gap ya ma ai. Dai hpang 1972 ning laman Wakau mare kaw kalang, Yaw Jaw mare kaw kalang, Ryaw Ngaw mare kaw kalang, 1973 ning Rawtmalan poi a hpang Hpa Maw Hka zup kaw Slg. Kb Lanam Gyung Zang hpung hpe Aimpost hkap gap ai kalang, 1974 ning Shangaw krung Hpukmao mare kaw D-3 na Du Sau Chang hpung ni hte kalang (Shata n htoi ni n lu sagawn) gasat poi ni byin lai wa sai. Dai hpang daw mung 3 ning daram du hkra shada ahtik ahtawk n hkrum n ra lam ni byin lai wa sai. Kaning re ai manghkang ni nga pru wa raitim, tinang amyusha hpunau chyaw ran shada hprai shai daw hka gasat hkat ai gaw n jaw n mai ai hta n-ga, lahkawng yan gasat kau ra ai tai hpyen rum ai hpunau dap yan re majaw, shada hpyen masat hkat, tinang amyu sai daw sai chyen shada gasat gala hpyen majan baw hkat gaw n mai ai lam lahkawng maga myit dum myit hkawn ai hte maren, 1976 ning KI0 maga Salang Maran Brang Seng Ningbaw Kaba galai ai hpang daw kaw na shada matut mahkai htingrat htingram la nna magam jinghku bai hku makyit sumri bai dun let n-gun pawng hpawm, hpyenman rau hpaw, ginrun majan masing kaba ni mung rau jawm galaw wa lu sai. Shawng nnan jawm pawng ai majan masing gaw, 1977 ning mangai ta rai n du yang Sadung Sai Law, Mangdawng, Shangaw, Wulawng Yang grup-yin gasat ai majan rai sai. Dai hpang 1979 ning, April shata kaw na hpang ai Wulawng Yang, Njang Yang, N greng Kawng, Mazup mayan gasat ai Kapyawn majan daju masing rai nna, 1985 ning Manmaw/ Shwigu Ginwang kata na Shweya Awng majan masing kaba hte hpang jahtum 1989 ning, November hte December shata hta (Nov. 19 ya Njang Yang gap) Njang Yang hte Sumnpra Bum mawdaw lam mayan Nsawp, Njip, Tayang gasat ai ginrun majan masing ni rai sai. Dai zawn KIO hte CPB 101 Bn a makyit mahkai kanawn mazum ai shaning (20) ning de lahkam wa ai hte Miwa mungdan Ginjaw de mung 1982 ning, September (12) ya shani kaw na Shadip Magam ningbaw ningla nnan Deng Xiaopin Dap Awn Daju magam lit la nna Gumsan magam tingnyang galai dung wa ai kaw na Maigan makyit mahkai mungsang masa hpe galai jashai kau dat ai hte 1985 ning a hpang daw Miwa Shadip Magam gaw Myen mung Communist (CPB) hpe garum madi shadaw ai lam mung yat yat shayawm dat sai. Shing-rai CPB Ginjaw mung yakhkak dut dang manghkang hkrum nga ai ten CPB Ginjaw na Myen amyusha Salang ni a ntsa kaga Ethnic amyusha salang ni hku n na kamhpa lam nau n nga wa ai hte ningmu n hkrum, myit masa shai hkat ninghpang pru wa sai. Dai ten Myen mung Shadip Magam a mung masa mung galai shai wa nna Amyusha rawtmalan hpung yawng hpe gap hkat jahkring nhtawm, Simsa lam hkap la nna, hpaw da ya ai mung masa chying hka (Road Map) hku shang wa let mung masa bawngban na matu saw shaga nga ai ten rai nga ai. Dai majaw, Myen mung Communist Hparat Panglai Journal 23

24 Established Volume IV, No. VI 2018 hpung kata lawm nga ai Ethnic amyusha wuhpung myitsu salang ni mung dai ten na Myen mung masa sat lawat hta hkan nhtawm, 1989 de du shang wa ai hte rau shawng nnan Kokang (MNDA) hpung ni, 1989 March shata (14) ya shani CPB kaw na garan pru nhtawm, Myen mung hpyen Shadip Magam (NWT) hte simsa lam la mat sai. Dai hpang kade nna yang Waq amyusha (UWSA) rawtmalan hpung, de a hpang Mailah (NDAA), Sam re ai ni mung matut manoi garan pru mat sai. Hpang jahtum Wunpawng mungdan a sinpraw dingdung de nga ai CPB 101 Kachin Dap ni sha ngam mat sai. Dai majaw, CPB 101 Dap ni mung 1989 ning December (5) ya shani (December 1, 15 ya ngu ka da ai ni mung nga ai hpe mu lu ai) NDA (K) mying galai nna NWT hpyen Shadip Magam hte simsa lam la mat sai ning, August shata (15) ya shani Yangon Mare Kaba 48 street နဂ န လမ သခင ထ န ရ nta kaw shangai dai daw dat ai. CPB Ginjaw (zing hkrum ai ten Pangsang) hpe mung 1989 April (14) ya shani Waq (UWSA) ni zing kau sai majaw, CPB Ginjaw Salang ni Pangwa, dai kawn Miwa mungdan Minglian Mare Kaba de hprawng shingbyi mat ai shani kaw na asak (49) ning jan kung kaba nga sai CPB mung boi bya mat wa sai. NDA shingteng shamying nna NWT hte gap hkat jahkring simsa lam la nga let mung masa bawngban ai lam matut manoi rai nga yang 2008 ning htum 2009 ning de du shang wa ai hte 2009 April (28) ya shani kaw na NWT Hpyen Shadip Magam wa gaw simsa lam la da ai rawtmalan hpung yawng hpe BGF jarit sin dap shing n rai Pitutsit gale hkrang galai na matu adan aleng tsun shadut wa sai. Gara rawt malan hpung raitim BGF shing n rai Pyitutsit gale nna mung masa hpung Pati hpaw, ra lata shingjawng poi shang nna mungdaw mungdan a uphkang ahkang aya hpe mungdan a mungbawng rapdaw လ တ တ kaw tang shawn bawngban jahkrup hpyi la mai ai ngu tsun ndau dat ai hte NDA mung kaning n chye di nna dai chying hka de shang mat sai. Dai majaw, NDA (K) gaw 2009 ning, Nov. (8) ya kaw nna Myen Hpyendap tek jum ai npu na BGF dap gale mat sai. NDA kaw nna BGF de gale wa ai shaloi, NDA ni NWT hpe tang madun ai jahpan hta masha n-gun (1,286) hte sinat laknak hpan hkum lau (1,150) tup tang da ai. (Nnan jahkrup ai shaloi gaw asak (50) ning n pu magam gun (500) sha tara shang hkap la ya na ngu ai rai tim hpang daw gara hku bai jahkrup la lu ai n chye) BGF gale mat ai hte dap hpaw shabawn lam hpe NDA kaw na gale wa ai BGF n'gun 300 Myen hpyendap kaw na n-gun 30 ( ) pawng gayau ai BGF Masat 1001 Dap Dung (Ganhkung),1002 Dap Dung (Luq Pyi) 1003 Dap Dung (Shingjai) ni hpe hpaw da nhtawm, asak kaba mat sai ni hte BGF de n kam hkan shang mat sai NDA magam gun 300 jan gaw pru hkring sa mat sai. Shawng de CPB 101 Dap Up, NDA ningbaw galaw lai wa sai Salang Zahkung Ting Ying mung Jahpwi Sawq Law Njang Yang မ ဆ နယ မ အမ သ လ တ တ တစ သ ပ ဂ လအမတ dinghkrai amat salang shang galaw mat ai gaw 2016 ning, June shata (24) ya shani du hkra galaw gunhpai lai wa nu ai. Ndai lam gaw dai ten na grup-yin mungmasa sat lawat hta hkan nna Wunpawng myusha ni kaw shang wa ai Communist Pati a hpang jahtum ginchyum wa ai labau kadun rai sai. 24 Hparat Panglai Journal

25 2018 Volume IV, No. VI Established ASIA PACIFIC ROUND TABLE MEETING (A Supportive Letter From APLFD Council Chairman) Hparat Panglai Reporter Malaysia Kuala Lumpur kawq, 2018 December 8-10 yaq ni htaq, Asia Pacific League for Freedom and Democracy Round Table Meeting zuphpawng galaw ai. Dr. JJ Lum Dau gaw zuphpawng htaq, Myanmar Chapter hku nna mungga shaga ai. Dai mungga hpe Hparat Panglai Journal Vol. IV, No. V, 2018 kawq, mu lu nga ai. Dai mungga hpe APLFD tingnyang-up wa grai madiq shadaw tawn ai hpe bai shakap shalawm bang tawn gaq ai. Hparat Panglai Journal 25

26 Established Volume IV, No. VI 2018 SAN / HTAI (Myihtoi Gamung) Hparat Panglai Reporter SAN (HPR) : Myhtoi gamung hte seng na naw tsun dan ya rit. (1) Du Kaba Zau Tu (2) Du Kaba Jumzang Lum Dau yan shayu ai myihtoi lam loi mi naw shaw tsun dan ya rit. HTAI (Slg. Hpauwung Bang Lun) : Ya ndai hku rai nga ai law Sara Kaba ngaisha wa e 1974 ning hta Du Kaba Zau Tu, Pungshwi Zau Seng yan, KIO kaw na chyawmtari yan Nmai Walawng kaw nna Pajau de yu hkrat wa ai. Pajau kaw, Du Kaba Zau Mai, Ningbaw Kaba Brang Seng, Du Kaba Tu Jai, Slg. Kb. Rara La Yudia de yu wa na rai yang, Du Kaba Zau Tu (Ningbaw Malai) gaw, Sinpraw hkran Miwa ga, Hkashang kaw na Nat Myihtoi Shang Dawn Wa ngu ai wa hpe Pajau de shaga la nna Myihtoi shayu ai. Myihtoi shayu ai shaloi, Myihtoi Shang Dawn Wa tsun ai gaw e shu ni sha ni e daini nanhte KIO kaw nyehka grai sung ai lawm mat sai. Hum ngu tsun ai. Shapre makai hpa rai mat manit dai. Shapre makai ngu ai gaw gade hkak na hku makai tim, shi gaw n hkak lu ai, raw e ra e sha anga nga ai. Ndai nat ni, ji ni a ga gaw grai masai ai, anhte Hkristan ni hte n bung ai. Nyehka grai sung ai ngu ai gaw, nanhte kaw nhtan shai ai, n kaja ai, masha hpyen, sumbu hpyen rawng mat sai ngu ai ga rai nga ai. Shan kata kaw na byet nga ai baw, nanhte kaw byet rawng sai, shapre makai rai mat manit dai nga tsun ai. Dai shaloi, Du Kaba ni Salang Kaba ni yawng myiman chyang mat ai. Hpa majaw chyang ma? Myen ni tsun ai အသ ထ က လ က (dinghku kata na byet) nat ni chye kau ya, Myihtoi Shang Dawn wa chye kau ya nna myit n pyaw let, yu mat wa ai. Dapba 4 th Du Kaba Zau Dan nga ai kaw bai du ai. Sambu Du ni a shara, Nahkying hpyendap kaw wa machyu nna OK Column ngu hkra di nna yu hkrat wa ai gaw, Yudia ga du mat wa ai. Yudia kaw nna bai lung wa na shaloi gaw, Miwa ga Hkashang kaw na Myihtoi Shang Dawn 1974 ning e, myihtoi htoi da ai shaloi na raw, rai byin wa nna hkrat sum ai gaw dani du hkra rai mat sai. Pajau kaw Myihtoi Shang Dawn wa myihtoi htoi ai hte ya daini Ginjaw Htunghking hte Laili Laika Magam Dap kaw nga nga ai Du Kaba Jumzang Lum Dau moi gaw Dapdung Lahkawng kaw manu mana shakut ai wa rai nga ai. Moi ning gaw Dapba 4 th a Tingnyang Up galaw ai, ya gaw Wa mung de Sumtsan Salang rapdaw hku sa dung nga ai. Ndai Du Kaba gaw 1966 ning e BKP ni hte nau ganawn yak, Myen gaw htu she htu, ru yak jamjau wa ai, sadi ga. Masha gaw nau yak jang, ajut htum jang, (Gwi mung nau adup yang, jut matsut ai jut htum jang, ahkyi ayai wa ai. Nhku ting maza wa ai, dai majaw Motse Tong a gamalai gaw, agwi hpe adup 26 Hparat Panglai Journal

27 2018 Volume IV, No. VI Established na rai yang, nhku kaw hkum adup; agwi hpe adup na rai jang, shinggan e adup u.) Dai re majaw anhte a Du Kaba mung, Mungji Tinghkan ngu ai dai kaw Du Kaba Zau Tu, Pungshwi wa (Ninggawn Amu Madu) yan zawn rai nna, ajut hpum mat nna myit htum mat wa sam ai. Akyu hpyi na malai, Nat Myihtoi bai shayu ai. Dai Myihtoi wa tsun ai mung, ya daini yu ga nga yang, teng nan teng taw nga ai. Gara hku teng a ta? Hum shu ni sha ni e ya ndai Myen-gung BKP ngu ai ndai ni mung, Hka Mut hka (Sakhkung hka) rap mat wa na ma ai. Ndai ni gaw Hkanggawng hpun she re gaw e, kaja kaba rai nna yu yang hkrit na nsan na kasha n hkai ai Hkanggawng hpun she re, hkum hkrit mu, hkum kashung mu, nanhte shu ni sha ni. Ndai Chyau Myen Magyi ka, Chyau Myen ala ndai ni gaw, hka mut ai zawn rai, hka hkanu yawng mat wa ai zawn rai nna yawng mat wa sai. Anhte Wunpawng Shanglawt Dap hpe gaw ning bai nga nga ai. E nanhte chyawm e gaw, ndai shanglawt dap ngu ai KIO/KIA gaw hparang ru hpa arai ndai hpe n mai shala ai, di sha kau tim bai prut wa, bai prut wa rai, hkram hkrai hkram, hkram hkrai hkram, nanhte gaw hparang hte bung ai. BKP ni zawn zawn Hkanggawng hpun hku n rai nga ai, nanhte gaw hparang re, Padang nyerung galu law nna Padang jinna pa pa rai nna, Uri Ugan goi ai kaw she anga na manit dai lu oi nga ai. Uri Ugan goi ai ngu gaw, ndai anhte a lamuga jarit nammaling hpe ngu ai rai nga ai. Myitkyina Myo kaw gaw Uri Ugan goi shangun tim, n goi ai. (Nat Myihtoi ga gaw, masai marai, matsat shabat nsen mahkuh ni mung, lawm lawm rai nga ai ; HPJ) Kawq-lakai re ai PUNGGA JA LI a prat ndai Nding Tawng Ra ( ည န ၾက ရ မ HLD) Shawng daw nah matut : ning hta gaw jawng gawk kaw 1964 na jawngma lahkawng sat kau hkrum ai. Dai majaw tsang 6 kaw na lahta de mahkra Myitkyina de dai aten na masat lahkawng jawng de htawt bang kau shangun ai. Lani mi na nhtoi hta munghpawm Myen Mung a Munghpawm nhtoi Mandalay kaw ang ai. Madun gawk kaw na masha ni Manghkring jawng de Lhao vo sumla dem na matu wa tam ai. Gawk shagu hkan rawt shangun nhtawm jahtum e Ja Li hpe lata la ma ai. Numsha kaw na gaw Lajai Ma Pri ang ai. Jawngma dai daram law ai kaw na Ja Li hpe lata la ai majaw shi hkrai shi loi tsawm ang ai ngu myit la nu ai. Dai sumla gaw laika buk a makawp rai nga ai. Ja Li a kashu kasha ni dai sumla mu yang mani ya nga ma ai. Manghkring, Nbawn lup, Dap Kawng, Shata nawku hpung hkan ginhtawng chyumjawng sharin hpawng nga yang, jawng Hparat Panglai Journal 27

