كتاب عشق شناسي

Transcription

1 ١

2 : : 134: ٢

3 ٣

4 : : : 75: ٤

5 مقدمه بن ام خ داي زم ين و زم ان بن ام هم وي ي آ ه ج ان ا فري د ب ه يك دم جه ان را جهان د از ع دم چ و خ ود را برافكن د از ذات خ ويش يك ي ب ود و ا م د دو ت ا به ر دوس ت گن اهي نباش د بج ز اي ن دوي ي هم ه س ر ع الم بگف تم عي ان بي ان ه م نباش د بج ز ب ين دو يك ي س از زم هم ين و هم ان بهش ت و جه ن م از ا ن ا فري د ع دم ش د سراس ر بس اط قل م ن ه آ م ا م د و ن ي دم ي گش ت ب يش ب دين س ان تم ام گن اهش نكوس ت بج ز اي ن دوي ي ه م نباش د ت وي ي بن ام هم وي ي آ ه آ رده بي ان يک ی ه م ني ابی بج ز ع ين دو ٥

6

7 ١ ٢ ٣ عدم چون به ا ستانه وجود رسد دروغ ميگويد. دروغ همان سايه وجود بر عدم است. هم ه س ايهه ا دروغگوين د. و دروغ ي ج ز دع وي وجودنيس ت دع وي ب يني ازي از وج ود دع وي خ دايي! دروغ حاص ل تردي د انس اندر انتخ اب وجود است حاصل وحشت انسان از وجود يافتن. هرآهنم يخواه د بگوي د آ ه نيازمن د وج ود ي افتن اس ت و در وج ود ي افتن م رد د اس ت دروغ و ري ا م يآن د. و انس ان ت ا ب ه ا خ رين مراح ل وج ود ي افتن اي نگون ه اس ت.انس ان موج ودي دروغگو و رياآار است چون احساس ميآند آه وجود نداردو در وجود داشتن خ ود م رد د اس ت و هن وز نم يدان د آ ه وجود يافته است يا نه. ه ر دروغ و فس اد و فتن هاي حاص ل اي ن تردي د اس ت. انس ان ج ز اي ن مش كل ديگ ري ن دارد زي را وج ود خ ود را ب اور نميتواند آرد يعني خداي يتخود را. اين مشكل و تردي د و دروغ ب ه هم ان مي زان آ ه ح ق اس ت و واقعي تدارد باط ل و خلاف واقع است. انسان ي ك دروغ واقع ي اس ت ي ك واقعي تدروغ ين! اي ن راز اس ت و رازي ج ز اي ن وج ود ن دارد و منشا همه اسرار بشراست. و هر رازي هرچه آه بيشتر گوياتر و عيانتر ميشود مجهولت ر ونه انت ر م يش ود يعن ي رازتر ميشود. عشق همان سياست است و بلكه مادر هر سياستي. و همه سياستها عاشقانهاند و همه عشقه ا ه م سياس يان د. و ناآامترينانسانها در عشق جنسي به سياستهاي آلان اجتماعي روي ميا ورند واهل حكوم ت م يش وند يعن ي اه ل عش ق ب ه جماع ت. اد ع اي عش ق دروغت رين اد عاهاس ت و در ع ين ح ال هم ه اد عاه ا عاش قانهان د يعن ي دع ويايث ار ميآنند يعني ترديد خود درباره وجود خ ويش را ايث ار م يآنن د يعن يع دم خ ود را ايث ار م يآنن د. و عش ق ب ه عن وان نطفه سياست يعني همين.يعني عدم خود را ايثار م يآن ي و ط رف مقاب ل را ب دهكار م يس ازي ت اوجودش را تص رف آني و صاحب وجود شوي. ا يا عشقي غير از اين هست و ا يا سياستي مك ارانهتر و رندانهتر از اين ممكن هست اين همان مذهب آفر است آه مذهب وارونهسازي واقعي ت هاست. وانسان واقعي تي وارونه است. پس طبيعي است آ ه همه عشقهاو غاي تعش قه ا يعن ي سياس ته ا جملگ ي ب ه خيان ت و تهم ت و جناي ت و انتق اممنج ر ش ود و دروغ ش ا شكار شود. پس واضح است آه سياست فرزند ومحص ول نه ايي عش ق اس ت يعن ي ن وعي رن دي اجتم اعي و جه ان شمول. ا يا عاشقانهترين سيما از رهبران سياسي ا شكار نميشود ا نهايي آ ههس تي خ ود را ف داي م ردم و بش ريت نم ودهان د يعني نيستي خود را! و اينرسواترين دروغهاست آ ه مطلق ا از رو نم يرود عش قي آ ه اين ك فاحش هش ده اس ت و ب ه فاحشگي خ ود مفتخ ر اس ت و ب ا افتخ ار تم ام از ف رط عش قجناي ت م يآن د. اي ن آم ال ايث ار اس ت! اي ن مض حكت رين تراژديها وتراژيكترين مضحكههاست: دروغترين واقع يتها و واقعيترين دروغها. انسان به ميزان ترس از رسوايي به فضاي لي چون مهرباني و گذش تو تواض ع روي م يا ورد و ب ه زودي ب اورش هم ميشود آه براستي انسانيصاحب فضل و رحمت و محبت و عفو و آرامت است. يعني بزدلي والتماسش ب ه ناگ اه دعوي برتري ميآند و توق ع دارد آه مورد حرمت وستايش قرار گيرد ولي ناآام ميش ود و در اي ن جن ون ب ه ع داوت ميرسد و ازا نهايي آه مورد رحمت خود ق رار داده انتق ام م يس تاند يعن ي از آس اني آ ه اورا م ورد رحم ت ق رار داده بودند تا رسوا نشود انتقام ميگيرد. اين آل جرياناخلاق گرايي عام ة بشر است. انسان ذات ا و ناخودا گ اه از ه ر آس ي آ ه ب ه ويرح م آن د انتق ام م يگي رد زي را وي را تحقي ر آ رده اس ت زي را رح م ي ك ام ري ازس وي ب الا ب ه موج ودي ٧

8 ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ پاييندست است. هر آينه و نفرتي حاصل رحمتاست. انسان هرگز از اربابي آه عمري به وي س تم نم وده و علن ا او را تحقيرآرده و به وي رحمي روا نداشته اس ت آين هاي ب ه دل نم يگي رد. آف ر و انكارانس ان نس بت ب ه خداون د ه م از هم ين باب ت اس ت. پ س ب ه ا ن آس ي آ ه رح مآ ردهاي انتظ اري ج ز ع داوت از وي نداش ته ب اش. ب ه ه ر آ س در غايتبدبختياش رحمي نمودي و او را رهانيدي حتما در اوج بدبختيهايت از توانتقام خواهد گرف ت. ض د اخلاق همان ا غايت ذاتي اخلاق است. انسانبخاطر پنهان داشتن طبع ضد اخلاقياش و براي حفظ و تقويت ا ن بهاخلاق پناه ميب رد. فقط بواسطة اخلاقگرايي است آه م يت وان ش رارتنف س را حف ظ و حراس ت نم ود و نهايت ا ب ه ب ار نش اند و ب ر تخ ت سلطنتمفتخر ساخت و ا ن را عين حق و اخلاق وانمود آرد. اخلاق ذاتا در خ دمتض د اخلاق اس ت و نهايت ا ض د اخلاق را محقق و مفتخر ميسازد يعني آفررا. آسي آه از رسوايي نترسد هرگز به اخلاقي ات و م ذهب و عش ق م ا بيو ش عر و ش عور روي نم يا ورد و رس وايي يعني رسوا شدن عدم. انسان رسواشده انساني است آه در مقابل چشم همگان نابود است و نابودياشواضح گشته پس آسي آه از عدم خود در مقابل نگاه ديگران نترسد هرگزبه معنوي ت روي نميآند. پس معنويت گراي ي در مرحل ة نخست نه تلاشبراي وجود يافتن بلكه تلاش براي وجودنمايي است. مگ ر اي نآ ه بگ وييموج ودي ب راي انس ان ج ز از نگ اه ديگ ران ممك ن نيس ت»وج ود» محص ولرابط ه اس ت. ول ي ب ههرح ال چن ين موج ود مش روطي هم واره ب ه نگاهي محكوم به عدم است. تا زماني آه وج ود ف رد مول ود نگ اه ديگ ران اس ت در ه راس اس ت ه راس ن ابود ش دن! و چن ين انس اني لحظ هاي ايمني ندارد و مستمرا مجبوربه دروغ ري ا چاپلوس ي و تظ اهر اس ت ت ا ديگ ران از وي روي نگردانن د و او ران ابود نسازند. فقط انساني آه مولود نگاه خودش باشد (اهل معرفت نفس) ازاين ترس و ري ا مص ون اس ت. يعن ي ت ا زم اني آه انسان موجودي تش در گرواجتماع است و زير چشم جامعه احساس وجود ميآن د ترس و و دروغگ و ون اامن اس ت و به همان ميزان آه در يوزة ديگران است از ا نان نفرت داردزيرا وجودش در گرو ا نان است. پس ا نچه آه انسان را اخلاقي نموده است ناتواني است. و اينناتواني حاصل ناداني است: عدم يقين دربارة وج ود خويشتن! ا نآهص احب وج ودي يقين ي اس ت و درب ارة وج ود خ ود يق ين دارد ديگ ر اخلاق ييعن ي اجتم اعي نيس ت مث ل مسيح و علي و برخي از عارفان آامل. انسان به چيزي تظاهر ميآند آ ه نيس ت: اخلاق ي ب ودن م ردمدوس ت ب ودن معن وي ب ودن مهرب ان ب ودن و... و نهايتا «بودن». همة اينهاتلاش براي بودنماي ي است. و ا نگاه آه نمايش به پاي ان رس يد ت ازه انس ان مج الي م يتوان د ياف ت آ هنظ ري ب ر خ ود نماي د ت ا ببين د آ ه ب دون اي ن نمايشها هم وجود داشته است واين وجود حاصل تلاش ناآام ب راي وج ود نم ايي در چش م ديگ ران اس ت. هرچن د آ ه بسيار به ندرت چنين مجالي مييابند. وجودي آه حاصل نگاه ديگران است (وجود در غير) همواره دعويعشق دارد و اصلا عشق حاص ل چن ين وج ود عاريهاي مذبذب مرد د وبرزخي است. عشق همانا تفسير برزخ است و ترديد در وجود.به هم يندلي ل عش ق هم واره تفسير «غير» است و غير پرستي.ولي وج ودي آ هحاص ل نگ اه انس ان ب ه خ ودش باش د (وج ود ف ي نفس ه) از جن ون ٨

