Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 營 造 健 康 家 庭 部 長 序 近 年 來, 我 國 人 口 結 構 逐 漸 多 元 化, 鑑 於 國 外 聯 姻 家 庭 數 愈 來 愈 多, 如 何 協 助 新 移 民 在 臺 灣 的 生 活 適 應 良 好, 目 前 政 府 機 關

Transcription

1 新移民家庭教育生活寶典② Tư Liệu Giáo CẨMDục NANG GiaGIÁO Đình DỤC Có Hôn SINH Nhân HOẠT Nước Ngoài GIA ĐÌNH DÀNH CHO NGƯỜI NHẬP CƯ MỚI Xây Dựng Vì SứcGia Khỏe Đình Gia Khỏe TăngMạnh 內含中文及越南文 華文 越南文對照 教育部發行

2 Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 營 造 健 康 家 庭 部 長 序 近 年 來, 我 國 人 口 結 構 逐 漸 多 元 化, 鑑 於 國 外 聯 姻 家 庭 數 愈 來 愈 多, 如 何 協 助 新 移 民 在 臺 灣 的 生 活 適 應 良 好, 目 前 政 府 機 關 及 各 民 間 團 體 都 有 具 體 做 法 本 部 於 93 年 起 推 動 發 展 新 移 民 文 化 計 畫, 將 外 籍 及 大 陸 配 偶 的 教 育 納 入 施 政 主 軸, 其 具 體 目 標 為 : 建 立 新 移 民 終 身 學 習 體 系, 提 升 新 移 民 個 人 價 值, 營 造 其 家 庭 之 親 子 閱 讀 習 慣, 俾 利 於 個 人 家 庭 與 社 會 發 展 民 國 92 年 本 部 公 布 家 庭 教 育 法, 其 主 要 的 目 的 是 提 供 國 人 適 性 的 家 庭 教 育 教 材 及 活 動, 促 進 國 民 之 家 庭 的 幸 福 與 和 諧, 其 實 施 範 圍 包 括 : 親 職 教 育 子 職 教 育 兩 性 教 育 婚 姻 教 育 倫 理 教 育 家 庭 資 源 管 理 教 育 II

3 及 其 他 家 庭 教 育 等 而 這 些 事 項 的 實 踐 正 是 家 庭 和 諧 社 會 安 定 之 基 礎, 也 是 外 籍 配 偶 適 應 臺 灣 家 庭 生 活 的 重 要 課 題 欣 見 國 立 暨 南 國 際 大 學 ( 家 庭 教 育 研 究 中 心 ) 研 編 完 成 新 移 民 家 庭 教 育 生 活 寶 典, 本 系 列 手 冊 分 為 : 步 入 婚 姻 陪 孩 子 長 大 及 營 造 健 康 家 庭, 內 容 以 外 籍 配 偶 進 入 臺 灣 社 會 所 會 遇 到 的 家 庭 問 題 夫 妻 相 處 問 題 親 職 教 養 問 題 及 家 人 健 康 管 理 問 題 為 主, 除 了 提 供 外 籍 配 偶 們 實 用 的 家 庭 生 活 知 識, 並 提 供 給 先 生 及 太 太 貼 心 的 建 議 我 們 期 盼 藉 由 本 系 列 手 冊 之 發 行, 讓 千 里 良 緣 的 新 移 民 家 庭 生 活 能 更 幸 福 美 滿 III

4 Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 營 造 健 康 家 庭 Lời của Ngài Bộ trưởng Những năm gần đây, kết cấu dân số của nước ta ngày một đa dạng hóa, con số những hộ gia đình hôn nhân có yếu tố nước ngoài ngày càng nhiều, làm thế nào để hỗ trợ những người dân nhập cư mới này nhanh chóng hòa nhập và thích nghi với cuộc sống tại Đài loan, hiện nay các cơ quan chính quyền nhà nước và các cấp đoàn thể trong nhân dân đều có những việc làm cụ thể để giúp đỡ họ. Kể từ năm 2004 Bộ giáo dục đã phát động Kế hoạch phát triển văn hóa dành cho người dân nhập cư mới, đưa vấn đề giáo dục dành cho hôn phối nước ngoài và Đại Lục vào chính sách thực thi chủ chốt, và mục tiêu cụ thể của kế hoạch này là : thiết lập một thể hệ trọn đời học tập dành cho người nhập cư mới, nhằm nâng cao giá trị cá nhân của người nhập cư mới, và xây dựng một tập quán cùng đọc sách giữa cha mẹ và con cái trong gia đình họ, với mục đích mang lại lợi ích cho cá nhân, gia đình và sự phát triển của xã hội. Trong năm 2003, Bộ giáo dục đã công bố Luật giáo dục gia đình, mục đích chủ yếu là nhằm cung cấp cho người dân trong nước các hoạt động cũng như các giáo trình giáo dục gia đình có tính phù hợp, nhằm thúc tiến sự hòa hợp và hạnh phúc gia đình của nhân dân trong cả nước, phạm vi thực thi của bộ luật bao gồm : giáo dục về vai trò làm cha mẹ, giáo dục về vai trò làm con cái, IV

5 giáo dục về giới tính, giáo dục về hôn nhân, giáo dục về luân lý, giáo dục về quản lý nguồn tài nguyên gia đình và các vấn đề giáo dục khác v...v. Thực tiễn của các hạng mục kể trên chính là nền tảng cơ bản của một gia đình hòa hợp, xã hội yên ổn, và cũng chính là những bài học quan trọng dành cho người Hôn phối nước ngoài trong quá trình thích nghi với cuộc sống gia đình tại Đài loan. Rất vui khi nhìn thấy sổ tay về Cẩm nang đời sống giáo dục gia đình dành cho người nhập cư mới đã được các quý Thầy Cô của Trường Đại học quốc lập Quốc Tế Ký Nam (Trung tâm nghiên cứu giáo dục gia đình ) nghiên cứu và biên soạn hoàn tất. Loạt sổ tay kể trên được phân theo các chủ đề sau : Bước vào hôn nhân ; Nuôi dưỡng và cùng con trưởng thành ; Xây dựng gia đình khỏe mạnh, nội dung chủ yếu là đề cập đến các vấn đề như : vấn đề về gia đình, cư xử trong quan hệ vợ chồng, nuôi dưỡng và giáo dục con cái, quản lý sức khỏe cho người trong gia đ ình v..v, mà người Hôn phối nước ngoài khi đến sống tại xã hội Đài loan thường gặp phải. Ngoài việc cung cấp cho Hôn phối nước ngoài những kiến thức về sinh hoạt gia đình rất thực dụng ra, đồng thời còn cung cấp những ý kiến đóng góp hết sức ân cần tỷ mỉ dành riêng cho các người vợ, người chồng. Chúng tôi hy vọng thông qua việc phát hành loạt sổ tay này, sẽ mang lại cho cuộc sống gia đình lương duyên ngàn dặm của người nhập cư mới càng thêm hạnh phúc trọn vẹn. Bộ trưởng Bộ giáo dục Đỗ Chính Thắng V

6 Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 營 造 健 目 錄 康 家 庭 部 長 序 文...II Lời của Ngài Bộ trưởng 前 言... 1 Lời nói đầu 1 優 生 知 識 資 源 哪 裡 找... 2 Từ đâu có được nguồn kiến thức về ưu sinh 2 快 樂 懷 孕 期... 8 Vui vẻ trong thời kỳ mang thai 3 產 後 育 嬰 樂...20 Vui để nuôi dạy con trẻ sau khi sinh 4 生 活 照 顧...26 Chăm sóc trong sinh hoạt VI

