Munich có khu chợ Viktualienmarkt gần Marienplatz bán thịt rừng và thỉnh thoảng có thịt dê, cừu. Tập tính Dê cái và dê đực đều có râu, phần lớn dê đực

Size: px
Start display at page:

Download "Munich có khu chợ Viktualienmarkt gần Marienplatz bán thịt rừng và thỉnh thoảng có thịt dê, cừu. Tập tính Dê cái và dê đực đều có râu, phần lớn dê đực"

Transcription

1 NÓI CHUYỆN DÊ Nguồn gốc của Dê D 54 Nguyễn Quý Ðại ê sống hoang giã năm trước tại: Á Châu, Âu Châu và Phi Châu trên đồi núi nên gọi là wild goat/ Wildziegen. Dê có thân hình dài từ 1,2 đến 1,6m, đuôi dài cm, cao từ 0,7 m đến 1m, trọng lượng tùy theo dê đực hay dê cái nặng từ 25 kilô đến 100 kilô. Khoảng trước CN thì loài người bắt dê về thuần hóa thành gia súc như: gà, chó, heo, ngựa, trâu, bò. Dê có tên khoa học Caprinae thuộc loại động vật có vú (Mammalia), bộ móng chân (Artiodactyla), loại nhai lại (Ruminantia) có sừng rổng (Bovidae). Dê có 8 răng cửa hàm dưới, không có răng hàm trên. Dê nuôi có hơn 100 giống khác nhau. Các loại Steinbock/Sơn dương Gaemse/ Linh dương. Schneeziege sinh sống ở Rocky Mountains trên cao 4000m ở Hoa Kỳ; Iberissche Steinbocke vùng Bán đảo Tây Ban Nha; Schraubenziege dê rừng ở Pakistan, Himalaya Loại dê Angoraziege lông dài, mỗi con hàng năm cắt lông được 3-5 kilo dùng làm len, thảm, chăn mền. Thủ đô Ankara tên cổ Angora, len Angora (phát xuất từ Angora gốc Thổ Nhỉ Kỳ/Turkey). Vùng Kaschmir thung lũng giữa dãy Himalaya và Pir Panjal, có loại dê Kaschmirziege lông dài đủ màu sắc, hằng năm mỗi con cung cấp từ 150 und 200 Gramm len, vải (cashmere) để sản xuất áo len, khăn quàng cổ phẩm chất tốt. Loại dê nầy phần lớn được nuôi ở Trung Hoa và Mongolei. Hơn 200 năm trước được nhập về Âu Châu Schottland, năm 1970 Úc, Tân Tây Lan (Neuseeland) thành lập những nông trại nuôi dê Kaschmirziegen, năm 1989 Hoa Kỳ cũng nhập loại dê nầy nuôi để lấy lông. Ngày nay người ta lai giống các loại dê to con. Để đáp ứng với thị trường tiêu thụ thịt dê, Hoa Kỳ nhập giống dê South African Boer goat từ Nam Phi, dê Boer goat cho phối giống với dê địa phương Spanish goat để tạo ra những dòng dê có năng suất thịt nhiều hơn. Texas đứng đầu về số dê nuôi (51%), kế đến là Tennessee. Tại Đức các nông trại nuôi dê nhiều nhất ở các tiểu bang Baden-Württemberg và Bayern các giống dê Pfauenziege, Edelziege, Burenziege, theo thống kê về mùa đông mỗi ngày dê ở trong chuồng ăn 3 kilô thực phẩm và uống 7 lít nước. Hằng năm dê cung cấp từ lít sữa tuỳ theo giống. Người Đức ít thích ăn thịt dê nên trong siêu thị không bán thịt dê. Ở CỎ THƠM

2 Munich có khu chợ Viktualienmarkt gần Marienplatz bán thịt rừng và thỉnh thoảng có thịt dê, cừu. Tập tính Dê cái và dê đực đều có râu, phần lớn dê đực có sừng, dê cái thì không. Sừng dê có nhiều hình dáng cong ngược về phía sau, thẳng đứng, uốn cong hình trôn ốc... Dê rừng sừng dài cong cả mét, so với dê nuôi sừng nhỏ và yếu hơn, hoặc không có sừng, tai dài hay ngắn hơn tùy giống. Riêng màu sắc và lông dài ngắn thay đổi tùy theo từng vùng về thời tiết địa lý khác nhau, những loài dê sống ở vùng nóng thì lông ngắn và thưa, còn dê sống ở vùng lạnh thì lông dài và rậm hơn, có loại lông dài mịn như lông cừu.. Dê thuộc loại súc vật nhai lại như trâu, bò, cừu... Bộ máy tiêu hóa của dê được cấu tạo để có thể tiêu hóa được đủ loại thức ăn khác nhau, dê ăn cỏ cây, các chồi non vỏ cây đủ loại, không kén ăn nhưng thích thay đổi món, ăn thóc, ngô, sắn, khoai lang, đậu, bí đỏ, chuối,.. Khi ăn dê dùng lưỡi để vơ lấy đồ ăn (giống như chó, mèo...), dê không nhai kỹ mà chỉ nhai sơ qua rồi nuốt nhanh. Dê cái từ 6-8 tháng tuổi là đến tuổi động dục. Thời gian dê mang thai khoảng 140 ngày đến 150 ngày, thường đẻ 2 hay 3 con, tiếng Anh gọi dê đực Buck hay billy Goat, dê cái là Doe và dê con là Kid nên con nít hay chạy nhảy như dê con cũng gọi từ Kid, dê con trong sở thú cũng thích ăn bánh kẹo. Các nông trại người ta nuôi dê bằng hạt bo bo (oats), rơm, trái cây carot, rau lá.. Dê đều thích leo trèo có thể nhảy từ mỏm đá nầy sang chỗ khác cao xa hơn. Dê có thể nhịn nước lâu ngày trong sa mạc, có sức chịu đựng mưa nắng, tuyết phủ... Dê đực có sức mạnh về sinh lý, thừa sức phục vụ cho một đàn dê cái, 100 dê cái chỉ cần 4 dê đực. Buổi sáng nào cũng vậy, khi các nàng dê muốn ra khỏi chuồng chàng dê đực đứng gác ở cổng, xử từng em một, nhanh chóng, đều đặn và thường xuyên. Cả ngày, chàng dê ta chỉ có mỗi việc là ngong ngóng xem em nào có biểu hiện thèm, là sáp vô tấn công liền. Hàng ngày dê đực đều làm tình cỡ trên dưới trăm lần, nhưng vẫn khoẻ chạy nhảy! dê đực có mùi hôi để quyến rũ phái tính? có người cho rằng mùi hôi phát ra từ dưới sừng? Dê trong sinh hoạt xã hội Trong Thập Nhị Ðịa Chi 12 con Giáp, dê đứng hàng thứ 8. Tính theo tháng (tháng SỐ 69 55

3 Giêng tính từ Dần), tháng Sáu thuộc tháng Mùi và trong ngày giờ Mùi từ giờ. Chuyện về dê nhiều ý nghiã khá đa dạng, sinh động, hấp dẫn và đầy ngụ ý. Từ xưa người ta hay dùng dê để tế lễ. Dê là một trong ba thứ lễ (Tam sinh) vật đặc biệt để cầu cúng, tế dâng thần thánh như heo và bò. Theo thánh kinh cựu ước, Thiên Chúa muốn thử lòng trung thành của Tổ phụ Abraham "cha của nhiều dân tộc", Thiên Chúa phán rằng: hãy bắt đứa con duy nhất ngươi yêu dấu, là Isaac và đi đến xứ Moriah, nơi đó dâng đứa con làm của lễ thiêu..." theo cựu ước sách Sáng thế ký 22: 2. Để tỏ lòng vâng phục, Abraham dâng con trai mình Isaac làm sinh tế tại xứ Moriah, ông đưa con lên núi trói Isaac rồi đặt trên bàn thờ...thì trên trời cao Thiên Chúa phán hãy ngừng giết con Thiên Chúa cảm nhận được tấm lòng thành của ông nên sai sứ thần hướng dẫn ông đến một nơi khác có một con dê đang mắc sừng trong bụi rậm, ông Abraham bắt con dê đó làm lễ dâng lên Thiên Chúa. Do đó trong dân gian mới có câu Dê tế Thần/ scapegoat. Theo Ðại Nam thực lục Chính Biên. Triều đại vua Minh Mạng ( ), mùa đông năm Minh Mạng (1836) thứ 17, nhà vua sai mua 220 dê đực và 100 dê cái, chọn 20 con dê đực giao Tể sinh làm lễ vật tế lễ Nam Giao, đặt tại đàn Thượng có thịt dê ướp dương hải. Minh Mạng (1840) thứ 21, cho dân chúng miền Trung các dê giống để nuôi, ai nuôi nhiều thì có thưởng. Trong thần thoại Hy lạp, La mã ghi lại Zeus-Jupiter chúa tể các vị thần, lúc sinh ra bú sữa dê pha với mật ong. Khi tế thần người ta phải dâng dê, bò thui đốt, tế thần 56 Hecmet cũng phải có mật ong, bánh ngọt, heo và dê con. Vào thời cổ ở La Mã, trong lễ hội Lupercalia được cử hành vào đầu tháng Giêng các thầy tế lễ dâng cúng một con dê cầu cho mưa thuận gió hòa. Theo sách Tấn thư, Tấn Vũ Đế (thời Chiến quốc) sống xa hoa, có rất nhiều cung tần mỹ nữ. Đêm đêm nhà vua thường dùng xe có dê kéo trong hậu cung, cho dê kéo đi đâu thì đi. Các phi tần biết vậy, thường lấy lá dâu rắc trước cửa phòng mình. Dê thích ăn lá dâu sẽ ngừng xe lại và người cung phi ấy sẽ may mắn được gặp gỡ với mặt rồng và đựơc Tấn Vũ Đế ân sủng. Chúng ta thường nghe nói dê là dương; Ðàn ông nhiều vợ hoặc hay tán tỉnh thì bị gọi là có "thói dê"? hay dê cụ. Ai có chòm râu cằm rậm hơi cong thì gọi là râu dê / goatie Thanh Việt hài hước trên sân khấu có giọng cười dê, hay tánh be he nói chuyện không thật, trên trời dưới biển. Trong y học có từ Satyriasis chỉ thể lực về sinh lý danh từ "ba lăm" (35) tức là dê xồm, đã dê con chị lại bồng con em.... Phượng hoàng đậu nhánh sa kê Ông thần vật mấy thằng dê cho rồi Nếu xét con dê có đời sống hiền lành như các gia súc khác, lúc làm thịt bị hành hạ đánh cho ra mồ hôi, để thịt không có mùi hôi, những cái gì xấu thì bị gán ghép cho dê thật là tội nghiệp. Qua ca dao tục ngữ nói về dê rất hấp dẫn và thâm thúy. "Máu dê" thể hiện khả năng sinh dục mạnh mẽ; các cô nói anh ấy dê quá. Người Mỹ cũng nói: Let go you randy old goat! To get someboy s goat. Bán bò tậu ruộng mua dê về cày Mỉa mai sinh hoạt hằng ngày, không biết tính. CỎ THƠM

4 Cà kê dê ngỗng ám chỉ người ăn không ngồi rồi, kể lể tản mạn, dài dòng, huyên thuyên những chuyện lặt vặt, vớ vẩn. Giàu nuôi chó, khó nuôi dê, không nghề nuôi ngỗng Chứng tỏ nuôi dê không tốn kém, không cần chuồng trại, các vùng núi chỉ cần thả dê sống trên núi đồi không tốn thực phẩm. Máu bò cũng như tiết dê Dù hai thứ tiết khác nhau người ta ăn tiết canh dê không ai ăn tiết canh bò, câu trên ám chỉ con người không rõ ràng trong các vần đề. Treo đầu dê bán thịt chó. Chỉ người nói một nơi, làm một nẻo, ba xạo và làm không ăn khớp nhau. Dương chất hổ bì. Chất là chất dê, da là da hổ. Dùng bề ngoài loè loẹt, giả dối để lừa bịp che đậy thực chất xấu xa bên trong. Bịt mắt bắt dê trò chơi dân gian trong đó có một người bịt mắt, đuổi theo một con dê, hoặc đuổi bắt một hay nhiều người giả làm dê kêu be be. Nghĩa bóng là làm một việc khó, có thể đạt được kết qủa. Người ta tuổi Ngọ, tuổi Mùi Em đây luống những ngậm ngùi tuổi Thân! Trẻ em nhà quê khi chơi trò dung dăng dung dẻ thường thuộc lòng bài đồng dao vui nhộn: Dung dăng dung dẻ Dắt trẻ đi chơi Đến cửa nhà trời Lạy Cậu lạy Mợ Cho Cháu về quê Cho dê đi học Cho cóc ở nhà Cho gà bới bếp Ngồi xệp xuống đây Nữ Sĩ Hồ Xuân Hương bà chúa thơ Nôm, sinh cuối đời hậu Lê không rõ năm sinh. Sau khi Tổng Cóc từ trần, nữ sĩ lập quán bán nước để mưu sinh và giao thiệp với các bạn văn nhân thi sĩ. Một hôm bọn trẻ dẫn nhau đến yêu cầu Xuân Hương cho tựa bài thơ, bà đọc bốn câu thơ: Khéo khéo đi đâu lũ ngẩn ngơ Lại đây cho chị dạy làm thơ Ong non ngưá nọc châm hoa rữa Dê cỏn buồn sừng húc giậu thưa. Trong điển cố văn học đã có từ dương xa là xe dê các đời vua chúa dùng đi lại trong cung phi mỹ nữ, trong việc đưa đón ái ân. Trong tập Cung Óan Ngâm Khúc của Nguyễn Gia Thiều ( ) cũng có câu: Phải duyên hương lửa cùng nhau Xe dê lọ rắc lá dâu mới vào Nguyễn Ðình chiểu ( ) nhà thơ yêu nước chống thực dân Tây. Trong bài Văn Tế Nghiã sĩ Cần Giuộc, đã gởi phần tâm sự và lời chê trách người cộng tác với thực dân, làm tay sai dày xéo dân tộc khổ đau vì nô lệ: Hai vầng nhật nguyệt chói lòa, đâu dung lũ treo dê bán chó. Mùi tinh chiên vấy đã ba năm, ghét thói mọi như nhà nông ghét cỏ. Chê trách nhân vật Bùi Kiệm trong tuyện Lục Vân Tiên SỐ 69 57