9 ٩ ع«عشق رستهاست و به يقين رسيده و جز خدا نميبيند. چنين انساني واقع ا اخلاق ي اس تيعن ي خل ق ش ده اس ت در زي ر نگاه خودش. پس دو نوع اخلاق داريم: اخلاق خودي و اخلاق بي خودي. آهحاصل دو نوع وجود اس ت: وج ود خ ودي و وج ود بيخودي: اخلاق واقعي واخلاق نمايشي: هستي و بايستي! اخلاق هستي همانا مهر است و اخلاقبايس تي ه م زج ر و زور است. اخلاق هستي بر معرفت استوار است و اخلاقبايستي هم بر عشق. جز عارفان مابقي مردم عاش قند يعن ي رياآ ار زورگ و س تمگرو س تم ب ر.عارف ان اه ل بهش ت ان د و م ابقي در ا ت ش دوزخاند و عشق صداي نعرههايمردم در اين ا تش اس ت. يعن ي عش ق همان ا عش ق ع دم ب ه وج ود ي افتناس ت. ول ي معرفت حاصل وجود يافتگي است و وجود يافتگي همانا يافتنخدا در خويشتن است آه غايت خودشناسي ميباشد. ١٠ آسي آه اهل خودشناسي نيست تا به ا خر اس ير عش ق اس ت يعن ياس ير ا ت ش دوزخ. تف اوت ع ارف و جاه ل ني ز همين است. همة اهل دوزخعاشقند و آينه توز و بخيل: بخي ل ب ه وج ود ب ه وج ود خويش تن. يعن ي چش مدي دن وج ود خود را ندارد و اين يعني آفر همه آافران عاشقند و همه عاشقان آافر. آفر همان عشق اس ت. چ ون (آف ر) معن ا و واژهاي مط رود وزش ت و رس وا م يباش د ل ذا انس انه ا ب ه ج اي اي نآ ه بگوين د «م ا آ افريم»م يگوين د: م ا عاش قيم! شق» نام مستعار و هنرمندانه آفر است. ١١ «عش ق» ن ام مس تعار و هنرمندان ه»دروغ» ني ز م يباش د وقدرتمن دترين آ الاي ابل يس در دس ت بش ر اس ت ت ا نگذارد آه انسان خود راخليفه خدا و صاحب وجود بيايد و از غير بينياز گردد. ١٢ انسان به جاي اينآه خود را مت هم ب ه ع دم وج ود بكن د دع ويعش ق م يآن د يعن ي وج ود خ ود را ب ه غي ر نس بت ميدهد. يعني انكار وجودخويشتن مترادف با اد عاو احساس عشق به غير ميشود. پس»عشق»محصول بزرگت رين دروغهاست و ا ن تكذيب وجود خويشتن است. ١٣ پس واضح است آه ابليس فقط و فقط يك رسالت در باره انساندارد و ا ن القاي احس اس عش ق در انس ان اس ت و لذا دشمني ابليس با انسانهمانا دشمني با وجود انسان است و به همين دليل معرفت نفس تنهادشمن ابليس است و تنها حربه انسان عليه ابليس. و تنها راه نجات ازدروغ و آفر و عذابي آه نامش عشق است. ١٤ اگر انسان نام اين آفر و خودفريبي و انكار خود را «عشق» نگذاردهرگز لحظهاي در دوزخ نم يمان د. ا نچ ه آ ه عذاب دوزخ را براي انسانامكانپذير و قابل تحم ل م يس ازد و حت ي قاب ل افتخ ار م يآن د واژه «عش ق» اس ت. واژه عشق همانا واژه استقرار و افتخار در دوزخ و همنشينيبا شياطين است. ١٥ ا نآه نميخواهد بار وجود را بكشد و مسي ولي ت ا ن را بپذيردعاشق ميشود. هرآه نميخواهد با خدا باشد عاشق ميشود. هرآهنميخواهد باشد و سرنوشت خود را به دست خودش قلم زند دعوي عشقميآن د ت ا ديگ ران سرنوش ت او را بنويسند و مسي ولي ت ا ن را هم به عهده ا نها بيندازد. «عشق» نام ديگر بيمسي ولي تي است آه: من نبودم! ٩

10 ١٦ «وجود» به لحاظي ع ين انتخ اب و اختي ار اس ت. نف ي وج ود خ ويشيعن ي جب ر پرس تي. «عش ق» ن ام دگ ر جب ر پرستي است. به همين دليلهم ة دع ويآنن دگان عش ق ب ه خ ود اج ازه ه ر تج اوز و س تمي را م يدهن د.«عش ق» ن ام هنرمندانه و مفتخرانة هر ظلمي ميباشد و هر دروغ و خيانتي. ١٧ دعوي عشق به همس ر و فرزن د و فامي ل و ن ژاد و جامع ه و بش ريتو... مه د هم ه جن ون وجناي ات بش ري ب وده است. و از همه هولناكتر دعويعشق به رهبر و خداي خيالي آه بر پشت بام ا سمان است. ١٨ وجود ناپذيري از جانب خدا خلقت ناپذيري مسي وليت ناپ ذيريو خداناپ ذيري و انك ار عش ق خ دا ب ه بش ر تح ت عنوان عشق تقد س يافتهاست. آسي آه نميخواهد خود را بشناسد و خدا را در خود بيابد و وجود پيداآن د و او را در خ ود بپرس تد دع وي عش ق م يآن د. و اص لا احس اس و انديش ه وحرآ ات حاص ل از اي ن جه ل و آف ر و انك ار خ دا در خويشتن است آه عشقناميده شده است. ١٩ عشق از ا ن خداست و عاشق هم فقط اوست آه صاحب وجود وايثارگر وجود است و لذا معشوقي ت هم فقط لاي ق اوست. پس دعوي عشقو عاش قي از جان ب بش ر دقيق ا دع وي خ دايي اس ت. انس ان ب ه ج اي اي نآ هبگوي د «م ن خ دا هستم» نعل وارونه ميزند و ميگويد: م ن عاش ق هس تم واي ن جن گ ت ن ب ه ت ن ب ا خداس ت و جنگ ي ب س منافقان ه و بزدلانه. از طرفيشبانه روز با خدا ميجنگد و همزمان به درگاهش التماس ميآند. اگرانسان علنا بگويد آ ه م ن خ دا هستم به درگاه خدا بس يار مقب ولت ر اس ت ولااق ل جنگ ي جس ورانه و ص ادقانهت ر اس ت و از روبروس ت مث ل فراعن ه. ا نانآه شديدتر دعوي عشق دارند بسيار موذيتر بزدلتر پليدتر و منافقترند. ٢٠ دعويآنندگان عشق غيرقابل اعتمادترين انسانها هستند زيرا بيوجودترين و آافرترين انس انه ا هس تند.. اين ان همواره ميخواهندمسي ولي ت اعمال خود را به گردن ديگران بيندازند به گردن معشوقه ا. ب هحس اب ديگ ران دس ت ب ه هر آاري ميزنند. ا يا پليدي جز اين هس ت ا ياخي انتي ب دتر از اي ن ممك ن اس ت ا ن ه م ب ا افتخ ار و طلبك اري و من ت برمعشوق بيچاره. با احساس و اد عاي ايثار دست به هر خيانتي زدن ايناست عشق! ٢١ عشق اشد آفر و پليدي و مكر و فساد بشر است. عشق آمالالقاي ابليس در انسان است و عين است. ابليسيت انسان ٢٢ و ام ا دوستي و محب ت واقعهاي آاملا دگر است و فق ط محص ولمعرف ت اس ت محص ول معرف ت نف س. انس ان ب ه ميزاني آه خود را ميشناسدخدا را در خود مييابد و لذا خود را يعني خ دا را دوس ت م يدارد زي را خ دا را درديگ ران هم ميشناسد. انسان به ميزاني آه ديگران را درك ميآندميتواند با ا نان در صلح و دوستي باشد و آسي ديگ ران را ميفهمد آه خودرا بفهمد. ٢٣ انساني آه نسبت به خودش جاهل است و خدا را نه در خود آه درا سمانها ميخواند يعني خدا را بيگانه از خود ميداند لذا خود را هم درديگران و بيگانگان جستجو ميآند و اين همان واقعهاي است آه عشقناميده ش ده اس ت آ ه همان راز جنون و از خود بيگانگي بشر است. عارفآسي است آه خدا را درخود يافته باشد و چن ين آس ي م يتوان د ١٠

11 سايرين رادوست بدارد و در غير اين صورت فقط قصد بلعيدن ديگران را دارد ت ا ش ايدلحظهاي احس اس وج ود آن د و اي ن اراده ب ه بلعي دن غي ر عش ق نامي ده ش دهاس ت ت ا امك انپ ذير ش ود و ش كار تس ليم باش د. ا دمخ واري ن ام واقع ي عشقاست آه در م ردم حكوم ت م يآن د. حكوم ته ا ني ز جملگ ي هم ينگون هان ديعني عاش قان د عاش ق بلعي دن م ردم. بنابراين در هر جامعهاي يعني هرحكومتي هم ان حكوم ت عش ق اس ت و ه ر ديكت اتوري ه م ديكت اتوريعش ق اس ت و مردمان هم پرولتارياي عشق محسوب ميشوند. ٢٤ پس عشق درست در نقطة مخالف معرفت قرار دارد وضد دوستي و عدالت است و دشمن هرچه معرفت. ٢٥ ا نچه آه باور اين حقيقت بهغايت تلخ و تلخترين حقيقتها رابسيار سختت ر م يس ازد و ب ه ابل يس اي ن اج ازه را ميدهد آه تحت عنوان«عشق» همچنان بر نفوس بشر حكومت آند دريايي از ادبيات عاش قانهاس ت آ ه ب ر فرهن گ و ادبيات ملل مسل ط است و روح عرف و عادات و رسومو ا داب تودهها را تشكيل داده اس ت بخص وص آ ه اي ن فرهن گ و ادبيات چهبسا لباس عرفان هم به تن آرده باشد. غافل از اي نآ ه عش قي آ ه در ادبي اتعرف اني حض ور دارد و ازا ن سخن ميرود فقط ازا ن خداوند است و خداوندمظهر اين عشق و فاع ل و عام ل و خ الق ا ن اس ت و ن ه نف وس بش ري ومعشوق هم اوست و نه بشر. ٢٦ عشق عرفاني حاص ل عش ق ب ه معرف ت اس ت آ ه ب ين دو انس انعاش ق معرف ت رخ م يده د و عم ل ا ن از ج نس ارادت است و نه تصر ف ياايثار. مثل عشق مولانا و ش مس تبري زي مث ل عش ق محم د و عل ي. و اص لا واقعه ارادت حاصل عشق به معرفت است. فقط عشق به معرفت اس ت آ هدل دو انس ان عاش ق معرف ت را ب ا ه م مت ح د م يس ازد و قيامت برپا ميآند.فقط عشق ب ه معرف ت اس ت آ ه ب ين دو انس ان رابط ه پيوند ديگري نميتواند قلوب را به هم مربوط سازد ودوستي و انس و ات حاد پديد ا ورد. قلب ي پدي د م يا ورد وه يچ عش ق و علاق ه و ٢٧ فقط آسي آه درد فهميدن داشته باشد ميتواند ديگران را دوستبدارد و يا لااقل دشمن ندارد. درد فهميدن هم ان درد ا دم بودن است وهمين درد است آه وحشيترين حيوان دو پارا صالح ميسازد و لا غير. ٢٨ فقط آسي آه درد فهميدن داشته باشد اهل دل ميشود و لذا اهلمحب ت. زيرا به تدريج باور ميآند آه به واسطه ذهن خود نميتواند هيچرازي از وجود خود را فهم نماي د و ل ذا رج وع ب ه دل خ ويش م يآن د و اه ل دلم يش ود. پ س محب ت ميوه معرفت است نه حرص و هوس. ٢٩ ا ن فلسفههايي آه مخصوص ا در عص ر جدي د ت لاش آ ردهان د ت اا بروي رفت ه عش ق را ب ه ا ن بازگردانن د و از ن و احيايش نمايند و ابليس رانجات دهند عشق را به دو نوع تصر في و ايث اري تقس يم آ رده و ن وع او ل رالع ن نم وده و بشر را به نوع دوم دعوت آردهاند. اين فلسفهها در حقيقت بشررا به مغز ابليسيت يعني دعوي ايثار رهنمون شدهان د و عشق را هزار بارمك ارتر ساختهاند و در واقع عشق را صاحب فلسفه و ايدي ولوژي نمودهاند.اينان گويي آه يادش ان رفته آه عشق همواره در لباس ايثار وارد ميشود وبه تدريج بلعنده م يگ ردد و م اهيتش رس وا م يش ود. در حقيق ت اين بارعشق به همراه فلسفة ايثار وارد ميشود تا رسوايي ابليس را جبران نمايد. ١١