28 Established Volume IV, No. VI 2018 de ahkang hpyi nna, hkan lawm hkawm ai. Grau nna Myen Mung Hkalup Hpung kaw na galaw ya ai Hkristan Dinghku sharin hpawng hpe Washawng, Tanghpre, Manghkring laning mi hta kalang galaw ai dinghku sharin hpawng hpe 3 ning lawm lai wa ai. Tawngngu kaw galaw ai Myen Mung ting na dinghku sharin hpawng hta sa lawm ai ning hta Myen Mung ting na sasana lu la ai 150 ning Jubali poi de Nbawnlup hkalup hpung na gumhphraw hkoi la nna, dinghku nhtoi ngu ai laika buk kasha ka shapraw nhtawm, hka wa ai ngam gumhpraw 60 hte Yangon de sa ai. Yangon de sa na lam hpe jahta ai shaloi, ya na camera sara La Htoi a kawa dinghku ninghtoi hpe htang dip ai kaw na chye la sai majaw, gumhpraw 50 jaw dat ai. Shi ngaihpe gumhpraw 50 hpa majaw jawq ai daini du hkra n myit hkawn lu ai. Dai ten hta Myitkyina, Yangon wa wa sa sa lap 45 sha re. Gumhpraw law sai majaw jawng lung manang rai nga ai Shanglawt de shang nna, Hkaq Garan Yang na Myen hpyen dap hpya ai shaloi hkrat sum ai Htingnu La hpe mung lam shabrai shaw nna, Yangon de woi sa ai. Yangon kaw na bai wa ai shaloi, Tasi Buda kaw du yang shaloi lam jadit ma mat ai. Lashio kaw na Dap Kawng de htawt lung wa ai Hpung-up sara Zau Bawm jan kaw nna, lap 9 hkoi la nna, Myitkyina de du lung wa sai. Ya sara yan lahkawng yan n nga mat sai. Ya n lu waq mat sai ning hta Sam Mung dingda Tawnggyi kaw galaw ai KBC EU kaw na KBY gale la ai hpawng hta mung sa lawm sai. Myitkyina ga de lung wa ai kaw na Ginwang Amu madu sara kaba Isak gaw buga hpung shagu de dai zahpawng a report hkan shana shangun ai. Raitimung dai zuphpawng kaw hpa bawq dawdan ai atsawm n chye ai majaw report n jaw ai sha, gabu gara shiga sha hkan hkaw hkawm sai. Washawng de du ai shaloi, ya Doctor Hkyen Naw gaw Insein English jawng kaw shawng shaning sa lung nna jawng dat ten hta ang ai. Dai shaloi shi tsun ai gaw, Hkau na a madi shadaw laika hta Tawnggyi na ramma report nga nna she rawng ai. Raitim daini nang tsun ai kaw dai report n lawm ai nga tsun ai. Ja Li mung shi hpa tsun ang ai n chye na ai ten re. Shabrang prat wai mat wa ai daw laman Chyumlaika hpaji sharin la lu ai ning, July shata praw 7 ya shani Sam Mung Kutkai Manlung ga na Nding Tawng Ra the dinghku shang sai ning na Tanghpre mare kaw galaw ai Myitkyina Ginwang kasa hpawng hta magam gun let shabrang prat hpe shawai la sai. Shaning 25 ning Hpung-up Sara galaw let 1989 kaw nna shanhpyi laika sawkgin bungli hpe mung, asak htum ten du hkra galaw nga ai re. Hpang nah lang bai matut na : HPJ 28 Hparat Panglai Journal

29 2018 Volume IV, No. VI Established SARA GABA HTOI MAN Galaw Shakut Nga Ai Bungli (Sakhkung Jinghpaw Nsen Wuisin Pinra Shiga) Sakhkung Nsen ( ) gaw ya 2002 ning kaw nna n-gun dat nna anhte a ra sharawng nga ai mung shawa masha ni rai rai, ramma ni rai rai, Sara Usa ni rai rai ndai ni hpe grau nna n-gun dat sanglang shachyam mat wa ai hku, rai nga ai. SAN AI : Sakhkung Nsen HTAI AI : Sara Kaba Htoi Man (Sara Kaba Htoi Man gaw shaning law law ning anhte Jinghpaw Wunpawng myusha ni a Ginru Ginsa Labau ni sawk sagawn lai wa ai Jinghpaw Salang langai mi re ai. Shi sawk ka tawn ai Manau Jaiwa ngu ai laika buk hta anhte Jinghpaw Wunpawng myusha ni a li nak ai labau htunghking ni matsing sumhting tawn nga ai.) SAN Sara Kaba hkam kaja nga ai kun? HTAI E hkam kaja nga ai. SAN Anhte Ramma ni gaw Sara Kaba hku nna Ramma ni hpe manu jahpu n hpyi ai sha, htunghking ningli hpaji ni grai htawn sharin ya nga ai nga na nna du sa wa ga ai. HTAI Rai sa, rai sa. SAN Ya, ning-rai nna anhte ramma ni hpe htunghking ningli hpaji ni sharin ya ai gaw, aten kade ram rai na mat wa sai kun? HTAI Dum sumrat jawm jahkrup sanglang dan re gaw ya aten shi hkun ning du mat wa sai. Raitim grau nna SAN Aten hpe galoi ten gara hku masat tawn nna sharin ya ai kun? Htai Aten gaw n masat ai. Ya ndai lapran chyawm gaw, ndai Mangshi ga na ramma ni sa sharin na nga ai majaw, laban mali ya shana 8:00-11:00 PM du hkra sharin ya nga ai. SAN Hpa baw ni sharin ya ai rai? HTAI Ya ndai ginru ginsa labau hta lai nna gaw, shanhte hpe madung hku na Manau Jaiwa, Hkungran Jaiwa, Majan Laka ga, Shangawn Ningtam ga, Ga ginsi shamying shaman ga re ni, bai nna Jahpraw jahtap ga ginsi ni hkumtsup ai hku na sharin ya ai hku re. Hparat Panglai Journal 29

30 Established Volume IV, No. VI 2018 SAN Ya Sara Kaba kaw sa na yu ai nga grai law ai. sharin la ai masha ni gaw, kaning ning re ni sa sharin la nga ma ai kun? Kadai ni hpe sharin ya nga nta? HTAI Ndai Ginru Ginsa hte labau htunghking ni hpe shawa masha ni, ramma ni, ginru ginsa labau dinglik ai laksan masha ni, Hpaji Usa ni, ra sharawng nga ai ramma ni rai rai, shawa masha rai rai, Sara Usa ni rai rai ni hpe n-gun dat nna sanglang shachyam mat wa ai hku re. SAN Sara Kaba ndai ram sharin hkaja ya mat wa ai hta laklai mat wa ai lam ni gaw nga ai kun? Mu mada ai kun? HTAI E grai nga ai, moi shanhte Manau Jaiwa kaw na ga ginsi a lachyum ni hpe n chye ai. Raitim ya ngai bai hkap tsun sanglang dan re shaloi gaw, ga ginsi ni mung grai chye la lu masai. Shamying shaman ga ni, Jahpraw jahtap ga ni, ya tsawmra chye mat wa ai hku re. Lai wa sai ten hta Ginru Ginsa labau hte htunghking Jaiwa ga ni tsun sanglang dan ai gaw, masha tsawmra law ai. Anhte a mungdan hta lai nna kaga mungdan rai nga ai, Munghpawm Myanmar mungdan, American, Japan, Thailand, English hkan na ni mung wa sharin ma ai hku re. Dai majaw ngai hkaw dan mat wa ai shaloi, law malawng gaw madat ngut nna e galoi mung n 30 Hparat Panglai Journal Dai majaw shanhte grai ra sharawng ai. Moi de gaw, myusha ni a ginru ginsa labau hpe law malawng chye ai gaw, Malihku majoi, Chyaihku Majoi, Hkranghku Majoi ndai ni a lam hpe sha, grau chye ma ai. Ndai a lahta daw na labau hpe atsawm sha rai nna azin ayang sakse sakgan hte hkrak rai nna sawk sagawn sanglang dan ai kadai n nga ai. Dai majaw, ngai gaw Malihku Majoi a lahta de anhte Miwa Gumsan mungdan kaw naw nga shanu nga ai ten na labau ni hpe hkai dan ai majaw law malawng gaw n na yu ai hpe sa na ai majaw grai ra sharawng ma ai hku re. SAN Sharin ya mat wa ai shaloi na yak-hkak dut dang ai lam ni hpe tsun dan rit? HTAI Tsawmra gaw nga ai. Langai mi gaw, ngai hkaw dan mayu ai daram n mai byin ai. Hpa majaw nga yang, madu sawk tawn ai ginru ginsa labau ni hpe mung, jawngma ni hpe zawn rai nna sharin ya lu ai lam n nga ai. Rai jang gaw, rau ai ni hpe sha, laning mi hta kalang, lahkawng lang, masum lang ram sha lu tsun dan ai rai nga ai. Hpung mi hpe kalang mi daw daw sha rai na lu tsun dan ai hku re. Gsd. Manau Jaiwa zawn re ai ni hpe gaw shata masum mali sharin ra ai. Raitim anhte gaw gadun ai hku, shi a ntsa lam lachyum hpa re ngu ai hku sha lu tsun dan ai. Kata na Manau Jaiwa a lachyum ahkyak ahkyak loili lu tsun dan ai, dai kaw na lai ai kaga chye ra ai lam ni, ga ginsi zawn re ni law law n lu tsun dan ai. Sharin wa ai kaw masha law law hpe sharin na shara ma n lu ai. Ndai labau sharin ai kaw anhte a ramma ni wa, loi mi grau yak ai. Gara hku law nga yang e, aga n chyena ai, mare kaba hkan nga kaba wa ai ramma ni gaw moi na ga dingsa n chye ai. Dai n chye ai majaw tsawmra na ai hku na sharin ya ra ai. Bai nna anhte myusha ni nga ginra n bung ai hta hkan nna aga n bung hkat ai hpu-nau ni mung law ai. Ndai zawn re ramma ni hpe sharin na matu ngai wa aga ma hkra n hkum lu ai re majaw, yawng chyena hkra tsun sanglang dan ai loi mi yak ai. SAN Rapdaw bungli hkring sa mat ai she re wa, kaga manang ni gaw tinang a nta hkan, kaga shara hkan e pyaw chyai hkawm rai nna pyaw nga ai ten ni du nga na masai. Rai yang Sara Kaba gaw hpa hpe myit lu nna ndai ram naw shakut hkaja nga ai rai? HTAI Rai nga ai, manang ni nkau mi gaw kashu woi chyai, manang ni hte jahta chyai rai, tangpyaw tam nna

31 2018 Volume IV, No. VI Established nga ai mung, grai law nga ma ai. Raitim ngai a tangpyaw gaw myu mi, bai rai nga ai. Hpa majaw i nga yang, ndai anhte a htunghking ni, hpaji, ginru ginsa ni hpe dingyang naw sawk sagawn dinglik ai ngu gaw, ya ndai kaba ai hku tsun ga nga yang amyu ngu langai mi grin nga na matu gaw, ngangkang ai ginrun ginsa labau hte htunghking ni nga ra ai. Ngang kang ai aga hte laili laika ni nga ra ai. Dai majaw dingyang ginru ginsa labau hte seng ai, htunghking hte seng ai, aga hpaji hte seng ai, makam masham htuinghking lam ni du hkra loi mi hkumtsup ai hku na sawk sagawn ai hku rai nga ai. Anhte amyusha ni grau nna anhte a sharem numgaw matut sa wa na ramma ni hpe tinang myu a ginru ginsa labau ni hpe atsawm sha, sharin da ya mayu ai hku rai nga ai. Grai chyeju kaba sai. Anhte a Jinghpaw Wunpawng htunghking ningli ni hpe hkaja kam ai masha ni grau nna law jat wa u ga. Sara Gaba Htoi Man zawn rai nna anhte ramma ni hpe sharin ya kam ai Sara Gaba ni hpe nachying wa chyeju dum ga ai. Bai nna lahput lagaw matut, gahpa galai rai ra nga ai anhte ramma ni mung, hkan san la na n lagawn ga. WUNPAWNG SHA NI A MAKYIT SUMRI MASUM 1. (Hkristan Hkalup Hpung hta, Marai 7 ) 2. (Wunpawng Amyusha ni hta, Amyu Bawsang Lakung 7 nga) Kudawng Seng Anhte Wunpawng amyusha ni gaw moi Jiwoi Jiwa ni ban hte ban Gumgun Gumhpai Jiwoi Jiwa ni hpe jaw jau nna nga pra mayat maya hkrat wa ai amyu ni rai nga ga ai. Jiwoi Jiwa ni a ban prat hta amyu rusai hku hkan nna Lahpai Du, Lahtaw Du, Maran Du, Nhkum Du, Tangbau Du nga nna Buga mi hta Du langai ( တ င တစ တ င ဇ ဘ တစ သ ) rai nna nga pra hkrat wa ma ai. Dai aten hta gaw amyusha ni a lapran myit hkrum kahkyin gumdin lam n nga, lamuga kashun hkat, sutgan kashun hkat nna shada sat hkat, nat hkat, majan gasat hkat nna nga pra hkrat wa ai lam chye lu ai. Mungmasa, hpyen masa, sut masa hpaji chye, ningmu nga ai, amyusha ni hpe woi awn chye ai ningbaw ningla rai n nga ai majaw Ninghtawn Ningngat kaw nna Mungdan de gaw la na ngu ai hpe rai n mu mada ma ai. AD 1837 ning kaw nna gaw Sinna Mungdan America kaw na Sasana Sara ni Wunpawng amyusha ni loili sha nga ai, Manmaw kaw du sa wa nna Hpanwa Ningsang Chyewa Ningchyang htani htana ahkrung nga ai hpan da madu, Yehowa Karai Kasang, Madu Yesu hpe kamsham ra ai lam hkaw tsun dan hpang wa masai ning jan du hkra Sasana Sara ni langai hpang langai du sa nna Karai mungga hkaw tsun dan ai sha n ga, hpaji hparat lam, hkamja sanseng lam, shinggyim ngasat ngasa lam ni sharin ya ai majaw Jiwoi Jiwa ni nkau mi Yehowa Karai Kasang hpe hkap la kamsham wa masai. Wunpawng amyusha ni a Makyit Sumri Masum ngu ai gaw, anhte amyusha Hparat Panglai Journal 31

32 Established Volume IV, No. VI 2018 ni myidi nahpang, karing karang prat kaw nna daini Mungdan ngu ai hpe madu lu ai amyu ni tai wa lu ai, dai mungdan hpe tawt lai shang kabye kashun dip up sha nga ai Maigan hpyen ni hpe gawt shapraw kau na matu rawtmalan ai magam bungli hta amyu rusai, nawku makam masham, htiunghking lam n ginhka ai sha myit hkrum kahkyin gumdin let jawm gunhpai shakut shaja sa wa lu ai madang de du wa shangun lu ai gaw lawu de na lam masum kaw nna npawt de gaw shangang la lu ai re ngu mu mada ai. 1. Hkristan Hkalup Hpung (KBC) hta marai (7) hkalup shawng hkam la ai lam. 2. KIO/KIA Rawmalan lam galaw hpang wa na rai yang hpushawng hpuba ningbaw ningla ni marai (7) Seven Star ngu ai shawng hpaw hpang ai lam. 3. KIO/KIA a Ninggawn Mungmasa lam yan hta Wunpawng amyusha ni amyu bawsang lakung (7) nga ai lam 32 Hparat Panglai Journal Nawku makam masham lam hku nna mung, mungmasa lam hku nna mung, shawng ningpawt gaw de hpang wa ai kaji kawoi, hpushawng hpuba ni marai (7) kaw nna hkrai hpang wa ai, Amyu bawsang hku nna mung lakung (7) masat nna kahkyin gumdin sa wa ai majaw lam shagu hta awngdang rawtjat ai maga de grau law ai. Dai majaw hti hkum masat (7) gaw Wunpawng amyusha ni a matu lam shagu hta rawtjat awngdang lam hpe jaw ya nga ai. 1. Hkristan Hkalup Hpung (KBC) Hta Marai (7) Shawng Hkalup Hkam Hkristan Hkalup Hpung Sasana hkrunlam hta Jiwoi Jiwa ni marai (7) hkalup shawng hkam la ai hte npawt hkridun gawde ya ai gaw, amyu langai rawtjat galu kaba wa na matu ahkyak dik rai nga ai, Laili Laika lu la ai a npawt madung re ai majaw mung, rai nga ai. Moi shawng daw hta anhte Wunpawng Kachin amyusha ni gaw Jinat hpe jaw jau nna myidi nahpang rai nga pra nga ai ten hta Sinna Mungdan rai nga ai America Mung na Sasana Sara Kaba ni langai hpang langai du sa nna Karai Kasang a wenyi mungga ni hpe hkaw tsun dan let ngasat ngasa hkamja sanseng lam ni hpe sharin ya ai. Karai Kasang a wenyi mungga nhtoi lu la wa ai amyu ni rai nga ai. Jiwoi Jiwa ni marai (7) hkalup rai n hkam la ai shawng daw hta anhte hpe wenyi myi shawng sa jahpaw ya ai Sasana Sara Kaba ni a lam kadun mi madi madun shalawm tawn ai. Shawng nnan Sara Kaba Eugenio Kin Caid gaw 1837 ning January shata 27 ya hta Mandalay Inwa kaw na rawt nna Hugawng ga de lung na matu maram masam hkrunlam hkawm wa ai. Kachin amyusha ni hte grai hkrum mayu, chye mayu nna lung wa ai February shata (9) ya hta Manmaw du sai. Dai ten hta na Jinghpaw ni a lam na lu ai shiga gaw grai gumshem ai ni rai ma ai ngu na ai da. Raitim shi a hkrunlam lapran e sagawn la lu ai, shi hkrum shaga nna chye la lu ai daram hpe shi a ka matsing buk hta ningnga ka da nga ai. (1). Kachin ngu ai ndai amyu ni gaw moi kaw nna sumla n naw ma ai. (2). Shanhte gaw Jinat jaw jau ma ai raitim, chyahtum chyalai Karai Kasang ngu ai nga ai hpe myit hkrang chyalu rai ma ai. (3) Ndai amyu ni kaw shanhpyi laika lu yu sai, raitim ju sha kau nna laika n lu mat ai labau lu ma ai. (4). Ndai amyu ni a hkum hkrang sat lawat ni hpe mu mada yang nachying myit hta hkra na zawn re kumla ni mu mada ai. (5). Shanhte gaw lawu ga na kayin ni hte grai bung ma ai nga nna ka matsing da ai. Sasana Ginjaw de mung shi hkawm sa ai lam report ka ai hte Kachin ni a lam aja awa ka shana ya sai.