5 Còn người Bùi Kiệm máu dê Ngồi chai bể mặt như sề thịt trâu Hớn Minh, Tử Trực vào tâu Xin đưa quốc trạng kíp chầu vinh qui Một người Bùi Kiệm chẳng đi Trong người hổ thẹn cũng vì máu dê Theo sử sách ghi chép, dưới thời nữ Hoàng Ðế Cixi ( ) gọi là Từ Hi Thái Hậu/Tz u-hsi, ngay từ rằm tháng hai năm Kỷ Hợi (1873), mỗi tỉnh của Trung Hoa tiến cử 10 đầu bếp giỏi nhất của mình về kinh, soạn thảo thực đơn. Sau gần hai tháng chuẩn bị, các đầu bếp thống nhất một thực đơn gồm 140 món. Trong đó có 7 món đặc biệt Sơn dương trùng là một trong bảy món ăn đặc sản độc đáo...thịt dê thường đuợc tiêu thụ ở các nước Ấn Ðộ và Trung Hoa. Món ăn đặc biệt nhất là Curry dê hoặc dê xào lăn. Ngọc Dương là dái dê và Dương Thận là thận dê cũng là món thuốc trị về yếu sinh lý (?). Người ta nấu cháo ăn hoặc ngâm rượu với thuốc Bắc và Nhân Sâm. Nguời Tàu có bào chế một vị thuốc gọi là "Dâm Dương Hoắc" để cường dương bổ thận... Y học hiện đại cũng chế được từ dê nhiều loại thuốc đặc chủng chữa trị những bệnh về thần kinh, tim, máu, dạ dày, xương, cơ... Đáng chú ý và phổ biến nhất là thuốc chích ngừa bệnh dại Semple. Loại vaccine này hiện được hơn 60 nước sử dụng. Ở Việt Nam, từ năm 1952, dùng dê thử nghiệm điều chế vaccine Semple có tác dụng phòng chống chữa trị bệnh dại là bệnh do virus dại (rabies virus) gây nên. Bệnh dại có thể gặp ở tất cả động vật có vú, tỉ lệ mắc bệnh tăng cao vào mùa nắng như bị chó dại cắn.. Thời danh sư như Hải Thượng Lãn Ông biệt hiệu của danh y Lê Hữu Trác ( 黎有晫 ) ( ). tinh thông y học, văn 58 chương, là danh nhân Việt Nam thế kỷ XVIII được nhiều người kính trọng. Đời nhà Lê ông còn lưu truyền cho hậu thế quyển sách y học gọi Tắt là Lãn Ông Y Tập, viết từ 1782, khi ChúaTrịnh Sâm Chúa Trịnh thứ 8) triệu ông ra Thăng Long làm việc. Tuệ Tĩnh thiền sư 慧靜禪師, (1330-? ) được phong là ông tổ ngành dược Việt Nam và là người mở đầu cho nền y dược cổ truyền Việt Nam. là người đầu tiên dạy nghề thuốc vào đời nhà Ðinh và nhà Tiền Lê, ông truyền lại tập sách Y Học tên là NAM DƯỢC, ghi chép những điều nghiên cứu và cách thức trị liệu bằng thuốc Nam. Và sau này đời nhà Nguyễn cùng có nhiều danh y tiếp tục nghiên cứu việc xử dụng các bộ phận của dê dùng làm thuốc trị bệnh, với y học dân tộc cổ truyền hiện có trên 20 bài thuốc dùng thịt dê làm đầu vị. Có thể nấu riêng thịt dê, hoặc nấu cùng xuyên khung, hoặc với một vài vị thuốc thực vật khác. Ví dụ: thịt dê hầm cùng gừng, đương quy, hoàng kỳ ăn vào chữa hiệu quả những bệnh như: lao lực, ra mồ hôi trộm, chân tay bải hoải, làm cho khoẻ mạnh thể xác và phấn chấn tinh thần. Dân Bắc Phi và Á Rạp rất thích món méchoui tức là dê hoặc cừu nguyên con được lụi qua thanh sắt và đem quay nướng trên lửa. Nhiều người nhậu thích thịt dê ngon, tuy nhiên mùi thịt dê rất hôi mà làm cho hết hôi là cả một nghệ thuật. Các sách dạy về gia chánh viết có nhiều phương pháp: rửa thịt dê bằng nước gừng, nước sả, lấy một tí giấm, hoặc vắt hai trái chanh vào tô thịt dê, chế vô một ít dầu ăn, trộn đều và đem cất trong tủ lạnh trong vài giờ mùi dê sẽ bớt đi, có thể dùng quế để khử bớt mùi dê, hay bóp thịt dê với rượu trắng có trộn gừng bằm CỎ THƠM

6 nhuyễn. Sau đó xả lại bằng nước lạnh, có người thì cho dê uống rượu rồi treo nó lên cây đánh cho nó kêu la đổ mồ hôi cho bay hết mùi hôi, việc hành hạ súc vật các nước văn minh cấm. Người Ấn Độ thì lấy thịt dê nấu curry, người Tàu ăn cầu kỳ hơn như món thịt dê tiềm thuốc bắc, ngọc dương chưng với nhân sâm, đại táo, thục địa, long nhãn... Người Việt Nam thì chế biến như chiên, nướng, ăn tái, nấu lẩu, xào lăn, chạo dê, thịt dê hấp hoa sen, thịt dê hầm hạt sen, chả dê... các món ăn cần uống thêm rượu ngọc dương hay rượu tiết dê. Nhiều người ưa thích Tái dê chấm với tương bần Ăn vào nó cứ tần mần (bần bần) như dê Đêm về vợ lại tỉ tê Tối mai ta lại tái dê tương bần (1) Hay: Tái dê chấm với tương gừng Ăn vào cứ thấy phừng phừng như dê Các món ăn từ dê, đặc biệt tinh hoàn dê hay ngẩu pín dê (bộ phận sinh dục của dê đực) ăn sẽ cường dương, bổ thận. Đến ngày nay chưa ai chứng minh trên cơ sở khoa học. Cho rằng "ăn gì bổ ấy" cũng chỉ là sự suy luận của giới bình dân, vì chưa có nghiên cứu hoặc tài liệu khoa học nào chứng minh được tính trợ dương của thịt dê. Trong khi các nhà thuốc tây bán thuốc Viagra cho người bị bệnh yếu sinh lý liệt dương gia tăng. Sữa dê có vị ngọt tính âm tác dụng bổ hư, bồi dưỡng cơ thể. Người ta vắt sữa dê vào lúc trời sáng, khi dê con chưa ngủ dậy, bế dê con sang chỗ khác vắt sữa dê mẹ. Các Siêu thị Ðức có bán sữa dê đắt hơn sữa bò, biến chế thơm ngon không có mùi hôi. Hoàng Đế Tutankhamun là vị vua tại vương triều thứ 18 của Ai cập cổ đại (ông cai trị vương triều từ trước công nguyên, trên 3000 năm cũng thích uống sữa dê. Phó mát (cheese) dê được sản xuầt nhiều tại Âu Châu. Sữa dê ngoài dinh dưỡng, còn là nguyên liệu sản xuất mỹ phẩm. Thời nữ hoàng Cleopatra, Võ Hậu, Từ Hi..thường tắm bằng sữa dê Người nước Lỗ khi xưa phải mổ thịt dê đực làm lễ Cốc sóc. Về sau lễ ấy được bỏ đi nhưng người ta vẫn theo lệ mà nộp dê. Tử Cống (học trò Khổng Tử tên là Ðoan Mộc Tứ nhỏ hơn Khổng Tử 30 tuổi) muốn bỏ hẳn lệ ấy đi, nhưng Khổng Tử (Kong Qui tr.cn) bảo: Ngươi tiếc con dê còn ta thì tiếc cái lễ. Ý muốn nói, triều vua bây giờ đã suy, bỏ mất lễ Cốc sóc nhưng vẫn giữ tục nộp dê thì người ta vẫn nhớ đến lễ ấy và lễ Cốc sóc không mất hẳn. Câu chuyện này chứng tỏ dê có một vai trò quan trọng như thế nào trong văn hóa Trung Hoa. Dầu đến việc làm đình làm thị Cũng đến dê trảm thảo bồi cơ Nhẫn đến ngày mang tướng xuất sư Cũng lấy dê khấn cầu tổ đạo Lễ Cốc sóc thánh nhân còn bảo Tử Cống sao dê sống bỏ đi (Lục súc tranh công) SỐ 69 59

7 Thi sĩ Bùi Giáng ( ) cảm nỗi lòng Tô Vũ, và chính ông cũng một thời chán đời về mua dê và chăn dê ở quê nhà, núi đồi Quế Sơn tỉnh Quảng Nam, trong khoảng từ (1945 đến 1952) Ðồi tăm tắp chạy về ôm chân núi San sát đồi phủ phục quần núi xanh Chiều xuống rồi tơ lòng rộn ràng rối Trời núi đồi ngây ngất nhảy dê nhanh Thôi từ nay tha hồ em mặc sức Nhảy múa tung sườn núi vút dòng khe Thôi từ nay tha hồ em mặc sức Vang vang lên đồi núi giọng be be... Ngẩng đầu lên! dê ơi anh thong thả Ðeo vòng vào em nghển cổ cong xinh Ngẩng đầu lên! đây lòng anh vàng đá Gửi gắm vào vòng mây nhuộm tơ duyên. Ông Tô Vũ, sứ giả nhà Hán thời (Hán Vũ Đế vua thứ 6 nhà Hán tr.cn). Tô Vũ đi sứ sang Hung Nô. Triều đình Hung Nô có lời dụ hàng, Nhưng Tô Vũ giữ thể diện nhà Hán, giận dữ quát mắng, chúa Hung Nô là Thuyền Vũ sai quân áp tải ông đến giam vào hang sâu, với ý giết chết sứ thần nhà Hán. nhưng Tô Vũ không chết trong hang. Thuyền Vũ liền truyền lệnh đày ông lên phương bắc, vắng như sa mạc, tuyết phủ quanh năm. Ông phải chăn một đàn dê đực, với sắc chỉ của chúa Hung Nô: Bao giờ trong đàn dê, dê đực đẻ con, sứ thần Tô Vũ được trở về đất Hán. Tháng ngày chăn dê Tô Vũ làm thơ Giống nai sao lại tiếng bê! hê! Đứng lại mà coi vốn thiệt dê Đực, cái cũng râu không biết hổ Vợ chồng một mặt hết khen chê Hán Vũ Đế và cung đình nhà Hán biết tin sứ thần Tô Vũ bị hại, đã nêu tấm gương 60 trung nghĩa với đất nước và bị giam trong hang cho đến chết, nên vô cùng thương xót. Luôn nêu cao công trạng và gương trung nghĩa cho đời. (Thời gian trôi qua Hán và Hung Nô giảng hoà,tô Vũ được tự do về nước). Dê ăn trái Cafe đầu tiên. Vào thế kỷ thứ 9 ở làng Cafa bên Á Rập có người chăn dê, thấy dê ăn loại trái cây làm cho dê bị kích thích, anh hái loại trái cây đó đem về anh ăn thử, có vị đắng nhưng nướng thì có muì thơm, anh đặt tên là hạt Cafa hay còn gọi là Cafe. Mãi cho đến thế kỷ thứ 17 Cafa được mang sang Âu Châu, nhưng người ta sợ trái độc chưa dám sử dụng. Ngày nọ vua Thụy Điển muốn thí nghiệm Cafa có độc tố không? ông sai lính nấu Cafa cho ba người tội phạm sắp tử hình uống thử nhưng họ vẫn khoẻ. Café từ đó bắt đầu phát triển khắp nơi Những dược thảo mang tên Dê/Dương *Cà Dái dê còn gọi cà tím tên khoa học/solanum melongena họ cà Solanaceae chưá chất violanin. *Dương Ðề / Rumex wallichii họ rau Polygonaceae. trong rễ và lá chứa anthraglucosid. *Dâm Dương Hoắc/ Herba epimedii, thuộc họ Hoàng liên gai Berberidaceae. *Cây Sừng Dê/ Semen Strophanthididivaricati còn gọi là dương giác nữu, dương giác ảo chưá các chất Glucosid. *Dương Ðề Thảo/ Emilia Sonchifolra họ cúc Compositae *Dương San Hô/ Euphorbia tithymaloides họ thầu dầu Euphorbiaceae CỎ THƠM

8 *Dương Xuân Sa/ Amomun Villosum họ gừng Gingberaceae chứa saponin. *Dương Ðào/ Averrhoacarambola. Các năm Mùi trong lịch sử chống giặc Quý Mùi (503): Ngày 12/9/503 là ngày sinh của Lý Bôn (? - 548), tức Lý Bí, quê ở Long Hưng. Tháng 1-542, Lý Bí kêu gọi dân chúng khởi nghĩa chồng công quân Lương. Thứ sử Tiên Tư khiếp sợ bỏ chạy về nước. Tháng 2-544, Lý Bí xưng Lý Nam Đế. Niên hiệu là Thiên Đức, đặt tên nước là Vạn Xuân, đóng đô ở Long Biên. Triều Tiền Lý khới nghiệp từ đấy. Tân Mùi (791): Năm 766, Phùng Hưng ( ) quê Sơn Tây cùng anh em là Phùng Hải và Phùng Dĩnh phất cờ khởi nghĩa chống lại nhà Đường. Cuộc chiến đấu kéo dài 20 năm ( ). Đến năm Tân Mùi (791), Phùng Hưng cùng các tướng chiếm được thành Tống Bình (Hà Tây), được tôn hiệu là Bố Cái Đại Vương. Kỷ Mùi (1019): Năm sinh của Lý Thường Kiệt ( ). Năm 1061, ông được cử vào trấn giữ vùng núi Thanh Nghệ hiểm trở. Năm 1077, quân Tống đem 10 vạn quân, 1 vạn ngựa chiến, cùng 20 vạn dân phu sang xâm lược nước ta. Quân giặc bị quân dân ta đánh chặn ngay từ cửa Ải Lạng Sơn. Ngày 18/1/1077, quân Tống tiến đến bờ bắc sông Cầu và bị chặn lại hơn 2 tháng. Đến đúng lúc giặc Tống bị dồn vào tính thế khốn quẫn tại sông Như Nguyệt (Bắc Ninh), Lý Thường Kiệt ra lệnh quân dân Ðại việt tấn công, giặc Tống thua rút quân về nước. Đinh Mùi (1427): quân ta chém tướng Liễu Thăng ở núi Mã Yên và hơn 1 vạn quân giặc. Tướng Vương Thông hết hy vọng vào viện binh đã xin đầu hàng. Ngày 10/12/1927, Lê Lợi ( ) và Nguyễn Trãi ( ) cho Vương Thông đến Hội thề Đồng Quan chúng xin hứa không bao giờ xâm lược Đại Việt nữa. Năm Ất Mùi (1595): Sau khi đánh bại quân nhà Mạc, Trịnh Tùng (?- 1623) khôi phục cố đô Thăng Long vào năm Năm Ất Mùi (1595), Trịnh Tùng bắt đầu tổ chức bộ mày cai trị theo quy mô của bậc đế Vương. Từ đấy bắt đầu thời kỳ vua Lê - chúa Trịnh. Kỷ Mùi (1859): Pháp đánh chiếm Gia Định, Trương Định ( ) tổ chức khởi nghĩa chống giặc ở Gò Công, Tân An, đựơc triều đình Huế giao chức lãnh binh. Đinh Mùi (1907): Thành lập trường Đông Kinh Nghĩa Thục tại phố Hàng Đào, do việc vận động của Phan Châu Trinh ( ) với các nhà Nho tiến bộ. Ông Lương Văn Can( ) làm Hiệu trưởng, giám học là ông Nguyễn Quyền và một số nhà trí thức; học giả nổi tiếng Ất Mùi (1955): Theo Hiệp định Geneve ký ngày 20/7/1954, quy định ngày 24/4/1955, quân đội Pháp rút khỏi Quảng Ninh, ngày 13/5/1955 rút khỏi Hải Phòng, cho đến ngày 16/5/1955. Các năm Mùi kế tiếp: Ðinh Mùi (1967); Tân Mùi (1991) Quý Mùi (2003) Ất Mùi (2015). Lịch sử đổi thay qua những năm Mùi, noi gương dựng nước và giữ nước của tiền nhân để lại, dân tộc Việt Nam từng đánh đuổi ngoại xâm ra khỏi đất nước giành lại độc lập, tự do. Ngày nay toàn dân phải có bổn phận giữ gìn bờ cõi, biển đảo của Việt Nam, không thể để cho tập đoàn CSVN bán nước vinh thân phì gia tự quyết định vận mệnh dân tộc. SỐ 69 61