12 ٣٠ ا يا اصلا انسان از چه چيز ميتواندايثار آند از چيزي آه دارد ياندارد ا نچه آه دارد ويا قرار است داش ته باش د همانا وجود است آه عينجاودانگي است و همان خداست در ذات انسان. ا يا اين همان چيزي استآه بايد ايثار ش ود ا يا اين همان چيزي است آه انسان ايثار ميآند مسل ما نه چنين است و نه چنين ميتواند باشد و نه چن ين باي د باش د. پس از چهچيزي ايثار ميآند مسل ما از عدم خويش! از رس وايي ه ايش! و انس انمجب ور اس ت آ ه از اي ن چيزه ايش بگ ذرد و م يگ ذرد ول ي ب ه چ ه حس ابي ب هحس اب عش ق! ب ا ه زاران من ت و طلبك اري و رن دي و وارون ه آ اري و اد عايمعكوس ايثار از وجود خويش. تازه حت ي اگر بر فرض محال آس ي ه م ازوج ود خ ود بگ ذرد ايث ار نك رده اس ت بلك ه هدي هاي را پ س داده و ب ه ع دم خودبازگش ته اس ت و ب ه ح ق ازل ي خ ويش راض ي ش ده اس ت و ت ازه ا دم ع ادل ومنصفي گشته است نه عاشق و ايثارگر. اين ا ن آاري است آه عارفان آاملاراده به ا ن ميآنند و وجود خود را فقط لايق خدا ميدانند ول ي خداون د ب ها ن ان وج ودي برت ر م يبخش د وا ن اي ن اس ت آ ه ا ن ان را خليف ه مخلوقيت به مقام خالقيت ارتقاء ميدهد. خ ود م يس ازد واز ٣١ انسان آه به گمان خودش خيلي ايثارگر باشد حداآثر از چيزي آهبه يقين ميداند آ ه عنقري ب از دس تش م يده د پيشاپيش ميگذرد و اين ازرندي اوست و نه عشق و ايث ارش. ازا ن م يگ ذرد ت ا بيش تر و برت رش را ب هدس ت ا ورد و اين حسابگري است نه ايثارگري. اين رباست نه عشق! ٣٢ هرآه هرچه خواست همان شد و پشيمان. پس صفات بشري ويرا برخلاف ارادة ذاتياش رهنم ون م يس ازد. و ا ن آه صفات و خلقوخويطبيعي خود را پيروي ميآند نهايت ا ب ا تمامي ت خ ود و ب ا ذات ش ب ه ض دي تم يرس د. و اي ن عاقبت هر نوع عشقي است زيرا عشق همانا عشق به اميالخويشتن است آ ه ب ه واس طه ص فات تغذي ه م يش وند. و بدينگونه است آهعشق ذاتا ض د ذات انس اني اس ت و ني ز ذات ا انس ان را قرب اني و ايث ار م يآن دولي چن ين ايث اري در عرصه اراده ا گاه انسان حضور ندارد و بلكه ضد ا ناست. انسان عش قه اي خ ود و ص فات و امي ال خ ود را پي روي نميآند تاقرباني شود بلكه منظورش آاملا برعكس ميباشد. بنابراين ايثاري آه درج وهره عش ق نهفت ه اس ت جب ري اس ت و ض د اختيار و ا گ اهي انس ان عاش قم يباش د. و اي ن هم ان فري ب عش ق اس ت آ ه ايث ار نامي ده م يش ود ت ا انسانخودش را فريب خورده نخواند. بدينگونه انسان جهل خودش را به نام ايثاراراي ه ميدهد. ٣٣ عشق قتلگاه اراده و ا گاهي و اختيار انسان است. پس جبري جزاين براي انسان وجود ندارد. عشق ن ام ديگ ري براي»جبر» يا «سرنوشت»است. ٣٤ «عشق» ا ن واژه و معنايي است آ ه انس ان تح ت عن وانش هم ه ب دبختيه ايش را قداس ت م يبخش د و م يتوان د بدبختيهايش را تحم لآند و حت ي ا ن را مبد ل به خوشبختي نمايد. اين از جادوي واژه عشق است. ٣٥ و ا نآه هيچ نخواست عارف شد و ا نگاه دانست آه چرا چيزينخواسته است. زيرا همه چيز داشته است و ه يچ چيزي آم يا زياد نبودهاست. ا نگاه دانست ا نچه را آه»هيچ» م يپنداش ته هم ان خ دا ب وده اس تهم ان وج ودش ب وده است. ١٢

13 ٣٦ ناخواستنيترين چيزها عاقبت خواستنيترين چيزها از ا ب درميا يد و بالعكس. الل ه از غايت»لا» پيدا ميشود و «بايستي» در عين«هستي». اين رندي عالم وجود است آ ه در ب ازيه اي بش ر ب ا عش ق رخم ينماي د و انس ان را از همهسو آيش و مات ميسازد. ٣٧ عشقهاي بشر همانا «اراده به بايستن» است آ ه از نف ي هس تن(واقعي ت) برم يخي زد. پ س اي ن ن وع عش قه ا آافر است زيرا ضد واقعيت وخلقت است هر چند آه اين آف ر هم ان عرصه «لا ال ه» م يباش د آ ه در الا الل ه جب را ب ه خاك ميافتد و تسليم ميشود. ٣٨ معشوق همواره يك سوژه خيالي و ناآجاا بادي اس ت ه ر چن د آ هالگ و و ص ورت ظ اهري و خ اآي ه م دارد و ي ا اين صورت در انديشه و آتاب وسخن پيشاپيش بر اساس خاك ترسيم ميگردد و عاشق را به س وي خ اكم يآش اند ت ا حق ا نچه آه هست را به وي بنماياند و اين پايان عش ق و ا غ ازحق هس تي اس ت. و تلخ ي حقيق ت ني ز از هم ين باب ت است آه عين واقعيتاست و ايده و احساس عاشقانه را باطل ميسازد. ٣٩ پس عشقهاي بشري ا ن موتور حرآت انس ان از ع الم خي ال ب هوادي واقعي ت اس ت ت ا انس ان را از ع رش اعل ي العليني به قهقراياسفلالسافليني بكشاند و حق خاك را ا شكار آند و آبر و انكار بشر رانس بت ب ه خ اك دره م ش كند ت ا بشر بالاخره خاك را سجده نمايد. در اينجاخاك به مثابه ا يينه جمال ا سمان است. ٤٠ عشق عليرغم اراده و ا گاهي بشر رسالت دارد تا بشر را خاآي آند يعني ري اليست. و اين حق عشق است آه به ندرت آسي ا ن را تصديقميآند زيرا آل اراده ا گاه بشر را باطل و پوچ ميسازد. ٤١ عشق همان ارادة ضد اراده است: جبر اختيار! و يا اختيار جبري. ٤٢ عشق فقط در پايان آار نيست آه منجر به نفرت ميشود بلكه ازهم ان ا غ از چن ين اس ت. انس ان نس بت ب ه آس ي شديدتر ابراز عشق ميآندآه به وي شديدتر نيازمند باشد و اين ابراز عشق دقيقا ب راي آتم ان ني از وجب ران احس اس حقارت و حسد است. «عشق» نام مستعار ديگري است آه بر «نفرت» نهادهان د زي را ذات ا انس ان از آس ي آ ه او را نيازمن د م يآن د بي زار است. ولي هرگاه آ ه ديگ ر ا نني از منتف ي ش د و ي ا ب را ورده نش د نف رت ب ارز م يگ ردد و ديگ ر ني ازي ب ه ادا واط وار عاشقانه نيست. اگر نياز جنسي شديدترين ابراز عشقها را پديدميا ورد به اين دليل است آه شديدترين نيازهاست. ٤٣ انسان فقط آسي را ميتواند قلبا دوست بدارد آه وي را به سويبيني ازي ه دايت آن د و ن ه اي نآ ه نيازه ايش را برا ورده سازد زيرا هر نيازيدر انسان هرچه بيشتر برا ورده شود حريصتر ميشود و فرد را هم دري وزهترم يس ازد. اين است آه معشوقهايي آه بيشتر تسليم هستند و نيازها رابيشتر پاسخ ميگويند بيش تر منف ور واق ع م يش وند. اي ن ي ك ق انون ذات ي دربش ر اس ت. اي ن معش وق چ ه حكوم ت باش د چ ه ارب اب و رهب ر و چ ه ج نسمخ الف و ي ا وال دين و ١٣