33 2018 Volume IV, No. VI Established ning hta Bathein kaw hpawng ai Kayin Dinghku Sasana hpung zuphpawng kaw nna Kachin ni hpe wa tam sagawn maram masam chyelu na matu, Hpung Up Sara langai hte kaga kasa (2) hpe shangun dat ma ai. Kachin ni hte wa hkrum yu ai shaloi lawu ga na Kayin ni hte kaga ga rai nga ai hpe mu ai majaw bai yu mat wa ma ai da. Sara Kaba Rose Taylor hte Sara Kaba Cushing yang Jinghpaw Mung de lung na matu Mandalay kaw wa du nna English Asuya ni kaw ahkang wa hpyi yu yang ahkang n jaw ma ai da. Dai hpang 1868 ning hta Sara Kaba Rose Taylor Manmaw ga de bai du wa lu ai. Kachin ni hpe Sasana galaw ra sai lam Sasana Ginjaw de shana sai ning, November shata hta Sara Kaba Francis Manmaw ga de bai du lung wa ai. Rawng na nta n lu ai majaw shakum n rawng ai Jarawp e shata (2) nga nna Sasana amu galaw ai. Jinghpaw laika lu galaw hkra mung grai shakuta yu sai. Uropa amyu ni hte Myen amyu ni gaw Kachin ni hpe grai matse ai, zai ai amyu ni re nga tsun ma ai. Raitim Sara Kaba gaw ndai amyu ni myit jasat kaja ai temsi rai nga chye ai amyu ni rai ma ai ngu mu ai. Sara Kaba Josiah Cushing hte Kayin Sasana Sara Shwe Lin, Sara Bogale ni gaw 1876 ning December 22 ya hta Manmaw mare de bai du masai. Sara Kaba Cushing gaw Sara Shwe Lin, Sara Bogale yan hpe woi nna Salang Bawmung La hte rai Gauri Krung Bumwa, Mahtang mare hte kaga kahtawng law law hkan shang hkaw tsun dan lu sai. Du Salang law law hte mung hkrum shaga kau da lu ma ai. Sara Kaba Cushing gaw Myen laika hkum hte Jinghpaw laika gawlaw shakut yu sai. Sasana Ginjaw de mung aja awa tang madun laika ka dat sai ning hta Kayin Sasana Sara S peh ngu ai wa bai du jat ai. Sara Kaba Cushing hte Sara Shwe Lin, Sara Bogale ni Yangon de yu mat wa sai. Sara S Peh shi hkrai ngam nga mat ai, raitimung yak hkak jamjau lam law law a lapran 4 ning shakut shaja apnawng lai w asai ning May shata 5 ya shani Rhode Island Ginwang Providence mare hta hpawng ai ABM. Sasana zuphpawng kaba hta Kachin ni a matu san san Sasana galaw na lam myit hkrum dawdan shagrin la lu masai. Sasana galaw na matu apnawng Sara tam wa ai shaloi, Sara Kaba Albert J. Lyon hpe ma tam la sai. Sara Kaba Lyon hte Ma Ma gaw 1878 ning February shata 13 ya hta du sa sai. Sara Kaba Lyon gaw Manmaw ga du ai hpang nhtoi 30 ya ngu na March 15 ya shani hkali chyang ana hte Yesu hta yup pyaw wa sai. Dai aten hta Kayin Sasana Sara Koteh hte Sara Nay Tha yan mung wa apnawng lawm ma ai ning January 12 ya hta Sara Kaba William H.Roberts hte Ma Ma gaw Manmaw de bai du sa wa sai. Kayin ni kaw na mung kahtap apnawng ai Sara Shwe Gyaw, Sara Mawke yan lawm sa wa ma ai. Sara Roberts gaw Manmaw kaw Jinghpaw ga sharin la let shawng na Sara Kaba ni shakut da ai magam bungli ni hpe sawk sagawn nga ai. Dai aten hkan e Manmaw kaw Jinghpaw ni rai n nga ai. Bum ga hkan na sa ai ni mung Jarawp hkan sha naw chye yup ma ai. Sara Kaba Roberts yan du ai shata 9 daram rai mat wa ai shaloi Myen hte English ni a lapran masa lam loi shuk wa ai shaloi Sasana Ginjaw kaw nna gaw lawu ga de gan yen nga na shadut ma ai. Raitim Sara Kaba gaw Manmaw kaw n mai nga jang Bum ga de Jinghpaw ni kaw wa nga na nga tsun ai hte maren masa shuk wa tim bum ga de hkan kawan let Karai a mungga ni hkaw tsun hkawm ma ai. Sara Kaba hte Ma Hparat Panglai Journal 33

34 Established Volume IV, No. VI 2018 Ma gaw bum ga de shakut hkawm sa nga yang machyi makaw mung bai hkrum hpang wa sai ning March shata hta Sara Kaba Carpenter hte Ma Ma lung wa kawan ma ai. Kalang mi Gauri Krung de mungga hkaw tsun na matau lung wa yang, shanhpraw masha ni hpe n ju n taw nga ai masha nkau mi gaw Sara Kaba lai hkawm wa ai Nammawk Yang hkauna pa, Chyahkya tu kawng kaw damya hkap mya nna Sara Kaba a Gumra hte arung arai ni kashun la kau ya ai hkrum yu ai. Ma Ma gaw Yangon du ai hpang grau machyi sawng wa nna 1880 ning, August shata 6 ya shani Sumsing Mungdan de wundoi mat wa sai. Jinghpaw Wunpawng amyusha ni hta yawng a shawng e marai 7 hkalup hkam la ai lam. Wunpawng amyusha ni hpang de 1837 ning hta America Sasana Sara Kaba Kin Caid shawng du sa nna Karai Kasang a mungga nli gat hkai hpang sai. Dai hpang Sasana Sara Kaba, Ma Ma ni langai hpang langai du sa nna Sasasna matut galaw wa ai shaning 45 ning na yang she Yehowa Karai Kasang, Madu Yesu hpe hkap la kamsham ai Gauri Krung, Bumwa mare na Jiwoi Jiwa marai 7 hkalup hkam la ma ai. 34 Hparat Panglai Journal 1. Maran Bawmung La 2. Maran Bawmung La jan Nangzing Hkawn. 3. Maran Adan Yawng. 4. Maran Adan Yawng jan Lahpai Ja Tawng. 5. Nangzing Yung. 6. Nangzing Yung jan Lazum Kaw Lum. 7. Gawlu Htang Yawng ni rai ma ai. Ndai hpunau ni marai 7 gaw, Sara Kaba Roberts a lata hta Bumwa mare makau hku lwi yu wa ai Namawk hka e 1882 ning, March 19 ya shani hkalup hkam la masai rai. Wunpawng amyusha ni hpe Sasana galaw ai hta hpunau Kayin Sasana Sara ni mung American Sasana Sara ni hte rau shang lawm shakut shaja lai wa masai. Anhte Wunpawng amyusha ni myi hpaw na na, kunghpan rawtjat galu kaba wa lu ai gaw hkalup hpung ni hta rai yang anhte a kaji kawoi ni Karai Kasang hpe hkap la kamsham ai marai 7 hkalup hkam la ai kaw nna hpang wa ai re hpe mu chye lu nga ai. Sara Kaba Roberts gaw Manmaw kaw Sasana rudi wang htingra a matu Myen Hkawhkam kaw hpyi ya ai. Sasana rudi wang htingra lu ai hte byin mai ai hku dum nta gawgap nna laika sharin jawng hpaw ya sai. Shawng nnan na jawngma ni gaw; 1. Sara Labya Hkang Htan 2. Labang Ning Grawng 3. Damau Naw 4. Jiwa 5. Lazing Ning Grawng 6. Maran Tang 7. Maran Ja Yung 8. Nangzing Doi 9. Htang Kai 10. Labya Lu Kaba ni rai ma ai. Jawngma nkau mi hpe laika hpung sanit awng la nna Sara tai bungli lakmat awng la lu hkra n-gun jaw ya sai ning sanpoi kaba hta awng la nna Sara tai masat laika lu sai ni gaw; 1. Sara Lashi Naw 2. Sara Hpauwung Yaw 3. Sarama Labya Lu 4. Sarama Labya Kai 5. Sarama Nangzing Hka Jan ni rai ma ai. Ndai Sara, Sarama ni hpe Sasana amu galaw na hte hpaji myi woi jahpaw ya na matu ra ang ai shara ni de sha n-gun dat ai hte Sasana majen je ai lam woi shakut lai wa sai. Sara Kaba Dr. Ola Hanson Jinghpaw Laika Galaw Ya Ai Lam : American Sasana Ginjaw kaw nna shangun ya ai Sara Kaba Dr. Ola Han Son hte Ma Ma gaw 1890 ning December (22) ya shani Manmaw de du sa sai. Shi du sa ai hte shi myit makun tawn ai bungli madung gaw Laika byin hkra galaw na hte

35 2018 Volume IV, No. VI Established Chyumlaika hpe Jinghpaw ga hku gale ya na amu nan rai nga ai hpe myit dum let grai shakut hpang wa sai. Jinghpaw ni shaga ai ga hpe mung shara shagu na sawk hkaja sharin la ai. Shawng na Sara Kaba ni galaw hpang da ai Myen Laika hkum hte Jinghpaw Laika ka yu yang n manu ai, ga n brat ai, n pra ai da ning hta Sara Kaba Brown Son gaw Roma Laika kanu hte galaw yu ai laika kanu hpe mu sawk tam la nna ka shachyaw chyam yu yang grau manu ai hpe mu lu sai. Shawng nnan ga kanu ni hpe sawk shinggyin yu yang ga kanu (10000) daram hpe mu sawk tam la ai. Masha law malawng lang nga ai ga kanu ( ) daram hpe mu sawk tam la ai. Roma laika kanu hte galaw ai Jinghpaw laika kanu hta ga nsen ni hpe jahtuk lajang la lu wa sai. Jinghpaw laika ka lajang shapraw garum ai hta Sara Labya Hkang Htan grai garum lai wa sai. Sara Kaba Ola Han Son gaw Jinghpaw laika galaw ngut nna Manmaw jawng hta Jinghpaw myit-su Salang ni hpe ap ya ai shaloi, kabu gara hkap la let Karai Kasang a chyeju shakawn, akyu hpyi apnawng ai hta daini kaw nna gaw Jinghpaw Wunpawng amyusha ni laika lu ai amyu byin tai wa ai hte galu kaba zinghka ngapra chyechyang jat wa marit ga law ngu shaman majai dat jang du sa ai myit-su ni law law ja ja kabu gara garu jahtau dat ma ai da. Shingrai Jinghpaw hpaw mahpaw myi hpaw wa manu ga ngu ai hte Jinghpaw laika ngu mying shamying daidaw dat ma ai da. Ndai jinghpaw laika hpe hkap la ai gaw 1895 ning hta rai nga ai law. Jinghpaw Chyumlaika Gale Ya Ai Lam Sara Kaba Han Son gaw Jinghpaw ga ram ram chye wa sai hte chyumlaika gale na matu Jinghpaw ga htai chyumlaika (Dictionary) hpe shawng galaw ai. Buga langai hte langai shaga ai ga ni mung loili shai hkat ai majaw, Lana ga, Hpunggan ga, Lahkum ga ni hpe sharin hkaja la nna loi ai hte malang ai ga hku gale na myit jahkut sai. Sara Kaba Han Son hpe chyumlaika gale garum ai Sara ni gaw; Sara Damau Naw, Sara Lashi Naw, Sara Myitung Naw Tawng, Sara Lahpai Seng Li, Sara Labya De ni rai ma ai. Shawng nnan Gashaka Ningnan na chyum laika ni hpe gale wa ai shaloi Sara Damau Naw, Sara Lashi Naw, Sara Myitung Naw Tawng ni langai hpang langai garum lai wa masai. Dai hpang Sara Lahpai Seng Li gaw, shawng na ni galaw ai hta grai n ngut ai Gashaka Ningnan na shagun dat ai laika ni hpe Namhkam e ning laman ga gale ai hta garum lai wa sai. Hpang jahtum daw ning laman garum shakre ai gaw Sara Labya De rai nga ai. Sara Kaba Han Son hpang jahtum chyumlaika hpe tsepkawp gale shangut ai gaw, Namhkam Sasana wang e 1926 ning August shata (11) ya shani rai nga ai. Chyumlaika hpe gale ngut ai hpang 1927 ning e Manmaw kaw galaw ai Sasana 50 ning hpring Ja Jubeli poi hta chyumlaika ap ya ai lamang hpe galaw ma ai ning March shata (27) ya shani 7:00 Am hta Manmaw Ja Jubeli mandat kata kaw Jinghpaw Wunpawng Hkalup Hpung masha ni a man e Sara Kaba Ola Han Son gaw Chyoipra Ai Chyumlaika hpe Sara Damau Naw a lata hta Jinghpaw Wunpawng sha ni yawng a malai hkap la na matu ap ya sai. Karai Kasang a wenyi maungga ninghtoi lu la ai hpang kaw nna laika lu, Karai a mungga chyumlaika lu ai amyu ni tai wa lu saga ai. Ndai aten hta Mungkan Mungdan ni hta e, masha amyu baw yawng (12000) Hparat Panglai Journal 35