9 Mỗi lần xuân về, chúng ta đón xuân trong niềm vui, nhưng không quên mùa Xuân với chiến thắng Đống Đa năm Kỷ dậu 1789, là một trong những trận chiến chống ngoại xâm nổi tiếng nhất trong lịch sử, là mùa xuân đẹp nhất trong lòng dân tộc Viêt Nam. Chú Thích (1) Tương bần là đặc sản của làng quê Bần Yên Nhân. Tương Bần hay Tương làng Bần, được sản xuất tại Thị trấn Bần Yên Nhân, Mỹ Hào, Hưng Yên, Việt Nam.Là một trong những loại tương ngon, món nước chấm độc đáo có hương vị riêng cho rau, cà, thịt, đậu làm món ăn tăng thêm phần hấp dẫn. Ngoài ra, tương Bần còn là gia vị để kết hợp với nhiều món kho. Tài Liệu Tham Khảo Wildes Afrika (Bayerischer Rundfunk) Tiere (Dorling Kinderley) Universal Lexikon (Bassermann) Welt Geschichte Convertgarten Hình trên Internet Nguyễn Quý Đại hoamunich 2015 CHỢ TẾT ÐẦU LÀNG: Tranh của Họa Sĩ Thanh Trí 62 CỎ THƠM

10 Vườn Nhà Tôi *tặng Hùng Vĩnh Phước, tác giả bài thơ "Hoa Trái Vườn Tôi" Ngôi nhà tôi có khu vườn xinh, lạ Mặt trời lên cùng chim hót líu lo Ngày một cõi, thỏ, sóc, đùa giỡn chạy Và đêm rơi trăng toả sáng vườn hồng. Vườn hồng nhà tôi không có gaí Vì lòng tôi, không bao giờ nhọn Nụ tầm xuân là những lòng thiếu nữ Những hạt sương mai là những giọt lệ tình. Vườn nhà tôi không dùng thuốc trừ sâu Hỡi những em sâu, đến chơi với tôi nhé Hoa trái vườn tôi là lộc trời Ban cho tôi, cũng là ban cho các em đó. Vườn nhà tôi là một triền đồi rộng Trên cao trồng hoa, dưới thấp trồng rau Rau vườn nhà tôi có hương vị quê cha Tôi lớn khôn nhờ bát canh của mẹ. Ngày tôi qua đời, biết là mình khó nhắm mắt Để lại vườn hổng biết ai bón ai chăm Vì mỗi người thương yêu hồng mỗi khác Tôi yêu hồng như tôi yêu thơ, hồng ơi. Trong tủ sách của tôi có 50 cuốn viết về hồng Tôi sắp chết và nghĩ mình đã đắc đạo Tôi, nhà-hồng-học, đã qua thời trăng mật với hồng Này ai cần, tôi xin tặng, tặng luôn tiền cước phí. Xin chào mọi người ở lại với hồng Tôi đi tìm cho mình vườn khác bên kia Nơi Thanh Tâm Tuyền, Mai Thảo, Quách Thoại Đang chờ tôi mở tiệc rượu. Tàu đến rồi, tôi đi mau, kẻo muộn Vườn hồng tôi nơi ấy đang chờ Nếu có dịp tôi sẽ trở lại Tặng cho đời những đóa hồng tươi. Lê Mai Lĩnh 27/9/2014 của tôi : levanchinh11@aol.com Vườn nhà tôi không dùng phân hóa học Tôi tạo cho mình những hố phân riêng Mỗi lần cắt cỏ, tôi ủ vào lòng đất Như rượu trăm ngày chôn kín chờ Nàng Thơ. Vườn nhà tôi cho hoa trái nửa năm Nửa còn lại, tuyết phủ bao mù mịt Tôi thương những bụi hồng dưới tầng tuyết trắng Các em có lạnh lắm không, những bụi hồng? SỐ 69 63

11 "HOA TRẮNG THÔI CÀI TRÊN ÁO TÍM KHÔNG CÒN NỮA Phạm Trần Nhà Thơ, Sọan Gỉa Cải Lương Kiên Giang Hà Huy Hà, một trong số ít bạn làm báo người miền Nam của tôi không còn nữa. Anh ra đi bất ngờ ở tuổi 87 vào rạng sáng ngày 31/10/2014, sau một cơn đột qụy tại Sài Gòn. Tên thật của Kiên Giang là Trương Khương Trinh sinh tại làng Đông Thái, huyện An Biên, Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang ngày Ông là Tác gỉa của Bài Thơ tình lịch sử có thật của chính ông mang tên Hoa Trắng Thôi Cài Trên Áo Tím. Bài Thơ này đã được Nhạc sỹ Huỳnh Anh phổ Nhạc và đã được nhiều thế hệ Ca sỹ hát từ trước năm 1975, trong đó có tiếng hát não lòng Hòang Oanh. Tôi và Kiên Giang quen nhau thật tình cờ khi tôi được ông Chủ nhiệm báo Tia Sáng, Nguyễn Trung Thành mời cộng tác. Vào thời kỳ , chuyện một Ký gỉa trẻ gốc Bắc được chen chân vào một báo nổi tiếng lâu năm của người miền Nam như tờ Tia Sáng không phải là chuyện thường xẩy ra. Cũng như chuyện Ký gỉa gốc Nam vào làm cho một tờ báo của chủ nhiệm miền Bắc ở Sài Gòn, tuy không hiếm nhưng cũng không thường xuyên. Chuyện này thực ra không có một mảy may lý do chính trị hay kỳ thị Nam-Bắc nào, nhưng hồi ấy việc thành lập Ban Biên tập thường tập trung vào chỗ bạn bè quen nhau trong làng báo hay làng văn cho nên việc ký gỉa Bắc ùa vào báo Bắc hay Ký gỉa Nam tập trung vào báo Nam cũng là chuyện bình thường không ai thắc mắc. Tôi và Kiên Giang gặp nhau lần đầu tại qúan cơm-hủ tiếu của chú Ký, người Việt gốc Hoa gần trụ sở báo Tia Sáng vào khỏang giữa Anh hỏi tôi: Làm sao mà Phạm Trần vào được báo của ông Thành? Lúc đầu tôi hơi ngạc nhiên nhưng sau mới biết hồi ấy không có ai là người Bắc làm việc tại báo Tia Sáng và tôi là người đầu tiên, cũng như sau này tôi được ông Chủ nhiệm báo Đồng Nai Hùynh Thành Vị, cựu Dân biều thời Đệ nhất VNCH, mời viết cho báo của ông và gặp thêm Ký gỉa kiêm Sọan gỉa Cải Lương Mộc Linh (tên đảo ngược của Minh Lộc), một thời là chồng của cô đào Cải lương chi bảo Bạch Tuyết. Tại Đồng Nai, tôi cũng là Ký gỉa gốc Bắc duy nhất. Từ đó về sau 3 đứa chúng tôi thỉnh thỏang khi có giờ thì đàn đúm tại qúan này hay qúan khác uống với nhau chai bia để tán gẫu sau khi hết giờ ở Tòa sọan. 64 CỎ THƠM

12 Kiên Giang là người miền Nam hiền hậu, ít nói, ăn mặc xềnh xòang, lúc nào cũng có cái mũ trên đầu và sống trong nội tâm nhiều hơn. Mộc Linh, cũng người miền Nam nhưng bay bướm, đào hoa và thường ăn mặc chải chuốt của người thành phố. Đặc sản của Kiên Giang là chiếc giỏ lúc nào cùng kè kè bên mình như bùa hộ mạng. Trong chiếc giỏ lịch sử này, rất nhiều bài viết về kịch trường, Tác phẩm Thơ và nhiều vở tuồng Cải lương nổi tiếng của Hà Huy Hà (Kiên Giang) đã được khai sinh và dàn dựng. Anh là người sáng tác rất khỏe và liên tục không ngừng nghỉ nên ngồi ở chỗ nào anh cũng có thể viết được, ngay cả ở qúan chú Ký ồn ào như tổ ong! Trái lại Mộc Linh thì lúc nào trong túi áo trước ngực cũng có vài ba cây bút Bic và một cuộn giấy chữ nghĩa gạch xóa lem nhem. Cứ mỗi lần nghĩ ra điều gì, anh lại kéo giấy ra ghi chép rồi cuộn lại bỏ túi. Có lần Kiên Giang nói đùa: Thằng này nó sợ tao cọp-py tuồng của nó nên nó mới cuốn lại đút vô túi! Nói xong, Kiên Giang lại rít một hơi thuốc lá rồi ngửa mặt lên trời phì khói cười sằng sặc. Một hôm tôi thấy Kiên Giang ngồi như bất động một hồi lâu ở qúan chú Ký quay mặt qua bên kia đường Trần Hưng Đạo. Tôi hỏi: Nhìn em nào bên đó mà mê mết vậy? Kiên Giang quay lại nói: Có thấy em mẹ nào đâu, tự nhiên cái đầu nó khựng lại. Theo tự chuyện của Kiên Giang thì ông và Nhà văn Sơn Nam là người cùng quê. Ông tham gia kháng chiến chống Pháp sau khi học hết lớp 12, làm báo cho tờ Tiếng súng chống địch ở chiến khu 9 và được Nhà Thơ nổi tiếng lục bát Nguyễn Bính dạy làm Thơ trong thòi gian này. Sau khi đất nước chia đôi, ông về Sài Gòn khỏang 1955 và xin vào làm Thày cò (sửa bài) cho báo Tiếng Chuông của Chủ nhiệm miền Nam Đinh Văn Khai rồi dần dà trở thành Ký gỉa chuyên viết về kịch trường và Cải lương cho nhiều báo, trong đó có Dân chủ mới của hai cụ Trần Tấn Quốc và Nguyễn Kỳ Nam, Tiếng chuông, Dân ta, Dân tiến,tia Sáng, Lẽ Sống, Tiếng Dội, Thời Sự Miền Nam, Lập Trường, Điện Tín, Tia Sáng ở Sài-Gòn và Miền Tây ở Cần Thơ; một số tạp chí văn-nghệ như Đời Mới, Bông Lúa, Vui Sống, Nhân Loại, Thế Giới, Phổ Thông v.v.. Báo bên Việt Nam cho biết Sau 1975, nhà thơ Kiên Giang làm phó đoàn cải lương Thanh Nga, làm việc tại phòng nghệ thuật sân khấu. Ông cũng từng là ủy viên ban chấp hành Hội sân khấu TP.HCM qua ba nhiệm kỳ. SỐ 69 65

13 NGUỒN GỐC THƠ VÀ TÌNH Nói về nguồn gốc của Bài Thơ bất hủ Hoa Trắng Thôi Cài Trên Áo Tím, Kiên Giang kể: Đây là tâm tình người trai ngoại đạo đối với cô gái có đạo. Mối tình học trò tinh khiết, ngây thơ, không nhuốm bụi trần. Năm 1944, tôi ở Cần Thơ học trường tư thục Nam Hưng, dốt toán nhưng giỏi luận chuyên làm bài giùm cho bạn cùng lớp, trong đó có NH. (Nguyễn Thúy Nhiều) cô bạn dễ thương thường mặc áo bà ba trắng, quần đen, mang guốc mộc. Có những buổi tan học lẽo đẽo đi theo sau NH. đến tận nhà cô ở xóm nhà thờ. Cách mạng nổ ra, không có tiền đi đò về quê, NH. biết ý gửi cho, rồi đi kháng chiến, gặp người quen trong đội quân nhạc nhắn: Con Tám NH. vẫn chờ mày. Năm 1955 tôi ghé ngang Cần Thơ, xin phép má của NH. tâm tình suốt đêm bên ánh đèn dầu huê kỳ. Sau đó tôi nghe tin NH. lấy chồng có con đầu lòng đặt tên là tên ghép lại của tôi và NH. vì thế chồng cô biết rất ghen tức. Chính vì lý do nầy tôi đổi bốn câu kết bài thơ này, giống như tống tiễn mối tình học trò trinh trắng. (Trích Bách Khoa Tòan thư mở) Kết trước là: Xe tang đã khuất nẻo đời Chuông nhà thờ khóc tiễn người ngàn thu Từ nay tóc rũ khăn sô Em cài hoa tím trên mồ người xưa thành cái kết: Lạy Chúa! Con là người ngoại đạo Nhưng tin có chúa ở trên trời Trong lòng con, giữa màu hoa trắng Cứu rỗi linh hồn con Chúa ơi! Các bài viết phổ biến trên Internet còn cho biết Hoa Trắng Thôi Cài Trên Áo Tím là: Một chuyện tình thật của nhà thơ với cô Nguyễn Thúy Nhiều, một cô bạn học cùng lớp đệ nhị tại trường tư thục Nam Hưng, Cần Thơ. Tình trong như đã với cả hai nhưng thật câm nín, chàng trai chỉ biết theo bước chân nàng những hôm nàng đi lễ nhà thờ, nàng thường mặc áo tím và cài hoa trắng. Cho đến ngày kháng chiến tháng Ông về quê tham gia kháng Pháp rồi gia đình ép lấy vợ. Mười năm sau gặp lại, người nữ áo tím ngày nào vẫn chờ. Hai tháng sau, ông nhận được thư bà Nhiều báo sẽ lấy chồng vì Kiên Giang đã có vợ. Người chồng của bà Nhiều cũng tên Trinh và khi sinh đứa con đầu lòng bà đặt tên tên Triều (gồm một nửa Nhiều và Trinh cộng lại). Kiên Giang cho biết thêm: Năm 1999, hãng phim TFS Đài Truyền hình Thành phố HCM có làm phim Chiếc giỏ đời người về sự nghiệp hoạt động văn nghệ của tôi, khi trở về Cần Thơ quay lại cảnh trường cũ, mới hay tin là NH. mất năm Tôi mua bó huệ trắng, ra thăm mộ NH. ở nghĩa trang Cái Su. Đúng là: Anh kết vòng hoa màu trắng lạnh Từng cài trên áo tím ngây thơ Hôm nay vẫn đóa hoa màu trắng Anh kết tình tang gởi xuống mồ NƯỚC MẮT KIÊN GIANG Trong khỏang thời gian mấy năm quen nhau quanh các tờ báo của Chủ nhiệm miền Nam, ít ra cũng tới 4 lần tôi chứng kiến Kiên Giang rưng rưng nước mắt mỗi khi đọc trên báo có tin viết về một tai nạn gây chết người, dù do đạn pháo kích của quân Cộng sản vào thành phố hay chỉ là một tai nạn xe cộ. Có lần Kiên Giang buột miệng: Sao dân mình khổ qúa chừng a? 66 CỎ THƠM