7 前 言 本 手 冊 僅 是 基 礎 入 門 書 我 們 意 在 提 供 入 門 的 基 本 常 用 的 家 庭 所 需 的 健 康 照 顧 知 識, 也 希 望 此 一 簡 易 入 門 的 手 冊, 引 發 外 籍 配 偶 家 庭 更 進 一 步 的 瞭 解 與 閱 讀 興 趣 更 為 詳 細 的 豐 富 的 專 業 的 知 識, 可 在 其 他 政 府 文 件 宣 導 手 冊, 或 坊 間 書 籍 中 得 到 行 政 院 衛 生 署 國 民 健 康 局 出 版 一 系 列 包 括 中 文 與 越 南 文 對 照 中 文 與 印 尼 文 對 照 的 手 冊, 如 外 籍 配 偶 育 兒 保 健 手 冊 : 照 顧 寶 寶 有 一 套 外 籍 配 偶 生 育 保 健 宣 導 手 冊 : 健 康 寶 寶 俏 媽 咪 此 外, 這 是 一 本 寫 給 外 籍 配 偶 家 庭 的 書, 希 望 外 籍 配 偶 和 家 人 共 同 閱 讀 與 努 力 LỜI NÓI ĐẦU Cuốn sổ tay này chỉ là một cuốn sách cơ bản bước đầu. Chúng tôi nhằm cung cấp những kiến thức chăm sóc sức khỏe cơ bản cần thiết mà trong gia đình thường dùng, và mong muốn qua cuốn sổ tay đơn giản dễ hiểu này, khơi dậy sự hứng thú trong việc tìm hiểu và khả năng tập đọc dành cho gia đình của người dân nhập cư mới. Để kiến thức chuyên môn hơn, phong phú hơn, và tường tận hơn, các bạn có thể tìm hiểu trong các bài viết của cơ quan chính phủ, sổ tay tuyên truyền hoặc trong sách báo. Cục Sức khỏe Quốc dân Bộ Y tế Viện Hành chính xuất bản 1 loạt các thể thức sổ tay song ngữ Hoa-Việt, Hoa-Indonesia, như là Sổ tay bảo vệ sức khỏe và giáo dục con cái trong gia đình của người dân nhập cư mới: Các phương pháp chăm sóc trẻ nhỏ chuyên dùng, Sổ tay tuyên truyền chăm sóc sức khỏe nuôi dạy con cái trong các gia đình của người nhập cư mới: Mẹ xinh Bé khỏe. Ngoài ra, đây là một cuốn sổ tay chuyên dành cho các gia đình người dân nhập cư mới, hy vọng người hôn phối nước ngoài và gia đình của các bạn cùng tìm hiểu và cùng nhau nỗ lực.

8 1 優 生 知 識 資 源 哪 裡 找 每 個 爸 媽 都 希 望 生 出 健 康 的 孩 子, 也 希 望 能 對 孩 子 有 良 好 的 照 顧 任 何 有 關 懷 孕 前 與 懷 孕 期 間 的 問 題 孩 子 的 照 顧 問 題 生 病 處 理 的 問 題 等, 都 可 以 打 電 話 或 是 親 自 前 往 各 地 方 的 衛 生 所 或 各 級 醫 院 詢 問 單 位 電 話 地 址 臺 北 市 衛 生 局 1999 市 民 熱 線 臺 北 市 信 義 區 市 府 路 1 號 高 雄 市 衛 生 局 (07) ( 總 機 ) 高 雄 市 苓 雅 區 凱 旋 二 路 132 號 基 隆 市 衛 生 局 (02) 基 隆 市 信 義 區 信 二 路 266 號 新 竹 市 衛 生 局 (03) 新 竹 市 世 界 街 111 號 臺 中 市 衛 生 局 (04) 臺 中 市 南 屯 區 408 向 心 南 路 811 號 嘉 義 市 衛 生 局 (05) 嘉 義 市 德 明 路 1 號

9 1 Từ Đâu Có Được Nguồn Kiến Thức Về Ưu Sinh Mỗi bậc cha mẹ nào cũng hy vọng mình sẽ sinh ra một đứa con khỏe mạnh, và mong muốn có được sự chăm sóc tốt dành cho bé. Mọi thắc mắc có liên quan đến trước và trong thời kỳ mang thai, hay vấn đề chăm sóc trẻ, xử lý bệnh tật v.v..., đều có thể gọi điện thoại hoặc đích thân đến các Sở Y tế tại địa phương hoặc Bệnh viện các cấp để hỏi. Điện thoại và địa chỉ Sở Y tế tại các địa phương. Cơ quan Y tế Điện thoại Địa chỉ Cục Y tế TP Đài Bắc. Cục Y tế TP Cao Hùng. Đường dây nóng Tổng đài (07) Số 1 đường Thị Phủ khu Tín Nghĩa TP Đài Bắc. Số 132 đường Khải Hoàn Nhị khu Linh Nhã TP Cao Hùng. Cục Y tế TP Cơ Long. (02) Số 266 đường Tín Nhị khu Tín Nghĩa TP Cơ Long Cục Y tế TP Tân Trúc. (03) Số 111 đường Thế Giới TP Tân Trúc.

10 Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 營 造 健 康 家 庭 臺 南 市 衛 生 局 (06) 臺 南 市 東 區 林 森 路 一 段 418 號 宜 蘭 縣 衛 生 局 (03) 宜 蘭 市 聖 後 街 141 號 臺 北 縣 衛 生 局 (02) 臺 北 縣 板 橋 市 英 士 路 號 桃 園 縣 衛 生 局 (03) 桃 園 縣 桃 園 市 縣 府 路 55 號 新 竹 縣 衛 生 局 (03) 新 竹 縣 竹 北 市 光 明 七 街 1 號 苗 栗 縣 衛 生 局 (037) 苗 栗 市 國 福 路 6 號 臺 中 縣 衛 生 局 (04) 臺 中 縣 豐 原 市 中 興 路 136 號 南 投 縣 衛 生 局 (049) 南 投 市 復 興 路 6 號 彰 化 縣 衛 生 局 (04) 彰 化 市 成 功 里 中 山 路 二 段 162 號 雲 林 縣 衛 生 局 (05) 雲 林 縣 斗 六 市 府 文 路 34 號 嘉 義 縣 衛 生 局 (05) 嘉 義 縣 太 保 市 祥 和 二 路 東 段 3 號 臺 南 縣 衛 生 局 (06) 臺 南 縣 新 營 市 東 興 路 163 號 高 雄 縣 衛 生 局 (07) 高 雄 縣 鳥 松 鄉 澄 清 路 834 號 之 1 屏 東 縣 衛 生 局 (08) ~4 屏 東 市 自 由 路 272 號 花 蓮 縣 衛 生 局 (03) 花 蓮 市 新 興 路 200 號 臺 東 縣 衛 生 局 (089) 臺 東 縣 臺 東 市 博 愛 路 336 號 澎 湖 縣 衛 生 局 (06) 澎 湖 縣 馬 公 市 中 正 路 115 號 金 門 縣 衛 生 局 (082) 金 門 縣 金 湖 鎮 新 市 里 復 興 路 1-12 號 連 江 縣 衛 生 局 (0836) 馬 祖 南 竿 鄉 復 興 村 216 號

