BAB 4

Transcription

1 BAB 4 ANALISIS DATA 4.1 Pengenalan Dalam bab ini, 30 buah puisi yang dianalisis dibahagikan kepada 3 bahagian mengikut tema utama dan diberi kod seperti berikut: Bahagian A : Bakat dan kemuliaan Bahagian B : Sikap belajar dan berusaha Bahagian C : Amalan kebenaran hidup Tema bakat dan kemuliaan mengandungi puisi yang berkaitan dengan moraliti, kebolehan atau kemahiran seseorang. Penulis puisi banyak menyentuh tentang kemuliaan seseorang yang berbakat, sikap yang perlu diamalkan apabila bakat seseorang tidak dikenali dan juga apa yang perlu kita lakukan untuk mencungkil bakat seseorang. Puisi bertemakan sikap belajar dan berusaha terdiri daripada puisi yang menceritakan aspek yang perlu diberi perhatian dalam usaha pembelajaran dan semangat yang perlu ada untuk mencapai kejayaan. Puisi bertemakan amalan kebenaran hidup pula menggunakan keadaan sebenar kehidupan manusia dan alam untuk menyampaikan falsafah kelakuan dan sikap baik yang perlu diamalkan oleh manusia selain dua tema utama yang dinyatakan terdahulu. Sebanyak 10 buah puisi dipilih untuk setiap tema. Puisi-puisi ini disusun mengikut tahun riwayat penulis puisi, puisi yang tiada penulis dan tiada tahun riwayat akan diletakkan di bahagian akhir sekali. Setiap 10 puisi dalam bahagian masing-masing diberi kod mengikut bahagiannya, iaitu A1-A10, B1-B10 dan C1- C10. Jumlah item leksikal metafora yang dianalisis sebanyak

2 Kandungan dalam setiap analisis puisi seterusnya mengandungi aspek-aspek berikut: i) Puisi tradisional bahasa Cina yang asal dengan tulisan bahasa Cina dan sebutan bunyinya han yu pin yin. ii) Latar belakang puisi : nama penulis puisi dan tahunnya. Latar belakang puisi diterangkan supaya pembaca boleh mengetahui konteks dan budaya pada zaman itu untuk mengenal pasti item-item leksikal bermetaforikal dan juga faktor-faktor sesuatu item leksikal metafora digunakan dalam puisi tersebut. iii) Tema dan falsafah puisi. Tema dan falsafah puisi perlu diterangkan supaya dapat mengetahui maksud sebenar sesebuah puisi yang seterusnya dapat mengenal pasti item leksikal yang bermetaforikal. iv) Analisis metafora termasuk item-item leksikal metafora, penggolongan metafora, makna denotasi, makna metafora dan faktor-faktor item metafora digunakan. Selepas penganalisaan setiap puisi dalam setiap tema, perbincangan akan dibuat ke atas item-item leksikal metafora mengikut penggolongan metafora untuk setiap tema. Maklumat ringkas mengenai 30 buah puisi yang dianalisis diletakkan dalam Apendiks A. Ringkasan analisis item-item leksikal metafora pula diletakkan dalam Apendiks B. Seterusnya penterjemahan puisi dalam bahasa Melayu diletakkan dalam Apendiks C untuk puisi dalam Tema A, Apendiks D untuk puisi dalam Tema B dan Apendiks E untuk puisi dalam tema C. 69

3 4.2 Analisis Metafora Dalam Puisi Tradisional Bahasa Cina Bahagian A : Bakat dan kemuliaan Dalam bahagian ini, pengkaji akan menganalisa 10 buah puisi yang bertema bakat dan kemuliaan. Maklumat ringkas mengenai 10 buah puisi ini diletakkan dalam Apendiks A. Ringkasan analisis item-item leksikal metafora dalam 10 puisi ini diletakkan dalam Apendiks B. Bahagian penterjemahan puisi daripada bahasa Cina kepada bahasa Melayu diletakkan di Apendiks C. Selepas penganalisaan untuk setiap puisi, pengkaji akan membincangkan penggunaan item leksikal metafora untuk 10 buah puisi dalam Tema A ini. Puisi A1 dan A10 tidak dijelaskan latarbelakangnya dengan terperinci disebabkan kekurangan sumber rujukan. Maklumat ini tidak diperolehi. A1. Yǒng chán 咏蝉 Chuí ruì yǐn yìn qīnglù, lòu liú xiǎng chū shū tóng 垂緌饮清露, 流响出疏桐 Jū gāo shēng zì yuǎn, fēi shì jí qiū fēng 居高声自远, 非是藉秋风 咏蝉 ditulis oleh Yu Shi Nan ( 虞世南 )( tahun Masehi ) yang bermakna cerita puisi tentang reriang. Tema puisi ini mengatakan bahawa nama baik seseorang itu dikenali orang ramai disebabkan kemuliaan seseorang itu. Tetapi bukan kerana pujian atau bantuan sesiapa yang berpangkat atau orang yang hipokrit. 70

4 Menurut Kamus Xiandai Hanyu Cidian ( 1999:136), anak reriang hidup dalam tanah dan makan akar tumbuhan. Selepas menjadi dewasa, reriang akan makan cecair tumbuhan. Selain itu, semasa anak reriang berubah menjadi reriang yang dewasa, reriang akan menanggalkan kulitnya. Proses penanggalan kulit itu disifatkan sebagai pelepasan kesengsaraan dari dunia fana ini dan menuju dunia akhirat yang bahagia mengikut kepercayaan agama Buddha. Berdasarkan ciri-ciri tersebut, orang Cina menganggap reriang sebagai sejenis serangga yang berkedudukan lebih tinggi daripada yang lain. Dalam puisi ini, 蝉 iaitu reriang digolongkan sebagai metafora kata nama dan metafora kehaiwanan. 高 yang bermakna tinggi, iaitu jauh ke atas digolongkan sebagai metafora orientasi. Pada konsep manusia, sesuatu yang tinggi adalah lebih berharga, contohnya pangkat yang tinggi, harga yang tinggi dan sebagainya. Puisi ini mengatakan reriang tinggal di tempat yang tinggi ( 居高 ) memberi makna metafora bahawa kedudukan dan akhlak seseorang yang mulia dan disanjung tinggi. Selain itu, 声 iaitu bunyi adalah sumber dan sasarannya ialah nama baik; 远 iaitu jauh, besar jaraknya atau tidak dekat adalah juga metafora orientasi. Pada konsep manusia, jauh adalah lebih lama, lebih kekal atau lebih dikenali ramai, maka cerita bunyi nyanyian reriang jauh kedengaran memberi makna metafora nama baik seseorang itu diketahui orang ramai, di merata tempat. Selain itu, frasa 居高 adalah gabungan kata kerja 居 (duduk ) + kata sifat 高 (tinggi). Oleh sebab tema puisi ini ialah kemuliaan, maka tinggi ( 高 ) yang memberi makna metafora disanjung tinggi adalah lebih kuat ciri-ciri metaforanya dan lebih dekat dengan tema kemuliaan. Dengan itu, frasa ini juga digolongkan sebagai metafora kata sifat mengikut kata tinggi ( 高 ) yang merupakan kata sifat. Frasa 声远 71