36 Established Volume IV, No. VI 2018 nga ai hta na anhte Wunpawng amyusha ni gaw Karai Kasang a chyoipra ai chyumlaika lu la ai amyu (481) hta jahpan shang ai amyu ni rai saga ai. Anhte Wunpawng amyusha ni a kata de Yehowa Karai Kasang a wenyi ninghtoi mungga shang wa ai gaw Kahtawlik nawku hpung, Englican nawku hpung, Hkalup hpung ni (3) hku madung nna rai nga ai. Ndai Hkristan nawku hpung (3) hku Karai Kasang gaw hpan madu, hkye la madu re ai lam hpe chyena hkap la kamsham ai kaw nna myi hpaw, na na kung hpan galu kaba wa ai, Karai a mungga hta myit hkrum kahkyin gumdin rawtjat ai amyu ni tai wa sai. 2. Wunpawng Amyusha Ni Hta Amyu Bawsang Lakung (7) Nga Anhte Wunpawng amyusha ni hta Nung, Rawang, Zaiwa, Maru, Lachik, Lisu, Jinghpaw nga nna amyu bawsang lakung (7) nga ai lam; 1969 ning hta Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung kaw nna ka ai Ninggawn Mungmasa lam yan Daw XIII. WUNPAWNG MUNGDAN SHANGLAWT HPUNG A MYIT JASAT LAM htihkum 4 hta amyu masha lam ngu ai gabaw kata kaw ka tawn ai hpe mu lu ai. Bai nna Wunpawng Mungdan Shanglawat Hpung A Lam Masan Daw VI. Mungdan masha amyu bawsang shagu hpe kahkyin gumdin ra ai lam htihkum 1. (a) Wunpawng amyusha ni hpe kahkyin gumdin lam a htihkum kaji (2) hta, Amyu lakung ni rai nga ai Nung, Rawang, Zaiwa, Maru, Lachik, Lisu, Jinghpaw nga nna nga shajang ai hta shada shagrit shanem hkat ai, lachyen lahka re ai, shada gawngba hkat ai, jahpoi jahpyak hkat ai lam ni n nga hkra woi awn na. Maren manu dan, maren madang tsawa ai chyurum sha ni re ai lam chye shangun na. Kachin nga nna amyusha langai mi hku maigan amyu ni e masat shamying tawn sai hte maren, Jinghpaw ga hku Wunpawng ngu ai shingteng amying hpe masha hkum shagu hkam la ai lam nga hkra Wunpawng amyu ngu ai mying gang nna kahkyin gumdin ra ai. Anhte shada lachyen lahka n ru n ra byin yang hpa lachyum n pru, akyu yawm ai lam sha nga ai hpe chye shangun ra ai nga nna ka da nga ai. Wunpawng Mungdan Shanglawt Shadip Magam kaw nna woi awn galaw nga ai mungmasa zuphpawng gawknu ni hta mung amyu bawsang lakung (7) a gawng malai masat masa hku nna Wunpawng Amyusha Dawnghkawn (7) hpe jung noi lang nga ai re ning hta Nung Lungmi amyusha myit-su salang nkau mi KIO Ginjaw Komiti Rapdaw de du sa nna Nung Lungmi amyusha langai hku masat la ya na lam sa tang madun ai lam nga yu sai. Wunpawng amyusha Wuhpung Wuhpawng kata laili laika hte htunghking hpung hkan gaw amyu lakung (6) hku lang nga ai hpe mu lu ai. Wunpawng Mungdan Shanglawt shadip magam gaw nnan rawtmalan hpang wa ai kaw nna amyusha bawsang (7) hku masat nna kahkyin gumdin lam galaw wa ai re. Daini na aten hta Wunpawng amyusha ni a myit hkrum kahkyin gumdin lam hpe dawhka zang ayai hkra galaw nga ai Myen tai hpyen ni gaw Wunpawng amyusha ni a lapran amyu lakung langai hte langai a lapran n hkrum n ra hkra jahte tam nna jahten sharun mayu nga ai. Anhte amyusha ni a lapran amyusha bawsang lakung masat ai lam loi li shai hkat nga ai majaw myit hkrum kahkyin gumdin lam hta ra ningra gawng kya nga ai hpe myit-su kanu kawa, hpu shawng hpuba, ni jawm 36 Hparat Panglai Journal

37 2018 Volume IV, No. VI Established myit yu nna Nung Lungmi amyu ni hpe amyu lakung langai hku masat la nhtawm, yawng amyu bawsang lakung (7) hku masat shagrin la ai rai yang, Wunpawng amyusha ni a lapran hta myit hkrum kahkyin gumdin lam grau ngang kang makai hkak wa lu na re ngu kamhpa myit mada ai. Daini na aten hta anhte Wunpawng amyusha ni hpaji chyechyang kunghpan, rawtjat galu kaba ai amyu ni tai wa lu ai lam hpe ginchyum hku wa yu yang Karai Kasang hpe shawng hkap la nna hkalup hkam la ai kaji kawoi ni marai (7), KIO Rawtmalan bungli hpe lit la woi hpaw hpang wa ai ningshawng hpung Sanit Majan (Seven Stars), Wunpawng amyusha ni hta amyu bawsang lakung (7) nga ai hpe lachyen lahka ai lam n nga hkra kahkyin gumdin la nna woi awn sa wa lu ai majaw lam shagu hta rawtjat, kunghpan galu kaba wa lu saga ai. Matut nna du wa na shawnglam hta Karai Kasang hpe ngang ngang kang kang kamsham nga let amyusha ni hpe dip kamyet tawn ai maigan hpyen a lata kaw na lawt pru wa lu hkra myit hkrum mang rum kahkyin gimdin shakut shaja sa wa ga law Laika ka sara ni mungdan jarit mayan kadeq ndeq hkajah Sumtang Nding Tawng Ra ( ည န ၾက ရ မ HLD) Miwa - Yunnan: 2018 ning September shata 28,29,30 ya laman Miwa Gumsan Mungdan kaw shanu nga ai Wunpawng Laili Laika Ningka Sara ni hte rau, Srkb. Maran Brang Di, Dkb. John Awng, Srn. Nding Tawng Ra ni hpe mung saw shaga ai majaw, Miwa hkran kaw nga ai wunpawngsha ni a mare kahtawng shara ni de hkaja hkrunlam hpe hkawm sa lu ga ai. Anhte masum hte rai yang, masha Num /La yawng marai 23 tup rai ga ai. 28/9/2018 ya shani ka- ang Htai Hpyin mare kaw hkrum la hkat nna, Sama Pungling Kahtawng de du hkawm saga ai.'' Bum Maling Shara'' ngu ai lachyum kaw na Bung Ling Kahtawng ngu lang mat wa ai re hpe chye lu ai. Mare masha htinggaw 75 rai nna, masha yawng 302 nga ai lam hpe chye la lu ai. Makam Masham gaw moi na nawku htung (Nat Jawq ) lang ma ai. Dinghku num nkau mi Hkristan hpung masha lawm ma ai. Nta kaw hkrum nna nawku hpawng ai lam ni galaw ai hpe chye lu ai. Grai yakhkak ai htinggaw 28 hpe gaw Miwa Shadip Magam kawn htinggaw mi hpe Yuan Mun Mali 40,000/ hte madi shadaw ya ai lam mung, chye lu ai. Htunghking lam hpe gaw ra sharawng ai lam mu lu ai. Shana shat hpe Lauban Nhkum Hparat Panglai Journal 37

38 Established Volume IV, No. VI 2018 Wa hkau Tu a shat seng kaw sha la nna, Sama Mare na manam jarawp langai kaw wa manam yup la sai. 29/9/2018 jahpawt manap lu sha sha ngut nna, Sama Mare kaw nga ai moi na labau shang hpun langai hte sha, galaw da ai nta hpe sa yu hkaja mu la lu ga ai. Sama kaw na Ga Du de bai matut hkawm nna, Ga Du kaw shani shat sha la ga ai. Sama hte Ga Du lam hkawm lai wa ai ten, pyaw ngawn la ai anhte Wunpawng sha ni a shingra tsawm hpa, namsi namsaw, nampu nampan ni hpe mung, mu la lu nga ai. Ga Du kaw na Wunpawng shat seng kaw, grai mu mai namchyim rawng la ai Wunpawng simai ni hte sha la nna Maru Kaji (Ngaq Htung) ngu ai kahtawng nhkap krung sinwa sung la ai shara ni hpe laidi nna hkawm sa du ai shaloi, modo lam ngang ngang wawq da ya ai majaw, hkawm sa matut mahkai loi hkra galaw da ya ai Miwa Mungdan Shadip Magam hpe shakawn ai. Maru Kaji ngu ai kahtawng kaw na Maru Kaba kahtwang de bai wa du lu saga ai. Ndai kahtawng lahkawng yan gaw mare masha ni hpe hkai rem na mahkrun hpaw da ya nna, Shadip Magam wa bai mari la ai hku nna, hkai rem sha ai bungli galaw nga ai hpe mu lu ai. Ma kaji ni a hpaji lam hte seng nna gaw, jawng lung ram sai kaw na Ga Du de sa tawn nna, jawng kaw mahtang ma ni hpe lit la nna, woi ya ai masing re hpe chye lu ai. Kanu Kawa dum nta kaw gaw jawng lung ten rai n du ai laman, rau nga lu ai hpe chye lu ai. Mare kata laika sharin jawng, Ma woi ginra ni nnga shi nga ai. Maru kahtawng lahkawng hpe hkaja ngut nna, Ga Du Nhkre( Sumhkre) kahtawng de bai du ga ai. Nhkre kahtawng gaw, moi na Wunpawng htunghking nta rawq re ai hku sha-ngu hpe prat dep ai plastic hte galaw nna, nta shagu ngang ai hku galup da ai hpe mu lu ai. Nawku Makam Masham lam mung, moi na makam hpe yawng naw lang nga ma ai. Dai kahtawng kaw num wa dinghku shang ai ni yawng gaw, moi na nawku htung sha, hkan ra ai lam hpe chye lu ai. Mare hpe shatsawm na matu mare masha ni yawng myit hkrum let, bungli jawm galaw nga ai hpe mung, sa mu lu ga ai. Nhkre kahtawng hpe hkaja ngut nna, grai pyaw la ai Hkai Bang Yang Hka Nawng de, bai rawt at wa saga ai. Ga Du kaw na Yin Jang de lung wa ai lam a lahkra maga de grai pyaw len na zawn, lammaw hpe waw da ai hku hkan hkrat wa yang loi hkring mi rai jang dai Hkai Bang Yang Hka Nawng de du sai. Mungkan na, myit ru myit tsang, myi hkri litli lam ni pu ba lam ni yawng hte hkoi mat ai zawn, hkam sha lu saga ai. Hka Nawng a makau kaw grai hkik hkam madang tsaw ai manam htingnip kaba hpe mung galaw da nga ai. Anhte masha marai hkun jan gaw, dai htingnip gawk langai hta masha marai lahkawng hkawng shara la saga ai. Lu sha seng mung nga chyalu rai nga ai. Shana shat hpe dai lu sha seng kaw jawm sha la nna, loi mi hkring saq la nhtawm, shana na lamang 38 Hparat Panglai Journal

39 2018 Volume IV, No. VI Established gaw wan wut da nna, wanmang grup grup dung chyai let shana na yu ngwi lamang shangwi shapyaw lamang ni mung bai woi galaw ma ai. Dai lamang hta seng ang ai Ninghtawn kaw na Du ni mung sa du n-gun jaw la ai hpe mu lu ai. Grai ba let pu ba sai majaw manam jarawp kaw simsa let yup hkring sa la lu saga ai. 30/9/2018 Hkai Bang Yang Hka Nawng kaw manap shat lusha sha ngut nna gaw, Mung Yaw ngu ai bum ga kahtawng kaba langai de bai matu hkawm saga ai. Kahtawng du mahka na lam makau shat seng kaw shani shat sha la sai. Dai hpang, Mung Yaw ngu ai kahtawng de du saga ai. Ndai mare masha ni hpe htinggaw mi, Miwa Yuan Sen 2 hpra jaw nna nta gap shangun ai lam, chye lu ai. Wutdek nta lahkawng htap re ai nta ni hpe galaw rawng nga ma ai. Ndai mare masha ni a bungli madung gaw Dumsu rem, Latung rem, Latung shat hkai, Kumshu yi ni hpe galaw ai lam mu lu ai. Mung Yaw Kahtawng hpe hkaja ngut nna gaw, Mang Shi Mare kaba de bai, gale wa saga ai. Shana shat jawm sha la nna, tinang shara de bra wa saga ai. Anhte manam ni hpe gaw, Hotel manam jarawp kaw shara jahkrat ya rai, a- ngwi apyaw yup hkring sa la lu saga ai. 1/10/2018 ya shani Laiza de bai wa saga ai. Ndai hkaja hkrunlam a majaw anhte amyusha ni nga shanu ai buga ni hpe mu la lu ai hte, Mungdan kaga ga kaw nga pra shajang tim, htunghking laili laika lam hta ndai zawn kahkyin gumdin hkrum zup lu ai hpe kabu ai. Manu dan ai lam re ngu hkam la nngai. Myen - Kachin: HLD (Htunghking hte Laili Laika Magam Dap) Lit Hkam Slgkb. Chyana Zau Awn kawn De Hong Ningka Sara ni hkaja hkawm du na lam hpe tsun dan nna, masing woi jasat sai. N/T Lit Hkam Srkb. M. Brang Di hte gaw, dantawk matut mahkai nga ai lam hpe NB/Malai hpe mung tang madun nna, galaw sa wa ai lam rai nga ai. 14/12/2018 De Hong Laika Ningka Sara ni gaw, manap jau Mang Shi kaw na Laiza de yu wa sai lam shana sai majaw Sama hku nna Lai Sin kaw hkrum hkat na matu, jahkrup da sai hte maren, modo mali hte Laiza kaw na Lai Sin de rawt saga ai. Lai Sin Bum du nna, matut dat yu yang gaw, Sama hku lai na bai n rai mat ai majaw, Pa Jau Hka Madim Lit Hkam Dkb. Kareng La Tawng nta masha ni shadu da ai shani shat shang sha la nna, Laiza de bai nhtang yu wa saga Hparat Panglai Journal 39

40 Established Volume IV, No. VI 2018 ai. Shana de Myen Mung Hkying 3:30 PM hta she De Hong manam ni hte Laiza kaw hkrum la lu sai. Lu ai aten hpe jai lang ai hku nna, Hpyen Yen Dabang Hpun Lum Yang hte, Je Yang, Alen Bum Lahta Tsang Jawng ndai shara masum kaw woi du hkaja hkawm lu saga ai. De Hong Laika Ningka sara ni yawng marai 9 ( Num 5+ La 4 ) rai ma ai. Shana shat hpe SMJH rapdawq kaw, Hkristmas lu sha hpawng hta N/B Malai shaga dat ai hte maren, manam ni hpe woi sha let salang ni mung hkrum shachyen la lu sai. Shana lu sha hpe sha ngut nna, Shin Li manam htingnip kaw shara jahkrat nna, hkalum la lu sai. 15/12/2018 Malap lu sha hpe 7:30 AM hta, jawm sha la nna, Lai Sin Bum de bai hkawm sa hkaja lu saga ai. Pa Jau Hka madim kaw shani shat woi sha nna, Shait Yang Hpyen Yen Dabang ni hpe woi yu ga ai. Bumrum Bum shawnglam post kaw mung, shang du da nna, shawnglam myu tsaw ninghkring ni hte myu a matu kaning rai jamjau hkam let, ap nawng nga ai namchyim ni hpe hkaja la lu saga ai. Matut nna, share shagan post kaw mung shang du da nna, Mungdan a matu asak ap nawng let tinang a ginra hpe makawp maga gasat jeq la mat wa ai share shagan ni a lupding lupwa kaw mung sa du gawan hkungga jaw da lu saga ai. jahpawt Laisin lung wa let du shabyin shalat jawng kaw mung shang du hka ja la lu sai.ningtau jawng up kawn du jawng a lam chye mai ai ni hpe tsun sang lang dan ai munng hkam la lu ga ai. Shana 6:30 PM-9:00 PM hta shana shat hpe daw jaw let Miwa Gumsan Mungdan kaw nga ai laika ka ningka sara ni hte, buga na laili laika htunghking lam hpe myit lawm ai du salang nakau mi hkrum jahta ai lamang hpe mung HLD Lit Hkam Slkb. Chyana Zau Awn wa woi awn let jawm galw lu saga ai. 16/12/2018 jahpawt manap lu sha hpe sha la nna, 8:30 am hta Mai Ja Yang maga de bai hkawm sa saga ai. Hkrunlam na hpyen yen dabang ni hte shim lam la ai myu tsaw hpyen la ni a post hkan mung, hkrum shaga hka ja ai lam nin galaw lu saga ai. Mai Ja Yang lam galaw nga ai a ten re majaw sha nkau mi hta ga htu ganawng ai hpe lar lah nna, myit galu hte grai pyaw let hkawm sa lu saga ai. Shat nbaw mari makai hpai ai hpe sha, kantsi lang nna Mai Ja Yang du hkra yu hkrat wa nna, shana maga 3:30 PM hta she, Mai Ja Yang lusha seng kaw grai mu htuk ai hku shat jawm sha saga ai. Shat sha ngut nna,mai Ja Yang Myusha Dakkasu jawng ni sa du gawan lu saga ai. Miwa Mungh Shadip Magam bungli galaw ai ni law malawng rai nga ai majaw hpang jahpawt bungli shang lu hkra wa ra ai ni rai nna, Miwa hkran de htaw sa shalai na modo ni hpe htet da sai majaw, De Hong Ningka Sara ni hte dai 40 Hparat Panglai Journal