11 1 優 生 知 識 資 源 哪 裡 找 Cục Y tế TP Đài Trung. (04) Số 811 đường Hướng Tâm Nam 408 khu Nam Đồn TP Đài Trung. Cục Y tế TP Gia Nghĩa. (05) Số 1 đường Đức Minh TP Gia Nghĩa. Từ Đâu Có Được Nguồn Kiến Thức Về Ưu Sinh Cục Y tế TP Đài Nam. (06) Số 418 đoạn 1 đường Lâm Sâm khu Đông TP Đài Nam. Cục Y tế huyện Nghi Lan. (03) Số 141 đường Thánh Hậu TP Nghi Lan. Cục Y tế Huyện Đài Bắc. (02) Số đường Anh Sĩ TP Bản Kiều Huyện Đài Bắc. Cục Y tế Huyện Đào Viên. (03) Số 55 đường Huyện Phủ TP Đào Viên Huyện Đào Viên. Cục Y tế Huyện Tân Trúc. (03) Số 1 đường Quang Minh Thất TP Trúc Bắc Huyện Tân Trúc. Cục Y tế Huyện Miêu Lật. (037) Số 6 đường Quốc Phúc TP Miêu Lật. Cục Y tế Huyện Đài Trung. (04) Số 136 đường Trung Hưng TP Phong Nguyên Huyện Đài Trung. Cục Y tế Huyện Nam Đầu. (049) Số 6 đường Phục Hưng TP Nam Đầu. Cục Y tế Huyện Chương Hóa. (04) Số 162 đoạn 2 đường Trung Sơn phường Thành Công TP Chương Hóa. Cục Y tế Huyện Vân Lâm. (05) Số 34 đường Phủ Văn TP Đẩu Lục Huyện Vân Lâm. Cục Y tế Huyện Gia Nghĩa. (05) Cục Y tế Huyện Đài Nam. (06) Cục Y tế Huyện Cao Hùng. (07) Số 3 đoạn Đông đường Tường Hòa Nhị TP Thái Bảo huyện Gia Nghĩa. Số 163 đường Đông Hưng TP Tân Doanh huyện Đài Nam. Số đường Trừng Thanh xã Điểu Tùng huyện Cao Hùng. Cục Y tế Huyện Bình Đông. (08) ~4 Số 272 đường Tự Do TP Bình Đông. Cục Y tế Huyện Hoa Liên. (03) Số 200 đường Tân Hưng TP Hoa Liên. Cục Y tế Huyện Đài Đông. (089) Số 336 đường Bác Ái TP Đài Đông huyện Đài Đông. Cục Y tế Huyện Bành Hồ. (06) Cục Y tế Huyện Kim Môn. (082) Cục Y tế Huyện Liên Giang. (0836) Số 115 đường Trung Chính TP Mã Công huyện Bành Hồ. Số 1-12 đường Phục Hưng phường Tân Thị thị trấn Kim Hồ huyện Kim Môn. Số 216 thôn Phục Hưng xã Nam Can Mã Tổ. Lời dặn dò dành cho các bậc cha mẹ 1. Trước khi chuẩn bị mang thai, nên đến bệnh viện tìm bác sĩ để tư vấn các việc có liên quan và kiểm tra sức

12 e M ạ nh K hỏ 造 健 康 家 庭 Đì nh 營 G Xây Dựng ia 給爸爸媽媽的叮嚀 1. 準備懷孕前 可以先到醫院向醫生諮 詢並做相關檢查 2. 吃藥請先問過醫生 有些藥物容易造 成胎兒畸型或發展遲緩 所以吃藥最 好經過醫師的許可 不要自己亂吃 藥 3. 懷孕前三個月要記得到衛生所或醫院 打德國麻疹疫苗跟B型肝炎疫苗 4. 懷孕過程若有任何問題 可向衛生所 或醫療單位詢問

13 1 優 生 知 識 資 源 哪 裡 找 khỏe. 2. Dùng thuốc phải hỏi ý kiến bác sĩ trước, có một số thuốc (dược phẩm) rất dễ làm cho thai nhi bị dị hình hoặc phát triển chậm. Vì vậy khi dùng thuốc phải thông qua ý kiến của bác sĩ, không được tùy tiện dùng thuốc. 3. Thời kỳ đầu mang thai (có thai 3 tháng) nên nhớ đến các Sở Y tế hoặc bệnh viện để tiêm phòng Vác-xin bệnh Sởi Đức và Vác-xin phòng ngừa bệnh viêm gan siêu vi B. 4. Trong quá trình mang thai, nếu có bất cứ vấn đề gì đều có thể tìm đến các đơn vị y tế trị liệu hoặc Sở Y tế để xin được tư vấn. Từ Đâu Có Được Nguồn Kiến Thức Về Ưu Sinh

14 2 快 樂 懷 孕 期 懷 孕 了, 孕 婦 自 己 跟 整 個 家 庭 生 活 都 有 了 改 變, 該 怎 麼 面 對 這 些 改 變, 我 們 提 供 一 些 建 議 產 前 檢 查 的 重 要 1. 從 知 道 懷 孕 開 始, 就 要 固 定 時 間 到 婦 產 科 做 產 前 檢 查 透 過 固 定 的 檢 查, 可 以 讓 爸 媽 瞭 解 胎 兒 的 健 康 情 形 喔! 2. 產 前 檢 查 的 次 數 :28 週 之 內, 都 是 每 四 個 禮 拜 檢 查 一 次 ;28-36 週, 每 兩 週 檢 查 一 次 ;36 週 以 後, 每 週 檢 查 一 次 怎 麼 吃 最 健 康 懷 孕 期 間, 準 媽 媽 們 可 以 利 用 產 前 檢 查 和 醫 生 討 論 需 要 注 意 的 事 項 這 邊 只 提 出 一 般 性 的 建 議 :

15 2 Vui Vẻ Trong Thời Kỳ Mang Thai Khi mang thai, sinh hoạt của thai phụ và cả gia đình đều có những biến đổi, làm sao đối mặt với sự biến đổi này, chúng tôi xin cung cấp một số ý kiến. Tính quan trọng cho việc kiểm tra định kỳ khi mang thai 1. Bắt đầu từ khi biết mình mang thai, nên cố định thời gian đến khoa Phụ sản làm kiểm tra. Thông qua kiểm tra định kỳ, còn có thể giúp cho các bậc cha mẹ tìm hiểu được tình hình sức khỏe của thai nhi nữa! 2. Số lần kiểm tra thai từ khi mang thai cho đến lúc sinh: Trong 28 tuần đầu, cứ cách 4 tuần lễ kiểm tra 1 lần; tuần thứ 28-36, cách 2 tuần lễ kiểm tra 1 lần; từ tuần thứ 36 trở về sau mỗi tuần kiểm tra 1 lần. Cách ăn uống thế nào để khỏe mạnh nhất Trong thời gian mang thai các bà mẹ khi kiểm tra sức

16 Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 營 造 健 康 家 庭 1. 懷 孕 的 時 候, 不 要 抽 煙 喝 酒 喝 咖 啡 或 很 濃 的 茶 ; 辣 椒 沙 茶 醬 或 太 鹹 的 食 物 也 要 少 吃 2. 懷 孕 剛 開 始 和 後 期, 有 些 孕 婦 可 能 會 覺 得 噁 心 想 吐 或 肚 子 脹 脹 的, 建 議 可 以 少 量 多 餐 3. 孕 婦 所 吸 收 的 營 養 要 供 應 自 己 跟 胎 兒 的 需 要, 因 此 要 注 意 營 養 的 均 衡, 如 多 吃 穀 類 魚 肉 蛋 奶 蔬 菜 水 果 等 10

17 2 快 樂 懷 孕 期 khỏe, săñ dịp nên xin ý kiến bác sĩ những điều cần lưu ý. Dưới đây chỉ cung cấp một số ý kiến thông dụng: 1. Khi mang thai không nên hút thuốc, uống rượu, cà phê hoặc trà đậm; nên bớt ăn ớt, dầu satế hoặc thức ăn quá mặn. 2. Khi bắt đầu mang thai cho đến lúc sắp sinh, có một số thai phụ sẽ cảm thấy buồn nôn muốn ói hoặc bụng trướng lên, kiến nghị có thể Ăn ít và ăn nhiều bữa. 3. Toàn bộ dinh dưỡng do thai phụ hấp thụ đều phải cung ứng cho nhu cầu của bản thân và cả thai nhi. Vì vậy cần phải chú ý độ cân bằng về dinh dưỡng. Nên ăn nhiều thức ăn như: ngũ cốc, cá, thịt, trứng, sữa, rau cải, trái cây v.v... Điều hòa tâm lý trong thời kỳ mang thai. Mang thai là sự biến đổi lớn trong cuộc đời của người phụ nữ, khi đó sinh mạng bước vào một giai đoạn mới khác, do đó chăm sóc tốt bản thân và tâm lý trong thời kỳ mang thai là điều rất quan trọng. Dưới đây xin cung cấp một số kiến thức liên quan đến sự biến đổi về tâm lý của thai phụ, và gợi ý cách điều hoà như sau: I / Những điều cần biết về nguyên nhân kiêng cữ trong thời kỳ mang thai: Bất kể bạn ở Việt Nam hay Đài Loan, trong dân gian đều có một số kiêng cữ liên quan đến thời kỳ mang thai, nhất là những đìều thai phụ không nên làm trong thời Vui vẻ trong thời kỳ mang thai 11