5 (bunyi yang jauh) iaitu jauh memberi makna metafora yang berkait dengan tema puisi ini juga digolongkan sebagai metafora kata sifat. 清露 yang diterjemahkan sebagai embun pagi, pada denotasinya bermakna kabus pada waktu pagi. Item leksikal ini boleh digolongkan sebagai metafora kata nama. Puisi ini mengatakan reriang minum embun pagi kerana orang Cina pada zaman dulu tidak tahu bahawa reriang minum cecair tumbuhan. Mereka menganggap reriang minum embun pagi. Oleh sebab embun ini sejuk, tidak dapat ditangkap, segar dan tidak dicemari pada awal-awal pagi, maka ia bermakna sesuatu yang suci, amanah, bernilai dan tidak mudah diperoleh. 疏桐 merujuk kepada pokok parasol Cina yang mempunyai ranting yang sedikit. 桐 ialah kata singkatan 梧桐 iaitu pokok parasol Cina ( Chinese parasol tree ). Kayu pokok ini dianggap sebagai kayu yang bernilai. Menurut cerita legenda Cina, burung pheonix yang merupakan sejenis burung yang amat berharga akan terbang dari bahagian utara ke bahagian selatan setiap lima ratus tahun. Pada masa itu, burung pheonix ini hanya akan singgah di pokok parasol Cina dan hanya makan buah pokok ini sahaja. Dengan itu, pokok parasol Cina selalunya dianggap sebagai sejenis pokok yang bertaraf tinggi mengikut kepercayaan orang Cina. Dalam puisi ini, pokok ini ialah frasa kata nama dan metafora tumbuhan yang mencerminkan kemuliaan reriang kerana reriang menyanyi di atas pokok itu. 秋风 diterjemahkan sebagai angin musim luruh juga frasa kata nama yang merujuk kepada orang yang berpangkat atau sesiapa yang tidak berniat baik. Angin musim luruh tidak mempunyai ciri-ciri persamaan langsung dengan objek sasarannya. Penggunaan metafora ini adalah berdasarkan konteks pada masa puisi ini ditulis. Penulis 72

6 tidak boleh mengkritik secara terus terang sasarannya iaitu golongan atasan yang berkuasa. Secara ringkasnya, falsafah puisi ini mengatakan nama baik seseorang disebabkan kemuliaannya, tidak perlu bergantung kepada orang lain untuk meningkatkan nama baiknya. A2. Gǎn yù qí yī 感遇 ( 其一 ) Lányè chūn wēiruí, guìhuā qiū jiǎojié 兰叶春葳蕤, 桂花秋皎洁 Xīnxīn cǐ shēngyì, zì ěr wéi jiājié 欣欣此生意, 自尔为佳节 Shuí zhī lín xī zhě, wén fēng zuò xiāng yuè 谁知林粞者, 闻风坐相悦 Cǎomù běn yǒuxīn, héqiú měirén zhé 草木本有心, 何求美人折 Penulis Zhang Jiu Lin ( 张九龄 ) ( tahun Masehi ) telah menulis 12 buah puisi yang digolongkan dalam tajuk ini - 感遇. Puisi di atas ialah puisi yang pertama dalam 感遇 yang bermakna perasaan yang dialami berdasarkan kepada apa yang ditemui. Tema puisi ini menyampaikan falsafah bahawa orang yang mulia mempunyai maruah yang tinggi dan tidak perlu diketahui oleh orang lain atau diberi simpati. Dalam puisi ini, frasa bunga orkid ( 兰花 ) dan bunga laurel ( 桂花 ) merupakan metafora kata nama dan metafora tumbuhan yang berfungsi sebagai sumber untuk 73

7 menunjukkan kemuliaan seseorang. Menurut makna denotasi, bunga orkid ialah tumbuhan darat atau epifit daripada famili Orchidaceae yang bunganya berwarna terang dan cantik. Bunga laurel pula merupakan pokok renik yang daunnya hijau berkilat. Kedua-dua pokok bunga ini berasal dari negeri Cina. Mereka digolongkan dalam sepuluh buah pokok bunga yang paling cantik dan terkemuka di negeri Cina. Malahan, menurut legenda orang Cina, bunga laurel ialah dewa bunga pada bulan Ogos berdasarkan kecantikan dan cerita dongeng mengenainya. Bunga orkid dan bunga laurel juga digolongkan sebagai metafora ontologi. Item leksikal 葳蕤 yang menyatakan kesuburan bunga orkid yang tumbuh dengan baik menjadi item leksikal metafora kata sifat yang memberi maksud bersemangat dan bergaya; begitu juga frasa 皎洁 yang bermakna putih dan bersih, iaitu tidak kotor yang merujuk kepada bunga laurel yang merupakan metafora kata sifat yang bermaksud suci dan amanah. Selain itu, 皎洁 memberi maksud terang dan bersih mengikut Kamus Xiandai Hanyu Cidian ( 1999:636). Mengikut konsep umum dan pengalaman manusia, warna putih mendukung makna suci. Oleh itu, item leksikal ini juga boleh digolongkan sebagai metafora ontologi. Di samping itu, frasa ini sebenarnya digunakan untuk merujuk bulan yang terang dan putih, tetapi ianya digunakan untuk merujuk keadaan bunga laurel dalam puisi ini. Berdasarkan penggunaan ini, frasa ini boleh digolongkan sebagai metafora struktur iaitu bunga laurel dianggap sebagai satu entiti yang suci, maka frasa 皎洁 yang digunakan untuk bulan dengan makna metafora suci juga boleh digunakan untuk bunga laurel. Ayat 自尔为佳节 yang bermaksud mereka tumbuh dengan subur pada musim-musim yang sesuai masing-masing digolongkan sebagai metafora ontologi yang 74

8 bermaksud seseorang itu akan menunjukkan bakatnya tersendiri pada sesuatu masa yang sesuai. Musim pada makna denotasinya bererti masa yang tetap atau khusus setiap tahun mengikut perubahan iklim. Dua ayat yang terakhir : 草木本有心, 何求美人折 telah wujud sebagai metafora personifikasi, iaitu tumbuhan telah dijadikan sebagai manusia yang mempunyai hati ( 心 ) dan tidak meminta orang lain untuk memetiknya. Mengikut makna denotasi, hati bermaksud batin, iaitu tempat perasaan dan pengertian. Makna metafora yang dihuraikan di atas memang tepat sekali sekiranya kita mengkaji latar belakang penulis dan konteksnya. Menurut Bi (1994), penulis 张九龄 (Zhang Jiu Lin) ( tahun Masehi ) merupakan seorang yang jujur, amanah, berani memberi nasihat kepada raja dan mulia (Meng, 1994:3-5). Beliau pernah menjadi perdana menteri yang berpangkat tinggi pada zaman Dinasti Tang. Malangnya pada tahun 736 tahun Masehi, beliau dihina dan dipecat daripada jawatannya kerana hasutan menteri lain yang jahat. Beliau menulis puisi ini selepas dipecat. Daripada analisis puisi ini, kita dapati bunga tersebut mewakili penulis iaitu beliau dapat menjalankan tugasnya dengan hati yang jujur, suci, bertanggung jawab dalam jawatannya seperti bunga tersebut yang menunjukkan kecantikannya pada musim tertentu. Beliau berpendapat seseorang itu boleh menunjukkan kebolehannya pada masa yang sesuai dan tidak perlu bergantung kepada orang lain untuk memberi peluang kepadanya. 75

9 A3. Dēng jiǔ fēng lóu jì Zhāng hù 登九峰楼寄张祜 Bǎi gǎn zhōng lái bú zìyóu, jiǎo shēng gū qǐ xīyáng lóu 百感衷来不自由, 角声孤起夕阳楼 Bì shān zhōng rì sī wújìn, fāng cǎo hé nián hèn jí xiū 碧山终日思无尽, 芳草何年恨即休 Jié zài yǎn qián zhǎng bújiàn, dào fēi shēn wài gèng hé qiú 睫在眼前长不见, 道非身外更何求 Shuí rén dé shì Zhāng gōngzǐ, qiān shǒu shī qīng wàn hù hóu 谁人得似张公子, 千首诗轻万户侯 Puisi ini ditulis oleh Du Mu ( 杜牧 )( tahun Masehi). Tajuknya 登九峰楼寄张祜 bermaksud menaiki Bangunan Sembilan Puncak dan puisi ini dikirimkan kepada Zhang Hu. Zhang Hu ialah rakan Du Mu. Pada masa itu, Du Mu bersimpati dengan Zhang Hu kerana dihina oleh seorang penyair lain yang terkenal iaitu Bai Ju Yi ( 白居易 ). Selepas perjumpaan dengan Zhang Hu, Du Mu telah menulis puisi ini untuk menggalakkan Zhang Hu di Bangunan Sembilan Puncak. Item-item leksikal metafora dalam puisi ini wujud pada ayat kelima dan kelapan yang menunjukkan maksud sebenar puisi ini. Item-item leksikal metafora ini ialah bulu mata ( 睫 ), ribuan puisi ( 千首诗 ) dan anugerah gelaran yang memiliki kawasan seluas beratus ribu keluarga ( 万户侯 ). Bulu mata ( 睫 ) iaitu bulu pada tepi mata merupakan frasa metafora kata nama dan metafora pengkonkritan, frasa ini merujuk kepada kesilapan atau kelemahan 76