14 فرزن دان و چ ه خ ود خ دا باش د. ب ه هم ين دلي لانس انه ايي آ ه بيش تر م ورد رحم ت خ دا ق رار دارن د و از ع يش بيشتريبرخوردارند آافرترند مثل فرزندان عزيزدردانه و يا همسران مطيع. ٤٤ هر چيزي ذاتا و خواهناخواه ضد خويش تن اس ت. و اي ن هم ان عش قو ايث ار جب ري اس ت و آ ل جه ان و جهاني ان جبرا عاشقاند زيرا به سويتباهي و فنا ميروند و اين راز بقا است. ولي بندرت انساني به فنا عشقميورزد. ٤٥ هرآه با اي ن ض ديت ذات ي خويش تن ب ر علي ه خويش تن راض ي ش ودعارف اس ت و تس ليم ح ق عش ق ش ده اس ت عشقي آه در تضاد آامل باعشقهاي ارادي و ا گاهانة بشر است. و اين عشق به عشق است: عشق بهضديت با اراده و اميال خويشتن! و اين عشق عارفانه و دين ي اس ت و ب همثاب ه عش ق ب ه فن ا م يباش د آ ه بق ا را ا س ان م يس ازد و تضادها را از ميانبرميدارد و انسان را يگانه ميآند و با واقعيت به صلح و ات حاد ميآشاند. ٤٦ پس عمل ايثارگرانه اگر هم در بشر معنايي داشته باشد آه ا نهمنسبي است فقط ايث ار از اراده و ا گ اهي خويش تن ميباشد آه در معناينهايي ايثار از خود معشوقها و معبودها و ا رمانهاست. ٤٧ عشق يعني ابتلاء جبري و لذتبخش به اراده ديگري. و با زجرخوشي از اراده خود در رابطه با غي ر گذش تن. پس هر عشقي تجربه تبديلاختيار به جبر است. هر عشقي يك اختيار جبري و يك جبر اختي ارياس ت. پ س عش ق در ذاتش واقعهاي فراسوي جبر و اختيار ميباشد آه جبررا عين اختيار ميسازد و بالعكس. ٤٨ عش ق تجرب ه غاي ت خودپرس تي اس ت آ ه دع وي از خودگذش تگيم يآن د و ب ه ط رزي ناخواس ته مجب ور ب ه ايث ارگري از امي ال و افك ار خ ودميش ود. خودي ت ه ر بش ري در تجرب ه عش ق ب ه قلم روي جن وني م يافت د آ هغاي ت خودپرستي را مبد ل به خودبراندازي ميآند. ٤٩ فقط در تجربه عشق است آه هر انس اني ب ه وض وح م يبين د آ هخ ودش نيس ت در ع ين ح ال آ ه ش ديدا خ ودش است. فقط در عشق است آهانسان ماهي تا دوگانه و شقه ميش ود و اي ن ا غ از خ روج بش ر از قلم رويحيواني ت اس ت. اين همان واقعه به خودا مدن است: من و خودم! و به تدريجسه تا ميشود آه اين سو مي شاهد بر ا ن دو تا است. ٥٠ ايثار در معناي واقعياش فقط حاصل عشق به فنا است آه بهلحاظ معنا ميتواند مترادف عش ق ب ه خ دا باش د آ ه در قلمروي جهانهستي حضوري محسوس و معي ن ندارد هيچ حساب ماد ي نيز با بش رندارد و پاس خ ايث ارگري بش ر را هم به معنا ميدهد آه نهايت ا به ا خرت محو لميشود آه دوره پس از مرگ است. پس گذشتن از خود بخ اطر خ دا تنهامعناي واقعي ايثار ميتواند باشد ه ر چن د آ ه اي ن ني ز ايث اري ن اب نيس ت چراآ ه ب الاخره اج ر معن وي و روح اني مدنظر است هر چند آ ه مح و ل ب ه ا ين دهايدور باش د و ب الاخره حس اب اس ت ن ه ايث ار. پ س انس ان را ب ا ايث ار آ اري نيستو بهتر است از اين معنا درباره خود دست بكشد و از ا ن فرا رود. ١٤

15 ٥١ عشق به فنا در وادي معنا تنها واقعهاي است آه ميتوان ا ن راعشق ناميد و در ا ن از ايثار حقيقي و ناب س خن گفت زيرا عشق اگر با ايثارمحك زده م يش ود واقع هاي ي ك طرف ه اس ت ن ه دو طرف ه. ه ر رابط ه دوطرف هي ك تج ارت است. ٥٢ عشق به فنا «و ن ه عش ق ب ه خ داي حس ابگر و اجردهن ده» حاص لعش ق ب ه مردم ان اس ت. اي ن مردم انان د آ ه عاشق را به سوي فنا ميرانند:اگر عاشق ما هستي نابود شو! اگ ر عاش ق م ا هس تي فقي ر حقي ر ب يا ب رو وب يآ س شو! اگر عاشق ما هستي برو گم شو! اگر راست ميگويي آه عاشقما هستي پس بيا تا تو را ب ه لج ن بكش يم و ه يچ و پوچت سازيم و تو رابكشيم! و اگر همچنان عاشق ماندي پس راست ميگويي و ما هم بعد ازن ابوديات ت و را ب اور خواهيم آرد و دوستت خواهيم داشت. امتحاني آمتر ازاين براي عشق وجود ندارد. پرستش پي امبران و قديس ين پ س از مرگحاصل همين واقعه است. ٥٣ بزرگترين و تنها مشكل عاشق اين است آه نميداند از معشوقخود چه ميخواه د. ا ي ا باي د خ ودش را ف داي او آند و از همه چيزش در رابطهبا او بگذرد و يا بالعكس معشوق بايد فداي خواستههاي او شود. اين تن اقض و ديالكتي ك در هم ه امي ال و احساس ات و آ ردار و گفتارعاش ق ب ه ط ور واض ح حض ور دارد. اي ن هم ان استهلاك و فرسايشي است آههر رابطه عاشقانهاي را مبد ل به عذابي فزاينده ميآند و ا تش برپاميسازد. تا ا نجا آ ه عاشق لحظهاي ميخواهد خ ودش را بكش د و لحظ هايديگ ر معش وقش را فق ط هم ين را احس اس م يآن د آ ه يك ي از طرفيناضافي است و بايد فنا و فداي طرف مقابلش شود. ٥٤ حق ذاتي عشق اين است آه هر دو طرف رابطه را فنا و باطلنمايد و چنين هم ميآند. ٥٥ عشق وجود فرد را به تجربه عدم ميآشاند زيرا هر چيزي جز بهواسطه ضدش درك و دريافت نميشود. پس هدف ذاتي عشق همانارجعت به وجود خويش و پذيرش تنهايي است زيرا تن و تنهايي هر آسهمان ا ظ رف وج ود او است. انسان تا عدم را تجربه نكند ق در وج ود و تنه اييرا نم ي ياب د. ول ي بس يار ان دكان د آ ه اي ن ح ق را درك آنن د و تماما بپذيرند.انسان اصلا براي فرار از وجود خويش آه همان تنهايي است عاشقميشود. عشق يعني گموگ ور ش دن در غير. پس عشق واقعهاي ضد وجود است ولي هدف ذاتياش همانا وجوداست ا نگ اه آ ه خيان ت و ف راق رخ داد و ه ر آ س به فردي ت و تنهايي خودرجعت داده شد. پس فراق يا خيانت غايت جبري هر عشقي است. ٥٦ آسي آه عشق را فهم نمايد از جنونش رسته و لذا ديگر عاشقنم يش ود و بلك ه فق ط دوس تي م يآن د و عاش ق اگر بخواهد عش ق را در خ ودفهم نماي د باي د آ املا وارون ه ش ود ت ا بتوان د س ر پ اي خ ودش ق رار گي رد زيراعاش ق ب ا سرش راه م يرود و معل ق اس ت و آس ي آ ه عش ق را در هم ه ارآ ان وابع اد و اج زايش درك آن د هم ه ارزش ها و باورهايش آاملا معكوس ميشود.فهم عشق آاملت رين و عمي قت رين فه مه اي بش ر اس ت و انتخ ابيت رينادراك را ب ه ارمغان ميا ورد. آس ي آ ه عش ق را فه م آن د هم ه وج ود خ ويش رادر هم ه ج وانبش درك آ رده اس ت و آ ل جري ان جن ون و ابط ال و راز تن اقضرا درك آ رده اس ت همچن ين ح ق ديالكتي ك را و ني ز ن احقياش را.عش قشناس ي آم ال ١٥

16 خودشناس ي و خداشناس ي اس ت و آم ال انس انشناس ي جامع هشناس ي روانشناس ي و ش ناختشناس ي را ب ه هم راه ميا ورد و آمالمعرفت ديني را همچنين آمال آفرشناسي را. ٥٧ و ام ا تعشيق: تظاهر به عشق! تعش يق هم ان فس ق اس ت و فس ق ه م راه و روش ي ج ز اي ن ن دارد: م نا م دهام آ ه خ ود را فن اي ت و س ازم و ت و را خوشبخت سازم! و بدين ترفند استآه ميخواهم طرف مقابل را تصاحب نموده و فداي خود سازم. ٥٨ فسق محصول جادوي واژه»عشق» است. ٥٩ ا نآه ميگويد «من عاشق تو هستم» يعني: «من مريد تو هستمپس بخواه تا اجابت آنم من خداي تو هستم مرا بپرست تا همه اميالت رابرا ورده سازم و بهشت را از ا ن ت و س ازم: مري د م ن ش و ت ا مري د ت و ش وم هم ه امي الم را برا ورده ساز تا همه اميالت را برا ورده سازم.» و اين تضاد ي ذاتي وعري ان اس ت و ل ذا واقع هاي مح ال م يباش د و اين منطق تعشيق است و لذاجز بطالت و جنون عاقبتي نميتواند داشته باشد. ٦٠ ا نآه عشق را علنا اد عا ميآند چه جنسي باشد چه عقيدتي ياسياسي و اجتماعي و هنري و... مبتلا ب ه دروغ ي اندر دروغي دگر است و اينهمان تعشيق است: عشقنم ايي! و تجرب ة ع ام ي بش ري از عش ق هم يناس ت ب ه عن وان تجارتي به غايت مرموز و موذي و مافيايي و هلاآتبار آه برمدار واژه»عش ق» فعالي ت م يآن د و س وداها در س ر دارد ولي به ناگاه منفجرشده و اسرارش ا شكار ميگردد و نفرت و جنون و انتق ام ب ارز م يگ ردد. وا نچ ه آ ه در ذه ن ب اقي م يگ ذارد ي ك فري ب ج ادويي اس ت. اي ن م ذهبغري زي و جاهلان ه بش ر اس ت آ ه حت ي م ذاهب اله ي را ني ز تحتالشعاع قرارداده و مبد ل به مذهب ضد مذهب و نفاق مينمايد. مذاهب تعص ببار درواقع محصول تعش يق عقي دتي است و اد عاي عشق به خدا و پيامبران ورهبران مذهبي دارد و در حقيقت همان نفاق ميباشد. ٦١ عشق تجربه دروغ است ولي تعشيق يك دروغ مضاعف وتودرتو ميباشد. ٦٢ تعشيق يك ايدي ولوژي است و ايدي ولوژي ابل يس م يباش د آ ه درهم ه عرص هه اي ع اطفي و عقي دتي و علم ي و سياسي و هنري به آار گرفتهميشود و هسته مرآزي هر مكر حساب شدهاي ميباشد چه عشق بهفرزندان باشد چ ه عشق به ناموس و وطن و خلق و طبقه آارگر و يا عشق بهرهبر و فلسفه و رسم و نمادي مذهبي يا ق ومي. تعش يق همان دروغ مبد لبه ايدي ولوژي شده ميباشد. عص ر اي دي ولوژيه ا هم ان عص ر دروغه ايب زرگ و رس وايي اس ت آ ه فقط در لباس عشق پنهان شده است: عشق بها زادي و برابري و وطن و بشريت و... و عشق به علم و تكنول وژي و هنر.عشق ا خرين توجيه براي هر جرم و جنايتي است و او لين توجيه براي هردروغي. و نيز تنها دلي ل تبري ه آ ردن خ ود از وج ود خويش تن آ ه: م ن نب ودم!عش ق ا خ رين توجي ه ب راي ره ايي از ه ر وظيف ه و مس ي ولي تي اس ت و تعشيقهمانا ايدي ولوژي وظيفه ناشناسي و بياخلاقي و هرجومرج و تجاوز است. ١٦