18 Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 營 造 健 康 家 庭 孕 期 的 心 理 調 適 懷 孕 是 女 性 生 命 中 的 重 大 改 變, 代 表 生 命 進 入 另 一 個 新 階 段, 因 此, 做 好 懷 孕 期 的 身 心 照 顧 是 非 常 重 要 的 下 面 提 供 一 些 有 關 孕 婦 心 理 變 化 的 知 識, 也 提 出 調 適 的 建 議 ( 一 ) 懷 孕 期 間 的 禁 忌 及 因 應 不 管 是 越 南 或 臺 灣, 傳 統 上 都 有 一 些 關 於 懷 孕 期 間 的 禁 忌, 尤 其 有 很 多 關 於 孕 婦 不 適 合 做 的 事 對 於 這 些 禁 忌, 因 為 觀 念 習 俗 宗 教 信 仰 地 方 的 不 同, 有 些 人 認 為 應 該 相 信, 有 些 人 並 不 相 信 但 是 也 因 為 對 彼 此 想 法 的 不 瞭 解 與 不 接 受, 常 常 容 易 讓 家 人 之 間 產 生 不 愉 快 我 們 不 是 要 鼓 吹 大 家 接 受 這 些 禁 忌, 而 是 希 望 透 過 對 越 南 與 臺 灣 各 種 禁 忌 的 介 紹, 讓 你 們 有 機 會 開 始 進 行 溝 通, 以 瞭 解 彼 此 的 不 同, 也 學 著 尊 重 和 欣 賞 這 些 不 同 接 納 好 的 建 議 在 越 南 與 臺 灣 的 孕 期 禁 忌 中, 相 同 的 有 : 不 可 有 殺 雞 魚 等 殺 生 的 行 為, 不 可 動 剪 刀 提 重 物, 不 可 爬 高 除 非 家 裡 有 12

19 2 快 樂 懷 孕 期 kỳ này. Đối với những điều kiêng cữ đó, do quan niệm, phong tục tập quán, tín ngưỡng tôn giáo và hoàn cảnh khác nhau, có người cho rằng nên tin, và có người lại không. Nhưng cũng bởi vì do không hiểu và tiếp nhận những suy nghĩ của nhau mà thường dễ khiến cho giữa người trong gia đình xảy ra điều không vui. Chúng tôi không khuyến khích các bạn tin vào những điều kiêng cữ đó, nhưng hy vọng qua đây giới thiệu những điều kiêng cữ của Việt Nam và Đài Loan trong thời kỳ mang thai, để các bạn có thể hiểu được sự khác biệt giữa hai dân tộc và tôn trọng những điểm khác nhau đó, và tiếp nhận những ý kiến hay. Những điểm kiêng cữ chung trong thời kỳ mang thai của người Việt Nam và người Đài Loan là: trong thời kỳ mang thai thai phụ không được làm những công việc giết mổ, (giết gà, cá...), không được dùng kéo cắt xén, không làm việc nặng, leo trèo, tham gia tang lễ, ngoại trừ đó là tang lễ trong gia đình v.v Vui vẻ trong thời kỳ mang thai 13

20 Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 營 造 健 康 家 庭 喪 事 否 則 不 可 參 加 喪 禮 等 越 南 與 臺 灣 不 同 的 地 方, 如 臺 灣 習 俗 認 為 孕 婦 不 可 吃 冰 冷 食 物 不 可 參 加 喜 事 場 合 等 ; 越 南 禁 忌 如 不 可 將 衣 服 橫 披 在 肩 膀 上 不 可 在 門 口 停 留 等 這 些 禁 忌 各 有 理 由, 但 是 像 不 可 殺 生 提 重 物 爬 高 等 這 類 建 議, 如 果 我 們 考 慮 孕 婦 在 懷 孕 期 間 容 易 噁 心 疲 倦 與 重 心 不 穩, 都 可 以 把 它 當 成 要 孕 婦 多 休 息 注 意 安 全 的 好 建 議 其 他 的 禁 忌, 尤 其 是 兩 地 不 同 的 禁 忌, 可 以 家 人 間 多 溝 通, 一 切 以 讓 孕 婦 安 全 地 快 樂 地 安 心 地 度 過 懷 孕 期 為 考 量, 家 人 一 起 努 力, 也 彼 此 體 諒 ( 二 ) 孕 婦 的 心 理 變 化 及 調 適 從 懷 孕 開 始, 女 人 面 對 生 理 改 變 引 起 的 不 舒 服 即 將 成 為 媽 媽 的 恐 懼 以 及 對 胎 兒 的 關 心 等 因 素, 不 安 及 複 雜 的 情 緒 因 此 產 生 1. 孕 期 生 活 的 不 適 應 (1) 不 穩 定 的 懷 孕 初 期 : 準 媽 媽 最 擔 心 的 是 胎 兒 健 康, 加 上 別 人 看 自 己 的 眼 光 從 女 性 變 成 了 母 親, 而 且 關 注 14

21 2 快 樂 懷 孕 期 Những điểm khác nhau tại Việt Nam và Đài Loan như là: Dân gian Đài Loan cho rằng thai phụ không được ăn những thức ăn lạnh, tham gia các đám cưới hỏi; còn những điều kiêng cữ của Việt Nam thì không được vắt ngang quần áo lên vai, không được đứng trước cửa nhà. Những điều kiêng cữ trên đều có nguyên nhân riêng cả. Những kiến nghị như là không được giết mổ, làm việc nặng, leo trèo, nếu chúng ta có thể suy luận rằng trong thời gian mang thai, thai phụ dễ buồn nôn, hay mệt mỏi và mất thăng bằng, thì những đìều kiêng cữ trên đều là nhằm mang đến cho thai phụ sự an toàn. Những điều kiêng cữ khác, nhất là sự khác biệt giữa hai nước Việt Nam và Đài Loan, chúng ta có thể cùng gia đình trao đổi, mọi việc đều nhằm mục đích tạo cho thai phụ cảm giác vui vẻ và yên tâm hơn, gia đình nên thông cảm và cùng nỗ lực để đạt thành điều đó. II / Những biến đổi tâm lý của thai phụ và điều chỉnh một cách hợp lý Bắt đầu từ lúc biết mình mang thai, người phụ nữ phải đối mặt với sự biến đổi gây nên sự khó chịu, từ nhân tố quan tâm thai nhi đến sự sợ hãi làm mẹ v.v..., đã sinh ra tâm trạng bất an và phức tạp. 1. Không thích nghi cuộc sống trong thời kỳ mang thai (1) Không ổn định trong thời kỳ đầu mang thai: Điều lo lắng nhất của người chuẩn bị làm mẹ là sức khỏe của Vui vẻ trong thời kỳ mang thai 15

22 Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 營 造 健 康 家 庭 的 焦 點 多 半 在 腹 中 的 胎 兒 面 對 這 些 改 變, 孕 婦 常 會 出 現 不 安 的 情 緒, 甚 至 想 要 逃 避 (2) 沒 有 自 信 的 懷 孕 中 期 : 由 於 體 型 有 很 大 的 改 變, 孕 婦 無 論 是 外 型 或 行 動 力, 都 不 再 像 以 前 那 麼 好, 這 時 最 容 易 因 此 沒 有 自 信 (3) 快 生 產 的 懷 孕 後 期 : 當 預 產 期 接 近, 準 媽 媽 開 始 擔 心 生 產 過 程 會 不 會 順 利, 諸 如 生 產 方 式 的 決 定 待 產 的 準 備 與 時 間 先 生 的 態 度, 都 可 能 成 為 擔 憂 的 重 點 2. 新 生 活 的 各 種 挑 戰 (1) 經 濟 負 擔 加 重 : 面 對 新 生 命 的 到 來, 需 要 花 很 多 錢, 孕 婦 會 因 此 覺 得 不 安 (2) 角 色 的 適 應 : 如 何 成 為 好 媽 媽, 也 會 成 為 孕 婦 既 期 待 又 害 怕 的 壓 力 (3) 生 活 的 改 變 : 孕 婦 的 體 力 和 行 動 力 都 變 得 較 差, 也 會 影 響 家 事 或 工 作 的 進 行 寶 寶 出 生 後 更 會 花 掉 爸 媽 大 部 分 的 時 間 與 精 力, 因 此 事 先 一 定 要 做 好 心 理 準 備 16