10 seseorang yang abstrak. Penulis mengatakan bahawa bulu mata yang tumbuh di bahagian atas mata tidak kelihatan untuk menyindir pengkritik Zhang Hu kerana tidak nampak kesilapan dan kelemahan sendiri Seterusnya, kata nama 千首诗 yang bermakna ribuan puisi merupakan metafora kata nama dan juga metafora pengkonkritan yang memberi makna kemuliaan dan amalan yang ikhlas. Puisi pada makna denotasinya ialah karangan yang berbentuk sajak. Frasa ini digunakan sebagai sasaran kerana penulis puisi pada zaman itu sangat mementingkan kelakuan baik dan banyak menulis puisi yang berunsur falsafah. Penulis memuji kawannya yang mementingkan ribuan puisi. Ini bermakna kawannya itu rajin mempraktikkan diri dengan moraliti yang baik. Sebaliknya, kawannya tidak mementingkan anugerah gelaran yang memiliki kawasan seluas beratus ribu keluarga ( 万户侯 ). Kata nama ini juga merupakan item leksikal metafora kata nama dan metafora pengkonkritan yang menunjukkan kenamaan dan kekuasaan. Gelaran pada makna denotasinya bermaksud panggilan kehormat yang diberi kerana jasa seseorang. Anugerah gelaran pada makna metaforanya merujuk kepada kemasyhuran atau pujian yang diberi oleh orang lain. Orang mulia tidak akan tamak kepada kebanggaan sebegini kerana ia tidak semestinya benar dan boleh berbentuk rasuah, maka anugerah gelaran selalunya dihina oleh orang yang mulia. Kedudukan jawatan tinggi yang memiliki kawasan yang luas pula merujuk kepada kekuasaan dan kekayaan seseorang. Hal ini kerana pegawai yang memiliki kawasan yang luas dengan penduduk ramai pada masa itu dapat menuntut cukai daripada penduduk untuk mendapat kekayaan dan kekuasaan. 77

11 Puisi ini pada unsur falsafahnya menceritakan seseorang yang bermoral tinggi tidak perlu menghirau kritikan orang lain tetapi terus mengamalkan kelakuan baiknya dan tidak tamak akan gelaran, kekayaan dan kekuasaan. A4. Zá jiè 杂诫 Dài xiāng rù bào sì, xiāng qì tóng bàoyú. 带香入鲍肆, 香气同鲍鱼 Wèi rù yóu kě wù, yǐ rù dāng hérú? 未入犹可悟, 已入当何如? Puisi ini ditulis oleh Cao Ye ( 曹邺 ) (kira-kira tahun Masehi )dari Dinasti Tang. Beliau pernah menjadi pegawai kerajaan. Menurut rekod dalam buku 唐诗纪事, Cao Ye ialah seorang pegawai yang amanah dan istimewa dengan adanya bukti daripada hasil kerjanya. Tajuk puisi ini 杂诫 bermaksud peringatan atau nasihat yang tidak teratur. Tema puisi ini memang bertujuan mengingatkan pembaca termasuk penulis sendiri supaya jangan dipengaruhi oleh unsur-unsur yang tidak baik di tempat kerja yang gelap dan kotor. Puisi ini menggunakan dua frasa untuk menerangkan sifat yang baik dan yang jahat. Pertama, bau wangi ( 香气 ) pada makna denotasi ialah sangat sedap baunya atau harum merujuk kepada kemuliaan dan amanah. Frasa ini digolongkan sebagai metafora kata sifat. Kedua, ikan jeruk ( 鲍鱼 ) yang merupakan ikan yang diasamkan berbau 78

12 busuk dan merujuk kepada orang yang berniat jahat. 肆 iaitu kedai merujuk kepada tempat kerja. 鲍肆 yang merupakan kedai menjual ikan jeruk merujuk kepada sesuatu tempat kerja yang penuh dengan orang yang tidak baik atau tidak amanah. Frasa 鲍鱼 (ikan jeruk) dan 鲍肆 (kedai menjual ikan jeruk) digolongkan sebagai metafora kata nama. Penulis menggunakan bau untuk menyifatkan kelakuan orang berdasarkan metafora yang berorientasikan konsep. Dari segi konsep sejagat universal, bau wangi adalah disukai ramai dan disanjung tinggi. Namun, bau busuk seperti bau ikan jeruk adalah dihina oleh orang. Melalui puisi ini, penulis ingin menyampaikan falsafahnya bahawa kita mesti sentiasa sedar untuk mengamalkan kelakuan yang baik walaupun kita terpaksa bekerja di tempat yang tidak amanah. Puisi ini ditulis pada akhir zaman Dinasti Tang, di mana keadaan politik dan sosial pada masa itu tidak tenteram. Ramai pegawai yang jujur hilang haluan dan tidak dapat melaksanakan tugas dengan pendirian yang mulia. Dengan itu, puisi ini sebenarnya menceritakan keadaan penulis dan pilihannya untuk terus memperjuangkan keadilan dalam pergolakan politik yang sengit. Puisi ini juga menjadi pedoman kepada kita supaya sentiasa sedar dan tidak dipengaruhi oleh unsur-unsur yang tidak sihat. A5. Dēng fēi lái fēng 登飞来峰 Fēi lái shān shàng qiān xún tǎ, wén shuō jī míng jiàn rì shēng 飞来山上千寻塔, 闻说鸡鸣见日升 79

13 Bú wèi fú yún zhē wàng yǎn, zhǐ yuán shēn zài zuì gāo céng 不畏浮云遮望眼, 只缘身在最高层 Puisi ini ditulis oleh Wang Anshi ( 王安石 ) ( tahun Masehi ). Tajuk ini 登飞来峰 bermakna menaiki Gunung Fei Lai. Penulis menulis puisi ini semasa beliau menaiki Gunung Fei Lai dan mendapat ilham. Makna denotasi puisi ini memberi maksud mengenai pemandangan di atas gunung dan perasaan penulis. Malahan, ayat ketiga dan keempat merupakan tema puisi yang berunsur falsafah, mengatakan seseorang yang mulia tidak akan takut kepada orang yang berniat jahat. Item-item leksikal metafora dalam puisi ini ialah awan terapung ( 浮云 ), menutup ( 遮 ), mata yang memandang ( 望眼 ) dan tingkat yang paling tinggi ( 最高层 ). Awan pada makna denotasinya bermakna wap air yang bergumpal di udara dan terapung pula memberi makna denotasi tidak tenggelam. Awan terapung dalam puisi ini merupakan item leksikal metafora kata nama yang merujuk kepada orang yang kurang pendirian. Frasa ini digunakan sebagai sumber kerana awan terapung merupakan sesuatu yang ringan, sentiasa bergerak mengikut tiupan angin, tidak tentu arah dan berubah-ubah. Dengan itu, awan terapung merujuk kepada orang yang tiada pendirian sendiri, berubah-ubah tindakan dengan mengikut pengaruh orang lain atau selepas menerima rasuah, tidak mengambil berat tentang kewajipan diri atau tidak berniat baik. Kata kerja menutup dengan makna denotasi tidak terbuka memberi makna menghalang atau menfitnah. Mata ialah alat untuk melihat iaitu organ deria yang penting, mata boleh digunakan untuk melihat, membantu manusia mentafsirkan, menilai atau menyelidik sesuatu perkara dan membuat keputusan, oleh itu, mata boleh mewakili 80