17 ٦٣ عشق در منطق خودش از زبان بشر علنا مد عي است آه: منمسي ول خودم نيستم بلكه مسي ول ديگران هستم. از دروغ بودن اين اد عاهمين بس است تا ذات دروغين هر عشقي مسل م گردد. يعني ا دم عاش قمس ي ول اي ن ام ر اس ت ت ا ديگري را خوشبخت نمايد نه خودش را. به لحاظ معرفت ديني ب ه خ وبي روش ن اس ت آ ه ت ا چ ه ح دي اي ن اد ع ا ذات ا ضد دينياست و علنا آافرانه و آذ اب ميباشد زيرا خداون د از ه ر بش ري درب اره سرنوش ت خ ودش س ي وال م يآن د ن ه سرنوشت ديگران. پس»عشق»توطي هاي تمام عيار بر علي ه دي ن م يباش د و ذات ا ابليس ي اس ت. اي ن توطي هدر تم د ن جديد جهان در غرب مبد ل به ايدي ولوژي گرديده است و تخمامپرياليزم است. ٦٤ فقط و فقط يك نوع عشق است آه در ميان بشر واقعا عش ق اس تو ا ن رس الت انبي اي اله ي م يباش د آ ه م ا مور ابلاغ عشق خدا به مردمانميباشند و تازه خود ا نها به شد ت از طرف خ دا من ع ش دهان د آ ه مب ادا اي نعش ق را از ا ن خود پندارند و خودشان دعوي عشق به م ردم نماين د. من عاص رار در ه دايت و رس الت آ ه مك ررا در ق را ن خط اب ب ه پي امبران ا م ده اس تدال ب ر اي ن ممنوعي ت دع وي عش ق از جان ب پي امبران ب ه م ردم اس ت.پي امبران فق ط ح املان و رسانندگان عشق خالق به مخلوق ميباشند ا نهم بيه يچ اآ راه و اص راري. اص رار پي امبران در اب لاغ اي ن عش ق در رأسخطاها و گناهان ا ن ان قلم داد ش ده اس ت آ ه در ق را ن م ذآور اس ت و چ ه بس اپيامبراني از اي ن باب ت دچ ار ع ذاب شدهاند يعني از بابت دعوي عشق ازجان ب خودش ان نس بت ب ه م ردم. در ق را ن ا م ده اس ت آ ه اگ ر پي امبران دچ ارامر مشتبهي ش وند و در رس الت خ ود اص رار ورزن د ممك ن اس ت نب و ت خ ود رااز دس ت بدهن د و حت ي آ افر ش وند. يعن ي اد عاي عشق و عشقنمايي ازجانب پيامبران در جه ت نج ات و رس تگاري م ردم ع ين آف ر اس ت ت ا چ هرس د ب ه چن ين اد عايي از طرف انسانهاي ديگر مثل دعوي عشق بهع دالت و ا زادي و نج ات جامع ه از جان ب ا زاديخواه ان. يعن ي وقتي آهپيامبران آه واقعا حامل نور عشق خدا ب راي م ردم م يباش ند ح ق اد ع ايعش ق ندارن د تكلي ف س ايرين معل وم است. زيرا همة مد عيان عشق در واقعاد عاي نجات ديگري را دارند و اين اد عا در نزد خدا همان آفر است زي راچنين اد عايي در نفس بشر ناممكن و دروغ است. يعن ي بش ر ذات ا نم يتواندعاش ق باش د و ايث ار آن د زي را خ ودش محص ول ايثار است. ٦٥ و ام ا ايده و اساسيتر از ا ن و طبيعيت ر و ص ادقانهت ر از ا ن احس اسعش ق ب ه نج ات ديگ ري ي ا ديگ ران آ ه ب ه صورت اراده به خوشبخت ساختنديگران عمل ميآند در هر بشري آمابيش حضور دارد و در واق ع اراده ب هدگرگ ون ساختن سرنوشت ديگران است و ديگران را عليرغم ميلش انمتح و ل س اختن و ب ه راه و روش جدي دي ان داختن. اي ن عشق و اراده آارخانه آ ه هم ان گ وهره ستم ويژهاي است آه بس لطيف و شرافتمندانه به نظر م يرس دولي ذات يت رين ح ق انس ان را انس انيت انس ان اس ت پايم الم يآن د و ا ن پايم ال س اختن اختي ار و انتخ اب اس ت. اي دي ولوژيه اي مدرنمشهورترين و جهانيترين جلوه اين عشق و اراده ويژه محسوب ميشوندآه آ انون اش د س تم و ديكت اتوري و فاجعه و نفرت در تاريخ جديد هستندمثل ايدي ولوژي ليبراليزم و يا انواع نظامهاي اي دي ولوژيكي آ ه جامع ه ب يطبق ه را نويد ميدهند و يا ايدي ولوژيهايي آه بر اساس اخلاق و يا يكشريعت بنا شدهاند و مدين ه فاض لهاي را م د نظر دارن د. اين ايدي ولوژيها بهلحاظي همانا رسالتهاي انبياي الهي هستند آه مبتلا به اصرار و اآ راهش ده و ب ه آف ر گرايي دهان د هر چند آه بيان و منش مذهبي داشته باشند.نهايتا ضد ديني از ا ب در ميا يند زيرا ذات دين بر اختي ار و انتخ اب اس ت آهذات انسان را هدف قرار داده است. و آل اين اآراه و اجبار و ستم تحتلواي عشق به نجات مردم است آه ب ه فع ل ١٧

18 ميا يد و به خودش حق هرجنايتي را ميده د و نهايت ا خ ود مردم ي را آ ه مي ل ب ه نج ات ندارن د قت ل ع امم يآن د قت ل عامي عاشقانه! ٦٦ در ذات هر ارادهاي ض د تمامي ت همان اراده حضور دارد: اراده ب هخ ود و اراده ب ه ب يخ ودي: اراده ب ه ظه ور و بق ا و اراده ب ه تقي ه و فن ا: اراده ب هخودپرس تي و اراده ب ه از خ ود گذش تن: اراده ب ه ب ود و اراده ب ه نب ود! و عش ق دربشر همان اراده به خود است آه تظاهر به بيخودي ميآند اراده بهخودپرستي آه جبرا تحتالش عاع اراده به ايثار قرار گرفته و جان ميآند.اصلا عشق حاصل اين تضاد و تقابل عظيم است و دوگانگياي جز اين دربشر نيس ت. اراده او ل ي آافران ه اس ت و دو م ي مو منان ه. و بش ر ب ين اي ن دو ارادهآ ه ه ر دو ذات ي اس ت در نوس ان و رف توبرگش ت ميباشد. ولي در ا ن واحديكي از اين دو اراده فعال ميباشد. در هر صفت و عمل و انديشه واحساسي از بشر اين هر دو اراده حضور دارد يكي ا شكار و ديگري پنهان. ٦٧ اين دو نوع اراده متض اد آ ه رابط ه س خت دي الكتيكي و ات ح ادي بايك ديگر دارن د آ انون دو ن وع درك و درياف ت احساس وجود در انسان است:وجود تصر في و وجود ايثاري! انسان يا به واسطه ا نچه آه آسب آردهاحس اس وج ود ميآند و يا به واسطه ا نچه آه از دست داده است. اين چيزهاهم ميتواند ماد ي باشد هم معنوي و يا عاطفي. به بيان ديگر احساسوجود در عا مه بشري حاصل دادوستد ميباشد حاصل سود و زيان حاص لپي روزي و شكس ت حاص ل س لطهگ ري و س لطهپ ذيري حاص ل ظالمي ت و يامظلومي ت حاص ل مالكي ت ي ا مملوآي ت حاص ل وض ع عاش قيت يامعشوقيت. اين دو اراده در واقع همان اراده به خير و شر نيز ميباشد وآ انون ب روز اعم ال خي ر و ش ر اس ت. اي ن همان اراده به وجود و اراده بهفناست. ٦٨ ولي انسانيت و ا ن روح انساني هيچآدام از اين دو اراده نيس تبلك ه ش اهد ب ر رابط ة اي ن دو و م رد دبين اي ن دو است آه گاه حامي اين و گاهحامي ا ن ديگري است و گاه از اين دو فرا ميرود و واقعا در مقام شاهدمحض بر ميا ي د و اين وضع سو م همان وضع عارفان است آه بالاخره ا ندو اراده را يگانه ميسازد و به هم ين دلي ل ب ه اي ن انس ان موحد ميگوييم.ولي مقام شهادت و معرف ت ب راين دو اراده در انس انه ا بس يار آمي اب و ي اآمرن گ و ض عيف اس ت و فق ط در جري ان خودشناس ي اس ت آ ه ق درتم يياب د و موج ب خل ق انس اني ت م يگ ردد آ ه هم ان معرف ت اس ت آ ه مقاميفراسوي خير و شر است و فراسوي ظلم و عشق غريزي. ٦٩ اراده به تصر ف و اراده به ايثار هر دو اراده فرضي و آاذب هستند ولذا احساس وجودي آه از هر آدام از اي ن دو نصيب صاحبش ميشودسطحي و گذرا و فريبنده است زيرا انسان نه واقع ا م يتوان د مال ك چي زيش ود و ن ه واقع ا چي زي از خ ودش دارد آ ه بخواه د ا ن را ايث ار آن د. اي ن دو ارادهدر انس ان دو ا زمايش گاه وج ود و فن ا ب راي انس ان هستند آه م زه خي ر و ش ر راب ه او م يچش انند و آف ر و ايم ان را. ول ي از ا نج ايي آ ه ه ر دو ب ي ريش ه ومش روط و متناقض هستند براي انسان وجودي پايدار و مطمي ن پديدنميا ورند و او را به هيچ احساس باور يقيني نميرسانند آه يگانه باشد وليراه يگانگي و فراسويي را به او نشان ميدهند راه بيحسابي و دوستي وبينظ ري را راه خ دا را و راه معرفت را. ١٨