14 Anh là người rất dễ xúc động mỗi khi thấy chuyện người dân cô thế bị tai nạn nên có lần tôi nghe Ngô Tỵ (Tổng Thứ ký Tòan sọan Tia Sáng) bảo: Thằng Kiên Giang nó yếu xìu à, hơi tí là nó khóc! Vì vậy, không ai lạ khi thấy báo Việtnam Express bên Việt Nam kể trong số ra ngày 31/10/2014: Chị Thùy, con gái thứ ba của nhà thơ, soạn giả Kiên Giang nghẹn ngào cho biết, trước khi ba mất, chị và ông còn trao đổi với nhau được vài câu. Nhà thơ sinh 1926 nhập bệnh viện Nguyễn Tri Phương, TP HCM, từ ngày 28/10 sau một cơn đột quỵ. Từ khi ông nhập viện, dù các bác sĩ tận tình cứu chữa, do tuổi cao sức yếu, khả năng cầm cự của ông ngày càng có chiều hướng xấu đi. Chiều 30/10, gia đình và các bác sĩ bệnh viện Nguyễn Tri Phương thống nhất đến 18h ngày 31/10 rút ống thở oxy để ông ra đi được nhẹ nhàng hơn. Khi chưa rút ống thở thì 6h30 sáng nay ba tôi qua đời. Chị Thùy kể tiếp: Trước ngày 28/10 thời gian ông bị đột quỵ nhà thơ Kiên Giang hoàn toàn khỏe khoắn. Khi đọc tin về một sản phụ ở An Giang bị xe tải cán lọt thai nhi ra ngoài, ông xúc động mạnh. Lão nhà thơ quyết định lấy số tiền lương hưu gần 3 triệu đồng của ông để mang đi tặng gia đình người bị nạn. Chị Thùy thấy tấm lòng của ba nên góp cùng ông thêm cho số tiền đủ 5 triệu đồng. Do cha con người bị nạn được chuyển về Sài Gòn điều trị, ông quyết định khăn gói lên Sài Gòn để tận tay trao tiền. Ban đầu gia đình can ngăn vì tuổi ông đã cao, lại di chuyển đường xa nhưng ông quyết định phải đi để trao tiền cho kịp thời. Nhà thơ một mình bắt xe lên Sài Gòn và ghé nhà người quen ở quận 8 ở, ông còn dành thời gian viết một bài báo trải lòng về tai nạn giao thông thương tâm làm chết đi người mẹ, người vợ trẻ. Ông định khi viết xong bài sẽ gửi đăng báo và vào bệnh viện để trao tiền. Nhưng khi vừa hoàn thành bài viết, ông kêu mệt, tay chân tím. Nhà thơ nhanh chóng được đưa vào bệnh viện Điều dưỡng quận 8 và sau đó chuyển qua bệnh viện Nguyễn Tri Phương. Sau khi qua đời, anh Kiên Giang đã để lại: Thơ Hoa trắng thôi cài trên áo tím (1962) Lúa sạ miền Nam (1970) Quê hương thơ ấu Cải lương Người đẹp bán tơ (1956) Con đò Thủ Thiêm (1957) Người vợ không bao giờ cưới (1958 với Phúc Nguyên) Ngưu Lang Chức Nữ Áo cưới trước cổng chùa Phấn lá men rừng Từ trường học đến trường làng SỐ 69 67

15 Dòng nước ngược Chia đều hạnh phúc Trương Chi Mỵ Nương Mây chiều xuyên nguyệt thôn Sương phủ nửa chừng xuân Chén cơm sông núi Hồi trống trường làng Lưu Bình Dương Lễ Rất nhiều bài tân cổ giao duyên: Trái gùi Bến Cát, Đội gạo đường xa, Tim đá mạ vàng, Ngồi trâu thổi sáo, Ánh đèn soi ếch, Người đẹp bán tơ, Hương cao quê ngoại, Trái tim cò trắng, Vắt sữa nai nuôi mẹ, Hương sắc gái Cà Mau, Lập quán kén chồng, Ni cô và lão ăn mày, Khói lò gạch, Cô gái miền Tây Theo Tác giả Nguyễn Vy Khanh bên Việt Nam thì tuyệt tác Hoa Trắng Thôi Cài Trên Áo Tím có 2 văn bản. Ông Khanh viết: Trước hết, xin ghi lại văn bản đầu trích từ tuyển tập Hoa Trắng Thôi Cài Trên Áo Tím do nhà Phù Sa xuất bản năm 1962, chúng tôi in nghiêng những câu và chữ sẽ thay đổi ở bản sau. Đầu bài thơ ghi Tâm-tình người trai ngoại đạo đối với cô gái có đạo : Bài 1: Lâu quá không về thăm xóm đạo Từ ngày binh lửa xóa không gian Khói bom che lấp chân trời cũ Che cả người thương, nóc giáo đường Mười năm trước em còn đi học Áo tím điểm tô đời nữ sinh Hoa trắng cài duyên trên áo tím Em là cô gái tuổi băng trinh *** Trường anh ngó mặt giáo đường Gác chuông thương nhớ lầu chuông U buồn thay! chuông nhạc đạo Rộn rã thay! chuông nhà trường Lần lữa anh ghiền nghe tiếng chuông Làm thơ sầu mộng dệt tình thương Để nghe khe khẽ lời em nguyện Thơ thẩn chờ em trước thánh đường Mỗi lần tan lễ chuông ngừng đổ Hai bóng cùng đi một lối về E lệ, em cầu kinh nho nhỏ Thẹn thuồng, anh đứng lại không đi *** Sau mười năm lẻ, anh thôi học Nức nở chuông trường buổi biệt ly Rộn rã từng hồi chuông xóm đạo Tiễn nàng áo tím bước vu quy Anh nhìn áo cưới mà anh ngỡ Chiếc áo tang liệm khối tuyệt tình - Hoa trắng thôi cài trên áo tím Thôi còn đâu nữa tuổi băng trinh Em lên xe cưới về quê chồng Dù cách đò ngang cách mấy sông Anh vẫn yêu người em áo tím Nên tình thơ ủ kín trong lòng *** Từ lúc giặc ruồng vô xóm đạo Anh làm chiến sĩ giữ quê hương Giữ màu áo tím, người yêu cũ Giữ cả lầu chuông, nóc giáo đường Mặc dù em chẳng còn xem lễ Ở giáo đường u-tịch chốn xưa Anh vẫn giữ lầu chuông gác thánh Nghe chuông truy niệm mối tình thơ Màu gạch nhà thờ còn đỏ thắm Như tình nồng thắm thuở ban đầu Nhưng rồi sau chuyến vu-qui ấy Áo tím nàng thơ đã nhạt màu *** Ba năm sau chiếc xe hoa cũ Chở áo tím về trong áo quan Chuông đạo ngân vang hồi vĩnh biệt Khi anh ngồi kết vòng hoa tang 68 CỎ THƠM

16 Anh kết vòng hoa màu trắng lạnh Từng cài trên áo tím ngây thơ Hôm nay vẫn đoá hoa màu trắng Anh kết tình tang gởi xuống mồ Lâu quá không về thăm xóm đạo Không còn đứng nép ở lầu chuông Những khi chuông đổ anh liên tưởng Người cũ cầu kinh giữa giáo đường Lạy Chúa! con là người ngoại đạo Nhưng tin có Chúa ngự trên trời Trong lòng con, giữa màu hoa trắng Cứu rỗi linh hồn con, Chúa ơi!! (Bến Tre ) (Tr ) Nguyễn Vy Khanh giải thích thêm: Trong bài này, mối tình đam mê của người trai ngoại đạo rất nồng nàn và kết thúc lãng mạn. Ngược lại, ở bài sửa lại sau, ghi ngày , thay vì nhân vật nữ chết và tình tác-giả vẫn nồng cháy, thì ông để người trai đã chết hiên ngang dưới bóng cờ khi bảo vệ ngôi thánh đường và như tác giả sau này cho biết vì muốn người yêu sống hạnh phúc bên chồng con, ông đã đổi một số câu trong bài cho hợp tình ý câu chuyện và đoạn kết bài thơ như muốn tống tiễn mối tình học trò trong trắng ấy. Xin ghi lại nguyên bài thứ hai (trong cùng tập do nhà Phù Sa xuất bản, tác-giả để bài năm 1958 lên đầu tập, trang 9-11 và phụ ghi là bài 1, bài năm 1957 thành bài 2, trang 25-27). Bài 2: Lâu quá không về thăm xóm đạo Từ ngày binh lửa cháy quê hương Khói bom che lấp chân trời cũ Che cả người thương nóc giáo đường Mười năm trước, em còn đi học Áo tím điểm tô đời nữ sinh Hoa trắng cài duyên trên áo tím Em là cô gái tuổi băng trinh *** Quen biết nhau qua tình lối xóm Cổng trường đối diện ngó lầu chuông Mỗi lần chúa nhựt em xem lễ Anh học bài ôn trước cổng trường Thuở ấy anh hiền và nhát quá Nép mình bên gác thánh lầu chuông Để nghe khe khẽ lời em nguyện Thơ thẩn chờ em trước thánh đường Mỗi lần tan lễ, chuông ngừng đổ Hai bóng cùng đi một lối về E lệ, em cầu kinh nho nhỏ Thẹn thuồng, anh đứng lại không đi *** Sau mười năm lẻ, anh thôi học Nức nở chuông trường, buổi biệt ly Rộn rã từng hồi chuông xóm đạo Tiễn nàng áo tím bước vu quy *** Anh nhìn áo cưới mà anh ngỡ Chiếc áo tang liệm một khối sầu Hoa trắng thôi cài trên áo tím Giữ làm chi kỷ-vật ban đầu Em lên xe cưới về quê chồng Dù cách đò ngang cách mấy sông Vẫn nhớ bóng vang thời áo tím Nên tình thơ ủ kín trong lòng Từ lúc giặc ruồng vô xóm đạo Anh làm chiến sĩ giữ quê hương Giữ tà áo tím màu hoa trắng Giữ cả trường xưa nóc giáo đường Giặc chiếm lầu chuông xây gác súng Súng gầm rung đổ gạch nhà thờ Anh gom gạch đổ xây tường lũy Chiếm lại lầu chuông giết kẻ thù Nhưng rồi người bạn đồng trang lứa Đã chết hiên ngang dưới bóng cờ Chuông đổ ban chiều, em nức nở Tiễn anh ra khỏi cổng nhà thờ Hoa trắng thôi cài trên áo tím Mà cài trên nắp cỗ quan tài SỐ 69 69

17 Điểm tô công trận bằng hoa trắng Hoa tuổi học trò mãi thắm tươi *** Xe tang đã khuất nẻo đời Chuông nhà thờ khóc tiễn người ngàn thu Từ đây, tóc rũ khăn sô Em cài hoa trắng trên mồ người xưa (Gia-Định ) (Tr. 9-11) Trước sự ra đi của Kiên Giang, báo Người Lao Động viết hôm 31/10/2014: Gần bước qua tuổi 86 mà ông vẫn lang bạt giang hồ. Vừa chịu về vùng quê Long Xuyên chung sống với con gái chưa được vài tháng, ông đã ba lần khăn gói lên Sài Gòn. Trước đây, với chiếc xe cánh én đã sờn màu, ông vẫn thích tự do đi lại nhiều nơi để tìm cảm hứng sáng tác. Nghệ sĩ Phượng Liên kể một chi tiết đau lòng: Là soạn giả nghèo, ký giả kịch trường tàn tạ nhất nhưng ông vẫn giàu nhân nghĩa. Đi đường thấy những đứa trẻ đánh giày đói rách, còn bao nhiêu tiền trong túi ông móc ra cho hết. Có lẽ không chỉ riêng tôi, hầu như mọi người yêu thơ khi nghe qua những bài thơ của ông, đều phải cảm thương người thi sĩ mang kiếp con tằm, đến thác vẫn còn nhả tơ cho đời. Báo NLĐ cũng nhắc lại câu chuyện Nghệ sỹ Viễn Châu đã có lần nhận xét về Kiên Giang: Là con thứ trong gia đình gồm 5 anh em, ông lấy tên quê hương đặt bút danh cho mình: Kiên Giang. Sinh ra trong một gia đình thuần nghề nông của miền sông nước, tuổi thơ nhà thơ Kiên Giang trải qua những nhọc nhằn ở vùng U Minh Thượng. Do vậy, tập thơ cuối cùng ông sáng tác, đang chuẩn bị in để ra mắt bạn yêu thơ, ông đặt tên Theo vết xe trâu. Bởi, tuổi thơ của Kiên Giang gắn liền với đồng áng, với giếng nước, bờ tre, ruộng lúa nên vết xe trâu chính là những lát cắt thân phận đậm chất nhà quê đi vào thơ ca, sân khấu bằng ngòi bút mẫn cảm của ông. Và trên hết, bàng bạc trong tác phẩm của ông là thân phận con người, tình người, tình yêu quê hương và lòng chung thủy. Nghệ sỹ Út Bạch Lan nói: Vở Người vợ không bao giờ cưới đã mang về cho NSƯT Thanh Nga giải thưởng Thanh Tâm Nữ nghệ sĩ cải lương xuất sắc nhất từ đó trở thành ngôi sao sáng trên sân khấu cải lương. Danh hài Bảo Quốc, em ruột Thanh Nga cho biết: Vở Người vợ không bao giờ cưới của ông là một di sản lớn đối với Đoàn Thanh Minh Thanh Nga. Bút pháp và tài năng của ông đã để lại cho các thế hệ nghệ sĩ chúng tôi sự đồng điệu sâu sắc, đó là tinh thần yêu nước. Trước ngày từ gĩa cõi đời, theo báo NLĐ, Kiên Giang từng mộc mạc: Ta về với vết xe trâu Để bao trĩu nặng u sầu tan đi Quê hương tuổi ngọt căng tròn Tình tan một thuở cho đời du ca Trong suốt gần 40 năm qua, qua gián tiếp, tôi và Kiên Giang vẫn biết mình còn sống và nhớ đến nhaudù xa nhau nửa qủa địa cầu. Giờ đây người bạn làm báo người miền Nam Kiên Giang Hà Huy Hà chân thật và hiền lành của tôi thuở Sài Gòn trước năm 1975 không còn nữa, nhưng làm sao tôi quên anh và những người bạn làm báo miền Nam đã một thời từng làm chung và ngồi cùng bàn với anh nhà báo Bắc kỳ này? Tôi đã khóc thương anh, một Nhà Thơ, một Sọan gỉa Cải Lương đa tài và nghèo nhưng rất giầu với tấm lòng thương người bao la. Phạm Trần 70 CỎ THƠM

18 Mời quý vị nghe ca khúc Trên Thế Gian Này ở link sau đây: SỐ 69 71

19 Thi phẩm DÒNG CỔ NGUYỆT Tác giả: Nữ sĩ TUỆ NGA T 72 PHẠM THỊ NHUNG Giới thiệu (Tiếp theo Cỏ Thơm #68) Phần III NGHỆ THUẬT THI CA hi ca trong Dòng Cổ Nguyệt của nữ sĩ Tuệ Nga, như đã được giới thiệu ở các phần trên, chúng ta được biết, nữ sĩ là một người yêu thương gia đình nồng nàn, yêu thươg quê hương tha thiết; đặc biệt say mê kinh điển Phật pháp và đã thực sự tìm được nguồn hạnh phúc an lạc, thanh tịnh trong cõi tu Thiền. Dầu gì đây mới chỉ là cái chúng ta biết theo cảm nhận về cái tôi mặt nổi của tác giả trong thi phẩm Dòng Cổ Nguyệt. Muốn biết cái tôi sâu kín trong đó của nữ sĩ, để bổ sung cho cái biết về mặt nổi kia, chúng ta phải tìm đến những cách tổ chức khác lạ dù vô tình hay hữu ý của tác giả, từ cách sử dụng từ ngữ, kể cả từ láy, đến cách cấu trúc trong những câu thơ như đảo trang, trùng điệp, tiểu đối, biền ngẫu, ngắt nhịp, gieo vần điệu cùng với những biện pháp tu từ khác như nhân cách hóa, ẩn dụ, tạo hình ảnh Nói chung là các mỹ từ pháp, giúp ta khám phá ra những gì mà tác giả muốn diễn đạt, muốn gửi gấm. Đây cũng chính là những yếu tố tạo nên giá trị nghệ thuật đặc sắc cho rất nhiều câu thơ trong thi phẩm. Trước hết, về từ ngữ, phải nói ngay rằng, nữ sĩ Tuệ Nga có một vốn liếng từ ngữ rất phong phú, và chúng đã được sử dụng một cách tinh tế. Chỉ một từ thôi, như từ «trắng» chẳng hạn, trong thơ Tuệ Nga đã mang nhiều ý nghĩa, tùy theo từng ngữ cảnh. Như câu: - Chiều tha hương vọng tưởng về xóm cũ Chỉ khói sương, mây trắng dựng thành sầu. Ở đây, Tuệ Nga đã mượn điển Địch Nhân Kiệt đời Đường, phải đi làm quan xa. Một hôm nhớ nhà, lên núi Bùi Hàng nhìn về hướng quê, thấy đám mây trắng bay, ông chỉ mây nói với thuộc hạ: Nhà cha mẹ ta ở dưới đám mây kia. Từ đó, trong văn chương mây Hàng hay mây trắng có nghĩa bóng chỉ nhớ quê hương hay nhớ cha mẹ. Nhờ dùng điển cố đúng hoàn cảnh, Tuệ Nga đã làm gia tăng tính hàm súc và diễn cảm của câu thơ. Lại như câu: - Mùa xuân sao lại heo may Ai đem thương nhớ chất đầy khoang thơ Con thuyền lữ thứ bơ vơ Khói sương bảng lảng, phương nhà trắng mây. Trắng mây có cấu trúc đảo trang, đáng lẽ phải viết mây trắng (trắng là CỎ THƠM