14 sesuatu pandangan, tafsiran, rancangan atau cita-cita. Perbuatan memandang adalah melihat ke tempat lain atau menuju ke hadapan yang memberi konsep adanya harapan atau pandangan yang jauh. Dengan itu, menutup mata yang memandang merupakan metafora kata kerja dan metafora pengkonkritan yang bermaksud menghalang atau memfitnah orang yang mempunyai sesuatu cita-cita yang tinggi, cadangan yang bermanfaat, rancangan yang baik atau masa depan yang cerah. Tingkat pada makna denotasinya ialah lapisan daripada sesuatu benda yang berbentuk bersusun-susun dan tinggi bermakna denotasi jauh ke atas. Tingkat yang paling tinggi ialah metafora kata sifat yang menunjukkan sasarannya kemuliaan seseorang. Kata sifat tinggi boleh digolongkan sebagai metafora orientasi iaitu tinggi memberi konsep yang lebih baik atau lebih bernilai, contohnya harga yang tinggi, jawatan yang tinggi, status yang tinggi dan sebagainya. Berdasarkan analisis makna metafora di atas, puisi ini bermaksud bahawa orang yang bermartabat tinggi tidak akan takut kepada fitnah orang jahat yang menghalang citacitanya. Dengan kata lain, selagi seseorang itu mulia dari segi fikiran dan semangatnya, dia akan sentiasa berada pada kedudukan yang lebih tinggi daripada orang yang tidak mulia. Hatinya tenang, tabah dan berani menempuh segala halangan. A6. Gǎn yù (qí qī) 感遇 ( 其七 ) Jiāngnán yǒu dān jú, jīng dōng yóu lǜlín 江南有丹橘, 经冬犹绿林 Qǐ yī dì qì nuǎn, zì yǒu suì hánxīn 岂伊地气暖, 自有岁寒心 81

15 Kěyǐ jiàn jiā kè, nàihé zǔ chóng shēn, 可以荐嘉客, 奈何阻重深, Yùn mìng nán suǒ yù, xúnhuán bù kě xún 运命难所遇, 循环不可寻 Tú yán shù táolǐ, cǐ mù qǐ wú yīn 徒言树桃李, 此木岂无阴 Puisi di atas juga ditulis oleh Zhang Jiu Lin ( 张九龄 ) ( tahun Masehi ), puisi ini merupakan puisi ketujuh dalam kumpulan puisinya yang bertajuk 感遇, bermaksud perasaan yang dialami berdasarkan apa yang ditemuinya ( ke-7). Tema puisi ini menunjukkan sesuatu keadaan yang tidak adil iaitu orang ramai tidak nampak kelebihan buah tangerin yang merujuk kepada kekuatan penulis, tetapi hanya melayan orang yang lebih dikenali. Puisi di atas menggunakan buah tangerin ( 丹橘 ) sebagai item leksikal metafora kata nama yang boleh juga digolongkan dalam kategori metafora imej jenis tumbuhan. Buah tangerin ialah sejenis limau kecil yang manis dan kulitnya mudah dikupas, buah ini bertindak sebagai sumber untuk menerangkan sifat seseorang yang tahan lasak dan tabah hati. 岁寒心 yang bermaksud hati yang tahan kesejukan pada musim sejuk digunakan sebagai personifikasi yang menjadikan pokok tangerin itu seakan-akan manusia yang mempunyai hati yang tabah. Hati mempunyai makna konotasi sebagai batin, tempat perasaan, pengertian dan lain-lain. Jenis metafora ontologi wujud di sini iaitu 岁寒心 adalah lanjutan metafora daripada entiti buah tangerin. Ciri-ciri pokok buah tangerin yang tahan sejuk adalah berdasarkan kepada pertumbuhan pokok tersebut. 82

16 Selain itu, pokok pic dan pokok plum ( 桃李 ) juga dijadikan metafora kata nama untuk dibandingkan dengan pokok tangerin, tujuannya untuk menunjukkan orangorang lain yang lebih popular dan disanjung tinggi. Menurut Pang (1996:32), penggunaan metafora pokok tangerin, pokok pic dan pokok plum berdasarkan kepada dua buah buku ilmiah klasik berikut : i. 树橘柚者, 食之者甘, 嗅之者香 橘柚垂华实 Shù jú yòu zhě, shí zhī zhě gān, xiù zhī zhě xiāng jú yòu chuí huá shí Ayat ini bermakna buah tangerin dan buah shaddock, manis dimakan dan wangi dihidu. ii. 春树桃李, 夏得荫其下, 秋得食其实 韩诗外传 chūn shù táolǐ, xià dé yīn qí xià,qiū dé shí qíshí Hán shī wài zhuàn Ayat ini bermakna pokok pic dan pokok plum ditanam pada musim bunga, dan memberi teduh pada musim panas; buahnya dapat dimakan pada musim luruh. Mengikut Kamus Dewan (2005:1204), pokok pic adalah sejenis pokok yang mempunyai bunga berwarna samar dan buahnya bulat dan boleh dimakan. Pokok plum pula merupakan sejenis pokok yang buahnya berbentuk bujur atau bulat, berbiji keras dengan isinya lembut dan masam-masam manis ( Kamus Dewan, 2005:1219). Dengan penggunaan metafora ketiga-tiga jenis tumbuhan tersebut, penulis telah menyatakan pendapatnya bahawa orang ramai biasanya tidak tahu menghargai buah tangerin yang teguh. Hal ini kerana pada masa itu, orang ramai lebih banyak menanam pokok pic dan pokok plum daripada pokok tangerin. Puisi ini juga ditulis selepas penulis dipecat daripada jawatan menteri yang tinggi dan perasaan tidak puas hatinya jelas kelihatan. Penulis ingin menyampaikan 83

17 pendapatnya bahawa sesuatu yang baik memang sukar dikesan dan biasanya tidak dihargai oleh sesebuah masyarakat. A7. Gǔ fēng wǔshí jiǔ shǒu (qí sānshí bā) 古风五十九首 ( 其三十八 ) Gū lán shēng yōu yuán, zhòng cǎo gòng wú mò 孤兰生幽园, 众草共芜没 Suī zhào yángchūn huī, fù bēi gāo qiū yuè 虽照阳春晖, 复悲高秋月 Fēi shuāng zǎo xīlì, lǜ yàn kǒng xiū xiē 飞霜早淅沥, 绿艳恐休歇 Ruò wú qīngfēng chuī, xiāng qì wèi shuí fā? 若无清风吹, 香气为谁发? Puisi ini ditulis oleh Lee Bai ( 李白 ) ( tahun Masehi), seorang penulis yang popular pada zaman Dinasti Tang. Beliau diberi gelaran Dewa Puisi ( 诗仙 shi xian ). Beliau telah menulis lebih daripada 900 buah puisi. Puisi di atas digolongkan sebagai puisi yang ke-38 dalam tajuk 古风 yang mempunyai 59 buah puisi. 古风 boleh diterjemahkan sebagai angin purba atau pengaruh tradisional. Tema puisi ini adalah tiada gunanya seseorang itu mempunyai bakat tetapi tidak dihargai oleh orang atasan yang berkuasa. Dalam puisi ini, bunga orkid ialah sumber yang menunjukkan seseorang yang berbakat, mempunyai cita-cita yang tinggi dan status yang lebih tinggi. Bunga orkid ( 兰 ) 84