19 ٧٠ آل عالم وجود در انواع و طبقات بينهايت گوناگونش تجل يرويارويي اراده تضاد آه دليل ات حاد استهمان حق ي است آه به ظهور و اراده به فن ا اس ت. اي ن آل جهان از ا ن پديد ا مده و بر ا ن استوار است وانسان مج راي درك اي ن حق است زيرا موجودي بينابيني است و درست برروي خط ذاتي اي ن تض اد ق رار دارد. انس ان هم ان م رز ب ين ب ود و نبود است.در اين ميانه برخي به اينسو ميگرايند و برخي ب ه ا ن س و و ت ودهه اي ع ام يح افظ طبيع ي اي ن خط ميباشند و تمام بار اين حق بر دوشا نهاست: امپراطور قديس تودهها! وس ط ٧١ هيچ چيز و هيچ بشري به خودي خود مطلقا وجودي خودي ندارد.بلكه حاصل رويارويي ا ن دو اراده اس ت يعن ي محصول رابطه است. وجودفيالن فسه (وجود خودي) عين فناست آه مت رادف ب ا معن اي خداس ت. جزخ دا يعن ي چي زي آه مطلقا در عرصة ماد ه و معنا احساس وجودي ندارد وجود فيالن فسه ن دارد. ب ه هم ين دلي ل ب ه لح اظ معرف ت دين ي هر ا نچه آه دراحساس و انديشه و حواس گنجد خدا نيست و خدا برتر است. يعني جزخدا همه بيخود و ب يوج ود و بيگانه از خويش هستند و اين همان دلي لوض عيتي اس ت آ ه انس ان ا ن را در خ ودش عش ق نامي ده اس ت. پ س عش ق درحقيقت همان بيوجودي است و ا ثار و آ ردار انس ان ب يوج ود. ع دمي آ ه درجس تجوي وج ود اس ت ب يخ ودي آ ه تشنة خود است: اين معناي حقيقيعشق است ولي انسان معمولا از اين حقيقت بيگانه و بيزار است و اينمعن ا را ب ه آل ي وارونه ميسازد و اين وارونگي را عشق مينامد. اين عشق ضد عشق است. ٧٢ آسي آه حق عش ق را درك آ رده باش د در واق ع ح ق ني از خ ود ب هوج ود را درك آ رده اس ت و ل ذا ب ر ني از خ ود متواضع و صادق ميشود نه اينآهدعوي ايثار آند. به همين دليل دعوي ايثار درست در نقطه هسته مقابل حقعش ق ق رار دارد و ضد عشق است و مد عياش را ديوان ه و من افق م يس ازدزيرا او ني از خ ود را لب اس ب يني ازي و ن از پوش انده است گدايي آه تظاهر بهشاهي ميآند: عدمي آه تظاهر به وجود ميآند. بجاي اي نآ ه بگوي د «م نمحت اج وج ودم و آسي به من وجود ببخشد» ميگويد: «من بينياز از وجودمبياييد تا به شما وجود بخشم». اي ن هم ان آف ر ب ه معن اي مرآزي هراد عاي عشق است آه آانون هر دروغ و ري ايي م يباش د چ ون دروغ ياساس يت ر از اي ن نيس ت آ ه انسان عدم خود را به جاي وجود ب ه ديگ رانعرض ه آن د و ا نه ا را ب دهكار و م ديون خ ود س ازد ت ا ب راي جب ران اي ن بدهيوجودشان را تصاحب آند. اين آل واقعه عشقنمايي بشراست و آل جريانستم و آفر. ٧٣ ا نچه آه به انسان عرضه شده ) نا امانت الهي) مقامي برتر ازوجود و عدم است و انس ان ذات ا در فراس وي اي ن دو قرار دارد ولي خودش رابين اين دو سرگردان و مس تهلك آ رده اس ت و ت اب پ ذيرش ه يچآ دام را ه من دارد. عش ق خاص انساني آه لايق انسانيت باشد همانا عشق به همينوضعيت است و شكر دربارة اين مقام. اي ن ش كر و عش ق و رضا البته فقطحاصل معرفت نفس ميتوان د باش د و لاغي ر. اي ن عش ق دقيق ا عش ق ب هلط ف و ق درت خداون د اس ت در خويشتن. ٧٤ عشق در معناي حقيقياش يعني عشق به هر ا نچه آه هست ورخ ميدهد و اين يعني عشق به اراده و ق درت و خلقت خداوند. اين عشقفقط حاصل معرفت است معرفت به ا نچ ه آ ه هس ت و فق ط عارف ان آام لمظه ر چن ين عش قي ١٩

20 هستند: جهان به مثابه عش ق و دگ ر ه يچ! و دش منيمردم ان ب ا عارف ان از هم ين روس ت آ ه چ را عاش ق واقعي ت و وضع موجود درهمه حال هستند. اين عشق ا يينه انكار و جهل مردمان است و ناحق ي اينآفر را عيان ميسازد و ل ذا عداوت برميانگيزد. عارفان در ميان مردم ب همثاب ه س پر ب لاي خ دا هس تند و مردم ان هم ه فح شه ا ع داوته ا و آفرانخود را نث ار عارف ان م يآنن د و ب دين طري ق از خ دا انتق ام م يس تانند. عارف انب ر اي ن ع داوت ه م ص بور بلك ه شاآراند. اينان جمال عشق در ميانمردماند. چنين انسانهايي مقصود خداوند از خلق عالم و ا دم هستند.اينان جانشين خدا در ميان مردم هستند. اينان عاشقاند هم بر خدا و همبر مردم. زيرا مردم را هم ابزار فع ل خداون د م ييابن د يعن ي عمله عشق. لذاشقيت رين دش منان خ ود را ني ز دوس ت م يدارن د زي را چي زي ج ز عش قنم ييابن د. هرچ ه آ ه عش قي خ الصت ر و عارفان هت ر و ش ديدتر باش د ع داوتمردم ان نس بت ب ه ا ن بيش تر اس ت. اي ن همان ا ع داوت جه ل ب ر علي ه معرفتاست زيرا عشق تماما حاصل معرفت است. عشق آ ور غري زي و احساس يمح ض اتفاق ا ا نت يت ز عش ق حقيق ي است و تماما شقاوت و تصر ف و ستماست. تاروپود عشق تماما از معرف ت ب ر نف س خ ويش و خداشناس ي درواقعي ت است. ٧٥ عشقي آه در قلمروي فرهنگ عام ه از ج نس ا ت ش و ا تش ين اس تهمان ا جه ل و"اراده ب ه تص ر ف" اس ت آ ه از فرط ناآامي گاه به"اراده به ايثار"پناه ميبرد و منافق ميشود. ا تش اين نوع عشق هم ان ا ت ش دوزخ اس ت واز آف ر و ع داوت و ا دم خ واري م يباش د و ع ذاب انك ار واقعي ت اس ت. عش قعارفان ه تمام ا از ن ور و عش ق جاهلان ه از ن ار است. ٧٦ ا نچه آه در عرصه آه امروزه مبد ل بهفلسفه عشقها و علايق و تلاشهاي علمي فني هنري اقتصادي و سياسي بطالت ناميده م يش ود نيهيليزم شده است همانا ح ق ابط ال عش قه اي آافران ه م يباش د آ هذات ا ضد عش ق اس ت و همة ا رمانهاي سلطهگرانه را به انهدام ميآشاند.بطالتهاي مربوط به عرصة م ذهب و اخ لاق ه م حاص ل ب روز ح ق ابطالعشقهاي ايثارگران ه و منافقان ه اس ت. ا نچ ه آ ه نهايت ا از م رد ي ك فاشيس تي ا نيهيليس ت م يس ازد و از زن ي ك روسپي همين حق ابطال ميباشد.اين بروز پوچي عشقهاي تصر في و ايثاري است. ٧٧ اد عا و احساس ايثار حاصل طبيعي شكست در اراده به قدرت وتصر ف است يعني همان از بيچادري خانهنش ين شدن است و ي ا ماس تريخت ه را ن ذر اي ن و ا ن نم ودن عش ق ايث اري آ ه هم ان نف اق اس ت حاص لآف ري منه دم ش ده ميباشد آه امكاناتش را از دست داده است. مثلگرايش ات درويش ي در مي ان س رمايهداران ورشكس ته و ديكتاتوره اي ساقطشده. ٧٨ در دين خدا انسان هرگز امر به ايثار آردن نشده است بلكه امر بهتقوي و تعادل و انصاف ش ده اس ت ب ه هم ين دليل رهبانيت و رياضتآشيدر واقع دين ابليس در مقابل دين خداست زيرا آارخانه نفاق و مكر اس ت وهم ان آف ر و تجاوز است آه مظلومي ت نمايي و عشقنمايي م يآن د. هم اناژده ايي اس ت آ ه از ف رط ب يا لت ي افس رده ش ده اس ت و آب اده عشق بر دوشميآشد. براي فرار از انجام وظايف به ايثارگري پناه برده است. ٢٠