23 2 快 樂 懷 孕 期 thai nhi, cộng thêm cái nhìn của người khác về bản thân từ một thiếu nữ trở thành một bà mẹ, đa số chỉ biết chú trọng thai nhi trong bụng mẹ. Đối mặt với sự biến đổi này, thai phụ thường hay có tâm trạng bất an, chỉ muốn trốn tránh. (2) Không có sự tự tin trong thời kỳ mang thai: Có sự thay đổi lớn về hình dáng, thai phụ bất luận ở hình dáng bên ngoài hoặc cử chỉ hành động đều không giống như lúc trước, vì lý do đó mà trong thời gian này dễ thiếu sự tự tin. (3) Cận kề ngày sinh: Lúc gần ngày sinh, người mẹ bắt đầu lo lắng trong quá trình sinh có được thuận lợi không? Ví dụ như: việc quyết định phương thức sinh, thời gian và chuẩn bị trong lúc chờ sinh, thái độ của người chồng, đều có thể trở thành trọng điểm của sự lo lắng. 2. Những thử thách của cuộc sống mới (1) Gánh nặng kinh tế gia đình: Đối mặt với sự ra đời của một sinh mạng mới, phí sinh hoạt tăng vọt, vì vậy thai phụ sẽ cảm thấy bất an. (2) Thích nghi vai trò: Làm thế nào để trở thành người mẹ tốt, sự mong đợi và sợ hãi này cũng sẽ trở thành áp lực cho thai phụ. (3) Cuộc sống thay đổi: Sức khỏe và cử chỉ hành động của thai Vui vẻ trong thời kỳ mang thai 17

24 Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 營 造 健 康 家 庭 給 爸 爸 媽 媽 的 叮 嚀 心 理 調 適 妙 方 為 了 能 讓 媽 媽 跟 胎 兒 都 健 康, 媽 媽 的 心 理 調 適 相 當 重 要 有 一 些 簡 單 的 方 法 : 1. 親 人 的 支 持 : 太 太 可 以 在 有 需 要 時 和 先 生 或 家 人 溝 通, 告 訴 他 們 你 的 困 難 與 需 要, 請 家 人 幫 忙, 這 種 支 持 力 量 是 最 有 效 的 2. 分 享 懷 孕 心 情 : 和 其 他 孕 婦 或 有 經 驗 的 人 互 相 分 享 心 情, 一 方 面 可 以 學 習 經 驗, 一 方 面 可 以 解 決 自 己 的 問 題, 是 放 鬆 心 情 的 好 方 法 先 生 也 要 成 為 太 太 分 享 的 對 象 3. 聽 音 樂 : 輕 柔 的 音 樂 會 讓 人 放 鬆, 你 可 以 準 備 自 己 喜 歡 的 音 樂, 讓 心 情 愉 快 一 點, 去 除 不 安 或 害 怕 先 生 也 可 貼 心 地 幫 忙 購 買 音 樂 帶 或 CD, 更 可 一 起 分 享 放 鬆 的 時 光 18

25 2 快 樂 懷 孕 期 phụ kém hơn trước, cũng sẽ ảnh hưởng đến việc nhà hoặc tiến hành của công việc. Sau khi đứa con ra đời sẽ làm hao tốn nhiều thời gian và sinh lực của cha mẹ, cho nên nhất định phải chuẩn bị tinh thần trước. Vui vẻ trong thời kỳ mang thai Lời dặn dò dành cho cha mẹ: Phương pháp tốt cho việc điều hòa tâm lý Vì sức khỏe của người mẹ và thai nhi, việc điều hoà tâm lý của người mẹ trong lúc này rất là quan trọng. Có một số phương pháp đơn giản: 1. Sự giúp đỡ của người thân: Lúc cần thiết người vợ có thể trao đổi với chồng hoặc người nhà, nói cho họ biết những khó khăn và nhu cầu của bạn và nhờ họ giúp đỡ, tác dụng của sự giúp đỡ này có hiệu quả tốt nhất 2. Chia sẻ tâm trạng khi mang thai: Cùng những thai phụ khác hoặc những người từng trãi có kinh nghiệm chia sẻ với nhau về mặt tâm trạng khi mang thai, một mặt có thể rút ra kinh nghiệm, một mặt có thể giải quyết vấn đề cho bản thân, đó là phương pháp thư giãn tâm trạng tốt nhất. Bên cạnh đó người chồng cũng phải trở thành đối tượng thân thiết để người vợ tâm sự. 3. Nghe nhạc: Điệu nhạc êm dịu sẽ làm cho tinh thần con người thoải mái, bạn có thể chuẩn bị săñ vài bản nhạc mà mình ưa thích, để tâm trạng vui vẻ lên và làm giảm đi sự lo lắng hoặc sợ hãi. Người chồng cũng có thể ân cần mua băng hoặc đĩa CD, để cùng nhau tận hưởng những giây phút thư giãn. 19

26 3 產 後 育 嬰 樂 生 產 後, 該 怎 麼 照 顧 產 婦 呢, 衛 生 署 國 民 健 康 局 出 版 的 健 康 寶 寶 俏 媽 咪 有 詳 細 的 介 紹 如 果 碰 到 什 麼 問 題, 可 以 跟 任 何 醫 院 或 衛 生 所 的 醫 生 或 護 理 人 員 詢 問, 他 們 都 會 幫 忙 你 們 產 後 調 養 媽 媽 在 懷 孕 期 間 要 供 應 養 份 給 胎 兒, 生 產 時 更 消 耗 大 量 體 力, 產 後 又 要 哺 乳 照 顧 幼 兒 產 後 調 養 很 重 要, 所 以 中 國 跟 越 南 都 有 坐 月 子 的 習 俗 這 段 期 間 最 重 要 的 是 多 吸 收 營 養 以 及 多 休 息, 也 可 遵 照 醫 生 的 建 議 做 產 後 運 動, 以 恢 復 身 體 健 康 關 於 坐 月 子, 越 南 跟 臺 灣 也 各 有 禁 忌, 一 樣 地, 有 相 同 的 禁 忌, 也 有 所 差 異 ; 有 些 人 認 為 應 該 遵 守, 有 些 人 認 為 20

27 3 Vui Để Nuôi Dạy Con Trẻ Sau Khi Sinh Sau khi sinh, làm cách nào để chăm sóc sản phụ? Cuốn sổ tay Mẹ xinh bé khỏe do Bộ Y tế Cục Sức khỏe quốc dân xuất bản, giới thiệu từng chi tiết một. Nếu như gặp phải vấn đề gì, có thể hỏi bác sĩ hoặc y tá ở bất cứ bệnh viện hoặc Sở Y tế, họ đều sẽ giúp đỡ các bạn. Điều dưỡng sau khi sinh Người mẹ trong thời kỳ mang thai phải cung ứng đầy đủ chất dinh dưỡng cho thai nhi, khi sinh sản càng bị mất sức nhiều trong cơ thể, bên cạnh đó sau khi sinh phải chăm sóc và cho trẻ bú. Vì vậy điều dưỡng sau khi sinh là điều rất quan trọng, cho nên Trung Quốc và Việt Nam đều có phong tục Nằm cữ. Trong thời gian này, quan trọng nhất là hấp thụ nhiều chất dinh dưỡng và nghỉ ngơi nhiều. Cũng có thể làm theo kiến nghị của bác sĩ Vận động sau sinh, rất có ích cho sự phục hồi sức khỏe. Còn về việc nằm cữ, người Việt Nam và người Đài Loan cũng có những điều kiêng cữ riêng, cũng có điểm khác biệt và giống nhau. Có người cho rằng cần phải 21