18 pada makna denotasinya merujuk kepada tumbuhan darat atau epifit daripada famili Orchidaceae. Frasa bunga orkid boleh digolongkan sebagai metafora kata nama dan juga metafora ontologi iaitu bunga orkid dianggap sebagai satu entiti. Kita boleh menggunakan pengalaman kita atau melalui penerangan penulis tentang ciri-ciri bunga orkid untuk mentafsirkan makna metafora puisi ini. Dalam puisi ini, item-item leksikal 孤, 悲, 休歇 yang menerangkan keadaan bunga orkid yang sunyi, sedih dan akan berehat selama-lamanya turut merupakan metafora ontologi. Hal ini kerana kita dapat menggunakan pengalaman kita dengan menganggap bunga orkid sebagai satu entiti yang merujuk kepada seseorang yang berbakat. Item-item leksikal sunyi, sedih dan akan berehat selama-lamanya menerangkan keadaan bunga orkid yang merupakan metafora ontologi yang bermaksud seseorang yang berbakat itu berasa sunyi, sedih dan akan disingkirkan. Penggunaan item-item leksikal ini juga merupakan metafora personifikasi iaitu bunga orkid disifatkan sebagai manusia yang mempunyai perasaan sunyi ( 孤 ), sedih ( 悲 ) dan akan berehat selama-lamanya ( 休歇 ). Sunyi bererti bersendirian dan sepi, item leksikal ini bertindak sebagai metafora kata sifat yang membawa makna tidak dikenali orang. Sedih yang dinyatakan di dalam puisi ini merupakan makna denotasi hati berasa pilu yang juga merupakan metafora kata sifat yang mengatakan perasaan sedih penulis. Berehat selama-lamanya yang bermakna denotasi tidak lagi bekerja membawa makna metafora disingkir, ia juga boleh digolongkan sebagai metafora kata kerja. Rumput-rampai ( 草 ), ribut salji ( 飞霜 ), angin yang sejuk dan segar ( 清风 ) juga merupakan item leksikal metafora kata nama yang berfungsi sebagai objek 85

19 sampingan untuk menonjolkan kedudukan bunga orkid dan menerangkan situasi bunga orkid yang kurang bernasib baik. Rumput-rampai pada makna denotasinya ialah sejenis tumbuhan yang melata di bumi, berdaun tirus dan kecil, biasanya menjadi makanan lembu, kambing dan sebagainya. Rumput-rumpai dalam puisi ini merujuk kepada orang-orang yang kurang pandai atau kurang berupaya dan tidak dihargai, ia juga boleh digolongkan sebagai metafora tumbuhan. Item leksikal ini digunakan sebagai sumber kerana rumput adalah jenis tumbuhan liar yang tidak bernilai, ia tumbuh dengan banyak dan tidak diberi perhatian ramai. Ribut salji, iaitu angin kencang hablur-hablur ais yang turun dari awan disifatkan sebagai pergolakan politik yang tidak tenteram, ia tergolong sebagai metafora kata nama dan metafora pengkonkritan. Ribut salji ialah bencana alam yang sering berlaku di negeri China. Frasa yang digunakan untuk merujuk kepada pergolakan politik ini adalah tepat sekali kerana ribut salji boleh membawa kerosakan besar seperti kesan buruk akibat pergolakan politik. Angin yang sejuk dan segar, merujuk kepada orang atasan yang berkuasa atau sesiapa yang tahu menghargai dan menggunakan orang yang berbakat. Frasa ini tidak mempunyai ciri-ciri persamaan dengan sasarannya kerana penulis tidak boleh mengkritik pihak atasan dengan berterus-terang. Oleh itu, penulis menggunakan frasa yang tiada kaitan langsung dengan pihak atasan demi melindungi keselamatan dirinya. Metafora ini digolongkan sebagai metafora kata nama. Dalam puisi ini, makna metaforanya mengatakan bahawa seseorang yang berbakat itu tidak dikenali atau tidak diketahui oleh orang lain, malah dianggap sebagai 86

20 orang yang biasa sahaja. Orang yang berbakat itu berasa sunyi dan sedih. Seterusnya, orang berbakat itu bertambah sedih kerana pergolakan politik, dia akan disingkirkan bersama-sama dengan orang yang tidak berbakat. Penulis mengeluh kerana orang yang berbakat tidak dihargai atau tidak diberi peluang untuk menunjukkan bakatnya. Makna metafora puisi ini tepat sekali apabila kita mengkaji konteks puisi ini iaitu latar belakang penulis. Lee Bai memang seorang yang berbakat bukan sahaja dalam bidang kesusasteraan, malah beliau juga bercita-cita tinggi dalam bidang politik. Pada tahun 742 Masehi, beliau berjaya menjadi pegawai tinggi dalam pentadbiran negara dengan sokongan daripada kawannya. Namun, beliau hanya dilayan sebagai seorang pegawai sastera, dan tidak disanjung sebagai seorang ahli politik yang berbakat. Beliau selalu dihina dan dihasut oleh musuhnya. Setelah dua tahun berkhidmat, beliau dipecat daripada jawatan dan dipaksa meninggalkan istana. Selepas itu, beliau hanya merayaurayau dan ketagih arak (Yau, 2000:454). Walaupun beliau gagal mencapai impiannya dalam bidang politik, tetapi beliau berjaya menulis beratus-ratus puisi yang disanjung tinggi oleh masyarakat sehingga ke hari ini. Puisi ini jelas menunjukkan perasaan Lee Bai yang sedih kerana bakatnya tidak dihargai oleh pihak berkuasa sepanjang hayatnya. A8. Hán dōng láng jíxí wéi shī xiāng sòng, yī zuò jìn jīng Tārì yú fāng zhuī yín lián xiāo shì zuò péi huí jiǔ zhī jù, yǒu lǎochéng zhī fēng Yīn chéng èr jué jì chóu, jiān chéng wèi zhī yuán wài 韩冬郎即席为诗相送, 一座尽惊 他日余方追吟 连宵侍坐裴回久 之句, 有老成之风 因成二绝寄酬, 兼呈畏之员外 Shí suì cái shī zǒu mǎ chéng, lěng huī cán zhú dòng lí qíng 十岁裁诗走马成, 冷灰残烛动离情 87

21 Tóng huā wàn lǐ Dānshānlù, chú fèng qīng yú lǎo fèng shēng 桐花万里丹山路, 雏凤清于老凤声 Puisi ini ditulis oleh Li Shang Yin ( 李商隐 ) ( tahun Masehi ). Tajuk puisi ini yang panjang menerangkan tujuan puisi ini dihasilkan. Han Dong Lang hanya seorang budak kecil berumur sepuluh tahun. Dia telah menghasilkan sebuah puisi untuk dihadiahkan kepada Li Shang Yin dalam sebuah majlis perpisahan, Li Shang Yin merasa terharu. Li Shang Yin membaca semula puisi tersebut dan mendapati bahawa ayat puisi Han Dong Lang sangat baik dan matang. Maka Li Shang Yin menulis dua buah puisi untuk menggalakkan Han Dong Lang dan memberikan puisi itu kepada ayah Han Dong Lang. Puisi ini merupakan puisi yang pertama dalam tajuk tersebut. Tema puisi ini adalah untuk memuji bakat Han Dong Lang dan berdoa agar Han Dong Lang mempunyai masa depan yang cerah. Dalam ayat pertama, larian kuda ( 走马 ) ialah metafora kata kerja dan juga metafora kehaiwanan yang membawa makna cepat. Mengikut makna denotasi, lari bermakna bergerak dengan pantas sekali dan larian ialah perbuatan lari ( Kamus Dewan, 2005: ). Kuda pula merujuk kepada sejenis binatang besar berkaki empat yang dipelihara untuk kenaikan (pengangkutan dan lain-lain) (Kamus Dewan, 2005:839). Pada zaman dahulu, kuda ialah pengangkutan yang penting digunakan untuk perjalanan darat seperti kereta yang digunakan pada zaman ini. Dengan itu, larian kuda menunjukkan sasarannya cepat. 冷灰残烛 diterjemahkan sebagai abu yang dingin dan lilin yang ketinggalan merupakan metafora kata sifat dalam puisi ini. Analisis makna metaforanya boleh dilakukan dengan melihat setiap makna denotasi item leksikal tersebut. 冷 iaitu 88