21 ٧٩ اگر انسان در هر تلاشي به عبث ميرسد ا ن است آه انسانموجودي ميانهبين بود و نبود اس ت و ذات ا موج ودي فراسوي بود و نبود است ولذا فراسوي خير و شر است. دعويه اي عاش قانه از ه ر دو ن وعش پن اه ب ردنب ه ب ود ي ا نبود است و چون انسان ذاتا برتر از هر دو نوع است به عبث وبنبست مبتلا ميش ود. عش ق ب ودي و عش ق نب ودي هر دو عشقهايي غيرانساني و محكوم به ابطال ميباشند. ٨٠ هر موجودي ماد ي يا معنوي حاصل هما غوشي بقا و فنا است. درعل م فيزي ك ه م م اده در ا غ وش ض د ماده ق رار دارد. جهان هستي يكمثنوي است و اين مثنوي عش ق اس ت. اي ن ات ح اد در ع ين تض اد را باي ددرك نم ود و از ا ن ف را رفت. در اين فرارفتن است آه يگانگي يافته ميشودو مثنوي و ديالكتيك از ميان ميرود. ٨١ انديشه و احساس ايثار منشا هر ع داوت و آين ه و جن ايتيم يباش د. چ را آ ه ب ر دروغت رين ادعاه ا و واقعي ته ا استوار است. اين انديشهو اد عا و احساس در صاحبش ميل به بلعيدن طرف مقاب ل را پدي د م يا ورد ودر ط رف مقاب ل هم نفرت را برميانگيزد هر فساد و فتنهاي برخاسته ازچنين را بطهاي ميباشد. ٨٢ ا نچه آه تقوي و اخلاق ناميده ميشود امر ب ه ايس تادن و مقاوم تآ ردن ب ر خ ط وس ط ب ين ا ن دو اراده وا ن دو عشق است. و به هيچ سو گرايشنيافتن نه به سوي تصر ف و نه به سوي ايثار نه ظلم آردن و نه ظلمپ ذيرفتن ن ه بلعيدن و نه بلعيده شدن. ا نآه بر روي اين خط وسط بايس تد م يتوان د از ميان ه ف را رود و اي نتع الي و رس تگاري و رف تن ب ه س وي يگ انگي است. البته آه مد ت زيادينميتوان بر روي اين خط ايستاد و باقي ماند و به اف راط و تف ريط نگرايي د وآ افر ي ا من افق نشد و يا ظالم يا مظلوم نگرديد. انسان در عرصه اخلاق وتقوي بايستي آمر هم ت به آسب معرفت نف س بن دد و اي ن هم ان ق درتپ رواز و رخ تبربس تن از اي ن ميان ه اس ت. زي را ه دف دي ن و ش ريعت هماناتوحي د اس ت و ن ه ت ا اب د در دوگانگي و جدال ميان ا ن دو اراده ماندن اينماندن اگر طولاني شود و موج ب معرف ت نگ ردد ب ه اس تهلاك م يگراي د وانحراف اجتنابناپذير ميشود يا به سوي آفر ا ش كار م يرود و ي ا نف اق آ هلب اس عش ق ب ر ت ن دارد. در غي ر اي ن صورت انسان يا تبهكاري ا شكارميشود يا ملوس و عاشقپيشه. ٨٣ عش قه اي بش ري عموم ا حاص ل نف رت و وحش ت از خويش تناس ت. اي ن نف رت و وحش ت حاص ل ع دم ش ناخت خويشتن است همانطورآه انسان از تاريكي وحشت دارد و ميگريزد. معرف ت نف س موج ب روش نش دن ب اطن انس ان ميشود و لذا روابط و تم اسه اي عاش قانه وق ايعي درظلم ت اس ت و ج ز س وءتفاهم حاص لي نم يتوان د داش ته باش د. دوستي حاصلشناخت است و عشق حاصل جهل لذا دوستي و عشق ذاتا ضد يكديگرند. ٨٤ آسي آه دين و اخلاق را مترادف ايثارگري ميفهمد مطلقا ا ن رانفهميده است. اين نوع دين و اخلاق دقيقا هم ان م ذهب ابل يس اس ت وم ذهب ض د مذهب اس ت. م ذهب ض د مذهب معل ول انديش ه و اد ع اي ايثاراس ت يعن ي معل ول عشقنمايي بشر است. نفاق ديني همان اد عاي عشقاست آه به صورت فلس فه م ذهبي ت دوين ش ده اس ت آف ري آ ه درلباسعشق پنهان شده است. ٨٥ اگر عشق در عمل حقيقي همان ايثار و فنا شدن باشد اين آارفقط آار خداس ت و حاص ل اي ن آ ارش هم ان جه ان هستي است آه بر جاياو ق رار گرفت ه و او خ ود از مي ان رفت ه اس ت. ايث ار يعن ي خل ق آ ردن و هس تيبخش يدن پ س ٢١

22 اد ع اي ايث ار در واق ع اد ع اي خ دا ب ودن اس ت. آس ي آ هنم يتوان د پش هاي را خل ق آن د چگون ه اد ع اي عش ق و ايث ار ميآند ٨٦ پ س بش ر چ ون نم يخواه د ع ادل و منص ف و وظيف هش ناس باش د ب هاحساس ات و اد عاه ا و رفتاره اي دروغ ين عاشقانه پناه ميبرد. اين عشقضد عدالت است و هر ستم آه رخ ميدهد حاصل اين فريبآاري عاشقانهاست. ٨٧ انسان حيواني است ظالم آه براي تقديس ظلمش دعوي عشقميآند. ٨٨ ا نآه عاشق خودش باشد خالق ميشود و فقط خداست آه خالقاست و عاشق خودش. خلقت از قدرت عشق است و معرفت و فقط ا نآه خ ود را آ املا ميشناس د عاش ق خ ود م يش ود و خ ودش م يش ود و براي خودش آفايتميآند و نيازي به ظهور و بروز ندارد و اين مقام خ دايي اس ت آ ه ق درتخل ق غي ر را دارد ت ا ب ر جاي خودش قرار دهد. ٨٩ عشق خدا از بينيازي و يگانگي و قدرت اوست ولي عشق بشرياز بيگانگي و ني از و ض عف اوس ت. پ س اي ن دو عشق ضد يكديگراند. ٩٠ عالم ما ده همانا ظهور عدم است و عرصه بيوجودي و بيخودياست در قبال وجود خدا. و اين عرص ه است: جهان هستي به مثابه عشق و ديگر هيچ! عش ق ٩١ هر چيزي به اين دليل وجود دارد آه حدود دارد و هرآ ه بتواندح دود خ ود را لم س و درك نماي د و بپ ذيرد وج ود خود را يافته است و اينيعني درك و پذيرش تنهايي خود. ٩٢ عارف آسي است آه حدود وجودش را آه همان حدود عدم اوستدرك آرده و پذيرفته است و لذا تنها شده است و صاحب وجود. و انسانتا عدم خود را درك و باور نكند گوهره وجودش را نميتواند درك و تص ديقنماي د. نف رت و وحشت انسان از خ ود و خودشناس ي همان ا نف رت و وحش ت اواز ع دم خ ويش اس ت. ب ه هم ين دلي ل معرف ت نف س را وادي فنا ناميدهاند.وجود انسان در لمس فنايش بدست ميا يد. انسان تا عدم خود را دركنكرده باشد طال ب وج ود خ ود نم يش ود. وج ود واقع هاي موج ود اس ت ول يبدس ت انس ان نم يا ي د مگ ر اي نآ ه ع دم درك و تص ديق ش ود. انس ان عاشقميخواهد عدم خود را با وجود ديگران پر آند غافل از اينآه وج ود ديگ رانه م ته ي و مع دوم اس ت و فق ط ب ر عدميت او ميافزايد. و لذا تجربههايعاشقانه تماما جبرا به احساس نابودي منجر ميشود. ٩٣ انسان يا به واسطه عشقها عدم خود را تجربه و تصديق ميآندو يا به واس طة معرف ت نف س. در ص ورت او ل ظالم و ديوانه ميشود و درصورت دو م هم عادل و فرزانه ميگردد. ٩٤ عشقهاي بشري يعني ابتلاي عدم خويش به عدم غير. ٢٢

23 ٩٥ انسان جبرا و ناا گاه مجذوب ضد خويش ميشود و اين همانعشق است. صفات مشابه همديگر را دف ع م يآنن د. انس ان جاه ل ج ذبچي زي در آس ي م يش ود آ ه ا ن را اص لا درك نم يآن د و از ا ن آ املا بيگان هاس ت. روابط ي آ ه ب ا تفاهمات و اشتراآات پديد ميا يند تجارتاند ورابطهاي عاشقانه به معناي عام ه نيستند. ل ذا س تمه ا و فري بآ اريه اي اينروابط هم آمتراند. ٩٦ انسان از هرچه آه بيگانهت ر و جاه لت ر اس ت بيش تر م يهراس د و ب ههم ان ش د ت ب ه ا ن ج ذب م يگ ردد اي ن آ ل واقع هاي اس ت آ ه در ن زد بشرعش ق نامي ده م يش ود عش ق ب ه عل م ا زادي دموآراس ي و ي ا عش ق ب هص فات و وضعي تهايي در انسان ديگري. و ا نگاه آه در تجربي ات عاشقانهبه واقعي ت ا ن چيزها نزدي ك ش د ب ا آم ال حي رت ا نه ا را ضد خويش مييابدو لذا نفرت و آينه ا غاز ميشود و طرف مقابل را فريبآار ميخواند. ٩٧ عشق در ذاتش يعني عشق به ضد خويش. انسان اگر بر اين حقمعرفت داشته باشد هرگز عاشق نميش ود و از هرچه آه بيشتر خوششميا يد از ا ن بيشتر ميگريزد و اين حقيقتي است آه دين و امر تقوي راپديد ا ورده است. ٩٨ پس عارف و عادل آسي است آه ضد علايق و عشقهاينفساني خود حرآت آند. اين حرآت او را به حق خود و به نور وجود و به خداميرساند. اين همانا از خ ود گذش تن ب راي خ ود اس ت و ايث ار ب ر ح ق هم يناس ت آ ه محص ول معرفت است نه عشق آور. ٩٩ اگر انسان ذاتا ضد خويش است پس اگر با اين ضد يت با خويشموافق شود در واقع با خودش يگان ه ش ده اس ت و دوست خود شده است.يعني آسي به دوستي با خود ميرسد آه دشمن خود باش د ا گاهان ه. و اگ ر ن ههم ه انس انه ا آورآورانه دشمن خود هستند در حاليآه ميپندارند آهدوست و موافق خود هستند. فقط در اواخ ر عم ر اس ت آ ه ب ه ناگاه ميبينند آهدر تمام عمر با خودشان دشمني آردهاند. ١٠٠ هرآه ض د خ ودش را دوس ت نداش ته باش د نم يتوان د خ ودش رادوس ت داش ته باش د ارادت در معن اي دين ي و عرفانياش همين اطاعت ازآسي اس ت آ ه ض د اراده و امي ال ت و باش د. انس ان در اطاع ت از اراده خ ودشهم واره از خودش بيگانه و ديوانهتر ميشود و به دام ديگران ميافتد يعنيبه دام عشقهاي جنسي و م اد ي و اعتق ادي و هن ري و سياسي و.... ١٠١ ضد اراده حق همين عشقهاي جاهلانه خودش باشد. بشر ا ن است آه بشر را به دامضد اراده مياندازد. عارف آسي است آ ه خ ودش ١٠٢ ضد اراده هر آسي در ذات ارادهاش حضور دارد و او را ناخودا گاهبه سوي ضد ش ه دايت م يآن د. اي ن ه دايت در جريان عمل به صورتاعمال و افكار عاشقانه بروز ميآند. ٢٣