20 phụ từ, phải đứng sau danh từ mây). Vì có sự đảo trang nên từ trắng ở đây từ vị thế thứ yếu trở thành chủ yếu: mây trắng qua cái nhìn nặng trĩu tâm tư nhớ nhung gia hương của tác giả, trở thành trắng mây. Vì trong mắt nhà thơ, (nhìn về xa) bóng mây (chỉ quê nhà) nào thấy, thấy chăng, một màu trắng bát ngát phủ kín phương trời ấy, che khuất tầm mắt trông tìm của tác giả (có ý buổn). Do đó, Từ trắng ở thế đảo trang đã làm nổi bật cảm xúc thương nhớ quê nhà của tác giả. Lại như câu : - Quẩn quanh Thơ thẩn, Thẩn thơ Trăm năm trắng mộng Hư vô, Thơ cười Ở đây, từ trắng không còn chỉ mầu sắc, mà có nghĩa là không có hay không còn gì. Tác giả muốn nói, con người ta suốt đời cứ loanh quanh (Thơ thẩn/ Thẩn thơ đảo ngược) xây mộng tưởng để rồi tính toán lo làm ăn, lao tâm lao lực cả đời. Tới khi trăm tuổi mới trắng mộng, vì hiểu ra rằng, chết là hết, tay trắng vẫn hoàn tay trắng như khi mới sinh ra, tiền tài, danh vọng chẳng mang theo được gì, và rồi tất cả cũng trở thành hư vô! Thơ cười (khì) vì quả chí lý! Nhân nhắc đến mấy câu thơ liên quan tới tình yêu thương và lòng nhớ nhung quê nhà của nữ sĩ Tuệ Nga trong thi tác Dòng Cổ Nguyệt; tôi cũng muốn giới thiệu tiếp một vài câu thơ xuất sắc của nữ sĩ về đề tài này. Như câu : - Người đi /sớm ấy mù sương Cây Hoa Gạo đỏ / bên đường /rưng rưng! Vào đề, tác giả sử dụng chủ từ người, thuộc loại phiếm chỉ đại danh từ, nhưng ai cũng hiểu là tác giả có ý nói thay cho tất cả những ai có cùng một cảnh ngộ, phải giã biệt quê hương ra đi. 2 câu thơ có 2 đảo trang : Câu 1, hai từ mù sương được đặt đảo trang, đáng lẽ là sương mù. Bởi có sự đảo trang, từ mù trở thành quan trọng, ở đây có ý nhấn mạnh. Tác giả phải xa lìa quê nhà vào một sớm tinh mơ, sương mù, mù mịt đất trời. Câu 2 cũng có đảo trang. Đúng phép tắc ngữ pháp VN, phải viết là: Cây hoa gạo đỏ/ rưng rưng /bên đường Vậy mà tác giả lại viết: Cây Hoa Gạo đỏ/bên đường/ rưng rưng! Cấu trúc khác lạ của 2 câu thơ này, có chủ ý diễn tả cảm xúc đau buồn của tác giả khi phải buộc lòng rời bỏ nơi chôn nhau cắt rốn ra đi. Cây hoa gạo đỏ khóc? Không đâu, chính tác giả khóc đấy! Bởi nước mắt dâng đầy tròng cùng lúc con tim thổn thức (rưng rưng), tác giả nhìn cảnh vật lại càng không rõ, mới có ảo giác, sớm ấy sương phủ mù mịt đất trời (mù sương). Vậy mà lạ thay tác giả vẫn thấy sự hiện diện của cây hoa gạo đỏ. Đó là cái thấy trong tâm tưởng. Hoa màu đỏ của cây gạo bên đường làng hẳn đã được tác giả yêu thích từ thủơ niên thiếu, thế nên, hình ảnh cây gạo đã được gắn liền với màu hoa đỏ ấy, và hình ảnh cây hoa gạo đỏ này cũng đã trở thành hình ảnh biểu tượng của quê hương, đã nằm sâu trong SỐ 69 73

21 tiềm thức tác giả từ đó. Sớm hôm giã biệt quê nhà, dù sương sớm mù mịt, qua màn nước mắt và con tim thổn thức, tác giả vẫn thấy cây hoa gạo đỏ đứng bên đường làng, nó cũng đang rung động, thổn thức khóc tiễn người đi! Cây hoa gạo đỏ ở đây đã được nhân cách hóa, nội cảm hóa. Nó tự nhiên trở thành tiếng nói của chính tác giả. Câu thơ vì vậy tràn ngập cảm xúc,mênh mang nghĩa tình Còn nói về ngữ âm, 2 từ láy âm rưng rưng có phụ âm đầu r thuộc loại âm trầm, âm phát ra từ phía cuống họng. Còn khuôn vần có mẫu âm ư thuộc loại âm khép (độ mở rất thấp trong khẩu âm). Vì thế, từ láy âm rưng rưng diễn tả được tiếng khóc thổn thức nghẹn ngào, đầy xúc động của tác giả. Từ láy âm đặt ở cuối câu còn có tác dụng làm tăng cường tính nhạc cho câu thơ. Tóm lại, với từng ấy ưu điềm, hai câu thơ trên trở thành tuyệt bút! Thơ buồn thì như thế, còn thơ vui thì sao? Mời các bạn thưởng thức: - Con đường Búng Con đường / hoa nắng vương vương Con đường / nghe nhịp tim thương Con đường/ nở thắm /Bông Hồng tình yêu. Đây là đoạn thơ cuối trong bài Con Đường Bông Hồng, một bài thơ hoài niệm của nữ sĩ Tuệ Nga về một quá khứ hạnh phúc với người chồng thương yêu (mới qua đời?). Vì cảm xúc quá mạnh, con đường Búng ngày xưa trong thơ nữ sĩ sống dậy như chuyện mới xẩy ra, dù thời gian đã 40 năm trôi qua. Trong 74 đoạn thơ này, tác giả tận dụng mỹ từ pháp trùng điệp để diễn tả tình cảm: - Trong 4 câu thơ liên tiếp có 4 điệp đầu ngữ: Con đường; con đường Búng ấy đã được sử dụng như một nhân chứng cho mối tình rất đỗi nồng nàn, thắm thiết của tác giả với người tình chung và cũng là người bạn đời trăm năm. 4 điệp đầu ngữ liên tiếp này là một biểu hiệu nhấn mạnh, như một lời xác quyết, đây là một tình yêu hạnh phúc có thật (không phải ảo tưởng trong mơ). Và niềm hạnh phúc ấy không thể dấu diếm, nó đã tràn ra trên khắp con đường tình họ đi. Này nhé, nơi đây có hoa nắng lung linh vương rải dưới bước chân, có tiếng nhịp đập của trái tim yêu thương đang rộn ràng trong lồng ngực. Cũng chính nơi đây, tình yêu của họ đã đơm bông - Nở Thắm Bông Hồng Tình Yêu! (Hoa hồng là hoa tượng trưng cho tình yêu). Để diễn tả tình yêu ấy với 4 điệp đầu ngữ Con Đường Búng liên tiếp trong 4 câu thơ như vẫn chưa đủ, tác giả còn phụ họa thêm bằng một từ láy, tạo nên 1 điệp vĩ ngữ vương vương ở cuối câu 2, và một từ có vần thương ở cuối câu 3; để kết thành một chuỗi 7 khuôn vần ương ở rải rắc khắp các câu thơ. Đã vậy, câu cuối còn thêm 1trùng điệp về khuôn âm Bông/Hồng, để khi xét toàn thể 4 câu thơ trên, sẽ thấy một hiện tượng rất hiếm có trong văn thơ VN, là 4 câu thơ này trong bài Con Đường Bông Hồng có cả thẩy 23 từ, thì có tới 18 từ có phụ âm cuối n ng- m- CỎ THƠM

22 nh thuộc loại âm vang (đạt tỷ lệ rất cao 18/23); âm phát ra nghe trong trẻo và ngân vang như những tiếng nhạc lòng của tác giả đang phơi phới hân hoan. Đây quả là một đoạn thơ mang sắc thái trữ tình đặc biệt ở nghệ thuật trùng điệp liên tiếp dưới mọi dạng thức, tạo nhạc điệu âm vang từ câu đầu tới câu chót. Nhờ thế, yếu tố biểu cảm càng gia tăng, đã diễn tả trung thực được sự xúc động của tác giả trong niềm hạnh phúc chứa chan. Lại nói về thơ Đạo, như chúng ta đã biết, Nữ sĩ Tuệ Nga là một Phật tử rất mộ đạo, lầu thông kinh điển Phật pháp và tu thiền; đồng thời là một nhà thơ có tài, nhạy cảm, yêu thiên nhiên. Nhờ được sống gần gũi với thiên nhiên, nên cảnh sắc thiên nhiên trản đầy trong thơ của nữ sĩ cũng là lẽ tự nhiên. Song có điều đáng nói, một khi cảnh tượng thiên nhiên được chuyển vào thơ Tuệ Nga, đều như có linh hồn, toát ra một khí vị riêng, một ý nghĩa riêng mà tác giả muốn biểu đạt; kể cả trong những câu thơ nói về tư tưởng Phật pháp, với nguyện ước Thi Hóa Kinh, giúp đời hiểu đạo. Như: -Trăng mênh mông /Trăng mênh mông Tìm mình một thoáng /thấy mình hư vô. - Ai xây mộng tưởng /Ai dệt tương lai Trùng trùng nghiệp quả/ thăm thẳm đường dài Về đâu ai hỏi, Mộng ảo/ hư không. -Bài thơ theo gió ra khơi Mang mang trời biển, ý đời sắc không Con chim biển, vẫn lượn vòng Con tim thao thức, giữa dòng phù du Có thuyền, về bến Chân Như. -Trùng trùng như duyên khởi Thơ vẽ đóa Chân Như Trên biển đời, sóng nổi Thấp thoáng, bóng thuyền Từ. -Ru tôi, trăng mỉm miệng cười Nụ cười Ca Diếp* cho đời an nhiên. (* Khi Phật Thích Ca giơ cành hoa lên, Ca Diếp mỉm cười đốn ngộ) + Lòng say Hoa Tạng / Vui kinh sớm Trăng ngát hương Thiền/ lắng mộng xưa. +Trăm năm hư ảnh / trăng trong nước Tỉnh giấc Kê Vàng*/ cánh bướm trao. vv (* Lưu sinh ngủ mơ thấy đỗ đạt, hiển vinh.tỉnh giấc,chủ quán nấu nồi kê vàng chưa chín.) Qua những câu thơ trên, chúng ta nhận thấy, trước nhiều giáo lý thâm sâu, uyên bác mang tính triết lý khó hiểu trong kinh điển nhà Phật, như thuyết: sắc không, mộng ảo hư không, trùng trùng duyên khởi, luân hồi nghiệp quả Tuệ Nga đã biết chuyển hóa các giáo lý kinh điển ấy từ ngôn ngữ khái niệm qua ngôn ngữ hình tượng thiên nhiên (Thiên nhiên ở đây đã bị biến thái qua cái nhìn của thiền giả), cùng ngôn ngữ nghệ thuật một cách tài tình, từ cách chọn thể thơ đến cách dùng chữ,mượn điển(*), đặt câu (tiểuđối (/) biền ngẫu (+đối chỉnh hay chỉ đối ý) v.v khiến cho những tư tưởng Phật pháp dù cao siêu cũng trở nên dễ hiểu một cách lý thú. Và theo thiển ý, xuất sắc nhất là đoạn thơ cuối trong bài Tím Ngắt Cả Giang Hà: Ta soi lại bóng ta Bóng hư không, bào ảnh Trăng tan, trăng vỡ òa Ta soi lại bóng ta là tự kiểm điểm, thấy mình đã hiểu rõ, cái thân mình đây là do nhân duyên sinh, nên chỉ là giả tạm: hư SỐ 69 75

23 không, bào ảnh Một khi tu đã đạt tới khả năng làm chủ được tâm rồi, tất sẽ có ngày khi nhân duyên hội đủ, chỉ cần một hiện tượng lạ gợi ý xẩy ra, như Trăng tan, trăng vỡ òa là tính giác xuất hiện, trí huệ khai mở: Minh tâm kiến tánh... đốn ngộ! Tánh đây là Phật tánh, tức chân tâm, tức chân như, tức Niết bàn sẽ hiển hiện. Tác giả Tuệ Nga đã chọn hình tượng Trăng tan, trăng vỡ òa để diễn đạt phút hốt ngộ này của mình. Cái hay của 3 câu thơ cuối ở đâu? Xin thưa: -Thơ Thiền là thơ tư tưởng của Phật giáo, ở đây hình tượng Trăng tan, trăng vỡ òa đã thể hiện được tư tưởng chủ yếu của nhà Phật, đó là Tính Không, bản thể của hiện hữu Vô Thường, Vô Ngã. - Và tác giả đã chọn được hình tượng Trăng tan, trăng vỡ òa là một hình tượng thẩm mỹ để diễn đạt sự đốn ngộ của mình. Đã tạo được một ấn tượng quá đẹp trong lòng độc giả. KẾT LUẬN Tóm lại, nữ sĩ Tuệ Nga qua thi phẩm Dòng Cổ Nguyệt đã chứng tỏ tài năng thi ca của mình. Có thể nói, ngôn ngữ văn chương của nhà thơ dưới bất cứ đề mục nào, như tình yêu gia đình, quê hương, đất nước, dân tộc hay lòng mộ đạo, mê thiền cũng giữ được tính trong sáng, trang nhã, đặc biệt linh động, gợi thanh, gợi hình, gợi sắc, gợi cảm đã làm bật sáng được những tình cảm, những tư tưởng, hình ảnh trong thơ; đồng thời làm giầu nhạc tính cho câu thơ Nhờ đó, tạo nên biết bao vẻ đẹp cho văn chương. Vậy mà lạ thay, nữ sĩ Tuệ Nga không từng học qua một trường phái văn học thi ca nào, có chăng chỉ biết sơ sài văn pháp trong 76 thời cắp sách, còn hầu hết chỉ nhờ trực cảm mà áp dụng một cách vô thức vào thi ca, để nâng cao sức diễn cảm và biểu cảm hay truyền đạt tư tưởng cho những câu thơ của mình. Nói rằng thi tài của nữ sĩ Tuệ Nga do thiên phú cũng không phải là quá đáng. Phạm Thị Nhung (Paris, Tháng ) Tài liệu tham khảo HT. Thích Huyền Vi, Diệu lý Kinh Pháp Hoa diễn giảng, Viện Cao Đẳng Phật Học Linh Sơn ấn hành PL 2526, Il de France HT. Thích Thiện Hoa, Kinh Kim Cang lược giải, Chùa Khánh Anh Bagneux, France ấn hành. HT. Thích Thanh Từ, Chỗ gặp gỡ và không gặp gỡ giữa Thiền tông và Tịnh Độ tông. Bài giảng tại chùa Tam Bảo, Hà Tiên VN Thiền giả Bùi Công Tuấn, Một cách tiếp cận thơ Thiền. CỎ THƠM