22 dingin yang bermakna denotasi tidak panas atau tidak meriah di sini merujuk kepada suasana yang sunyi ( 冷清 leng qing), 灰 yang bermakna abu ialah sesuatu sisa yang telah hangus dibakar atau terbakar, ia boleh memberi makna metafora sesuatu bahan ketinggalan yang terbiar. Gabungan item leksikal 冷灰 iaitu abu yang dingin memberi satu gambaran tentang satu keadaan yang sunyi senyap dan sedih selepas kebakaran. 残 yang bererti cacat, iaitu kekurangan atau keadaan kurang sempurna pada badan (benda, perbuatan, akhlak, batin dan lain-lain). 烛 ialah lilin yang merupakan sejenis bahan yang mengandungi lemak untuk dibuat dian, membawa makna air mata. Hal ini kerana lilin boleh lebur selepas dibakar, cecairnya seperti air mata manusia. 残烛 yang bermakna lilin yang tidak sempurna memberi makna suasana yang sedih dan tidak sempurna. Ringkasnya, 冷灰残烛 menggambarkan sesuatu suasana yang sedih dan sunyi. Item-item leksikal ini boleh juga digolongkan sebagai metafora pengkonkritan kerana menerangkan suatu suasana yang abstrak. 桐花万里丹山路 yang diterjemahkan sebagai beratus ribu batu bunga pokok parasol Cina dan jalan Bukit Dan. 桐花 ialah bunga pokok parasol Cina yang merujuk kepada Han. Pokok parasol Cina adalah jenis pokok kayu yang sangat bernilai, bunga pula merupakan bahagian tumbuhan untuk pembiakan, biasanya berwarna terang dan berbau harum merujuk kepada sesuatu yang cantik, berkembang dan tumbuh. Han Dong Lang disamakan seperti bunga pokok parasol Cina kerana dia masih muda dan mempunyai bakat yang tinggi, Li Shang Yin memuji bakat beliau yang amat bernilai tinggi seperti bunga pokok parasol Cina. Item leksikal metafora ini digolongkan sebagai metafora kata nama dan metafora tumbuhan. 89

23 万里 bermakna beratus-ratus ribu batu iaitu ukuran jarak yang jauh adalah metafora kata sifat yang biasanya digunakan untuk menerangkan masa depan yang cerah. Ia boleh digolongkan sebagai metafora orientasi kerana beratus-ratus ribu batu memberi satu gambaran lokasi yang jauh dan panjang, ia membawa makna yang baik kerana jalan yang panjang bererti perlu berjalan lama dan tidak berhenti dengan cepat. Begitulah harapan manusia yang sentiasa berharap ada jalan lagi yang panjang. Ini bermakna sesuatu kejayaan itu kekal dan tidak berakhir dengan cepat. Item leksikal 丹 山 iaitu Bukit Dan, dipercayai menghasilkan burung phoenix. Burung phoenix dianggap sebagai burung yang cantik, berbakat dan berkedudukan tinggi mengikut legenda orang Cina. 路 iaitu jalan dengan makna denotasinya tempat yang harus dilalui atau dilintas supaya sampai ke ruang tertentu adalah sumber yang menunjukkan masa depan. Puisi ini menggunakan Jalan Bukit Dan yang memberi makna masa depan Han Dong Lang seperti jalan yang penuh dengan bakat. Item leksikal metafora ini digolongkan sebagai metafora kata nama dan metafora pengkonkritan. 雏凤 yang bermakna anak burung phoenix merupakan metafora kata nama dan metafora kehaiwanan yang merujuk kepada Han Dong Lang yang berbakat dan muda. 老凤 yang bermakna burung pheonix yang tua dirujuk kepada orang yang berbakat tetapi sudah tua. Penulis mengatakan bunyi anak burung phoenix adalah lebih merdu dan terang daripada burung phoenix yang tua. Ini bermakna Han Dong Lang yang muda adalah lebih pandai daripada orang yang tua dan berpengalaman. Puisi ini berfalsafah bahawa bakat orang muda kadang-kala boleh mencapai kejayaan yang melebihi orang yang lebih tua, maka janganlah kita memandang rendah kepada orang yang lebih muda daripada kita. 90

24 A9. Xiǎo sōng 小松 Zì xiǎo cì tóu shēn cǎo lǐ, érjīn jiàn jué chū péng gāo 自小刺头深草里, 而今渐觉出篷篙 Shí rén búshì líng yún mù, zhí dài líng yún shǐ dào gāo 时人不是凌云木, 直待凌云始道高 Puisi ini ditulis oleh Du Xun He ( 杜荀鹤 ) ( tahun Masehi ) dari Dinasti Tang. Tajuknya 小松 iaitu pokok pain kecil yang merupakan sejenis pokok dengan daun yang halus. Ia merupakan metafora kata nama yang merujuk kepada orang yang berbakat. Item leksikal yang berkaitan dengan pokok pain kecil dan turut menjadi item leksikal metafora adalah daun duri ( 刺头 ) dan pokok kayu yang tinggi hingga mencapai awan ( 凌云木 ). Pokok pain kecil ini juga boleh digolongkan sebagai metafora tumbuhan. Daun duri pokok pain kecil ( 刺头 ) ialah metafora kata nama dan metafora tumbuhan yang merujuk kepada bakat seseorang. Frasa ini digunakan sebagai sumber kerana duri ialah bahagian tajam yang terdapat pada tumbuh-tumbuhan atau binatang. Penggunaan frasa ini menepati makna bahasa Cina iaitu cahaya yang tajam ( 锋芒, feng mang) merujuk kepada kebolehan dan bakat seseorang yang muda. Semak samun ( 篷篙 ) iaitu tumbuh-tumbuhan yang kecil dan rendah atau belukar digolongkan sebagai item leksikal metafora kata nama dan metafora tumbuhan yang merujuk kepada orang biasa yang sederhana atau kurang kebolehan. 91

25 Pokok kayu yang tinggi hingga mencapai awan ( 凌云木 ) dalam ayat ketiga digolongkan sebagai metafora tumbuhan merujuk kepada orang dewasa yang betul-betul berkebolehan. Item leksikal ini juga digolongkan sebagai metafora kata nama dan metafora tumbuhan. Tinggi hingga mencapai awan digolongkan sebagai metafora kata kerja dan metafora orientasi. Pada konsep manusia, sesuatu yang tinggi adalah lebih baik dan lebih kuat, malahan awan yang berwarna putih berada pada kedudukan tinggi selalu dianggap sebagai sesuatu yang mulia dan suci. Ayat ketiga dan keempat sebenarnya memberi makna metafora bahawa seorang budak yang berbakat tidak dikenali orang. Apabila dia dewasa, kebolehannya menonjol. Pada masa itu, barulah semua orang memuji kebolehannya. Puisi ini menyampaikan satu falsafah yang penting, iaitu bakat seseorang patut dicungkil sejak kecil lagi. Penulis menuduh kerajaan pada zaman itu tidak tahu menghargai orang yang berbakat walaupun nampak kebolehannya sejak kecil lagi. Dengan kata lain, bakat seseorang patut dicungkil dan dihargai sejak awal-awal lagi, jangan tunggu lama-lama hingga kehilangan seorang yang berbakat. A10. Guò shā tóu 过沙头 Guò le shā tóu jiàn yǒu cūn, dì píng jiāng kuòqì qīng wēn 过了沙头渐有村, 地平江阔气清温 Ancháo yǐ dào wú rén huì, zhǐyǒu gāo shī shí shuǐ hén 暗潮已到无人会, 只有篙师识水痕 92