24 ١٠٣ حق و خدا و نور وجود هر آسي در ضد ا ن آس در انتظار اوست.به سوي ضدترين انسانها نس بت ب ه خ ودت برو تا خدا را ديدار آني.شيطان ت و در آس اني آم ين آ رده اس ت آ ه مري د امي ال ت و هس تند و ش بيه ت ومينماين د. خ دا هرگز به تو شباهتي ندارد. تو اگر مريد اميال خودت هستيشيطان خودت هستي. ١٠٤ ش باهته ا قلم روي تب اهيه ا و فري به ا و ع داوتهاس ت. آس يآ ه ه يچ ش باهتي ب ه ت و ن دارد دوس ت توس ت. شباهتهاي خود را در ديگرانجستجو آردن همانا عدم و عداوت را جس تجو آ ردن اس ت. خ ود را درديگ ري جس تجو آردن عين عداوت است. ١٠٥ فلسفة برابري و همسانسازي از هر جهت و موضوعي آه باشدو با هر انگيزه و اعتقادي خواهناخواه فلس فه ستم و فريب است و هموارهمحكوم به ابطال ميباش د. ح ق در تف اوتهاس ت و ن ه ش باهته ا. براب ري فلس فه ش قاوت است فلسفه جهل: جهل فلسفي! ١٠٦ سر ارتباط بر منحصربهفرد بودن چيزها است و نه اشتراآات وشباهتها. اشتراآات بستر افتراق ات اس ت. چ را آه مشتركترين امور درميان پديدههاي عالم همان ا موجودي ت اس ت و اي ن موجودي ت همانامح دوديت و منحص ربهف رد بودن است. برابري واقعي فقط در «بودن» استآه اساس نابرابري است. و اين ع اليت رين و ذات يت رين ديالكتي ك در عالموجود است آه: بودن ضد برابري است و عين برابري. و اين درك ذاتيگانگي است. ١٠٧ پ س عش ق ب ه براب ري ب ه عن وان عش ق ب ه واقعي ت ه ر ا نچ ه آ ههس ت و وج ود دارد درس ت ضد عش ق ب ه برابرسازي ميباشد. و اين عشق به«بايستي» است آه اساس همه عشقهاي جاهلانه و ظالمانه ميباشد. ١٠٨ وجود داشتن هيچ دليل و عل تي ندارد زيرا هيچ شباهتي به وجودنداشتن ندارد. به همين دليل آل جريان فلسفه هرگز نتوانسته اس ت وج ود را تعري فآن د و اص لا انس ان هرگ ز نم يتوان د ب ه واس طه انديشه آه بر ذات دوگانگي وشباهت و قياس عمل ميآند وجود را درك و دريافت نماي د. ا نآ ه عاش قتف اوت و تض اد است به سوي وجود در حرآت است و اهل دوستي است.شباهتپرستان عدمپرستاناند و عداوتپرستان. ١٠٩ انسان به ميزاني آه با آسي شباهت و اشتراك دارد قلبا نميتوان د او را دوس ت ب دارد. ب ه هم ين دلي ل دع وي و احساس محب ت وعشق در ميان افراد يك خانواده و فاميل دروغترين دعويهاست و لذامتشن جترين رواب ط در خ انواده و فاميل و نژاد ديده ميشود. به همين دليلازدواجهاي فاميلي عموما ناآامترين ازدواجها هستند. هرچه اشتراآات بيشتر باشد دوستي ن اممكنت ر اس ت. ازدواج ب ر اس اساش تراآات ق ومي طبق اتي علم ي فرهنگ ي عقيدتي و سليقهاي غيردوستانهترين ازدواجهاست. ١١٠ دل انسان ذاتا ميل به غير مطلق ميآند يعني بهمنحصربهفردترين سويها و بيسويي. به همين دليل خدا را فقط به واسطه دل ميتوان درك آرد و دوستداشت. لذا ايمان امري قلبي اس ت ن ه ذهن ي. زي را ذهن ذاتا شباهتها راجستجو ميآند و آاري جز قياس ندارد. ٢٤

25 ١١١ انسان به ميزاني آه ديگري را شبيه خ ودش م يخواه د (ب هلح اظ اعتق اد س ليقه ا داب و راه و روش زن دگي) برده خودش ميخواهد و اورا دوست نميدارد. همسانسازي و تقليد از انزجار و ستمگري است و آفر. عش ق ب ه ا زادي ديگ ران و منحص ربهف رد ب ودن و متم ايز ب ودن هماناعش ق خ دايي اس ت. آس ي آ ه مري د و مقل د ميخواهد آافر است. آسي آه ازا زادي ديگران لذ ت ميبرد و ا زادي خود را در تنگن ا ق رار م يده د ا زاديخ واهاس ت و عادل و با معرفت و خداشناس. ولي ا زاديخواهان امروزه عموما ا زادي را فقط براي خود ميخواهند و گروه خود. ١١٢ آسي آه عاشق خود باشد از خود ميگذرد زيرا بينياز است. وآسي عاشق خ ود اس ت آ ه ص احب وج ود ش ده باشد و آسي آه وجود يافتبينياز ميشود و وجودش را بيمزد و من ت در اختي ار هم ه ق رار م يده د. ووج ود همان ا نور معرفت است. ١١٣ انسان به ميزاني آه خودش را ميشناسد ا زاد و منحصربهفردميشود واحديت ذاتش امكان ظهور مييابد. اين ا زادي روح است و عين بينيازي است حتي بينيازي از ا زادي. واين منحصربهف رد ب ودن ع ين ات ح اد ب ا ديگ ران است و ديگران او را عينخود مييابن د و ن ه ش بيه خ ود. اي ن ن ور وج ود اس ت آ ه هم ه ص فات را آ ه بسترش باهات هستند پاك ميآند. همه آساني آه در رابطه با چنين آسي قرارم يگيرن د احس اس بي ني ازي و خ دايي م يآنن د و اگ ر معرفت نيابند البته بهطرزي ماليخوليايي گمراه ميشوند. ظه ور و ب روز احساس ات ورفتاره اي ب ه اص طلاح عاش قانه اس ت. در ١١٤ شدت نياز توأم با ناآامي در ا ن زمينه اينجا ا نچه آه عشق ناميدهميشود مقد س ساختن و متعالي و معنوي نمودن نيازهاست تا حقارت وفقارت نف س ت رميم و مداوا گردد. در واقع تلاش ب راي عش قنم ايي ت لاشب راي قاب ل تحم ل س اختن زن دگي م اد ي و نيازه اي ناآ ام اس ت. نيازه ايش را ن داردو ي ا نم يتوان د نيازه ايش را آبر و غرورش امكان بي ان ص ادقانه انسان بهميزاني آه به واسطه آب ر و موذيان ه و رياآاران ه مهار و تعديل نمايد نياز به عاشق شدن پيداميآند. در واقع در اينجا عشق همان ا ادام ه غروراست. شديدترين خودخواهي و تكبر در شديدترين عشقها پنهان است. ١١٥ در واقع متكبرترين انسانها محل ظهور شديدترين عشقهاهستند و ايثارگريهاي نمادين. اين خود از حكمت و اس رار ناخودا گ اه اي نواقع ه اس ت آ ه خودخ واهت رين انس انه ا ب ه ط رزي ناخواس ته مجب ور ب ه ازخودگذش تگيه اي حيرتا ور ميشوند. ١١٦ عشق حتي در نمايشيت رين و رياآاران هت رين جل وهه ايش درنف س بش ر تب ديلاتي بني ادين را موج ب م يش ود و شقاوتها و غرورها راتعادل ميبخشد و گويي آه ماد ة وجود بشر را به معنا ميآشاند و وجود بشررا تلطيف م يآن د ٢٥

26 حتي اگر اين لطافت هم آاملا ريايي باشد ب از ه مواقع هاي ب زرگ اس ت آ ه حي واني وحش ي ب ه دس ت خ ودش ب ر خ ود مهار ميزندو تظاهر به اهلي ت ميآند. اين تظاهر را نبايد دست آم گرفت زيرا روح جز تظاهر به رام بودن و عاشق بودننيست. آل مدني ت اس ت. آ ل م دني ت چي زي ١١٧ عشق همانا اشد نياز ناآام شده است آه به اشد حرص رسيده ومجبور اس ت تظ اهر ب ه ب يني ازي و بلك ه ايث ار نمايد. و اين واقعهاي بسعظيم است. پس عشق در ذات ناخودا گاه انسان همانا نياز به بينيازياست ب ه هنگ ام اش د نياز. ١١٨ و ام ا تظاهر به عشق (تعشيق) نيز ميتوان د مقد م ه عش ق قلب يباش د هم انط ور آ ه اداي ش هادتين ب ه معن اي دعوي مسلماني است آهميتواند زمينة ايمان قلبي شود هر چند آه ميتواند زمين ة نف اق گ ردد آ ه ازآف ر ب دتر اس ت. پس تعشيق زمينه و تمرين و تقليدي براي بينياز شدناست و تا تر بينيازي را ايفا نمودن. همانطور آ ه اداي احك ام شريعتتمريني براي مو من شدن است و نه به معناي مو من بودن. ١١٩ و ام ا ا يا عشق قلبي و روحاني بين دو انسان ممكن است وچگون ه اس ت زي را واژه و معن اي عش ق در قلب ي بودن رابطه است و لااقل برحسب تعريف عام ه اي نگون ه تلق ي م يش ود و ي ا ق رار اس ت آ ه اي نگون ه باش د ودر غي ر اينصورت تجارت است و يا بازي و مكر. انس ان باي د قلب ي و اه لدل باش د ت ا رابط ه قلب ي ب ا س ايرين برق رار نماي د. اعمال قلبي اعمال آاملا بيحساب و در وراي مفاهيم و ارزشهاي علت و معلولي م يباش ند اعم العاش قانه اي نگون ه س نجيده م يش وند. و البت ه ف رق اي ن اعم ال ب ا اعم الجن وني بس يار اس ت ه ر چن د آ ه ب ه لح اظ منطق ي ع ين يك ديگر تلقيميشوند زيرا هر دو فوق حساب هستند. ولي اعمال قلبي و واقعا عاشقانه هر چند آه از حساب و آتاببرنميا ين د و خي ر و ش ري نيس تند ول ي موج ب اع تلاي ارزشهاي بشرند ومرز بين خير و شر را واضحتر ميآنند و ح ق و باط ل را از يك ديگر تميزترم ينماين د. عم ل قلب ي ممكن است براي عاملش خير دنيوي نداشته باشدو بلكه شر هم به هم راه ا ورد. ول ي ب راي ديگ ران خيره اي برت ر و معجزها سايي به ارمغ ان م يا ورد. ول ي اعم ال جن وني سراس ر ش ر و بطال ت و فساداس ت ب راي هم ه. اعم ال قلب ي از انساني برميخيزد آه اهل دلي زنده وفرزانه و ق وي و يق ينب ار باش د يعن ي دل ي آ ه خ دا را در خ ود درك آ رده باش د. واين دل مو من عارف است. عمل يك ديوانه و يك عارف در چهارچوب عقل عل يتي و حسابگرعين هم است. به همين دليل عقل حس ابگر آ ه اس ير خير و شر است هرگزنميتواند بين عمل واقعا عاشقانه و عمل فاسقانه تميز دهد زيرا يكيماوراي عقل و عل يت اس ت و ديگري مادون ا ن به هر حال هر دو عل يتي وحسابي نيستند. ١٢٠ هر آسي در «غير» چه چيزي را جستجو ميآند مسل ما چيزيرا آه در خودش نيست. و عاشق بر همان چيز ميشود. و غايت و معنايذاتي چنين چيزهايي همانا «نيستي» است. انس ان در غي ر از خ ويش ذات ا وناخودا گ اه ج ز ٢٦