28 Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 營 造 健 康 家 庭 不 重 要 所 以, 家 人 間 可 以 在 孕 婦 生 產 前 先 溝 通 坐 月 子 的 方 式, 好 找 出 讓 產 婦 快 樂 且 健 康 坐 月 子 的 適 合 方 式 越 南 與 臺 灣 共 同 的 習 俗 是, 坐 月 子 期 間 不 可 走 長 路 不 可 提 重 物, 要 多 休 息 ; 儘 量 不 要 洗 頭 吹 風 有 性 行 為 等, 也 都 跟 臺 灣 一 樣 不 一 樣 的 地 方, 如 在 臺 灣, 坐 月 子 的 食 物 多 半 加 麻 油 酒, 越 南 是 加 胡 椒 上 面 所 提 只 是 一 小 部 分 的 禁 忌, 對 於 這 些 禁 忌, 家 人 間 可 以 多 溝 通, 以 瞭 解 與 尊 重 彼 此 的 不 同 也 可 以 向 醫 生 請 教 這 些 禁 忌 是 否 會 對 產 婦 造 成 不 好 的 影 響 總 之, 產 後 產 婦 的 健 康 是 需 要 全 家 人 共 同 達 成 的 產 後 憂 鬱 症 生 產 後, 很 多 媽 媽 有 產 後 憂 鬱, 常 常 感 到 焦 慮 傷 心 無 力 感 生 氣, 或 對 事 情 提 不 起 興 趣 這 一 方 面 是 因 為 身 體 的 功 能 正 在 調 整, 也 因 為 大 家 的 關 注 點 都 在 孩 子, 加 上 媽 媽 要 面 對 照 顧 孩 子 的 壓 力 越 南 產 婦 有 在 生 產 時 不 可 發 出 叫 聲 的 22

29 3 產 後 育 嬰 樂 tuân thủ theo phong tục, có người lại cho rằng không quan trọng. Cho nên, người trong gia đình cần trao đổi lẫn nhau về cách thức nằm cữ trước khi thai phụ sinh nở, để tìm ra phương thức thích hợp nhất để sản phụ trong thời gian nằm cữ, sao cho có hiệu quả khỏe mạnh và vui vẻ. Những phong tục có đặc tính chung của người Việt Nam và Đài Loan là: trong tháng nằm cữ không được đi xa, làm việc nặng, cần nghỉ ngơi nhiều, cố gắng đừng gội đầu, ra gió, và có quan hệ tình dục v.v..., những điều nói trên Việt Nam và Đài Loan đều giống nhau. Những điểm khác nhau, như ở Đài Loan thì thức ăn trong thời kỳ này đều cho thêm dầu mè, rượu; Việt Nam thì thức ăn thường thêm nhiều tiêu. Những điều kiêng cữ được nêu trên chỉ là một trong những điều kiêng cữ trong dân gian, đối với những điều kiêng cữ này, gia đình có thể cùng trao đổi thảo luận, tìm hiểu và tôn trọng lẫn nhau về những điểm bất đồng đó. Cũng có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về những điều kiêng cữ đó, có tạo nên ảnh hưởng không tốt cho sản phụ hay không? Tóm lại, sức khỏe sau khi sinh của sản phụ cần nhờ vào sự góp sức của gia đình. Chứng trầm cảm sau khi sinh Sau khi sinh, rất nhiều bà mẹ bị trầm cảm sau khi sinh, thường cảm thấy lo lắng, đau lòng, bất lực, tức giận, hoặc đối với nhiều sự việc không có hứng thú. Về mặt này vì là do chức năng của cơ thể đang điều chỉnh, và cũng bởi điểm quan tâm chủ yếu của mọi người đều dồn cho đứa trẻ, bà mẹ còn phải đối mặt với áp lực là chăm sóc con cái. Vui để nuôi dạy con trẻ sau khi sinh 23

30 Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 24 營 造 健 康 家 庭 習 俗 而 這 種 堅 強 的 個 性 可 能 容 易 讓 人 忽 略 她 們 的 脆 弱 請 家 人 多 鼓 勵 她, 多 傾 聽 她 的 心 聲 ; 並 且 幫 忙 分 擔 照 顧 孩 子 的 工 作, 好 讓 她 多 休 息 ; 更 可 以 一 起 分 享 與 討 論 育 兒 的 知 識, 讓 她 可 以 更 有 照 顧 孩 子 的 能 力 跟 自 信 新 手 媽 媽 自 己 也 要 加 油 哦! 剛 開 始 的 笨 手 笨 腳 跟 心 慌 是 難 免 的, 多 向 別 人 請 教 育 嬰 知 識, 多 搜 集 相 關 知 識, 多 觀 察 孩 子 的 各 種 狀 況, 都 能 讓 你 更 快 進 入 狀 況 給 爸 爸 媽 媽 的 叮 嚀 1. 生 產 後, 家 裡 多 了 一 個 小 可 愛, 新 媽 媽 又 因 產 後 休 養, 家 庭 生 活 產 生 了 很 大 的 改 變 家 人 間 要 彼 此 多 溝 通 體 諒 跟 照 顧 喔 2. 這 段 時 間 會 比 較 累, 可 以 請 其 他 家 人 幫 忙 一 段 時 間, 或 者 簡 化 一 些 家 事, 以 減 少 每 個 人 的 家 事 負 擔 3. 媽 媽 這 段 時 間 的 身 心 調 養 都 很 重 要, 請 爸 爸 跟 其 他 家 人 多 照 顧 啊 如 果 有 任 何 疑 問, 可 以 向 有 經 驗 的 人 或 醫 生 詢 問

31 3 產 後 育 嬰 樂 Người Việt Nam có thói quen, trong lúc sinh nở không nên kêu la lớn tiếng, chính vì tính cách kiên cường đó có thể dễ làm cho người khác sơ ý điểm yếu của bà mẹ. Mọi người trong gia đình phải luôn cổ vũ và dốc bầu tâm sự với người mẹ; nên thường xuyên giúp đỡ việc chăm sóc trẻ, để bà mẹ có nhiều thời gian nghỉ ngơi; vả lại còn có thể trao đổi và thảo luận với nhau về kiến thức nuôi dạy con trẻ, để bà mẹ càng có khả năng và tự tin hơn trong việc chăm sóc cho trẻ. Bản thân các bà mẹ trẻ phải cố gắng lên nhé! Ban đầu cảm thấy vất vả và hoang mang bất ổn là điều khó tránh khỏi, phải tiếp thu sự chỉ dẫn của người khác về kiến thức nuôi con, sưu tầm những kiến thức có liên quan, quan sát tình huống khác biệt của trẻ, những điều nói trên đều có thể giúp bạn nhanh chóng làm quen với việc nuôi dạy con trẻ. Vui để nuôi dạy con trẻ sau khi sinh Lời dặn dò dành cho cha mẹ: 1. Sau khi sinh, trong nhà có thêm một bé kháu khỉnh, bà mẹ trẻ vì phải nghỉ ngơi, sinh hoạt trong gia đình nảy sinh những biến đổi khác thường. Cho nên người thân phải hiểu biết và quan tâm, trao đổi lẫn nhau về phương diện chăm sóc. 2. Trong thời gian này hơi cực nhọc, nên nhờ những người khác trong gia đình giúp đỡ, hoặc đơn giản hoá một số việc nhà, để giảm bớt công việc nhà mà mỗi người phải đảm đương. 3. Trong thời gian này sức khỏe và tâm lý của bà mẹ đều rất quan trọng, cho nên bố và những người khác trong gia đình đều phải chăm sóc nhé! Nếu có bất cứ vấn đề gì, nên tìm đến những người có kinh nghiệm hoặc bác sĩ để xin được tư vấn. 25

32 4 生 活 照 顧 全 家 人 的 健 康 需 要 我 們 一 起 注 意, 對 於 長 輩, 我 們 通 常 比 較 會 照 顧 也 因 為 他 們 可 以 表 達 出 他 們 的 感 受 ; 所 以 我 們 除 了 介 紹 一 般 的 照 顧 外, 主 要 介 紹 孩 子 居 家 生 活 的 照 顧, 也 特 別 針 對 外 籍 媽 媽 而 介 紹 了 兒 童 健 康 手 冊 善 用 兒 童 健 康 手 冊 1. 全 民 健 保 提 供 4 歲 以 下 的 兒 童 6 次 健 康 檢 查 :1 歲 以 下 4 次 ;1 歲 以 上 還 沒 滿 3 歲 1 次,3 歲 以 上 未 滿 4 歲 1 次 2. 健 康 手 冊 上 有 注 射 預 防 針 的 時 間 與 記 錄 表, 你 可 以 知 道 什 麼 時 候 該 要 帶 孩 子 去 醫 院 或 衛 生 所 打 針 3. 健 康 手 冊 上 可 以 記 錄 孩 子 的 生 長 狀 況 26