41 2018 Volume IV, No. VI Established shanaq de jang hka bra saga ai. Manam ni hpe shabawn shakram ngut ai hpang she, anhte madu bu ni gaw yup shara tam la nna, hkring saq saga ai. 17/12/2018 jahpawt Htoi Ningshawng, ILAS Jawng ni de sa du da nna, shani ka- ang 12:30 PM hta Mai Ja Yang na bai nhtang wa saga ai. Lam galaw ai ni hpe shara mali daram hkying hkum hku la la nna, lai wa lu sai. Shana hkying 7:30-8:00 PM hta she Laiza bai du wa lu saga ai. Mai Ja Yang de sa lawm ai ni gaw, Srkb. M. Brang Di, Sara K.Tu J, Srn. Nding. Tawng Ra, Sd, JM. Brang San Nan, Bauhke Naw Awn ni rai nga ai. Ndai zawn mungdan kaga kaw nga ai myu Wunpawng masha ni tinang a laili laika htunghking lam hpe rau jawm galw lu ai lam gaw, manu dan akyu rawng ai lam rai ai ngu hkam la let, De Hong Laili Laika Ningka Sara ni hte hkaja hkawm sa ai lam hpe kadun ai hku, tang dan ai lam rai liq ai. Myen Hpyen A Majaw Hkamsha Ai Dwi Gumgai A Tsin-Yam (Ngwipyaw Simsa Lam Jaw Ya Lu Ai Karai) Sam Zet (Jeyang IDPs) Oh hpyen hprawng hprawng nga yang she, myit n dik dik ai lam langai mi bai du pru wa ai nye a kasha, asak (16) ning kaw nna myu a matu, mungdan a matu, myu tsaw hpyela la mat wa ai. Asak (36) ning du ai hte n hkru n kaja ai Myen hpyen ni laba htim gasat wa ai majaw, n ja n hpra myu a matu, mungdan a matu asak apnawng mat wa ai. Ngai kanu si mat na zawn nga, hkamsha mat wa ai hte mana bu hkawm mat wa na zawn nga, mana zawn zawn rai nna nta chyinghka lam kaw mau mahka dung taw nga yang, manang jan langai mi ngai kaw sa chyai na nga, sa wa ai. Ngai gaw manang jan yu yang, yu hkrit si na zawn rai sam ai. Dung pyi n dung ai, bai nhtang mat wa nhtawm, muk htuk (2) wa mari la nna ngai kaw bai sa wa ai. Manang jan hpe shalan shabran na matu, shi mung shi a kraw kata hta hkamsha yu ai majaw, grai myit pyaw Hparat Panglai Journal 41

42 Established Volume IV, No. VI 2018 ai nsam madun let, e Ning hpa wa galaw nga nta nang kaw chyai sa wa nga nngai le nga nna shang wa ai hte, shang wa rit, shang chyai rit ngu nna htan dat nngai. Manang jan la sa wa ai muk hpe an lahkawng a ka-ang e tawn nna muk sha chyai ga ngu tsun timung kadai mung n hta sha rai, manang jan gaw ning e muk sha ga le, muk n sha ra ai i? nga. Ngai gaw, she sha le e, sha ga, sha ga ngu tsun let ning e ngai kasha a matu hpa baw wa naw shadu jaw ra na kun i? ngu tsun dat jang, manang jan mung hkrap let, Ning e na kasha pyi n nga mat sayang me, hpa wa mi shadu jaw ra sana law e, ndai muk sha nna shalan shabran la u nga tsun dat ai shaloi she, amyit bai hprang wa li ai. Manang jan mung, ngai ndum shami myit pripram mawla nga rai nga ai hpe sa yu mau nna, sa shalan n-gun jaw kyu hpyi da ya nna shi nta de bai wa sai. Jan mung du mat wa sai. Hka sa ja ai ni mung grai law nna sa wa jang she, Oh ngai mung shat shadu ra sai wa, nye a kashu jawng de na wa ten du wa sai, ngu myit dum let shat shamai shadu ai gaw shamai kaw jum mung n bang ai shadu tawn da ai gaw, kashu shat wa sha ai shaloi, dwi shamai jum mung n mu ai wa, jum mung n bang sam ai. Jum bang ai zawn n nga ai. Raitimung kashu n mu tim yau sai nga akatsi sha, jum jat nna sha kau nu ai. Tsadan Myen hpyen a majaw si na zawn nga hkamsha ai tsin-yam gaw ma yan nau lahkawng mungdan a matu naw shakut nga ai. Ma yan nau hpe mung hpyenla n la shangun sana nta de wa mat nu, hpyenla hkum la nga sa ngu nna tsun la kau na matu kawa hpe mung, tsun kau ni ai. Karai Kasnag mung, kawa an kyu hpyi ai n na ya sam sai, yubak mara a majaw rai kun? mungdan a majaw rai kun? Karai Kasang mungga chyumlaika hta Karai Kasang wa e nang hpa rai ngai hpe kau da nga nta? ngai hpyi jahtau ai ga gaw ngai hpe karum na wa hte tsan nga ai. Karai Kasang wa e ngai shani e nang hpe hpyi jahtau nga timung nang n htan ya ndai. Nye a myit hta chyoipra ai wenyi du ai hte Karai Kasang gaw anhte a lapran e shang nna htingram ya ai lam galaw nga ai. Anhte gaw gawngkya ai raitim, shi anhte hpe kabai da ai n rai nga ai hpe ngai myit dum dat ai majaw myit n-gun awai la lu ai. Roma 10:9 hta Yesu gaw madu rai nga ai nga nna n-gup aga hte tsun kara nga nna Karai Kasang gaw si mat ai ni kaw na shi hpe hkrung sharawt la ai hpe na a myit masin hta kamsham nga u ga gaw, nang hkyehkrang la ai hkrum lu na rai nga ai. Dai nga ai chyumlaika hpe myit dum let, n-gun awai la lu ai. Oh Yehowa jaw da ai lamuga htingbut htingra dum nta hten za mat ai n ra sharawng ai. Dai hpe bai gawgap sa wa ra nga ai hpe myit dum shangun nga ai. Dai majaw ngai zawn zawn rai hkrap ngu hkrap ngoi myit n ngwi n pyaw, n ji n mu hkamsha nga ai myu Wunpawng sha ni a ntsa e, Hpanwa Karai gaw, daini anhte Wunpawng sha ni hpe, Karai a myu shatai la nna jailang ai a majaw, anhte a Ningbaw Ningla ni Karai Kasang hpe kamhpa let galaw sa wa ai lam hta sakse law law anhte mu lu nga ga ai. Dai majaw kabu gara lam, ngwipyaw simsa lam jaw ya lu ai, Madu Karai Kasang hpe kamhpa let myu a matu mungdan a matu shakut apnawng sa wa ga law. 42 Hparat Panglai Journal

43 2018 Volume IV, No. VI Established Du Mare Bugah Hkaqlup Hpung (50) Ning Hpring Ja Jubeli Galaw Labang Awng (Bum Shingnoi) Jinghpaw mungh, Myitkyina Mare Dajuq - Du Mare Bugah Hkaqlup Hpung aq shaning 50 ning hpring Ja Jubeli hteq dai jubeli masat nawkuq htingnu dingshawn shang hpawq hpawng hpe 2018, December 22 yaq shanih ka-ang eh, galaw maq ai. Akyu hpyih lamang hpe Tingnyang up - Rev. Paunkum Kam Shawng, Chyum Laika htih - Sara Lashi Hkawn San, Akyu hpyih - Rev. Lamyaw Hawng Hkawng, Shaman - Rev. Dumhpau Sam La ni woiawn galaw ai. Rev. Pausa Gam Hpang, Rev. Dr. Sabaw Sinwa Naw, Rev. Dumhpau Sam La ni hteq rau, mungdaw hkringmang dajuq Dr. Hkyet Awng ni pan-grang repdiq let, shaman majai agar tsun kungdawn nna hpawq dat ya maq ai. Ndai hpawng lamang hpe December 25 yaq du hkra, wuwu didi galaw wa masai. Shaning 50 ning hpring masat manau, yuq-ngwi shangwi shapyaw pinra lamang ni, Maduq Yesuq shangai shaprat wa ai hkrang madun ni hpe mung, alum alah galaw lu masai. Hpung masha marai 7000 (+) kabu gara chyeju shakawn shanglawm lu maq ai. 50 ning hpring Ja Jubeli hpawng, nawkuq htingnu dingshawn hpawng, Christmas hpawng ni hpe kabu gara awngdang ai hteq, galaw lah lu sai hpe mu na lu ai. Ndai gaw, Du Mare Bugah Hkaqlup Hpung ni aq rawt galu kaba maden singhka jat wa ai lamiq laman langai, rai nga sai. Hparat Panglai Journal 43

44 Established Volume IV, No. VI Hparat Panglai Journal

Microsoft Word - VAW Q&A _in Kachin_.doc

Microsoft Word - VAW Q&A _in Kachin_.doc Amyu shayi ni ntsa roi rip ai lam hte seng nna san san re ga san nkau mi Amyu shayi ni ntsa roi rip ai lam hte seng nna san san re ga san nkau mi San: :Nkau amyu shayi ni gaw laga ni hta grau nna laja

More information

Microsoft Word - Kachin translation

Microsoft Word - Kachin translation P.O Box 93, Mae Sot, Tak Province 63110, Thailand e.mail: info@aappb.org website: www.aappb.org ------------------------------------------------------------------------------------------------- I. BUNGLI

More information

myanmar0319kachin_reportcover_8.5x11_HIGHRES

myanmar0319kachin_reportcover_8.5x11_HIGHRES H U M A N RIGHTS W A T C H Ma Shawng Shangai Ya U, Ngut Jang Nang Hpe Anhte Dat Dat Na Miwa mung de dut sha hkrum ai Myen mungdan na Wunpawng shayi (num ningnan) ni. Ma Shawng Shangai Ya U, Ngut Jang Nang

More information

Wuhpung Gamung Shaprut Matsun Laika Buk

Wuhpung Gamung Shaprut Matsun Laika Buk Wuhpung Gamung Shaprut Matsun Laika Buk Wuhpung Gamung Shaprut Matsun Laika Buk Wuhpung matut ai lam hpe garum gahtau ya ai matsun jep shagrin ai wa: Joanne Lauterjung laika ka ai wa: Joanne Lauterjung,

More information

TINANG A DUM NTA HPE MARIT AI NI HKRAI RE Myen Mungdan Hpyen Majan Manghkang a Majaw, Tinang a Dum Nta Hpe Kau Da N-na Hpyen-yen yen Ra Nga

TINANG A DUM NTA HPE MARIT AI NI HKRAI RE Myen Mungdan Hpyen Majan Manghkang a Majaw, Tinang a Dum Nta Hpe Kau Da N-na Hpyen-yen yen Ra Nga TINANG A DUM NTA HPE MARIT AI NI HKRAI RE Myen Mungdan Hpyen Majan Manghkang a Majaw, Tinang a Dum Nta Hpe Kau Da N-na Hpyen-yen yen Ra Nga Shachyen Shaga N dai sumtang hpe Progressive Voice woi awn let,

More information

May, 2016 Established Volume II, No. II Amyusha Hpaji Masa Ningshawng Hpung No.5th dawqdan committee zuphpawng Mai Ja Yang College Hparat Pangla

May, 2016 Established Volume II, No. II Amyusha Hpaji Masa Ningshawng Hpung No.5th dawqdan committee zuphpawng Mai Ja Yang College Hparat Pangla May, 2016 Volume II, No. II Amyusha Hpaji Masa Ningshawng Hpung No.5th dawqdan committee zuphpawng Mai Ja Yang College Hparat Panglai Staff Reporter Kachin amyusha hpaji masa ningshawng hpung aq No.5th

More information

10 Ning Hkrunlam SHAMU SHAMAWT Matsing Ningting Jinghhpaw Wunpawng Bawngring Hpung [JBH] Ten Years Review Kachin Development Group (KDG)

10 Ning Hkrunlam SHAMU SHAMAWT Matsing Ningting Jinghhpaw Wunpawng Bawngring Hpung [JBH] Ten Years Review Kachin Development Group (KDG) 10 Ning Hkrunlam SHAMU SHAMAWT Matsing Ningting Jinghhpaw Wunpawng Bawngring Hpung [JBH] 2005-2015 Ten Years Review Kachin Development Group (KDG) MALAWM SHINGDU LABAU WUHPUNG A GAW DA AI HKRANG pages

More information

Protecting civilians in the Kachin borderlands, Myanmar: key threats and local responses Ashley South, December 2018 with Dr Nanzing Lu Awn Humanitari

Protecting civilians in the Kachin borderlands, Myanmar: key threats and local responses Ashley South, December 2018 with Dr Nanzing Lu Awn Humanitari Protecting civilians in the Kachin borderlands, Myanmar: key threats and local responses Ashley South, December 2018 with Dr Nanzing Lu Awn Humanitarian Practice Group, Overseas Development Institute The

More information

AMYU SHA GAW GAP LAM Wu n p a w n g Mungdan Shanglawt Amyu Shayi Hpung hpaw ai (40) ning hpring masat nhtoi hpawng hta Wunpawng Mungdan Shanglawt Kong

AMYU SHA GAW GAP LAM Wu n p a w n g Mungdan Shanglawt Amyu Shayi Hpung hpaw ai (40) ning hpring masat nhtoi hpawng hta Wunpawng Mungdan Shanglawt Kong AMYU SHA GAW GAP LAM Wu n p a w n g Mungdan Shanglawt Amyu Shayi Hpung hpaw ai (40) ning hpring masat nhtoi hpawng hta Wunpawng Mungdan Shanglawt Kongsi Ningbaw Malai, Du Daju Sumlut Gun Maw kaw nna amyu

More information

2018 Volume IV, No. IV Established Hparat Panglai Journal 1

2018 Volume IV, No. IV Established Hparat Panglai Journal 1 2018 Volume IV, No. IV Established 2015. 1 Established 2015. Volume IV, No. IV 2018 Advisers Dr. JJ Lum Dau (Ph.D, Shinawatra University, Bangkok) Wang Hkang Awng Editor-in-Chief B.D. Maran Managing Editor

More information

GA BAW

GA BAW TITLE: Ga Shaka Dingsa na Maumwi Shi Matsat ISBN: 978-1-927468-37-1 COPYRIGHT 2016 Dr. James Paul Humphries All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system

More information

2019 Volume V, No. IV Established Hparat Panglai Journal 1

2019 Volume V, No. IV Established Hparat Panglai Journal 1 2019 Volume V, No. IV Established 2015. Hparat Panglai Journal 1 Established 2015. Volume V, No. IV 2019 Advisers Dr. JJ Lum Dau (Ph.D, Shinawatra University, Bangkok) Wang Hkang Awng Editor-in-Chief B.D.

More information

2018 Volume IV, No. III Established Hparat Panglai Journal 1

2018 Volume IV, No. III Established Hparat Panglai Journal 1 2018 Volume IV, No. III Established 2015. 1 Established 2015. Volume IV, No. III 2018 Advisers Dr. JJ Lum Dau (Ph.D, Shinawatra University, Bangkok) Wang Hkang Awng Editor-in-Chief B.D. Maran Managing

More information

Established Volume III, No. I TAWK HPRUT DAWDAN LET SHADIK SHATUP SA GA JJ Lum Dau 26 February, 2017 Hkungga Kamhpa ai, Nu Wa Hpu Nau Ji Nb

Established Volume III, No. I TAWK HPRUT DAWDAN LET SHADIK SHATUP SA GA JJ Lum Dau 26 February, 2017 Hkungga Kamhpa ai, Nu Wa Hpu Nau Ji Nb 2017 Volume III, No. I TAWK HPRUT DAWDAN LET SHADIK SHATUP SA GA JJ Lum Dau 26 February, 2017 Hkungga Kamhpa ai, Nu Wa Hpu Nau Ji Nban ni yawng hpang de tang lajin dat nngai. Panglung myit hkrum lam gaw

More information

2019 Volume V, No. I Established Hparat Panglai Journal 1

2019 Volume V, No. I Established Hparat Panglai Journal 1 2019 Volume V, No. I Established 2015. 1 Established 2015. Volume V, No. I 2019 Advisers Dr. JJ Lum Dau (Ph.D, Shinawatra University, Bangkok) Wang Hkang Awng Editor-in-Chief B.D. Maran Managing Editor

More information

48 東華漢學 第20期 2014年12月 後 卿 由三軍將佐取代 此後 中大夫 極可能回歸原本職司 由 於重要性已然不再 故而此後便不見 中大夫 記載於 左傳 及 國 語 關鍵詞 左傳 中大夫 里克 丕鄭 卿

48 東華漢學 第20期 2014年12月 後 卿 由三軍將佐取代 此後 中大夫 極可能回歸原本職司 由 於重要性已然不再 故而此後便不見 中大夫 記載於 左傳 及 國 語 關鍵詞 左傳 中大夫 里克 丕鄭 卿 東華漢學 第 20 期 47-98 頁 東華大學中國語文學系 華文文學系 2014 年 12 月 春秋晉國 中大夫 考 黃聖松** 摘要 本文討論 左傳 國語 所載 中大夫 之含義及職司內容 認為 中大夫 不可與 上大夫 下大夫 排比 視為 大夫 等 第 左傳 所載 大夫 一詞前常冠以其他名詞 如 中軍大夫 上軍大夫 下軍大夫 七輿大夫 公族大夫 及 僕大 夫 筆者認為 冠諸 大夫 前名詞即是該大夫職司範圍