26 Puisi ini ditulis oleh Yang Wan Li ( 杨万里 ) ( tahun Masehi ). Tajuk puisi 过沙头 bermakna melalui Sha Tou. Sha Tou adalah nama sebuah tempat di pantai selatan Sungai Besar Barat, Wilayah Gao, Kuang Dong. Keadaan kampung yang muncul selepas melalui Sha Tou memberi makna metafora sesuatu keadaan yang baik dan mempunyai harapan. Kampung ( 村 ) boleh dikategorikan sebagai item leksikal metafora kata nama yang menunjukkan sesuatu tempat atau perkara yang ada harapan. Hal ini kerana kampung ialah kawasan kediaman yang diduduki orang yang memberi makna metafora ada harapan, meriah dan bersemangat. Tanah bererti lapisan bumi yang di atas sekali; rata bererti tidak tinggi rendah, datar, papak, dan papar. Tanah rata ( 地平 ) memberi makna metafora keadaan yang selamat dan tiada halangan. Hal ini kerana tanah yang rata adalah selamat untuk berjalan dan menjadi tempat tinggal manusia. Sungai ialah tali air yang semula jadi, batang air; lebar bermakna lapang, luas dan tidak sempit. Sungai besar yang lebar ( 江阔 ) memberi makna metafora adanya sumber yang cukup dan kaya. Hal ini kerana sungai merupakan sumber air semula jadi kepada manusia, sekiranya sungai besar itu lebar, ini bermakna sumber airnya adalah cukup dan kaya. Makna denotasi, udara merujuk kepada ruang di atas muka bumi yang berisi hawa, angkasa, awang-awang; nyaman bermakna cergas, segar, sihat ; sederhana pula bermakna tidak lebih dan tidak kurang, biasa, pertengahan. Udara yang nyaman dan sederhana ( 气清温 ) menyifatkan sesuatu keadaan yang mesra, gembira dan memuaskan hati. Hal ini kerana udara yang nyaman dan sederhana adalah amat sesuai 93

27 dengan suhu badan manusia dan manusia akan berasa senang hati. Item-item leksikal metafora tanah rata, sungai besar yang lebar dan udara nyaman dan sederhana digolongkan sebagai metafora kata sifat mengikut kata sifatnya yang membawa makna metafora yang lebih signifikan. Sebaliknya, arus tersembunyi ( 暗潮 ) pula menunjukkan sesuatu keadaan yang bahaya. Air pasang bermakna air sungai naik atau bertambah, masa ini tidak sesuai untuk berenang dan belayar kerana paras air naik dan mengalir dengan deras ke pantai, sekiranya air pasang di bawah sungai besar tidak dapat dikesan, keadaan akan menjadi bahaya sekali. Puisi ini pada mulanya menceritakan sesuatu keadaan yang selamat dan gembira tetapi di sebaliknya tersembunyi sesuatu keadaan yang bahaya. Item leksikal ini digolongkan sebagai item leksikal metafora kata nama dan juga metafora pengkonkritan. Keadaan bahaya yang disebutkan di atas tidak diketahui orang biasa dan hanya dapat dikesan oleh pemandu perahu. Pemandu perahu ( 篙师 ) dalam puisi ini juga merupakan item leksikal metafora kata nama yang merujuk kepada orang yang berkemahiran dan berpengalaman. Hal ini kerana pemandu perahu ialah orang yang bekerja di sungai besar ini dan setiap hari membawa orang atau barang-barang menyeberangi sungai. Dia berpengalaman untuk mengesan keadaan sebegini. Puisi ini menyampaikan dua falsafah yang utama. Pertama, sesuatu perkara yang buruk boleh juga berlaku walaupun keadaan itu kelihatan tenang dan menyenangkan hati. Hal ini kerana kita tiada kemahiran dan pengalaman yang cukup untuk mengesan perkara yang buruk itu. Dengan itu, kita perlu sentiasa berwaspada walaupun dalam keadaan yang selamat. Kedua, kita harus merendahkan diri, selalu menghormati dan meminta nasihat daripada orang yang berpengalaman dalam melakukan sesuatu pekerjaan atau ke 94

28 sesuatu tempat supaya dapat menerima maklumat yang benar dan selamat untuk mengelakkan bahaya Perbincangan Analisis Item Leksikal Metafora Dalam Tema A Bakat dan Kemuliaan Puisi-puisi dalam Tema A ini mempunyai jumlah 48 item leksikal metafora yang terdiri daripada 21 kata, 25 frasa dan 2 ayat. Dari segi penggolongan metafora berdasarkan sturktur sintagmatik, metafora kata nama paling banyak digunakan iaitu sebanyak 31 metafora kata nama, diikuti oleh metafora kata sifat sebanyak 12 item leksikal dan 3 item leksikal metafora kata kerja. Trend ini sejajar dengan pendapat Aristotle (2004:251) yang menekankan bahawa biasanya metafora adalah hasil pemindahan kata nama. Dalam analisis ini, pengkaji mendapati setiap item leksikal metafora sama ada metafora kata nama, metafora kata sifat atau metafora kata kerja menyampaikan makna metaforanya berdasarkan tema sesebuah puisi. Perhubungan antara metafora kata nama, metafora kata kerja dan metafora kata sifat dalam sesebuah puisi adalah berkait rapat yang dapat membentuk satu rangkaian metafora. Sebagai contohnya, makna denotasi item-item leksikal metafora dalam bentuk kata sifat dan kata kerja dalam puisi A1 (Apendiks B) adalah saling berkaitan dengan kata nama reriang dan makna metaforanya menunjukkan temanya yang bermakna kemuliaan seseorang. Perhubungan rapat antara metafora kata nama, kata kerja dan kata sifat dalam sesebuah puisi itu boleh juga dilihat dalam puisi A2, A4, A5, A6,A7,A8,A9 dan A10 (Appendiks B). Item-item leksikal metafora dalam puisi A3 didapati boleh bertindak dengan lebih bebas untuk 95

29 menunjukkan makna metaforanya tanpa bergantung kepada perhubungan rapat antara satu sama lain, tetapi makna metaforanya masih terikat dengan tema puisi tersebut. Dari segi penggolongan berdasarkan imej, item leksikal metafora kehaiwanan dan tumbuhan mempunyai unsur konteks dan budaya yang sangat kuat. Item metafora kehaiwanan dalam Tema A ini, iaitu 蝉 (reriang ) (A1.1) membawa makna metafora kerana pengaruh budaya orang Cina dalam kepercayaan agama Buddha bahawa proses penanggalan kulit reriang disifatkan sebagai pelepasan kesengsaraan daripada dunia fana ini dan menuju ke dunia akhirat yang bahagia, maka reriang membawa makna metafora kemuliaan. Item leksikal 马 (kuda) (AA8.32) pula berunsur konteks kerana kuda dianggap sebagai kenderaan yang paling cepat pada zaman dahulu membawa makna metafora cepat. Sementara itu, item leksikal 凤 (burung pheonix) (A8.37,A8.38) pula ialah burung dalam cerita dongeng orang Cina yang berkedudukan tinggi. Item-item leksikal metafora tumbuhan yang terdapat dalam Tema A seperti 兰花 (bunga orkid) (A2.7), 桂花 (bunga laurel) (A2.8), 丹橘 (buah tangerin) (A6.22), 桃李 (pokok pic dan pokok plum)(a6.24), 桐花 (bunga pokok parasol Cina) (A8.34), 小松 (pokok pain kecil)(a9.39) dan 凌云木 (pokok kayu yang tinggi hingga mencapai awan)(a9.42) adalah jenis tumbuhan yang terdapat di negara bermusim sederhana. Dengan kata lain, pengetahuan tentang jenis tumbuhan ini terhad kepada faktor geografi manakala nilai tumbuhan tersebut juga terpulang kepada kepercayan budaya sesuatu kaum. Pembaca puisi perlu mempunyai pengetahuan khusus tentang jenis tumbuhan ini untuk mengenal pasti makna metaforanya. Malahan, item leksikal seperti 草 (rumput-rampai) (A7.29), 刺头 (daun duri) (A9.40) dan 篷 96