24 d CỎ XANH, TUYẾT TRẮNG Từ góc cao xa tỏa xuống đồi Tuyết trinh, tuyết bạch, tuyết khơi khơi... Lơ thơ, nhè nhẹ vờn mây nước Cô đọng vô tình thảm cỏ chơi. Thảm cỏ xanh rờn đón tuyết sa Nơi dày, nơi mỏng tựa như hoa... Bâng khuâng, lắp léo, canh tàn mộng Trông ngỡ cao xanh rủ lượt là. Chênh chếch theo lần ngọn gió đưa, Êm như hơi thở, đẹp như mơ, Nõn nà, bảng lảng cùng non nước Cô đọng trên nền cỏ nhởn nhơ. Một giải xanh rờn cỏ gấm hoa, Lung linh gợn sắc dưới canh tà, Chìm chìm, nổi nổi muôn hình giáng Cỏ xanh, tuyết trắng tựa sao sa. Một bước chân đi quá phũ phàng Cỏ bồng, hoa tuyết hết cao sang! Gấm hoa tàn trụi đè chân nặng. Dốc cảnh, si tình, dạ ngổn ngang. Thôi thế là tàn giấc mộng hiền! Bước này, bước nữa, bước vô duyên, Nặng nề thế ấy chân chà đạp. Nhoè nhoẹt san nhoà hết cảnh tiên. Cố nhạc sĩ Thẩm Oánh 1991 Bonne Fin d'année Meilleurs Vœux pour 2015! MON HIVER SI DOUX... Mon hiver si doux Je sais que ta vie a changé Ecoute ces branches de houx Qui voudraient te confesser. Mon hiver si doux Avec to manteau de neige Je pense à toi depuis ce jour Oh, je voudrais que tu reviennes. Noël... Noël... Ces enfants sont nés dans ce monde Car ils vont s'aimer dans tes bras, C'est en toi qu'ils se souviennent... Noël... Noël... Parle - moi de tes enfants égarés Qui souffrent de ton indifférence, C'est toi qu'ils attendent... Mon hiver si doux Je sais que tu regrettes déjà Pour tout l'amour que j'ai pour toi, Ne me laisse pas seule désormais. Diễm Hoa Virginia, 11/02/2014 SỐ 69 77

25 TRẦN KHẢI THANH THỦY và tác phẩm CHẾT NGOÀI KẾ HOẠCH 78 NGÔ TẰNG GIAO (Vào ngày 11 tháng 10 năm 2014 Câu Lạc Bộ Văn Học Nghệ Thuật Vùng Hoa Thịnh Đốn, Cộng Đồng Việt Nam Vùng Hoa Thịnh Đốn, Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam và Hội Quảng Đà tổ chức tại Trụ Sở Nhà Việt Nam ở Falls Church, Virginia, USA một buổi gặp gỡ cây viết TRẦN KHẢI THANH THỦY và giới thiệu tác phẩm CHẾT NGOÀI KẾ HOẠCH của nhà văn này. LS Ngô Tằng Giao đảm trách phần điểm sách và bài nói chuyện được lược ghi dưới đây) Trần Khải Thanh Thủy từng là giáo viên vì tốt nghiệp Đại Học Sư Phạm và đồng thời cũng làm phóng viên cho báo chí trong nước nên có nhiều dịp tiếp xúc với cả giới cán bộ đầy quyền lực lẫn người dân thấp cổ bé miệng. Vì thấy được bộ mặt thật của chế độ cộng sản nên chị bất đồng chính kiến, vừa can đảm lên tiếng bênh vực dân đen vừa dùng ngòi bút của mình để phản kháng, chống đối, viết hết ra những sự thật của mặt trái xã hội đương thời. Tác giả nói: trong lòng Xã Hội Chủ Nghĩa, cái được phép thì nhợt nhạt, vô hồn, chẳng có chút giá trị, ý nghĩa gì, còn cái bị cấm đoán lại trở nên lôi cuốn và hấp dẫn vô cùng Chị không chỉ giới hạn phát biểu tư tưởng của mình ở trong nước mà còn phổ biến rộng rãi ra nước ngoài. Hậu quả tất nhiên là chị đã bị bôi nhọ, bị đàn áp, bị trả thù, trù dập và theo rõi. Rồi bị bắt nóng bắt nguội. Có lúc còn bị khoá trái cửa ra vào và đón nhận cả đống phân cùng nước tiểu đổ vào cửa nhà. Tất nhiên chị không tránh khỏi những lúc bị tra tấn, đánh đập và tù tội. Chị bị tù hai lần, một lần 9 tháng 10 ngày và sau đó là 21 tháng tù. Khi còn ở trong tù chị bị đủ thứ bệnh trong người. Nhờ cộng đồng hải ngoại vận động với thế giới, đặc biệt là áp lực từ Mỹ, nên chị được đưa ra khỏi tù để trục xuất, và viên chức Bộ Ngoại Giao Mỹ đã đón thẳng sang Mỹ để tỵ nạn và chữa bệnh. Tác phẩm CHẾT NGOÀI KẾ HOẠCH của Trần Khải Thanh Thủy gồm 2 tập và ghi lại nhiều chuyện trong hoạt cảnh xã hội đương thời. Tập một có 58 chuyện và tập hai có 48 chuyện. Mỗi tập dày gần 400 trang. Hơn 100 câu chuyện đề cập đến đủ mọi mặt của xã hội Việt Nam mà tác giả gọi là những cảnh bi hài, lộn ẩu. Nào là chuyện CỎ THƠM

26 trong gia đình giữa vợ chồng đến chuyện con cái. Nào là chuyện ngoài xã hội giữa bà con lối xóm, giữa bạn bè đến các cảnh mua bán gian xảo, níu kéo tại bến xe, lừa đảo tại thành phố, xin đểu v.v Nhưng chuyện chính yếu thời liên quan tới nhà nước với hình ảnh các viên chức lớn nhỏ thi nhau tìm cách trí trá, ăn bớt để rồi ăn nhậu, xây nhà xây cửa lo cho ấm bản thân v.v Đây quả thật là một chuỗi Chuyện Cười Xã Hội Chủ Nghĩa như một tên gọi khác của tác phẩm này. Chuyện Chết Ngoài Kế Hoạch là một chuyện vui thời bao cấp. Kể rằng nhà có người chết và thân nhân phải đi mua quan tài để chôn cất. Buồn thay hàng cũ đã hết mà hàng mới chưa được phân phối. Chị bán hàng nguây nguẩy nói: quý ba này chúng cháu chỉ được phép bán 2000 cái, mà đã vượt mức trên 20 cái rồi Khổ sao bác không chịu khó đến từ tuần trước? Bây giờ mới chết tức là ngoài kế hoạch bán quan tài mất rồi! Sau đó tất nhiên thân nhân phải chạy ngược chạy xuôi, xin xỏ, đút lót. Rồi giấy khai tử lại đòi ghi lý do chết. Rồi phải thuê xe đám cưới để chở người chết vì tất cả đoàn xe đang tập trung trong mùa cưới. Nghĩa địa nơi chôn lại đòi hộ khẩu của người chết. Cái hòm áo quan mua được thì tử thi phải nằm nghiêng mới vừa v.v Ai cũng biết Sinh hữu hạn, tử vô kỳ, làm sao biết được cái chết xảy ra lúc nào mà xin mua hòm trước đây? Cả một màn hài kịch. Nhưng sau tiếng cười là một nỗi đau buồn tê tái cho thân phận con người. Tác giả phải thốt lên rằng đây là: sự tham lam, quỷ quyệt của các quan đồng chí ngu dốt đến không thể hiểu nổi. Sau đó chị còn phê phán thêm: quan niệm lệch lạc, bảo thủ, trì trệ, dốt nát đui mù của đám lãnh đạo cộng sản Xin điểm thêm một chuyện nữa. Chuyện Người Của Thời Đổi Mới. Chàng con ở nước ngoài về được bố giới thiệu khi gặp một cán bộ quan trọng: chú Thịnh Giám đốc Trung tâm Giáo dục Thường xuyên của tỉnh. Nhân vật này diện complê màu cà phê sữa, ca la vát hẳn hoi, phía dưới lùng nhùng một đống bụng, chiếc kính mát to bản che kín mặt Chàng con tưởng là ai, hoá ra đó là tên bạn nối khố của mình 10 năm trước và nhớ lại hình ảnh: cái thằng người gầy guộc nhỏ thó, quanh năm cởi trần trùng trục chạy theo đít trâu. Cái thằng nặng non ba chục ký cả dày dép lẫn quần áo ngày nao Thằng bạn nay là cán bộ trí thức cao cấp về giáo dục này cho biết Đặc điểm của Trung tâm tôi chuyên đào tạo cỡ thạc sĩ, phó tiến sĩ, tiến sĩ cỡ Trạng nguyên, bảng nhãn, Thám hoa ngày xưa ấy mà Nhưng rồi hắn cũng tiết lộ thêm về giá cả mua bán trong ngành giáo dục nghe thật đáng buồn: Bằng Thạc sĩ không kém 40 triệu Nói chung thì trong suốt tác phẩm của mình Trần Khải Thanh Thủy đã khéo léo vẽ lại hình ảnh của những cán ngố đương thời với lời châm biếm dân tình thì thất học, lãnh đạo đại tài thì khinh học. Chủ tịch huyện ký giấy tờ thì dòng chữ loằng ngoằng nửa giun nửa dế kiểu bổ túc văn hóa lớp 3. Kèm lời nói ngọng nông nghiệp thành lông nghiệp, làm ăn thành nàm ăn và nước ngoài thành lước ngoài v.v Nêu lên tình trạng thất nghiệp thừa thày thiếu thợ thừa cử nhân, dư bác sĩ, bí công nhân. Nêu lên tệ nạn hối lộ, tham nhũng muôn năm. Nào là phong bì, phong bao, nâng lương, xét thưởng, móc ngoặc ăn chia công trình nhà nước Tiền là trên hết: Một trăm đô bằng một lô lý thuyết, bằng một huyện lời hứa. Hoặc: Một trăm nguyên tắc không vững chắc bằng một xấp đô la Trần Khải Thanh Thủy có sở trường về thể loại ký sự, tường thuật, phê bình với SỐ 69 79

27 văn phong có phần độc đáo chọc cười thiên hạ. Tác giả ghi lại ngôn từ của đủ mọi hạng người từ cán ngố cấp cao cấp thấp đến dân đen mạt rệp, từ trong gia đình, trong các cơ quan ra đến ngoài xã hội. Chỉ xin trích dẫn một chút tiêu biểu: Nào là nói lái, nói ngược: đồng lương thành đường lông, thư giãn thành than giữ, đấu tranh thành tránh đâu, quốc sách thành xách cuốc và đái lên tường thành tướng lên đài v.v Khi thì nói chệch đi như thủy lợi thành thủy lội, ông tên là Cẩn thành ông Cẩu. Rồi thì giáo viên nhân dân thành giáo viên nhăn răng, công đoàn thành công đùn, dự láo thời tiết và Đảng vĩ đại thiên tài hay Đảng thật sự là tai họa, tiên tai v.v Khi thì cải biên chữ nghĩa. Ông chồng mèo chuột chống chế rằng: có thực mới vực được tình. Mua hàng ở ngoài thì nói cây nhà lá chợ v.v Chị hứng chí cải biên cả nhạc tình nữa. Đời tôi cô đơn nên 2 tay nắm 2 cô / Đời tôi lang thang nên ai ai cũng chung tình v v Khi thì vào lãnh vực thơ phú. Lúc cho cô nàng tạm rời bạn trai đi vào phòng vệ sinh thì ngâm nga: Em đây nào phải vô tình / Em đi hút nước trong mình em ra v v Và có lẽ để giải tỏa mọi ẩn ức với cái kỷ niệm phân và nước tiểu mà bọn công an cùng lũ đầu gấu và xã hội đen trao tặng thuở nào đôi lúc tác giả phải sỗ sàng thốt ra lời khá tục: ban ngày là tiên trên trần, ban đêm là tiên ở trần. Vợ cho ăn ngon thì không nói là cơm nhà quà vợ mà lại nói cơm nhà bụng vợ. Có lúc viết: con trai hiện đại lắm, rời bầu vú mẹ ra là sa ngay vào bầu vú người yêu. Có lúc khá mạnh miệng với vần thơ: Chẳng giàu thì phải đẹp giai / Chẳng thông kinh sử phải dài cái kia. Hoặc nói: những tiền mẹ đốt đối đèo được đâu v.v Quả là vừa nôm na, dân giã, thậm chí có đôi chút suồng sã theo phong cách dân 80 gian. như chị phát biểu. Phải chăng chị đã từng viết 3 cuốn sách về Hồ Xuân Hương nên bị ảnh hưởng theo vì nữ sĩ Xuân Hương từng tả cảnh đánh đu với hình ảnh khó quên: cọc nhổ đi rồi lỗ bỏ không"? Nhân đây người ta lại nhớ đến cuốn Đại Tự Điển của Trung tâm Ngôn Ngữ và Văn Hóa Việt Nam (1999) Chữ Miệng được định nghĩa như thế này: Bộ phận hình lỗ trên mặt người và động vật, dùng để ăn uống, kêu hót. Chao ơi! Các tác giả tự điển quả là những tiến sĩ, những đỉnh cao trí tuệ của nước nhà! Trần Khải Thanh Thủy dùng nhiều từ ngữ mới mà độc giả hải ngoại tạm nghe quen và tạm hiểu như: Phí bôi trơn, bức xúc, gây ấn tượng, sự cố, hoành tráng v.v Nhưng có những lúc nghe khá lạ tai như sinh 2 gái thì nói là vợ ông ta sinh hai Cách Cách Con trai thì nói là một Tiểu A Ka. Và câu này thì thật vui khi nói về phụ nữ đã đổ xi măng mác ngoại cao nhất thì thưa đó là đã đặt vòng xoắn ngừa thai! v.v... Tác giả cẩn thận ghi phụ chú giải thích một số từ ngữ cho rõ nghĩa như tò he là những con vật, cành hoa nặn từ bột nếp pha phẩm màu bán cho rẻ em. Nhưng nhiều chỗ lại không có giải thích. Tuy có một số ít từ ngữ lạ tai gây khó hiểu nhưng điều này cũng không làm giảm sút tính cách hài hước cay đắng của các câu chuyện trong tác phẩm. Chuyện cười bắt nguồn từ những bi hài của xã hội thật ra chỉ là những màn kịch khô khan. Phải qua ngòi bút sắc bén, với văn phong độc đáo của Trần Khải Thanh Thủy nữa mới khởi sắc, mới tạo ra những nụ cười hóm hỉnh, mỉa mai lại đầy chua chát. Có lẽ vì thế chị đã để một nhân vật trong chuyện Vòng Nguyệt Quế hé lộ rằng: Việc đầu tiên tôi mài thật nhọn sắc đầu lưỡi, chọc vào tận nách mọi người mà cù (!) CỎ THƠM