33 4 Chăm Sóc Trong Sinh Hoạt Vì sức khỏe của mọi người trong gia đình rất cần thiết cho chúng ta cùng chú ý, thông thường đối với người lớn tuổi chúng ta đều biết cách chăm sóc, vì họ có thể biểu đạt ra cảm nhận của mình; cho nên ngoài giới thiệu cách chăm sóc thông thường ra, chúng tôi chủ yếu giới thiệu cách chăm sóc trẻ em trong sinh hoạt gia đình, cũng đặc biệt dành cho các người mẹ nước ngoài mà giới thiệu cuốn Sổ khám sức khỏe trẻ em này. Tận dụng Sổ khám sức khỏe trẻ em. 1. Thẻ bảo hiểm Y tế cung cấp cho trẻ em từ 4 tuổi trở xuống 6 lần kiểm tra sức khỏe: 1 tuổi trở xuống là 4 lần; 1 tuổi trở lên đến chưa đầy 3 tuổi là 1 lần; 3 tuổi trở lên đến chưa đầy 4 tuổi là 1 lần. 2. Trên Sổ khám sức khỏe trẻ em có bản ghi nhận lịch chích và thời gian chích ngừa, bạn có thể biết được lúc nào nên đưa trẻ đến bệnh viện hoặc Sở y tế chích 27

34 e M ạ nh K hỏ 造 健 康 家 庭 Đì nh 營 G Xây Dựng ia 4. 可 以 對 照 孩 子 的 生 長 狀 況 和 手 冊 內 的發展階段表 以瞭解孩子的發展程 度 5. 有問題可請教醫生 家庭急救常識 1. 家裡準備一個急救箱 裡面要有藥用 酒精 優碘 棉花 紗布 繃帶 OK繃 膠布 三角巾 剪刀 止血帶 體溫 計 夾子等 28

35 Chăm sóc trong sinh hoạt 4 生 活 照 顧 ngừa. 3. Trên Sổ khám sức khỏe trẻ em có thể ghi lại sự sinh trưởng của trẻ. 4. Sự sinh trưởng của trẻ em có thể dựa vào bản theo dõi giai đoạn phát triển trong sổ tay để đối chiếu, tìm hiểu tình hình phát triển của bé. 5. Nếu có vấn đề, có thể tìm hỏi bác sĩ. Kiến thức thông thường về cấp cứu trong gia đình. 1. Trong gia đình cần chuẩn bị să n một tủ thuốc y tế, gồm có cồn, thuốc đỏ, bông gòn, băng gạc, băng cá nhân, băng keo, băng gạc 3 góc, kéo, băng cầm máu, thước cặp nhiệt độ, cây nhíp v.v Cách xử lý khi chảy máu cam: Cho người chảy máu cam ngồi yên, đầu ngước lên phía trên, dùng 2 ngón tay bịt chặt 2 cánh mũi, khoảng 10 phút. 3. Cách xử lý khi bị phỏng: Nên nhớ Xối, cởi, ngâm, đắp, đưa (1) Xối,dùng một lượng nước lạnh lớn xối. (2) Cởi, ngâm ướt xong, cẩn thận cởi quần áo ra, không làm vỡ những mọng nước. (3) Ngâm, tiếp tục ngâm nưóc, để giảm đau; nhưng đối với trẻ em còn quá nhỏ hoặc người bị phỏng quá nặng, không nên ngâm quá lâu. (4) Đắp, dùng một miếng vải sạch đắp lên vết thương, không nên thoa kem đánh răng, nước tương, hồ hoặc rượu trắng lên vết thương. (5) Đưa, nhanh đưa đến bệnh viện. 29

36 Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 營 造 健 康 家 庭 2. 流 鼻 血 的 處 理 : 讓 流 鼻 血 的 人 坐 好, 頭 部 向 前 傾, 捏 住 鼻 子 兩 邊, 大 概 10 分 鐘 3. 燒 燙 傷 的 處 理 : 記 得 沖 脫 泡 蓋 送 a. 沖, 用 大 量 冷 水 沖 b. 脫, 泡 溼 後, 小 心 脫 掉 衣 服, 不 要 弄 破 水 泡 c. 泡, 繼 續 泡 水, 減 少 疼 痛 ; 但 年 紀 太 小 或 燒 燙 傷 面 積 太 大 的 人, 不 要 泡 太 久 d. 蓋, 用 乾 淨 的 布 蓋 在 傷 口 上, 不 要 在 傷 口 上 擦 牙 膏 醬 油 漿 糊 或 米 酒 等 e. 送, 快 點 送 到 醫 院 家 庭 保 健 妙 方 流 行 性 感 冒 腸 病 毒 等 是 常 見 的 疾 病, 流 行 性 感 冒 的 好 發 期 在 冬 春, 腸 病 毒 則 以 夏 季 為 流 行 高 峰, 但 是 事 實 上 全 年 都 有 相 關 病 例 為 了 維 護 家 人 的 健 康, 要 全 家 總 動 員, 時 時 注 意 保 健 喔! 流 行 性 感 冒 跟 腸 病 毒 等 常 見 疾 病, 預 防 的 方 法 如 下 : 30

37 Chăm sóc trong sinh hoạt 4 生 活 照 顧 Phương thức hiệu quả thông dụng bảo vệ sức khỏe trong gia đình. Bệnh dịch cúm và bệnh viêm đường ruột cấp tính là 2 loại bệnh thường gặp, bệnh dịch cúm thường phát dịch ở mùa Đông và mùa Xuân, còn mùa Hè là mùa cao điểm nhất gây bệnh viêm đường ruột cấp tính. Nhưng thực ra, một năm 4 mùa đều có phát sinh những ca bệnh có liên quan, nhằm bảo vệ sức khỏe cho người trong gia đình, hãy phát động mọi người trong gia đình đều phải chú ý chăm sóc sức khỏe nha! Bệnh dịch cúm và bệnh viêm đường ruột cấp tính là 2 loại bệnh thường gặp, cách phòng ngừa như sau: 31

38 Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 營 造 健 康 家 庭 (1) 平 日 攝 取 均 衡 的 營 養, 加 上 適 當 運 動, 能 讓 身 體 健 康, 減 少 生 病 的 可 能 (2) 經 常 洗 手, 尤 其 飯 前 及 上 廁 所 後 更 須 洗 淨 雙 手 (3) 在 疾 病 傳 染 的 高 峰 期, 避 免 到 人 多 的 地 方 (4) 注 意 家 裡 的 清 潔 及 空 氣 流 通 (5) 不 要 和 生 病 的 孩 子 分 享 食 物 或 共 用 奶 嘴 奶 瓶 及 湯 匙 生 病 時 趕 快 就 醫 在 生 病 期 間, 除 了 依 照 醫 生 指 示 服 藥 外, 也 儘 可 能 讓 病 人 多 休 息, 給 予 適 當 的 營 養 食 物 此 外, 病 人 常 因 身 體 不 適 致 心 情 欠 佳, 請 家 人 多 包 容, 也 多 給 予 安 慰 跟 關 懷 用 藥 注 意 事 項 1. 須 吃 藥 多 久, 要 照 醫 生 指 示, 不 要 因 為 病 好 像 好 了 就 擅 自 停 藥 2. 前 次 的 藥 不 要 留 到 下 次 生 病 時 再 吃 3. 吃 藥 後, 如 果 皮 膚 出 現 紅 色 的 疹 子, 眼 皮 嘴 唇 生 殖 器 紅 腫 搔 癢, 這 是 藥 物 過 敏 應 回 去 看 原 來 的 醫 生, 弄 清 楚 對 什 麼 藥 過 敏 ; 而 且 請 醫 生 把 藥 32