30 篙 (semak samun) (A9.41) yang merupakan jenis tumbuhan yang biasa terdapat di mana-mana sahaja adalah lebih mudah untuk dikenal pasti makna metaforanya berdasarkan pengetahuan am atau pemahaman konsep sejagat. Metafora pengkonkritan yang menggunakan sesuatu objek yang konkrit untuk menerangkan sesuatu konsep yang abstrak banyak menggunakan objek alam semula jadi yang mudah dijustifikasi melalui konsep manusia, contohnya 睫 (bulu mata) (A3.13), 遮望眼 (menutup mata yang memandang) (A5.20), 飞霜 (ribut salji) (A7.30), 冷灰残烛 (abu yang dingin dan lilin yang ketinggalan) (A8.33) dan 暗潮 (air pasang di bawah sungai) (A10.47). Selain itu, item leksikal metafora seperti 千首诗 (ribuan puisi) (A3.14), 万户侯 (sesuatu anugerah gelaran yang memiliki kawasan seluas beratus ribu keluarga) (A3.15) dan juga 丹山路 (Jalan Bukit Dan) (A8.36) pula memerlukan pemahaman pembaca puisi tentang budaya orang Cina dan konteks pada zaman dahulu untuk mengenal pasti makna metaforanya. Item-item leksikal yang digolongkan dalam penggolongan metafora personifikasi terdiri daripada item leksikal kata nama, kata kerja dan juga kata sifat. Pengkaji berpendapat bahawa sesuatu item leksikal kata kerja atau kata sifat mesti dikaitkan dengan item leksikal kata nama untuk menunjukkan sifat metaforanya. Sebagai contohnya, item leksikal kata sifat 孤 (sunyi) (A7.26) dan 悲 (sedih) (A7.27) mesti dikaitkan dengan sumber puisi itu iaitu 兰 (bunga orkid) (A7.25) untuk menyampaikan makna metaforanya iaitu bunga orkid yang merujuk kepada orang yang berakhlak mulia itu mempunyai sifat manusia yang sunyi dan sedih. Begitu juga item leksikal kata kerja 休歇 (rehat selama-lamanya) (A7.28) perlu dikaitkan dengan 97

31 兰 (bunga orkid) (A7.25) untuk menunjukkan sifat personifikasi iaitu bunga orkid dianggap sebagai manusia yang perlu berehat pada makna denotasinya dan akan disingkir pada makna metaforanya. Dalam Tema A ini, terdapat dua lagi item leksikal yang menggunakan kata nama hati untuk menjadi metafora personifikasi, iaitu 草木本有心 (tumbuhan mempunyai hati) (A2.12) dan 岁寒心 (hati pada musim sejuk) (A6.23). Kedua-dua kata nama hati ini juga perlu digabungkan dengan kata nama yang bertindak sebagai sumber itu untuk menunjukkan makna metaforanya dalam penggolongan metafora personifikasi, iaitu tumbuhan dan musim sejuk disifatkan sebagai manusia yang mempunyai hati. Malahan, walaupun kata nama hati sama digunakan sebagai item leksikal metafora, makna metaforanya adalah berlainan. 草木本有心 (tumbuhan mempunyai hati) (A2.12) menunjukkan makna metafora seseorang itu mempunyai kemuliaan dan maruah yang tinggi; 岁寒心 (hati pada musim sejuk) (A6.23) pula memberi makna metafora hati seseorang yang tabah. Dalam Tema A, pengkaji mendapati satu sahaja item leksikal metafora struktur iaitu 皎洁 (putih dan bersih) (A2.10). Item leksikal ini lazimnya digunakan untuk menerangkan sifat bulan yang putih dan terang, tetapi ianya digunakan untuk menerangkan sifat bunga laurel dalam puisi A2 kerana bunga laurel dianggap sebagai satu entiti yang suci. Item leksikal ini boleh juga digolongkan dalam metafora orientasi berdasarkan pemahaman konsep sejagat manusia tentang warna putih yang membawa makna metafora suci. Hasil analisis ini memberitahu kita bahawa penggunaan sesuatu item leksikal metafora bukan sahaja berdasarkan pemahaman konsep sejagat manusia dan juga boleh dipinjam untuk menerangkan sesuatu sumber objek walaupun item leksikal 98

32 tersebut adalah salah digunakan untuk menerangkan sumber objek itu dari segi tatabahasa. Dengan kata lain, penggunaan metafora adalah luas, bebas dan tidak perlu terikat dengan peraturan dalam sesuatu sistem bahasa atau tatabahasa selagi ia boleh membawa makna metafora. Metafora orientasi lebih senang dikenal pasti kerana ia merupakan konsep yang diterima oleh manusia sejagat. Penganalisaan metafora orientasi tidak memerlukan pengetahuan khusus seperti maklumat latar belakang penulis puisi, konteks sesebuah puisi ditulis dan budaya kaum penulis. Dalam Tema A, item leksikal jauh (A1.6) dan tinggi (A1.5,A5.21) digolongkan sebagai metafora orientasi banyak digunakan untuk memberi makna metafora yang lebih baik atau bersifat positif. Dalam penggolongan metafora ontologi, pengkaji menggunakan pengalaman untuk mengenal pasti makna metafora sesuatu item leksikal. Metafora personifikasi adalah subsistem metafora ontologi. Selagi kita boleh mengenal pasti sesuatu item leksikal metafora melalui pengalaman, item leksikal yang bukan manusia disifatkan dengan kelakuan manusia akan diiktirafkan sebagai metafora personifikasi. Item-item leksikal metafora ontologi dalam Tema A adalah 兰花 (bunga orkid) ( A2.7), 桂花 (bunga laurel ) (A2.8), 葳蕤 (kesuburan) (A2.9), 自尔为佳节 (tumbuh dengan subur pada musim yang sesuai masing-masing) (A2.11), 草木本有心, 何求美人折 (tumbuhan mempunyai hati dan tidak meminta orang lain untuk memetiknya) (A2.12), 岁寒心 (hati yang tahan kesejukan pada musim sejuk) (A6.23 ), 兰 (bunga orkid) (A7.25), 孤 (sunyi) (A7.26), 悲 (sedih) (A7.27) dan 休歇 (rehat selama-lamanya) (A7.28). 99

33 Secara ringkasnya, item-item leksikal metafora dalam Tema A dapat dikenal pasti selagi kita mengetahui serba sedikit latar belakang puisi, tema puisi dan penulis puisi. Hasil kajian ini berpendapat faktor konteks dan perbezaan budaya merupakan penghalang utama untuk mengenal pasti dan menganalisis sesuatu item leksikal. Malahan, penggolongan metafora berdasarkan struktur sintagmatik, imej dan konsep dapat membantu penganalisaan corak penggunaan metafora dalam puisi tradisional bahasa Cina dan faktor-faktor sesuatu item leksikal metafora digunakan dalam data kajian ini Bahagian B : Sikap Belajar dan berusaha Dalam bahagian ini, pengkaji akan menganalisis 10 buah puisi yang bertema sikap belajar dan berusaha. Maklumat ringkas mengenai 10 buah puisi ini diletakkan dalam Apendiks A. Ringkasan analisis item-item leksikal metafora dalam 10 puisi ini diletakkan dalam Apendiks B. Bahagian penterjemahan puisi daripada bahasa Cina kepada bahasa Melayu diletakkan di Apendiks D. Selepas penganalisaan setiap puisi, pengkaji akan membincangkan penggunaan item leksikal metafora untuk 10 buah puisi dalam Tema B ini. Puisi B1, B2, B3, B4, B8 dan B10 kekurangan sumber rujukan latarbelakang. B1. Gǔ fēng wǔshí jiǔ shǒu (qí wǔshí) 古风五十九首 ( 其五十 ) Sòng guó wú tái dōng, yě rén dé yàn shí 宋国梧台东, 野人得燕石 Kuā zuò zuō tiānxià zhēn, què shěn Zhàowáng bì 夸作天下珍, 却哂赵王壁 100