28 Sau khi khóc cười thủ thỉ tác giả thổ lộ rằng tác phẩm của mình là những bông hoa đời bật lên từ mầm chồi nhầy nhụa, nhớp nháp của cây độc tài Xã Hội Chủ Nghĩa mọc ra từ bãi rác Xã Hội Chủ Nghĩa phản ánh những ô trọc bi hài của cây đời Xã Hội Chủ Nghĩa, của địa ngục Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam. Tác giả viết: với tôi hài hước bao giờ cũng là sự khôn ngoan, là phấn hương trên gương mặt trần trụi, ô trọc, thậm trí bẩn thỉu của cuộc đời. Chị cho rằng: chế độ đến hồi tan rã mới bày ra những điều lố bịch đáng chế diễu Chị còn nói thêm một cách mỉa mai: Nguyễn Công Hoan viềt về đống rác cũ trước ngày cách mạng tháng Tám thì tôi viết về đống rác mới tồn tại ngay trong lòng Xã Hội Chủ Nghĩa do sự lãnh đạo tài tình có một không hai của đảng cộng sản Việt Nam (sic). Thật ra trong giới đồng điệu còn có những cây viết khác như Nam Cao, Vũ Trọng Phụng v.v Nhớ lại trước kia cũng có chuyện dùng văn phong hài hước trong văn chương, báo chí để vận động cải tạo xã hội như chuyện Ba Giai Tú Xuất mà đối tượng chính là các quan lại tham nhũng, các tay trọc phú. Chuyện bông đùa, giễu cợt, đặc biệt là đả kích vào những thói hư, tật xấu và những tiêu cực của con người. Chửi xéo những cảnh lố bịch trong xã hội, Lại còn thêm chuyện Lý Toét Xã Xệ nữa. Chuyện vẽ lên những hình ảnh bi hài của thân phận người dân nhược tiểu mất nước, khi đa số dân chúng còn chưa được giáo dục, còn sợ hãi, mê tín và cam chịu tủi nhục dưới ách nô lệ của Pháp. Và ngay cả trong Thiền (Zen) sự hài hước cũng vẫn được đánh giá là một trong những đặc trưng thú vị nhất của Thiền (Humor ranks as one of Zen s most delightful characteristics). Sự hài hước - giống như Thiền - thấm sâu vào tận trong bản thân. (Humor - like Zen - emerges deep from within the self.) Trở lại với Trần Khải Thanh Thủy và tác phẩm CHẾT NGOÀI KẾ HOẠCH độc giả thấy tiếng cười của chị uất nghẹn trong lòng và cười ra nước mắt. Chị có ý nguyện tiếp tục cầm bút và dấn thân, bập bùng ngọn lửa tranh đấu trong tim Chị khẳng định Một cây độc tài sớm muộn cũng bị người dân và thời cuộc đốn đổ trong nay mai. Và ngay trong lời mở đầu tác phẩm nói trên tác giả quả quyết: tôi tin rằng nhà nước cộng sản đang bước vào những ngày cuối cùng của cơ chế cũ, độc tài, quan liêu, bao cấp, giả dối, dốt nát, ngu đần trước khi nhà nước cộng sản sụp đổ để thay thế bằng một cơ chế mới hợp lý hơn. Chúng ta có lẽ không vô cảm và sẽ cùng tiếp tay ủng hộ cho Trần Khải Thanh Thủy để mong có một ngày vui khi chế độ cộng sản tàn lụi và những bông hoa Dân Chủ, Tự Do, Hạnh Phúc thực sự bừng nở trên đất nước Việt Nam. LS. NGÔ TẰNG GIAO (Virginia ) (Có sự tham dự của LS DƯƠNG HÀ, vợ TS CÙ HUY HÀ VŨ) SỐ 69 81

29 TRẦM KHÚC THÁNG MƯỜI HAI Tháng mười hai rộn ràng hoa vàng nở Ong bướm nồng say miên khúc mùa đông Trời đất lạnh lùng sương móc mênh mông Mây giăng mắc che dấu mờ tia nắng. Tháng mười hai sa mù con phố trắng. Ta tìm nhau sưởi ấm mảnh hồn đau Mộng ý tình trên dốc mỏi lao xao Vòng tay đợi cuối đời mơ hạnh phúc. Tháng mười hai ngôi sao nào thao thức Nghiêng bóng đêm lóng lánh ánh trăng rằm Cánh hoa lòng khẽ nở đóa từ tâm Nụ an nhiên trên cành nằm yên nghỉ. Tháng mười hai mưa dầm tầm tay ướt Cành trúc buồn lả ngọn tiễn thu đi Hơi thở nhẹ hòa gió ru lá mướt Tâm hồn trầm lắng bao niềm tư duy. ĐT Minh Giang CHIỀU ĐÔNG NHỚ MONG Chiều Đông lạnh lẽo tuyết buồn vương Viễn mộng tàn hơi tấu khúc buồn Một mảnh hồn hoang sầu núi cách Sóng tình hoài vọng ngập trùng dương Cây khô lá trụi than tình lỡ Đường phủ sắc tàn gãy nhánh mơ Vai nặng dòng sầu mờ lối mộng Tình ơi vọng mãi xót vần thơ Một màu hoang lạnh khơi niềm nhớ Nghiệt ngã tràn lan vỡ ước mơ Tình đã tàn theo duyên mỏng mảnh Thuyền theo sóng nước bến ngu ngơ Mây vẫn trôi theo tiếng nhạn sầu Trải thành tơ dệt thắt tình sâu Vời theo cánh gió tìm hương cũ Để ngỡ tình gần hết bể dâu Uyên Phương Minh Nguyệt 82 CỎ THƠM

30 NHỮNG KHOẢNG TRỜI RIÊNG N Đỗ Bình hũng đề tài muôn thuở: «tình yêu và quê hương» là nguồn sáng tác vô tận của nghệ sĩ; nhất là đối với những ai đã từng trải qua chiến tranh và ngục tù, hay chứng kiến sự thăng trầm của đất nước, có lẽ khó mà quên được những mất mát, chia ly, đổ vỡ. Từ trong sâu thẳm của nỗi buồn, vết hằn quê hương đã bật lên cung bậc chất chứa những đau thương minh họa bằng hình nốt, tiết tấu gieo thành bản hòa tấu mang chung giai điệu: «Tiếng nấc nghẹn của tâm hồn!» Hành trrình vào cõi thơ là làm một cuộc phiêu lưu vô tận. Thơ bắt nguồn từ cảm xúc tâm hồn, nơi ẩn chứa những mối tình thiêng liêng sâu kín nhất. Phải chăng làm thơ là đi giữa cõi mộng và thực để đời trổ nhánh đâm hoa và đưa thực vào mộng cho hồn vơi đi những nỗi đau trần thế. Thi nhân nặng nợ với tình thơ nào khác chi kiếp tằm nhả tơ? Người nghệ sĩ ước mơ lớn nhất của họ là để lại cho đời dăm ba tác phẩm, hay ít bài thơ đắc ý. Dù mai sau tác giả có đi vào quên lãng thì những vần thơ trác tuyệt đó cũng dệt cho đời những đóa hoa muôn sắc. Hồn thơ tựa làn khói, mùi hương; mà hương thì vô ảnh người đời chỉ cảm nhận chứ không thấy được hình tướng. Nhưng ngay cả lúc hữu hình, hồn thơ hóa thể thành sợi khói, vầng mây chúng ta đều nhìn thấy nhưng nào ai nắm bắt được? Phải đợi đến lúc con tim rung cảm thúc đẩy, hồn thơ nhập vào thi nhân thơ mới bật. Thơ vốn sẵn trong thiên nhiên, hàm chứa nhiều tính chất trong trời đất. Ngôn ngữ của thơ đôi khi ẩn trong văn, nhạc và hội họa, nhưng hình ảnh và nhạc điệu của ngôn ngữ thơ lại rất khác với văn xuôi mà chỉ có những tâm hồn thơ mới cảm nhận được. Bước vào cõi thơ là lắng nghe tiếng đời thỏ thẻ, tiếng lòng thi nhân khát vọng. Tùy theo tâm cảnh, cảm xúc, tư duy về đối tượng mà sắc màu trong mỗi tâm hồn nghệ sĩ cảm nhận có thể khác với màu sắc ngoài thiên nhiên khi diễn tả. Thi hào Nguyễn Du đã giải bày qua câu thơ Kiều: Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu, Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ! Ngôn ngữ của thơ đôi khi ẩn trong văn, nhạc và hội họa, nhưng hình ảnh và nhạc điệu của ngôn ngữ thơ lại rất khác với văn xuôi mà chỉ có những tâm hồn thơ mới cảm nhận được. Nhà thơ không làm công việc của nhà lý luận, nhà khoa học, nhà thần học hay triết gia để tìm cái mới lạ trong thế giới hiện hữu, cái huyền bí của vũ trụ..vv.. nhưng thi nhân có thể sống với với tôn giáo, luân lý qua tâm linh để phát hiện thêm lẽ đạo của cuộc đời, và sống triết qua thơ? Thi sĩ Bùi Giáng đã thở bằng thơ trong bài đi vào cõi thơ, thi sĩ minh họa: «Cõi thơ là cõi bồng phiêu». Nhập vào thơ là sống trong cõi phiêu bồng. Cây khô cành mục làm sao có thể nở hoa? Thơ cũng thế chỉ nở rộ ở những tâm hồn nghe được tiếng thở của con tim và biết cách diễn tả. Nhưng nghe được mới chỉ là cảm nhận giữa người và thơ cùng có chung một tần số. Muốn diễn tả những rung cảm đó qua thơ cần phải có thi hứng, mà thi hứng là do thiên phú, nhưng từ thi hứng đến SỐ 69 83

31 nghệ thuật là bước khá dài, đòi hỏi nhiều nghiên cứu học hỏi. Thơ có thể là vần hay không vần, nhưng đó chỉ là một trong những chất liệu dự phần của cấu trúc trong quá trình hoàn thành thơ. Một chuỗi câu, nhóm từ, cắt ráp kiểu tiền chế được kết lại, nếu chỉ dựa vào vần dễ biến thành bài vè. Và một số câu, nhóm từ không vần nếu không có các yếu tố khác phụ thêm để hoàn chỉnh thơ, cũng biến thành đọan văn xuôi thiếu mạch lạc và trong sáng. Thơ và nhạc là hai nghệ thuật riêng biệt nhưng rất khắn khít nhau làm say đắm lòng người. Thơ là nghệ thuật của «lờì», nhạc là nghệ thuật của «âm thanh». Trong thơ có chứa: Tư tưởng, triết lý, tôn giáo, hội họa, âm nhạc ngoài những chất liệu như ngôn từ, hình tượng, vần điệu, niêm luật, ẩn dụ, hoán dụ trong cấu trúc để hình thành nên thơ, riêng thơ Việt Nam và thơ Trung Hoa còn có thêm chất họa và nhạc. Âm nhạc là một môn nghệ thuật dùng âm thanh làm ngôn ngữ để diễn đạt tư tưởng và tình cảm con người. Ngày nay người ta còn dùng âm nhạc trị bệnh tâm thần (musicothérapie). Nghe những giai điệu dìu dặt khoan thai người thưởng lãm có cảm giác lạc vào cõi thiên thai, thơ mộng. Riêng thơ chưa có một định nghĩa nào là mẫu mực, «người ta chỉ cảm thơ là một môn nghệ thuật của nghệ thuật, phát xuất từ cảm xúc tâm hồn.» Nói đến ca khúc, người ta thường có thói quen nghe nhạc qua cảm âm dựa trên lời ca mà ít chú ý đến thẩm âm, phần cấu trúc gồm giai điệu, tiết tấu, hay cách phối khí hòa âm vv. «Thơ phổ nhạc là nghệ thuật đem thêm âm hòa với âm thanh sẵn có trong thơ, hoặc thay đổi âm thanh của thơ chuyển thể thành những nốt nhạc để hát. Nhưng đọc thơ, hát thơ hay còn gọi là ngâm thơ hoàn toàn khác với nhạc thơ. Ðọc và hát thơ không cần áp dụng những quy tắc kỹ thuật cũng như mỹ thuật quá phức tạp của âm nhạc, vì nhạc trong thơ là những âm phát từ thanh bằng trắc của câu thơ ; trong khi thơ trong nhạc hay còn gọi là tính nhạc gồm những hình tượng, ngôn ngữ được ngắt nhịp theo tiết tấu riêng để diễn tả giai điệu toàn bài chuyên chở tứ thơ. Thơ hiện diện trong mọi thời đại, vào thời ly loạn xa xưa thơ đã giãi bày nỗi niềm của người thiếu phụ tiễn chồng ra sa trường rồi trở về sống với nỗi cô đơn phòng vắng, phải gánh chịu bao đau thương ngậm ngùi! Trong tác phẩm Chinh Phụ Ngâm của Đặng Trần Côn và ĐoànThị Điểm là những áng thơ đẹp đã diễn tả về tâm cảnh ấy. Thi nhân đã dùng ngôn ngữ hình tượng họa lên một bức tranh tuyệt tác:.. Ngoái trông theo đã cách ngăn Tuôn màu mây biếc trải ngần núi xanh. Thơ tình là thể thơ dễ làm nhưng khó hay! Bài thơ tình được đời khen là tuyệt vời rất khó, bài thơ phải đạt cả nội dung lẫn hình thức. Em về mấy thế kỷ sau Nhìn trăng có thấy nguyên màu ấy không? (Bùi Giáng) Không phải lúc nào thi nhân cũng làm thơ trữ tình êm ả, thổn thức lời dịu ngọt chuyện lứa đôi hạnh phúc hay đau khổ, nhưng đời mà thiếu Tình như trái tim thiếu máu, tách thơ trữ tình ra khỏi thi nhân thì nhà thơ chỉ còn là cành khô, lá úa! Thơ tình lứa đôi là những trái mộng đầu đời ai cũng có thể hái, chắt chiu kỷ niệm, gom nhặt cảm xúc trang trải lên trang giấy học trò thành nhiều bài thơ tình có bài hay, 84 CỎ THƠM