39 Chăm sóc trong sinh hoạt 4 生 活 照 顧 (1) Hằng ngày phải hấp thu điều độ chất dinh dưỡng, bên cạnh đó phải tập thể dục thích hợp, để có thể giữ gìn sức khỏe tốt và giảm bớt tỷ lệ mắc bệnh. (2) Rửa tay thường xuyên, nhất là trước khi ăn cơm và sau khi đại tiện. Cần phải rửa sạch cả đôi tay. (3) Trong thời kỳ bệnh dịch lây truyền cao điểm, nên tránh đến những nơi đông người. (4) Chú ý vệ sinh nhà cửa và không khí phải thông thoáng. (5) Không nên dùng chung thức ăn hoặc bình sữa, núm vú, đũa muỗng với trẻ mắc bệnh. Khi trẻ phát bệnh nên nhanh chóng đưa vào bệnh viện, trong thời kỳ mắc bệnh, bệnh nhân ngoài việc dùng thuốc phải y theo lời chỉ định của bác sĩ, còn rất cần được nghỉ ngơi nhiều, và được cung cấp thức ăn bổ dưỡng thích đáng. Ngoài ra, bệnh nhân thường do trong người bị bệnh khó chịu mà sinh ra tâm tính không vui, cho nên người thân phải rộng lượng khoan dung, động viên và quan tâm họ. Các điều cần chú ý khi dùng thuốc 1. Khi dùng thuốc phải theo chỉ định của bác sĩ, không nên cảm thấy bệnh thuyên giảm mà tự ý ngưng thuốc. 2. Không nên để dành thuốc của lần bệnh trước tồn đến lần bệnh sau dùng. 3. Sau khi dùng thuốc, nếu phát hiện da mẩn đỏ, mí mắt, 33

40 Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 營 造 健 康 家 庭 名 寫 在 紙 上, 以 後 看 醫 生 時 都 要 讓 醫 生 知 道 病 人 對 這 種 藥 過 敏 兒 童 安 全 1. 不 要 讓 寶 寶 在 廚 房 浴 室 等 危 險 地 方 玩 耍 2. 放 洗 澡 水 時 先 放 冷 水 再 放 熱 水, 以 免 寶 寶 不 小 心 被 燙 傷 3. 儘 量 不 要 鋪 桌 巾, 以 免 孩 子 拉 扯 而 讓 桌 上 熱 食 翻 倒, 而 傷 及 孩 子 4. 家 裡 面 的 繩 子 帶 子 窗 簾 的 拉 繩 要 收 好, 不 要 讓 孩 子 玩, 以 免 不 小 心 勒 住 脖 子 而 致 窒 息 5. 藥 物 清 潔 劑 化 妝 品 油 漆 殺 蟲 劑 打 火 機 等 危 險 東 西 要 放 在 孩 子 拿 不 到 的 地 方 6. 不 要 讓 孩 子 玩 電 器, 插 座 要 用 插 座 保 護 蓋, 以 免 孩 子 觸 電 7. 刀 剪 刀 筆 筷 子 等 尖 銳 的 東 西 要 放 在 孩 子 拿 不 到 的 地 方 34

41 Chăm sóc trong sinh hoạt 4 生 活 照 顧 môi, cơ quan sinh dục sưng đỏ, ngứa gãi, đó là do dị ứng thuốc. Nên trở về nơi bác sĩ lúc trước khám, để biết được đối với thuốc nào gây dị ứng; mà nhờ bác sĩ viết tên thuốc ra giấy, về sau có đi khám bác sĩ đều phải cho bác sĩ biết bản thân mình dị ứng loại thuốc này. An toàn trẻ em 1. Không nên để trẻ em trong bếp, phòng tắm v.v... hoặc những nơi nguy hiểm nô đùa. 2. Khi pha nước tắm cho trẻ nên cho nước lạnh vào trước kế đến là nước sôi, phòng tránh làm cho trẻ bị phỏng. 3. Không nên dùng khăn trải bàn, để tránh trẻ kéo khăn bàn sẽ làm đổ thức ăn nóng vào người mà bị thương. 4. Một số vật dụng trong gia đình như dây, thắt lưng, dây 35

42 Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 營 造 健 康 家 庭 給 爸 爸 媽 媽 的 叮 嚀 1. 關 於 家 人 健 康 照 顧 的 訊 息, 國 民 健 康 局 有 許 多 越 南 文 的 小 手 冊, 可 以 向 各 地 衛 生 所 索 取 2. 除 了 家 人 身 體 的 照 顧 外, 更 重 要 的 是 心 理 健 康 的 維 護 跟 情 感 的 安 慰 請 你 們 多 吸 收 相 關 的 知 識, 也 隨 時 向 家 人 表 達 你 們 的 愛 跟 關 心 如 果 有 任 何 問 題, 可 以 向 各 地 的 家 庭 教 育 中 心 或 民 間 機 構 詢 問 3. 時 時 注 意 家 人 身 心 健 康, 才 能 營 造 康 樂 家 庭 喔 Cho nước lạnh vào trước, rồi mới đến nước sôi. 36

43 Chăm sóc trong sinh hoạt 4 生 活 照 顧 kéo màn phải cất cẩn thận, không để cho trẻ em lấy ra chơi.tránh vì sơ ý mà để trẻ bị thắt cổ hoặc nghẹt thở. 5. Thuốc, nước tẩy dùng lau chùi đồ vật nhà cửa, đồ trang điểm, sơn, thuốc trừ sâu, hộp quẹt và những đồ vật nguy hiểm v.v...nên cất nơi trẻ không lấy tới được. 6. Không cho trẻ chơi đồ điện, ổ cắm điện cần phải có nắp bảo hộ, tránh trẻ bị điện giật. 7. Dao, kéo, viết, đũa và một số vật nhọn khác v.v..., nên cất nơi trẻ không lấy tới được. Lời dặn dò dành cho cha mẹ: 1. Đối với nguồn thông tin chăm sóc sức khỏe gia đình, Cục sức khỏe quốc dân cung ứng rất nhiều sổ tay bằng Việt ngữ, chúng ta có thể đi đến các Sở Y tế địa phương lấy về tham khảo. 2. Ngoài việc chăm sóc sức khỏe gia đình, phần quan trọng hơn là động viên và trao dồi tình cảm để giữ gìn sức khỏe và tâm lý. Mời các bạn hãy tiếp thu những kiến thức có liên quan, và lúc nào cũng nên biểu đạt sự quan tâm và tình thương của các bạn dành cho người thân. Nếu có bất cứ vấn đề gì, có thể tìm đến trung tâm giáo dục gia đình tại các nơi hoặc các cơ quan đoàn thể dân gian để được tư vấn. 3. Thường xuyên chú ý sức khỏe bản thân và người thân trong gia đình, mới xây dựng nên một gia đình khỏe mạnh, vui vẻ! 37

44 Xây Dựng Gia Đình Khỏe Mạnh 營 造 健 康 家 庭 我 國 家 庭 教 育 法 在 民 國 92 年 通 過 後, 教 育 部 依 據 該 法 致 力 於 增 進 國 家 家 庭 生 活 知 能 推 動 國 民 營 造 幸 福 家 庭 希 望 我 們 提 供 的 各 種 生 活 健 康 照 顧 建 議, 有 助 於 你 們 建 立 健 康 與 幸 福 的 家 庭 Sau khi thông qua Bộ luật Luật Giáo dục Gia đình năm Bộ Giáo dục đã căn cứ theo bộ luật trên mà dốc sức đẩy mạnh các kỹ năng và tri thức về đời sống gia đình của quốc gia, thúc đẩy việc quốc dân xây dựng gia đình hạnh phúc. Hy vọng những ý kiến đóng góp của chúng tôi cung cấp về các hình thức bảo vệ và chăm sóc sức khỏe gia đình, sẽ giúp ích được các bạn xây dựng nên gia đình khỏe mạnh và hạnh phúc. 參 考 書 目 行 政 院 衛 生 署 國 民 健 康 局 ( 民 93) 兒 童 健 康 手 冊 台 中 : 國 民 健 康 局 行 政 院 衛 生 署 國 民 健 康 局 網 站 : 行 政 院 衛 生 署 國 民 健 康 局 青 少 年 網 站 幸 福 e 學 園 網 站 : 國 立 高 雄 師 範 大 學 ( 民 91) 家 庭 教 育 生 活 寶 典 台 北 : 教 育 部 38

45 5 (02) G P N ISBN ISBN