More information

南華大學數位論文

南華大學數位論文 南 華 大 學 ( 文 學 所 ) 碩 士 論 文 論 文 題 目 ( 陳 千 武 小 說 活 著 回 來 及 其 相 關 事 例 研 究 ) 論 文 題 目 (Chen Chien Wu Return Alive And Some Research About It) 研 究 生 : 朱 妍 淩 指 導 教 授 : 林 葉 連 中 華 民 國 一 0 一 年 6 月 8 日 陳 千 武 小 說

More information

Microsoft Word - 第四組心得.doc

Microsoft Word - 第四組心得.doc 徐 婉 真 這 四 天 的 綠 島 人 權 體 驗 營 令 我 印 象 深 刻, 尤 其 第 三 天 晚 上 吳 豪 人 教 授 的 那 堂 課, 他 讓 我 聽 到 不 同 於 以 往 的 正 義 之 聲 轉 型 正 義, 透 過 他 幽 默 熱 情 的 語 調 激 起 了 我 對 政 治 的 興 趣, 願 意 在 未 來 多 關 心 社 會 多 了 解 政 治 第 一 天 抵 達 綠 島 不 久,

More information

BIBLID 0254-4466(2002)20:1 pp. 277-307 20 1 91 6 1904 1920 20 1922 15 Phlip de Vargas Some Aspects of the Chinese Renaissance 1891-1962 1887-1936 Chinese * 277 278 20 1 Renaissance 1873-1929 1 2 3 1902

More information

1

1 行 政 院 國 家 科 學 委 員 會 獎 勵 人 文 與 社 會 科 學 領 域 博 士 候 選 人 撰 寫 博 士 論 文 成 果 報 告 八 0 年 代 後 台 灣 散 文 之 家 國 書 寫 研 究 核 定 編 號 :NSC 98-2420-H-006-003-DR 獎 勵 期 間 :98 年 08 月 01 日 至 99 年 07 月 31 日 執 行 單 位 : 國 立 成 功 大 學

More information

2007 3,, 1981 : :, :,,,, :,,, ( ) ;,, :, : :, :, 1984 : 1999,218 2

2007 3,, 1981 : :, :,,,, :,,, ( ) ;,, :, : :, :, 1984 : 1999,218 2 2007 9 17 3 China s Borderland History and Geography Studies Sep12007 Vol117 No13 :,1964 : 1, 100006,20 20 40,,,, 1938 1941 1946 1997 1995 1 2007 3,, 1981 : :, :,,,, :,,, ( ) ;,, :, : 1981 4 :, :, 1984

More information

摘 要 張 捷 明 是 台 灣 當 代 重 要 的 客 語 兒 童 文 學 作 家, 他 的 作 品 記 錄 著 客 家 人 的 思 想 文 化 與 觀 念, 也 曾 榮 獲 多 項 文 學 大 獎 的 肯 定, 對 台 灣 這 塊 土 地 上 的 客 家 人 有 著 深 厚 的 情 感 張 氏 於

摘 要 張 捷 明 是 台 灣 當 代 重 要 的 客 語 兒 童 文 學 作 家, 他 的 作 品 記 錄 著 客 家 人 的 思 想 文 化 與 觀 念, 也 曾 榮 獲 多 項 文 學 大 獎 的 肯 定, 對 台 灣 這 塊 土 地 上 的 客 家 人 有 著 深 厚 的 情 感 張 氏 於 玄 奘 大 學 中 國 語 文 學 系 碩 士 論 文 客 家 安 徒 生 張 捷 明 童 話 研 究 指 導 教 授 : 羅 宗 濤 博 士 研 究 生 : 黃 春 芳 撰 中 華 民 國 一 0 二 年 六 月 摘 要 張 捷 明 是 台 灣 當 代 重 要 的 客 語 兒 童 文 學 作 家, 他 的 作 品 記 錄 著 客 家 人 的 思 想 文 化 與 觀 念, 也 曾 榮 獲 多 項 文

More information

,, ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, :,, (1991 ) ; ( ),, :,, 1947,18 :,,71 :,,71,1991,332 81

,, ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, :,, (1991 ) ; ( ),, :,, 1947,18 :,,71 :,,71,1991,332 81 1933 1934,,,,,,,,,,, 1933 1934,, 1,,,,,, 1,, 80 ,, 1933 7,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, :,, (1991 ) ; ( 1996 2 ),, :,, 1947,18 :,,71 :,,71,1991,332 81 2003 5,,,,,,,,, ;,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, (1933 9 10 ),: 2,,

More information

BIBLID 0254-4466(2001)19:1 pp. 249-276 19 1 90 6 ** * ** 88 I 2000 8 249 250 19 1 251 1873-1929 1900 1 1902 1 35 1900 1960 7-12 252 19 1 2 3 2 1900 1902 3 2000 129-197 253 4 5 6 4 1902 1962 103 5 Joseph

More information

穨1-林聖欽.doc

穨1-林聖欽.doc 1 39 92 11 Geographical Research No. 39, November. 2003 * The historical geographical study of the Taiwanese christening culture: A case of Xuei-gia-liau, Xuei-gia Bau, Yan-Shui-Gang Ting in Japanese Rule

More information

00. - 0-000 0 10 0 00-0 0 11 12 13 14 15 b 16 17 18 19 0 - 20 0 0-0 0 21 22 H.Mead 0-0 - ( ) 23 ( ) 24 ( ) 25 ( ) 26 27 00 0 00 0 28 29 30 31 ( ) 0 0 32 ( ) 33 ( ) 34 ( ) 35 ( ) 36 ( ) ( ) Northrop F.S.C.

More information

/ `

/ ` 2017 3 31 128 May 2017 NO.3 100006 1937 7 7 29 K265.4 K31 E296.93 A 1009-3451 2017 03-0052-11 Opinions among Japanese Concerning July 7 Incident Xu Zhimin Institute of Modern History Chinese Academy of

More information

2005 4,,,,,,,,,,,,, (2001 ) ;() ( 1997 ) ; ( 1997 ) ; () (1996 ) ;,: ( 1995 ) ; (1995 ),,,, (J13) (J9) (J10), (J19) (J17) 58

2005 4,,,,,,,,,,,,, (2001 ) ;() ( 1997 ) ; ( 1997 ) ; () (1996 ) ;,: ( 1995 ) ; (1995 ),,,, (J13) (J9) (J10), (J19) (J17) 58 ,,,, 44 %,,,,,,,,,,,, 57 2005 4,,,,,,,,,,,,, (2001 ) ;() ( 1997 ) ; ( 1997 ) ; () (1996 ) ;,: ( 1995 ) ; (1995 ),,,, (J13) (J9) (J10), (J19) (J17) 58 ,,,,,,,,,,, 1945 11 5,, ( ) : ; 1945 11,,,,,:, 1987,802,

More information

硕 士 学 位 论 文 论 文 题 目 : 北 岛 诗 歌 创 作 的 双 重 困 境 专 业 名 称 : 中 国 现 当 代 文 学 研 究 方 向 : 中 国 新 诗 研 究 论 文 作 者 : 奚 荣 荣 指 导 老 师 : 姜 玉 琴 2014 年 12 月

硕 士 学 位 论 文 论 文 题 目 : 北 岛 诗 歌 创 作 的 双 重 困 境 专 业 名 称 : 中 国 现 当 代 文 学 研 究 方 向 : 中 国 新 诗 研 究 论 文 作 者 : 奚 荣 荣 指 导 老 师 : 姜 玉 琴 2014 年 12 月 硕 士 学 位 论 文 论 文 题 目 : 北 岛 诗 歌 创 作 的 双 重 困 境 专 业 名 称 : 中 国 现 当 代 文 学 研 究 方 向 : 中 国 新 诗 研 究 论 文 作 者 : 奚 荣 荣 指 导 老 师 : 姜 玉 琴 2014 年 12 月 致 谢 文 学 是 我 们 人 类 宝 贵 的 精 神 财 富 两 年 半 的 硕 士 学 习 让 我 进 一 步 接 近 文 学,

More information

03施琅「棄留臺灣議」探索.doc

03施琅「棄留臺灣議」探索.doc 38 93 43 59 43 44 1 2 1621 1645 1646 3 1647 1649 4 1 1996 12 121 2 1988 1 54---79 3 1990 2 39 4 1987 8 16 19 1649 27---28 45 1651 5 1656 1662 1664 1667 1668 6 1681 1683 7 13 1958 2 1651 2002 11 67 1961

More information

瑏瑡 B ~ 瑏瑡

瑏瑡 B ~ 瑏瑡 210093 1200 K928. 6 A 1005-605X 2014 04-0059- 10 The Taihu Lake Basin in the Regional History Study Jiangnan or West Zhejiang GAO Yi - fan FAN Jin - min History Department Nanjing University Nanjing 210093

More information

台 灣 人 權 學 刊 第 三 卷 第 三 期 他 還 接 受 教 育 部 的 委 託, 長 年 擔 任 中 央 層 級 的 人 權 教 育 輔 善 團 的 指 導 教 授, 至 今 已 有 多 年 我 雖 然 不 是 很 了 解 為 什 麼 他 可 以 一 邊 承 擔 教 育 部 賦 予 的 任

台 灣 人 權 學 刊 第 三 卷 第 三 期 他 還 接 受 教 育 部 的 委 託, 長 年 擔 任 中 央 層 級 的 人 權 教 育 輔 善 團 的 指 導 教 授, 至 今 已 有 多 年 我 雖 然 不 是 很 了 解 為 什 麼 他 可 以 一 邊 承 擔 教 育 部 賦 予 的 任 人權教育在台灣的推動及其進取之道 但昭偉 台北市立大學教育系教授 摘要 2016 年台灣的大選結果 素來對人權倡議有較多同情的民主進步黨取得政權 假如這曾提出以人權立國的政黨重新要來推動人權教育 並期許以人權政策和 國際社會接軌 他們在人權教育的推動上究竟應該採取什麼樣的作為才會最有 效 在這篇論文中 本文作者先交待從 2000 年到 2015 年當中兩個執政黨在人 權教育上的作為 在交待過程中 作者從教育理論和實踐工作者的觀點來評述

More information

2009.05

2009.05 2009 05 2009.05 2009.05 璆 2009.05 1 亿 平 方 米 6 万 套 10 名 20 亿 元 5 个 月 30 万 亿 60 万 平 方 米 Data 围 观 CCDI 公 司 内 刊 企 业 版 P08 围 观 CCDI 管 理 学 上 有 句 名 言 : 做 正 确 的 事, 比 正 确 地 做 事 更 重 要 方 向 的 对 错 于 大 局 的 意 义 而 言,

More information

3 Why would Chen risk ending the recent dance of détente between Taipei and Beijing a dance he has helped choreograph? Political analysts say Chen in

3 Why would Chen risk ending the recent dance of détente between Taipei and Beijing a dance he has helped choreograph? Political analysts say Chen in ) 1 8 3 http://www.president.gov.tw/php-bin/shownews.php4. 2. 2002 8 3 2002 7 21 91 7 22 20027 29 7 21 91 7 31 1 3 Why would Chen risk ending the recent dance of détente between Taipei and Beijing a dance

More information

EU Calendar-HIRES

EU Calendar-HIRES 204 9/F, St. John s Building, 33 Garden Road, Central, Hong Kong Tel: (+852) 2537 6083 Fax: (+852) 2522 302 Special thanks to the students and teachers of Wun Tsuen school, who responded enthusiastically

More information

2006中國文學研究範本檔

2006中國文學研究範本檔 中 國 文 學 研 究 第 三 十 九 期 2015 年 01 月 頁 223~258 臺 灣 大 學 中 國 文 學 研 究 所 由 心 到 腦 從 腦 的 語 義 脈 絡 論 晚 清 民 初 的 文 化 轉 型 * 徐 瑞 鴻 提 要 傳 統 的 中 醫 理 論 以 心 為 神 明 之 主, 掌 管 思 維 記 憶 與 情 感, 此 一 觀 點 在 近 現 代 受 到 西 方 解 剖 學 的 巨

More information

0 6 Jun. 0 China's Borderland History and Geography Studies Vol. No. * 方铁黄禾雨 99 985 65009 ** 0 &ZD5 00 00 006 00 00 0 9 0 0 009 9 9 80 0 69 5 6 7 8 5 6 8 86 58 86 8 008 9 7 9 5 07 50 5 6769 00 60 5 7 96

More information

A-錢穆宗教觀-171

A-錢穆宗教觀-171 台 南 應 用 科 大 學 報 第 32 期 人 文 管 理 類 頁 171-186 中 華 民 國 102 年 10 月 錢 穆 宗 教 觀 析 論 以 文 化 與 教 育 為 觀 察 核 心 梁 淑 芳 國 立 體 育 大 學 通 識 教 育 中 心 助 理 教 授 摘 要 國 學 大 師 錢 穆, 可 謂 一 代 通 儒 本 文 以 其 文 化 與 教 育 為 主, 輔 以 錢 穆 的 其 餘

More information

2004 5,,,,,,,,,, :,,,,,,,,,,,,,,, ,,9 12,,,,,,,,,,,,, : 4, 1958, (), 1987,417 (),7, 32

2004 5,,,,,,,,,, :,,,,,,,,,,,,,,, ,,9 12,,,,,,,,,,,,, : 4, 1958, (), 1987,417 (),7, 32 1901,, ( ),,,,,,,,, 19 90,,, (),189, 31 2004 5,,,,,,,,,, :,,,,,,,,,,,,,,, 1901 7 13,,9 12,,,,,,,,,,,,, : 4, 1958,4672 58 (), 1987,417 (),7, 32 ,,,,,,,, 10,,,,,,,;,,, ; :,, ( 1988 2000 1991 3, ),,, ( 115,1988

More information

985 Journal of CUPL No.2 A Bimo nt hly Mar ch 2 0 1 0 ABSTRACTS Getting to the Root and Compromising China with the West: Rebuilding the Chinese Legal System 5 Yu Ronggen /Professor,

More information

<4D6963726F736F667420576F7264202D20B0EAA5DFC170A658A46ABEC7A764ACFCAA4BBAD3A468B2A6B77EBDD7A4E53130312E31315FABC8A965B77CA7B9A6A8AAA95F312E646F636D>

<4D6963726F736F667420576F7264202D20B0EAA5DFC170A658A46ABEC7A764ACFCAA4BBAD3A468B2A6B77EBDD7A4E53130312E31315FABC8A965B77CA7B9A6A8AAA95F312E646F636D> 國 立 聯 合 大 學 客 家 語 言 與 傳 播 研 究 所 碩 士 論 文 語 言 使 用 與 客 家 認 同 關 係 之 研 究 - 以 三 義 鯉 魚 潭 村 為 例 A study of correlation between Language Use and Hakka Identity A case of Li Yu Tan Village in San Yi Town 研 究 生 :

More information

( 三 ) 產 業 實 習 組 撰 寫 赴 大 陸 產 業 實 習 構 想 與 規 劃 (1,000 字 ) 具 良 好 學 習 意 願 與 工 作 態 度 部 份 跨 國 企 業 需 具 備 外 語 能 力 五 研 習 課 程 * 參 見 附 件 二 六 獎 助 對 象 研 習 期 間 將 有 陸

( 三 ) 產 業 實 習 組 撰 寫 赴 大 陸 產 業 實 習 構 想 與 規 劃 (1,000 字 ) 具 良 好 學 習 意 願 與 工 作 態 度 部 份 跨 國 企 業 需 具 備 外 語 能 力 五 研 習 課 程 * 參 見 附 件 二 六 獎 助 對 象 研 習 期 間 將 有 陸 2015 第 十 屆 兩 岸 暨 國 際 菁 英 蹲 點 獎 助 研 究 生 夏 令 營 一 活 動 主 旨 提 昇 臺 灣 暨 大 陸 研 究 專 業 水 準 強 化 兩 岸 學 術 交 流 與 產 業 對 話 2015 年 3 月 25 日 修 正 獎 助 兩 岸 與 國 際 菁 英, 赴 臺 灣 與 大 陸 進 行 學 術 研 究, 並 強 化 產 業 實 習 經 驗 與 創 業 能 力 二

More information

國立中山大學學位論文典藏.PDF

國立中山大學學位論文典藏.PDF 中 國 文 學 系 國 立 中 山 大 學, 碩 士 論 文 國 立 中 山 大 學 中 國 文 學 系 碩 士 論 文 Department of Chinese Literature 肉 蒲 團 研 究 National Sun Yat-sen University Master Thesis 肉 蒲 團 研 究 The Research of Rou Pu Tuan 研 究 生 : 林 欣 穎

More information

,20,, ; ;,,,,,,,, 20 30,,,,,, ( 2000 ) ( 2002 ) ( ) ( ) ( ), ( ) :, ;:, ; 20 ( ) (181 ) 185

,20,, ; ;,,,,,,,, 20 30,,,,,, ( 2000 ) ( 2002 ) ( ) ( ) ( ), ( ) :, ;:, ; 20 ( ) (181 ) 185 20 (1900 1930) 20,,,,,, 20,,20, (,50 ),, 90, 184 ,20,, ; ;,,,,,,,, 20 30,,,,,, ( 2000 ) ( 2002 ) ( 2002 6 ) 20 20 40 ( 2002 4 ) ( 2000 2 ), ( 2002 4 ) :, 1995 2 ;:, 1997 3 ; 20 ( 2003 4 ) (181 ) 185 2004

More information

202 The Sending Back of The Japanese People in Taiwan in The Beginning Years After the World War II Abstract Su-ying Ou* In August 1945, Japan lost th

202 The Sending Back of The Japanese People in Taiwan in The Beginning Years After the World War II Abstract Su-ying Ou* In August 1945, Japan lost th 201 1945 8 1945 202 The Sending Back of The Japanese People in Taiwan in The Beginning Years After the World War II Abstract Su-ying Ou* In August 1945, Japan lost the war and had to retreat from Taiwan.

More information

untitled

untitled I Abstract Abstract Kendzaburo Oa and Mo Yan are the writers from Japan and China who have great literature influence and strongly hometown sick in their creations. There are many places that communicate

More information

<4D6963726F736F667420576F7264202D203338B4C12D42A448A4E5C3C0B34EC3FE2DAB65ABE1>

<4D6963726F736F667420576F7264202D203338B4C12D42A448A4E5C3C0B34EC3FE2DAB65ABE1> ϲ ฯ र ቑ ጯ 高雄師大學報 2015, 38, 63-93 高雄港港史館歷史變遷之研究 李文環 1 楊晴惠 2 摘 要 古老的建築物往往承載許多回憶 也能追溯某些歷史發展的軌跡 位於高雄市蓬 萊路三號 現為高雄港港史館的紅磚式建築 在高雄港三號碼頭作業區旁的一片倉庫 群中 格外搶眼 這棟建築建成於西元 1917 年 至今已將近百年 不僅躲過二戰戰 火無情轟炸 並保存至今 十分可貴 本文透過歷史考證

More information

历 史 语 言 教 育 何 志 明 : 地 权 变 动 中 的 新 区 农 村 党 建 工 作 研 究 (1952 1954) 以 川 北 达 县 为 个 案 259 正 如 中 共 中 央 所 判 断, 革 命 的 成 功 使 不 少 党 员 干 部 放 松 了 对 自 己 的 要 求, 出 现

历 史 语 言 教 育 何 志 明 : 地 权 变 动 中 的 新 区 农 村 党 建 工 作 研 究 (1952 1954) 以 川 北 达 县 为 个 案 259 正 如 中 共 中 央 所 判 断, 革 命 的 成 功 使 不 少 党 员 干 部 放 松 了 对 自 己 的 要 求, 出 现 第 20 卷 第 3 期 中 南 大 学 学 报 ( 社 会 科 学 版 ) Vol.20 No.3 2014 年 6 月 J. CENT. SOUTH UNIV. (SOCIAL SCIENCE) Jun. 2014 地 权 变 动 中 的 新 区 农 村 党 建 工 作 研 究 (1952 1954) 以 川 北 达 县 为 个 案 何 志 明 ( 南 京 大 学 历 史 学 系, 江 苏 南

More information

59-81

59-81 BIBLID 0254-4466(2001)19:2 pp. 59-81 19 2 90 12 * 59 60 19 2 1498-1583 6 1572 12 27 1525-1582 1572-1620 1368-1398 1426-1435 1450-1456 1610-1695 15 1538-1588 1535-1608 61 1 1503-1583 1516-1591 1472-1528

More information

<4D6963726F736F667420576F7264202D203033BDD7A16DA576B04FA145A4ADABD2A5BBACF6A16EADBAB6C0ABD2A4A7B74EB8712E646F63>

<4D6963726F736F667420576F7264202D203033BDD7A16DA576B04FA145A4ADABD2A5BBACF6A16EADBAB6C0ABD2A4A7B74EB8712E646F63> 論 史 記 五 帝 本 紀 首 黃 帝 之 意 義 林 立 仁 明 志 科 技 大 學 通 識 教 育 中 心 副 教 授 摘 要 太 史 公 司 馬 遷 承 父 著 史 遺 志, 並 以 身 膺 五 百 年 大 運, 上 繼 孔 子 春 秋 之 史 學 文 化 道 統 為 其 職 志, 著 史 記 欲 達 究 天 人 之 際, 通 古 今 之 變, 成 一 家 之 言 之 境 界 然 史 記 百

More information

國家圖書館典藏電子全文

國家圖書館典藏電子全文 i ii Abstract The most important task in human resource management is to encourage and help employees to develop their potential so that they can fully contribute to the organization s goals. The main

More information

~ ~ ~

~ ~ ~ 36 4 2015 385 ~ 397 The Chinese Journal for the History of Science and Technology Vol. 36 No. 4 2015 1951 ~ 1956 100049 100190 1951 ~ 1966 1951 ~ 1956 N092 P62-092 A 1673-1441 2015 04-0385-13 1951 ~ 1966

More information

2002 2,,,,,,, ,,,,,,,,,, 1907,1925,, ,, , 1928,1934,1934 5,, ,, ,,,,

2002 2,,,,,,, ,,,,,,,,,, 1907,1925,, ,, , 1928,1934,1934 5,, ,, ,,,, 20 30 20 30,,,, 20 30,,,, (1994 ),1930 1939 25, 1900,1921,,, 1926 1952,1966 10 111 2002 2,,,,,,, 1928 1933,,,,,,,,,, 1907,1925,, 1927 1,, 2 1952 1966 6 1985, 1928,1934,1934 5,, 1935 1933,, 1941 10 9,,,,

More information

2005 6, :,,,,,,,, ;,,,, :, ;,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, :,3,, 1959,89, 98 :,: 1,1959 2

2005 6, :,,,,,,,, ;,,,, :, ;,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, :,3,, 1959,89, 98 :,: 1,1959 2 ,;,, X,2X 3X,, ;,,,,,,,,, ;,,,,,, :,,,,,, 1 2005 6, :,,,,,,,, ;,,,, :, ;,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, :,3,, 1959,89, 98 :,: 1,1959 2 ,,,,,,,,,,,, :,,,,,,,,,,,, ; :,, 200, 22,,,,20 20,,50,, 51,,,,,, 83,5,, :,1,329

More information

南華大學數位論文

南華大學數位論文 -- Managing Traditional Temples A Case Study of Representative Temples in CHIA-YI i Abstract This research used the methodology of field study historical comparative research, and qualitative interview

More information

10 ( ) ( ) [5] 1978 : [1] (P13) [6] [1] (P217) [7] [1] (P19) : : [1] [4] (P1347) (P18) 1985 : [1] (P343) 1300 : [1] (P12) 1984 :

10 ( ) ( ) [5] 1978 : [1] (P13) [6] [1] (P217) [7] [1] (P19) : : [1] [4] (P1347) (P18) 1985 : [1] (P343) 1300 : [1] (P12) 1984 : 27 3 ( ) Vol.27 No.3 2010 5 Journal of Shenzhen University (Humanities & Social Sciences) May 2010 ( 518060) : ; : ; : ; ; ; ; : F 127.9 :A :1000-260X(2010)03-0009-13 30 [2] : [2] (P381) 1979 : : [3] :1978

More information

186 臺 灣 學 研 究. 第 十 三 期 民 國 一 一 年 六 月 壹 前 言 貳 從 廢 廳 反 對 州 廳 設 置 到 置 郡 運 動 參 地 方 意 識 的 形 成 與 發 展 肆 結 論 : 政 治 史 的 另 一 個 面 相 壹 前 言 長 期 以 來, 限 於 史 料 的 限 制

186 臺 灣 學 研 究. 第 十 三 期 民 國 一 一 年 六 月 壹 前 言 貳 從 廢 廳 反 對 州 廳 設 置 到 置 郡 運 動 參 地 方 意 識 的 形 成 與 發 展 肆 結 論 : 政 治 史 的 另 一 個 面 相 壹 前 言 長 期 以 來, 限 於 史 料 的 限 制 臺 灣 學 研 究 第 13 期, 頁 185-206 民 國 101 年 6 月 國 立 中 央 圖 書 館 臺 灣 分 館 1920 年 臺 灣 廢 廳 反 對 運 動 與 地 方 意 識 *1 日 治 時 期 臺 灣 政 治 史 的 再 論 析 **2 蔡 蕙 頻 摘 要 長 期 以 來, 限 於 史 料 的 限 制 與 戰 後 特 殊 的 時 空 背 景, 日 治 時 期 政 治 史 研 究

More information

国 际 视 野 中 国 立 场 原 创 诉 求 专 业 精 神 读 者 寄 语 Readers of the Message

国 际 视 野 中 国 立 场 原 创 诉 求 专 业 精 神 读 者 寄 语 Readers of the Message 中 国 新 闻 周 刊 2012 年 刊 例 国 际 视 野 中 国 立 场 原 创 诉 求 专 业 精 神 读 者 寄 语 Readers of the Message 中 国 新 闻 周 刊 China Newsweek 中 国 新 闻 社 China News Service 创 刊 于 1999 年 9 月,2000 年 1 月 1 日 正 式 China Newsweek, was first

More information

S5 SBA Elective Grouping xls

S5 SBA Elective Grouping xls Part B (Electives) SBA Grouping List 0-0 5A Individual Presentation: Report at Room CHENG KA MAN NG PUI YING PANG HIU LAM 7 CHOI SIU HEI CHENG KA MAN Social Issues (GI)- June (Day ) 8:0 AM LAM CHI KAN

More information

60 台 灣 社 會 學 第 九 期 From Chinese Original Domicile to Taiwanese Ethnicity: An Analysis of Census Category Transformation in Taiwan Fu-chang Wang Instit

60 台 灣 社 會 學 第 九 期 From Chinese Original Domicile to Taiwanese Ethnicity: An Analysis of Census Category Transformation in Taiwan Fu-chang Wang Instit 由 中國省籍 到 台灣族群 戶口普查籍別類屬轉變之分析 王甫昌 中央研究院社會學研究所 這篇論文有兩個目的 一是釐清台灣戶口普查中籍別類屬形成與 轉變的歷史 社會 與政治過程 二是定位籍別類屬在戰後台灣政治 與社會體制中的意義與角色 特別是它與當代台灣族群關係的關連 針對第一個目的 本文首先探究歷次戶口普查中 籍別項目的統計類 屬與統計方式之變化 除了將籍別類屬變化區分為四個階段之外 也 經由歷史材料分析

More information

The Graduate Institute of Taiwan Food Culture National Kaohsiung Hospitality College Thesis for the Master Degree A Study of Postpartum Recuperation t

The Graduate Institute of Taiwan Food Culture National Kaohsiung Hospitality College Thesis for the Master Degree A Study of Postpartum Recuperation t 國 立 高 雄 餐 旅 學 院 台 灣 飲 食 文 化 產 業 研 究 所 The Graduate Institute of Taiwan Food Culture National Kaohsiung Hospitality College 碩 士 論 文 Thesis for the Master Degree 近 五 十 年 來 台 灣 閩 南 婦 女 產 後 月 內 飲 食 調 養 之 研

More information

601988 2010 040 113001 2010 8 26 2010 8 12 2010 8 26 15 15 2010 15 0 0 15 0 0 6035 20022007 20012002 19992001 200720081974 1999 2010 20082008 2000 197

601988 2010 040 113001 2010 8 26 2010 8 12 2010 8 26 15 15 2010 15 0 0 15 0 0 6035 20022007 20012002 19992001 200720081974 1999 2010 20082008 2000 197 BANK OF CHINA LIMITED 3988 2010 8 26 ** ** *** # Alberto TOGNI # # # * # 1 601988 2010 040 113001 2010 8 26 2010 8 12 2010 8 26 15 15 2010 15 0 0 15 0 0 6035 20022007 20012002 19992001 200720081974 1999

More information

Mixtions Pin Yin Homepage

Mixtions Pin Yin Homepage an tai yin 安 胎 饮 775 ba wei dai xia fang 八 味 带 下 方 756 ba zhen tang 八 珍 汤 600 ba zheng san 八 正 散 601 bai he gu jin tang 百 合 固 金 汤 680 bai hu jia ren shen tang 白 虎 加 人 参 汤 755 bai hu tang 白 虎 汤 660 bai

More information

/ 1942 11 1937 2 1936 10 4 1936 8 1 2 1936 10 110 1934 10 2 6 40 1 2 4 5 3 13 No. 709 3 20 1 1936 5 10 11 8 5 10 200 50 1937 2 110 10 2 3 30 20 1942 1

/ 1942 11 1937 2 1936 10 4 1936 8 1 2 1936 10 110 1934 10 2 6 40 1 2 4 5 3 13 No. 709 3 20 1 1936 5 10 11 8 5 10 200 50 1937 2 110 10 2 3 30 20 1942 1 2016 3 30 122 May 2016 NO. 3 1942 100091 K26 E297 A 1009-3451 2016 03-0012 - 19 Vivid Descriptions and Tensile Force of Life in Narrative Texts during the Early Long March Interpretation of the 1942 Edition

More information

124 第十三期 Conflicts in the Takeover of the Land in Taiwan after the Sino-Japanese War A Case in the Change of the Japanese Names of the Taiwanese Peopl

124 第十三期 Conflicts in the Takeover of the Land in Taiwan after the Sino-Japanese War A Case in the Change of the Japanese Names of the Taiwanese Peopl 123 戰後初期臺灣土地接收的糾紛 以更改日式姓名的臺人遭遇為例 124 第十三期 Conflicts in the Takeover of the Land in Taiwan after the Sino-Japanese War A Case in the Change of the Japanese Names of the Taiwanese People Abstract By Ho Fung-jiao

More information

9 9 9-99 9 9 8 9 00 9 9 9 9 008 8 00 00 00 0 008 0 0 9 9 99 00 9 98

9 9 9-99 9 9 8 9 00 9 9 9 9 008 8 00 00 00 0 008 0 0 9 9 99 00 9 98 0 No. 0 JOURNAL OF HISTORIOGRAPHY Serial No. ( 南 京 大 学 历 史 系, 江 苏 南 京 009) 新 文 化 运 动 以 后, 中 国 的 文 史 学 术 界 大 致 分 为 南 北 两 大 系 统, 以 新 旧 为 重 要 分 野 其 中, 位 于 南 京 的 东 南 大 学 多 被 视 为 南 方 旧 学 的 重 镇 9 年 南 京 国 民 政

More information

Microsoft Word doc

Microsoft Word doc 中 考 英 语 科 考 试 标 准 及 试 卷 结 构 技 术 指 标 构 想 1 王 后 雄 童 祥 林 ( 华 中 师 范 大 学 考 试 研 究 院, 武 汉,430079, 湖 北 ) 提 要 : 本 文 从 结 构 模 式 内 容 要 素 能 力 要 素 题 型 要 素 难 度 要 素 分 数 要 素 时 限 要 素 等 方 面 细 致 分 析 了 中 考 英 语 科 试 卷 结 构 的

More information

Emperor Qianlong s integration of Tibetan Buddhism into the way he rule the country achieved an impressive result. Thus this dissertation also attempt

Emperor Qianlong s integration of Tibetan Buddhism into the way he rule the country achieved an impressive result. Thus this dissertation also attempt Journal of China Institute of Technology Vol.38-2008.6 Study of Emperor Qianlong as Manjusri Bodhisattva Lo Chung Chang Assistant Professor of General Education Center China Institute of Technology Abstract

More information

093_114_Koh_khee_heong

093_114_Koh_khee_heong !"#$%!"#$%&'()*+,-.!"#$%&'!"#$%&'()1389 1464!"#$%&'()*+,-./01!"#$% &'()*+,!-.(/0123456789!"#$%&'()*+,-./01234567*8+,79:;!"#$%&'()*+,-./0/123(456789:;

More information

國立中央大學圖書館 碩博士論文電子檔授權書 (101 年 9 月最新修正版) 本授權書授權本人撰寫之碩/博士學位論文全文電子檔(不包含紙本 詳備註 1 說 明) 在 國立中央大學圖書館博碩士論文系統 (以下請擇一勾選) ( )同意 (立即開放) ( )同意 (請於西元 ( )不同意 原因是 年 月

國立中央大學圖書館 碩博士論文電子檔授權書 (101 年 9 月最新修正版) 本授權書授權本人撰寫之碩/博士學位論文全文電子檔(不包含紙本 詳備註 1 說 明) 在 國立中央大學圖書館博碩士論文系統 (以下請擇一勾選) ( )同意 (立即開放) ( )同意 (請於西元 ( )不同意 原因是 年 月 本論文獲 客家委員會 103 年客家研究優良博碩士論文獎助 國 立 中 央 大 學 客家語文暨社會科學學系客家語文碩士班 碩 士 論 文 研 究 生 許宏勛 指導教授 黃菊芳 博士 中 華 民 國 103 年 6 月 國立中央大學圖書館 碩博士論文電子檔授權書 (101 年 9 月最新修正版) 本授權書授權本人撰寫之碩/博士學位論文全文電子檔(不包含紙本 詳備註 1 說 明) 在 國立中央大學圖書館博碩士論文系統

More information

9330.doc

9330.doc The research of the ecotourism operated by the cooperative operating system in northern Tapajen Mountain The research of the ecotourism operated by the cooperative operating system in northern Tapajen

More information

2012 2 157 No. 2 2012 Jinan Journal Philosophy and Social Sciences Sum No. 157 100871 I127. 41 A 1000-5072 2012 02-0002 - 10 4 1 1 2 1540 1503 2 2011-06 - 27 1969 1 1985 19 2 3 1997 1998 3 2 34 2 3 1540

More information

~ ~ ~

~ ~ ~ 33 4 2014 467 478 Studies in the History of Natural Sciences Vol. 33 No. 4 2014 030006 20 20 N092 O6-092 A 1000-1224 2014 04-0467-12 200 13 Roger Bacon 1214 ~ 1292 14 Berthold Schwarz 20 Luther Carrington

More information

2005 5,,,,,,,,,,,,,,,,, , , 2174, 7014 %, % 4, 1961, ,30, 30,, 4,1976,627,,,,, 3 (1993,12 ),, 2

2005 5,,,,,,,,,,,,,,,,, , , 2174, 7014 %, % 4, 1961, ,30, 30,, 4,1976,627,,,,, 3 (1993,12 ),, 2 3,,,,,, 1872,,,, 3 2004 ( 04BZS030),, 1 2005 5,,,,,,,,,,,,,,,,, 1928 716,1935 6 2682 1928 2 1935 6 1966, 2174, 7014 %, 94137 % 4, 1961, 59 1929,30, 30,, 4,1976,627,,,,, 3 (1993,12 ),, 2 , :,,,, :,,,,,,

More information

2013 年 第 1 期 冷 战 后 期 苏 联 在 南 海 的 势 力 存 在 及 其 南 海 政 策 的 调 整 47 美 国 海 军 主 力 此 外, 也 有 可 能 成 为 ( 苏 联 ) 今 后 大 幅 度 扩 大 使 用 金 兰 湾 的 开 端 1 几 个 月 后, 明 斯 克 号 同

2013 年 第 1 期 冷 战 后 期 苏 联 在 南 海 的 势 力 存 在 及 其 南 海 政 策 的 调 整 47 美 国 海 军 主 力 此 外, 也 有 可 能 成 为 ( 苏 联 ) 今 后 大 幅 度 扩 大 使 用 金 兰 湾 的 开 端 1 几 个 月 后, 明 斯 克 号 同 46 第 3 卷 总 第 13 期 中 俄 人 文 合 作 协 同 创 新 中 心 专 栏 专 题 文 论 苏 联 的 南 海 政 策 冷 战 后 期 苏 联 在 南 海 的 势 力 存 在 及 其 南 海 政 策 的 调 整 郭 渊 内 容 提 要 20 世 纪 80 年 代 初, 苏 联 继 续 加 强 在 南 海 地 区 的 军 事 存 在, 但 这 与 其 国 力 衰 落 现 状 严 重 不

More information

2008 Nankai Business Review 61

2008 Nankai Business Review 61 150 5 * 71272026 60 2008 Nankai Business Review 61 / 62 Nankai Business Review 63 64 Nankai Business Review 65 66 Nankai Business Review 67 68 Nankai Business Review 69 Mechanism of Luxury Brands Formation

More information

:

: A Study of Huangtao : I Abstract Abstract This text focuses on the special contribution of Huangtao in the history of literature and culture of Fukien, by analyzing the features of Huangtao s thought,

More information

%

% 38 1 2014 1 Vol. 38No. 1 January 2014 51 Population Research 2010 2010 2010 65 100028 Changing Lineal Families with Three Generations An Analysis of the 2010 Census Data Wang Yuesheng Abstract In contemporary

More information

University of Science and Technology of China A dissertation for master s degree Research of e-learning style for public servants under the context of

University of Science and Technology of China A dissertation for master s degree Research of e-learning style for public servants under the context of 中 国 科 学 技 术 大 学 硕 士 学 位 论 文 新 媒 体 环 境 下 公 务 员 在 线 培 训 模 式 研 究 作 者 姓 名 : 学 科 专 业 : 导 师 姓 名 : 完 成 时 间 : 潘 琳 数 字 媒 体 周 荣 庭 教 授 二 一 二 年 五 月 University of Science and Technology of China A dissertation for

More information

Microsoft Word - 6.劉昭明.doc

Microsoft Word - 6.劉昭明.doc 文 與 哲 第 二 十 期 2012 年 06 月 頁 205~238 國 立 中 山 大 學 中 國 文 學 系 論 蘇 軾 黃 州 紅 梅 詩 詞 的 書 寫 策 略 劉 昭 明. 彭 文 良 [ 摘 要 ] 蘇 軾 詠 梅 詩 詞 質 精 量 多, 廣 泛 流 播, 影 響 深 遠, 推 動 提 升 宋 代 詠 梅 詩 詞 的 發 展 與 地 位 蘇 軾 謫 居 黃 州, 作 紅 梅 三 首

More information

their careers and left so many important poem works to be on everybody s lips which achieved that it can never be decayed and also it affected the lat

their careers and left so many important poem works to be on everybody s lips which achieved that it can never be decayed and also it affected the lat 95 12 71 103 Journal of Yuanpei University No. 13, December 2006 P. 71 P. 103 The Poems of Analyzed Theories in Journey of Yangtze Gorges that the Four Great Poets Traveled by the Time of the Tang Dynasty

More information

Microsoft Word - 2 黃州詩景 李妮庭.doc

Microsoft Word - 2 黃州詩景  李妮庭.doc 東 華人文 學報 第十七期 頁 21-59 2010 年 7 月 東華大學人文社會科學學院 黃州詩景 張耒的地方表述與遷謫意識 李妮庭 提 要 如同蘇軾在黃州的居遊為宋人所樂道 張耒的黃州詩也喚起了宋人對黃州這 一地方的情感與想像 然而 與前人迥異 張耒詩卻展現了前所未有的地方感 顯現其遷謫意識 具體而言 張耒詩中所描寫的黃州 意味著 非吾土 的南方 北方的城市映像與荒山野水的現實 相互對立 激盪

More information

蔡 氏 族 譜 序 2

蔡 氏 族 譜 序 2 1 蔡 氏 族 譜 Highlights with characters are Uncle Mike s corrections. Missing or corrected characters are found on pages 9, 19, 28, 34, 44. 蔡 氏 族 譜 序 2 3 福 建 仙 遊 赤 湖 蔡 氏 宗 譜 序 蔡 氏 之 先 出 自 姬 姓 周 文 王 第 五 子

More information

218 台灣文學研究學報 第五期 一般論文 結構的當時 作為一個企圖和日語本位主義文化擴張進行抵抗 扭轉不均衡文化流向的批判性知識社群 以民間文學整理作為鏈 接的契機 以學院資源取得合法關鍵 不計採取民族文學遺產 化 知識化的柔軟姿態 開拓創作與言論空間 林荊南等人的努 力具有不可漠視的文化價值與啟

218 台灣文學研究學報 第五期 一般論文 結構的當時 作為一個企圖和日語本位主義文化擴張進行抵抗 扭轉不均衡文化流向的批判性知識社群 以民間文學整理作為鏈 接的契機 以學院資源取得合法關鍵 不計採取民族文學遺產 化 知識化的柔軟姿態 開拓創作與言論空間 林荊南等人的努 力具有不可漠視的文化價值與啟 台灣文學研究學報第五期 2007年10月 頁217-258 國立台灣文學館 文化遺產與知識鬥爭[ ] 戰爭期漢文現代文學雜誌 南國文藝 的創刊 柳書琴 清華大學台灣文學研究所助理教授 摘要 1937年7月台灣報刊廢止漢文欄 漢文文學雜誌紛紛停刊 然而 就在1941年12月1日 大東亞戰爭爆發前一週 台北市日 新町意外發行了一份帶有重建純文學理想的漢文雜誌 南國 文藝 何以一份漢文純文學雜誌得以在太平洋戰爭前夕

More information

2002 5,,,,, 20 80,,,, 60,,,,,,,,,,,,,,,,, :, , (, ) 70 6, ; :, , (, ) 71 5, ; :, , (,) 11,

2002 5,,,,, 20 80,,,, 60,,,,,,,,,,,,,,,,, :, , (, ) 70 6, ; :, , (, ) 71 5, ; :, , (,) 11, : (1927 1932 ) Ξ,1927 1932 :,,, ; ;,,,,,,, 1927 4 7,,,,, Ξ (1912 1949) (,2002 8 ) 1 2002 5,,,,, 20 80,,,, 60,,,,,,,,,,,,,,,,, :,1927 1929, (, ) 70 6,1997 6 ; :,1927 1930, (, ) 71 5,1998 5 ; :,1931 1934,

More information

D A

D A 2015 4 D822.333 A 0452 8832 2015 4 0014-12 14 The Second ASEAN Regional Forum: The ASEAN Regional Forum, A Concept Paper, in ASEAN Regional Forum Documents Series 1994-2006, ASEAN Secretariat, Jakarta,

More information

Report on the 2003 Village Representative Election - Appendix VIII(B)

Report on the 2003 Village Representative Election - Appendix VIII(B) 121 (Page 1 / 26) Voter Turnout Rates for 2003 Village Representative Election Polling Day: 12 July 2003 (Saturday) (1) Turnout Rate for Indigenous Inhabitant Representative Election Kwai Tsing North Sai

More information

Fancis M. Deng War of Visions Conflict of Identities in the Sudan The Brookings Institution p. 422.

Fancis M. Deng War of Visions Conflict of Identities in the Sudan The Brookings Institution p. 422. * 20 70068 20 7 9 6 7 000 900 5 65 93 956 55 * YJC770059 0&ZD5 67 202 2 4 7 60 2005 6 2 68 Fancis M. Deng War of Visions Conflict of Identities in the Sudan The Brookings Institution p. 422. 70 2 3 820

More information

北 京 奧 運 會 上 倒 舉 中 共 國 旗 的 小 男 孩

北 京 奧 運 會 上 倒 舉 中 共 國 旗 的 小 男 孩 北 京 奧 運 會 上 倒 舉 中 共 國 旗 的 小 男 孩 黃 花 崗 雜 誌 2008 年 第 3 期 總 第 26 期 ( 增 刊 ) Huang Hua Gang Magazine OCTOBER 15, 2008 辛 亥 元 勛 烈 士 吳 祿 貞 編 者 前 言 百 年 辛 亥 專 欄 孫 中 山 和 三 民 主 義 從 林 肯 民 權 主 義 到 孫 文 三 民 主 義 辛 灝 年

More information

政治哲學要跨出去!

政治哲學要跨出去! 台 灣 中 國 大 陸 研 究 之 回 顧 與 前 瞻 71 台 灣 中 國 大 陸 研 究 之 回 顧 與 前 瞻 * 楊 開 煌 一 前 言 二 學 科 之 建 立 與 發 展 三 歷 史 的 回 顧 四 反 省 代 結 論 本 文 主 要 是 透 過 歷 史 的 回 顧 來 檢 討 在 台 灣 的 中 國 大 陸 研 究 發 生 與 發 展 的 歷 程 本 文 作 者 以 個 人 親 與 的

More information

6 ( ) ( 211 ) ( ), 19 20,, 1902 ( ),,, 1806,,, 30,, [ 2 ] ( P ),, 20, :,,,,,,,,,,,,,,!,,,,?, [3 ] ( P362) 20 ( )

6 ( ) ( 211 ) ( ), 19 20,, 1902 ( ),,, 1806,,, 30,, [ 2 ] ( P ),, 20, :,,,,,,,,,,,,,,!,,,,?, [3 ] ( P362) 20 ( ) ( ) 2009 1 ( 211 ) 5 :,,,, (, 100875) [ ],,,,, [ ] ; ; ; ; [ ] G40 [ ] A [ ] 100220209 (2009) 0120005211 ;,, 20 80,, :??,? [ 1 ],,, 10 12, 100 200 [ ] 2008-11 - 16 [ ] (1948 - ),,, 6 ( ) 2009 1 ( 211 )

More information

% % 99% Sautman B. Preferential Policies for Ethnic Minorities in China The Case

% % 99% Sautman B. Preferential Policies for Ethnic Minorities in China The Case 1001-5558 2015 03-0037-11 2000 2010 C95 DOI:10.16486/j.cnki.62-1035/d.2015.03.005 A 1 2014 14CRK014 2013 13SHC012 1 47 2181 N. W. Journal of Ethnology 2015 3 86 2015.No.3 Total No.86 20 70 122000 2007

More information

Graduation Ceremony 2018 City University of Hong Kong

Graduation Ceremony 2018 City University of Hong Kong Graduation Ceremony 2018 City University of Hong Kong The School of Computing and Digital Technologies Staffordshire University and School of Continuing and Professional Education City University of Hong

More information

20世纪50_60年代西藏墨脱县珞巴族老照片与民风民俗_冀文正;李跃平

20世纪50_60年代西藏墨脱县珞巴族老照片与民风民俗_冀文正;李跃平 JOURNAL OF ETHNOLOGY 2012 /02 10 DOI 10. 3969 /j. issn. 1674-9391. 2012. 02. 007 20 50 ~ 60 / 28 16 C951 A 1674 9391 2012 02 0048 15 1933-610071 1958-610041 1950 1988 47 1954-1970 16 84 56 3 1 P. 44-45

More information

南華大學數位論文

南華大學數位論文 A THESIS FOR THE DEGREE OF MASTER OF BUSINESS ADMINISTRATION GRADUATE INSTITUTE IN PUBLISHING NAN HUA UNIVERSITY THE OPERATION MODELS OF WRITERS PRESSES IN TAIWAN ADVISOR: PH.D. CHEN CHUN-JUNG GRADUATE

More information

<4D6963726F736F667420576F7264202D20BEDBC9B3B3C9CBFEA1AAA1AAC9CCBDADBDCCD3FDCEC4BCAF20A3A8D6D0A3A92E646F63>

<4D6963726F736F667420576F7264202D20BEDBC9B3B3C9CBFEA1AAA1AAC9CCBDADBDCCD3FDCEC4BCAF20A3A8D6D0A3A92E646F63> 高 等 教 育 初 步 探 讨 高 等 学 校 党 委 书 记 和 校 长 的 岗 位 职 责 内 容 提 要 : 2003 年 出 版 的 高 等 教 育 杂 志, 几 乎 每 期 都 有 探 讨 高 等 学 校 党 委 领 导 下 的 校 长 分 工 负 责 制 的 文 章 我 以 为, 这 些 文 章 所 涉 及 的 中 心 问 题 是 高 等 学 校 党 委 书 记 和 校 长 谁 是 一

More information

跨越文藝復興女性畫像的格局—

跨越文藝復興女性畫像的格局— 2004 11 1 ~ 24 * 1941 1943 1943 1 5 93.8.15 93.10.20 * 2 3 The Banning and "Revival" of Han Music in Wartime Taiwan: Based on the Observations Made by the Taiwan Music Investigation Team in 1943 Ying-fen

More information

南華大學數位論文

南華大學數位論文 南華大學 碩士論文 中華民國九十五年六月十四日 Elfin Excel I II III ABSTRACT Since Ming Hwa Yuan Taiwanese Opera Company started to cooperate with the Chinese orchestra, the problem of how the participation of Chinese music

More information

01何寄澎.doc

01何寄澎.doc 1 * ** * ** 2003 11 1-36 Imitation and the Formation and Interpretation of the Canon: Lu Chi s Nigushi Ho Chi-p eng Professor, Department of Chinese Literature, National Taiwan University. Hsu Ming-ch

More information