32 MÙA ÐÔNG: Ảnh của NAG Nguyễn Sơn (Germany) có bài dở, nhưng thiếu tính độc đáo, cho nên thời gian đã gạn lọc rồi mang những cảm xúc thơ ấy bay theo gió về một cõi mơ! Để thành một bài thơ tình xuất sắc, độc đáo rất khó! Cái khó ở đây cả nội dung lẫn hình thức. Ở tuổi mới lớn những tâm hồn mơ mộng có thể làm được nhiều thơ tình đầy cảm xúc nhưng nặng chất học trò. Người làm thơ chưa đủ ngôn ngữ chắt lọc, hiểu biết sâu rộng về cấu trúc thơ để có thể diễn đạt được những cái hay cái đẹp của thi ca vào trong cõi tình. Có người cắt xén những ca từ của những nhạc phẩm hoặc cóp nhặt những mẫu chuyện tình trong các tiểu thuyết Âu Á, hay của những bài thơ khác rồi cắt dán, vá víu gọi là sáng tạo?! Trong muôn vàn bài thơ tình làm từ thuở học trò cũng chỉ có một số ít bài hay đã đến với giới thưởng ngoạn, và số ít người làm thơ đó chính là thi sĩ với những bài thơ tình mang tính độc đáo. Để diễn tả thơ tình người làm thơ thường dùng nhiều thể thơ khác nhau, nhưng với lục bát hay ngũ ngôn dễ kể lể hơn. Loại thơ ngũ ngôn tứ tuyệt rất khó diễn đạt vì quá ít chữ và câu lại ngắn nên nhà thơ thường dùng thể thơ 5 chữ nhiều đoạn để diễn tả. Thể thơ này dễ làm nhưng lại khó diễn tả hay vì điệp ngữ, SỐ 69 85

33 trùng ý! Do đó nhà thơ phải chọn chữ lồng ý để mạch thơ được liên tục không lập lại những ý, câu chữ ở những đoạn trên. Một bài thơ được làm ra từ hứng cảm nhiều khi nhà thơ không mấy chú trọng hoặc cố y mang những chất liệu âm nhạc hội họa tư tưởng vào thơ, nhưng trong thơ vẫn có, vì những môn nghệ thuật ấy đã được nhà thơ học hỏi, hoặc cảm nhận từ lâu. Nó đã in sâu vào tiềm thức của nhà thơ, và khi làm thơ dù không cố tình nó vẫn tuôn ra theo mạch cảm hứng của thơ. Thi sĩ Nguyễn Nhược Pháp viết bài Chùa Hương năm 1934 là bài thơ tình xuất sắc. Nhà thơ diễn tả tâm trạng người thiếu nữ ở tuổi chớm dậy thì của đầu thế kỷ 20 trước, thời đó xã hội còn nặng chất phong kiến, trai gái chưa dám đối diện tỏ tình, thế mà cô bé mười lăm đã dám thỏ thẻ tiếng lòng khi gặp tiếng sét ái tình. Bài thơ được lồng trong phong cảnh đẹp nửa tiên nửa trần thật tuyệt vời. Hai câu chót của bài thơ diễn tả cái tâm đích thực của tình yêu qua lời nguyện cầu. Nàng chẳng cầu xin khỏe mạnh, giàu có tiền tài hay học hành tấn tới, mà chỉ xin: «Sao cho em lấy được chàng». Bài thơ này về sau đã được bao nhạc sĩ phổ thành nhạc còn truyền tụng mãi đến hôm nay. Vì bài thơ dài, xin minh họa vài nét : Chùa Hương Hôm nay đi chùa Hương. Hoa cỏ mờ hơi sương Cùng thầy me em dậy. Em vấn đầu soi gương. Em tuy mới mười lăm Mà đã lắm người thăm Nhưng em chưa lấy ai, Rằng em còn bé lắm, Ý đợi người tài trai Phơn phớt áng mây hồng. Giòng sông nước đục lờ. Ngâm nga chàng đọc thơ! Thầy khen hay, hay quá! Em nghe ngồi ngẩn ngơ. Em đi, chàng theo sau, Em không dám đi mau, Ngại chàng chê hấp tấp, Số gian nan không giàu.. Ôi! Chùa trong đây rồi! Động thẳm bóng xanh ngời. Gấm thêu trần thạch nhũ, Ngọc nhuốm hương trầm rơi Làn gió thổi hây hây. Em nghe tà áo bay, Em tìm hơi chàng thở! Chàng ôi, chàng có hay?... Ngun ngút khói hương vàng, Say trong giấc mơ màng, Em cầu xin Giời Phật Sao cho em lấy chàng. Trong khi đó thơ tâm linh là một loại thơ ẩn chứa ý tưởng huyền bí cao siêu, ngôn ngữ thơ chân phương nhưng sâu sắc. Về lãnh vực tâm linh, ngay cả những vị chức sắc, cao tuổi trong tôn giáo mà vẫn còn đang nghiên cứu học đạo; thì người làm thơ làm sao diễn đạt được sự huyền bí cao siêu về tâm linh? Một khi chưa hiểu hay không hiểu được những kỳ bí trong con người và vũ trụ thì không thể cảm được lẽ đạo để biến thành nghệ thuật thi ca? Trừ phi nhà thơ đó là người chịu khó nghiên cứu đạo, uyên thâm tư tưởng, hoặc được thượng đế ban cho một cảm nhận đặc biệt như «Mở Huệ Nhãn» bên Phật Giáo, và «Mặc Khải Hồng Ân» bên Thiên Chúa Giáo..vv Thời nào cũng vậy người đi học, đỗ đạt thì nhiều nhưng kẻ sĩ thì hiếm?! Nhất là khi đất nước có chiến tranh hay bị giặc ngoại 86 CỎ THƠM

34 xâm, chỉ có kẻ sĩ mới dám dấn thân và lên tiếng. Thơ quê hương đất nước luôn bàng bạc trong mỗi con người, tùy theo thời thế hoàn cảnh đã tác động sự rung cảm của thi nhân. Thi sĩ Tản Đà đã trải tấm lòng qua bài thơ đầy tình tự quê hương: Nước non nặng một lời thề Nước đi đi mãi không về cùng non... (Thề Non Nước) Thơ nhập vào hồn thiêng sông núi, chuyển biến theo vòng thế sự, hòa với sự thăng trầm của dòng lịch sử dân tộc. Hồn thơ hừng hực như hỏa diệm sơn, cuồn cuộn thác lũ, ý thơ sắc bén như ngàn gươm đao, mạnh hơn vạn quân. Bài thơ là ngọn lửa kích động tinh thần yêu nước, là ý chí đấu tranh chống ngoại xâm. Xưa danh tướng Lý Thường Kiệt đã viết bài Nam Quốc Sơn hà như một bản tuyên ngôn độc lập của dân tộc: «Nam quốc sơn hà nam đế cư, Tiệt nhiên định phận tại thiên thư. Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm, Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.» Dòng lịch sử thế giới ghi lại, có một thời dấu vó ngựa của đoàn quân Mông Cổ đã tung bụi mờ khắp muôn dặm, làm bạt vía trời Âu Á. Thế giặc thuở đó như sóng vỡ tiến vào nước ta, vua tôi nhà Trần một lòng giữ nước quyết chống ngoại xâm. Hưng Đạo Vương đã soạn ra một quyển binh thư Yếu Lược. Bài Hịch Tướng Sĩ, vua tôi nhà Trần đã cùng nhau một lòng đẩy lui được đoàn quân ngoại xâm. Bài Bình Ngô Đại Cáo của thiên tài Nguyễn Trãi không những là khúc ca hùng tráng của dân tộc mà còn làm rạng rỡ nền văn học cổ điển nước nhà: Tốt năng dĩ đại nghĩa, nhi thắng hung tàn, Dĩ chí nhân, nhi địch cường bạo. (Đem đại nghĩa để thắng hung tàn, Lấy chí nhân mà thay cường bạo.) Ngày xưa tráng sĩ Đặng Dung đã giải bày tấm lòng trung liệt qua câu thơ đầy khí tiết: Quốc thù vị báo đầu tiên bạch, Kỷ độ long tuyền đái nguyệt ma. (Thù chưa trả xong đầu đã bạc, Dưới trăng bao độ tuốt gươm mài.) Thi sĩ Nguyễn Bá Trác mang nỗi sầu đất nước đã gởi tâm sự mình qua bài Hồ Trường: Vỗ gươm mà hát Nghiêng bầu mà hỏi Thiên hạ mang mang ai người tri kỷ Lại đây cùng ta cạn một hồ trường. Nào ai tỉnh nào ai say? Chí ta ta biết, lòng ta, ta hay.» Nhiều khi thi nhân bị người đời gán cho là những kẻ thương vay khóc mướn, điều ấy có quá khắt khe chăng; vì nhà thơ nào phải là tượng đá? Hồn thơ sẽ xanh rêu chết yểu nếu chẳng còn rung cảm trước những biến đổi buồn vui của ngoại cảnh để hòa với nhịp sống thiên nhiên, chia sẻ nỗi đau của tha nhân, hay tự xoa dịn niềm đau của chính bản thân mình? Thi sĩ Vũ Hoàng Chương đã tả về đất nước và thân phận những con người trước sóng nước hãi hùng của biển cả vào giai đoạn giữa thế kỷ 20 qua bài Phương Xa : «.. Lũ chúng ta, đầu thai nhầm thế kỷ Một đôi người u uất nỗi trơ vơ, Đời kiêu bạc không dung hồn giản dị Thuyền ơi thuyền! xin ghé bến hoang sơ» Có nhiều khi thơ là tiếng uất nghẹn, lời than từ đáy ngục tù, nơi giam hãm những tâm hồn yêu tự do. Thơ là nơi trú ngụ của những tâm hồn đau khổ, là tiếng vọng vào đời ngân lên tiếng nói chân chính của con tim để giải oan cho những tâm hồn thanh cao bị bạo lực truy bức đến chỗ khốn cùng! SỐ 69 87

35 Nhờ có thơ thi nhân trong thân phận người tù đã nương vào con chữ tìm chỗ dựa để hồn chấp cánh bay cao thoát vực sâu đầy tối tăm! Dù trong mọi hoàn cảnh, kể cả lúc nghiệt ngã nhất thơ và thi nhân vẫn là bạn đồng hành chia xẻ những buồn vui. Thơ như dòng suối mát giúp tâm hồn thi nhân vượt thoát những sầu muộn. Nhà thơ chân chính luôn có tâm hồn thanh cao độ lượng nên đã biết yêu thiên nhiên và đồng loại. Nhà thơ Hà Thượng Nhân dù ở trong cảnh ngộ tù đày khốn cùng, vẫn hát tiếng hát tình nguời : «Chúng ta đói khổ cách nào Nắm tay chấp cái gian lao vẫn cười Mùa xuân cây cỏ xanh tươi Xác tù, lòng vẫn lòng người tự do. Chia nhau từng hạt bo bo Thương mình nghĩ lại thương cho kẻ thù Mình tù hay họ là tù?... (Xuân Trong Tù) Ngục tối có thể giam hãm xác thân người tù nhưng ngục tối không thể giam hãm được tâm hồn, ý chí những người bất khuất. Từ những đau thương thi nhân đã diễn tả những xúc cảm đó thành những ngọn lửa hừng hực cháy trong lòng người tự do. Ngày nay thơ là bạn đồng hành với những người xa xứ. Thơ chia xẻ niềm đau, nổi nhớ và sự cô đơn diễn tả tâm trạng kẻ xa quê, nhưng chốn phồn hoa đầy vật chật đã dần làm khô héo đi tính lãng mạn, phải nặng nợ với tình thơ lắm thi nhân mới ôm cái nghiệp dĩ vào thân lắng hồn mình vào ngoại cảnh để thấy hoa cười trong nắng mai, sợi buồn giăng cỏ úa, và nghe cả tiếng thở dài của thời gian. Nhà thơ Phương Triều mang kiếp ly hương, thấm nỗi sầu viễn xứ ngẫm chuyện thế nhân và ngậm ngùi nhìn xuân trôi, thi sĩ đã để hồn thơ lai láng hòa nhập trong ngữ nghĩa theo nhịp con tim, khéo léo trong cách sử dụng con chữ như những tiếng thì thầm vọng từ một cõi mơ để diễn tả cái chiều sâu của bài thơ mà không chú trọng về mặt chải chuốt, bóng bẩy làm đẹp ngôn từ, nhưng lại rất tỉ mỉ khi chọn nghĩa ngữ, và sắp xếp câu thơ thành một thông điệp riêng của tiếng lòng gởi tặng đời. Thơ của ông là một thế giới riêng biệt. Nhà thơ khéo sử dựng nhạc tính trong thơ bằng một lối gieo vần ngắt nhịp ghép từ qua những âm kép làm giai điệu thêm phong phú. Ngôn ngữ trong thơ là những hình ảnh thắm màu sắc quê hương bao gồm những đau thương lẫn mật ngọt của quá khứ thêm chút hiện thực ê chề. Tác giả đã vẽ lên chân dung của những mảnh đời vỡ vụn qua bài Nghĩa Trang, trích trong Xóm Mộ đã diễn tả cảnh khốn cùng, nỗi cơ cực. Hình ảnh nhiều loài động vật được sử dụng lối ẩn dụ, để ẩn dấu, hoán vị nhiều cảnh đời khác nhau: Mưa ở đây là điều mong một sự thay đổi, vì ở nghĩa trang đầy mộ bia làm sao đào giếng? Như thế là thiếu nước! Đất Nước và tình cảm gắn bó của người Dân đã hình thành tổ quốc, thiếu nước người dân như bị lạc loài trên chính quê hương mình. Cơn mưa không đến trong mùa nắng hạn theo nghĩa mong chờ, mà mưa gió đã làm ướt sũng những thân phận nghèo, những căn lều rách giăng bằng bao cát, làm tái tê buốt phận nghèo! Mưa ở đây làm mát tâm hồn. Chuỗi từ: Ngầu mắt đỏ, diễn tả bạo lực chỉ muốn cắn những kẻ khố rách!: «Nửa đêm bất chợt mưa qua xóm Gió dẫn bầy mây đứng sắp hàng Sói giọt nước buồn trên đất bạc Lùa thêm ẩm lạnh góc điêu tàn! Hạ nồng cho tóc khô như rạ Chiếc võng đu đưa sầu nghĩa trang, Mưa ơi, lều bạt dù tan nát 88 CỎ THƠM

36 Lòng vẫn thèm mưa giữa nát tan! Con chó nhà ai ngầu mắt đỏ Cắn đen thi thể buổi hoang tàn Đám tang không có người ai điếu Người chết nằm quên hết họ hàng! Người chết hôm qua còn hát dạo Ru đời mưa gió giữa lang thang Người đó đêm qua say ngất ngưởng Vung tay đấm ngực rồi cười khan! Người đó hôm nay không hát nữa Trợn trừng mắt đợi chút hương nhang!... Nè em, đào giúp ta phần mộ Ta dẫu người dưng cũng họ hàng Nếu chẳng con Hồng thì cháu Lạc Lều rách cùng nhau xóm nghĩa trang Ông già vé số, cô chè đậu Chia chút tình riêng chú lễ tang!...» (Nghĩa Trang ) Tâm trạng người tha hương não nề. Hồn quê đã gắn chặt vào kẻ xa xứ nên không hình ảnh nào của quê người có thể thay thế được. Từ ngàn xưa cho đến nay dòng sông thi ca nhân loại vẫn trôi theo tháng ngày dù có lúc thăng trầm, khi vinh quang thơ được mùa ngự trên đỉnh cao chót vót, nhà thơ được yêu qúy ca ngợi, nhưng đến lúc suy thơ và thi nhân rơi xuống tận đáy vực sâu; người đời bỏ quên, ruồng rẫy! Ở Trung Hoa vào thời đại Tần Thủy Hoàng xa xưa, bạo chúa đã đốt sách, chôn sống văn nhân, ở Việt nam dưới chế độ Xã Hội Chủ Nghĩa, nhà nước vì muốn kiểm soát chặt chẽ tư tưởng quần chúng nên cấm đoán những tác phẩm viết từ những trái tim chân chính, nhiều văn nghệ sĩ đã bị cấm viết, và tù đày! Bách hại thế mà nhà thơ muôn đời vẫn nặng gánh tình thơ chẳng ai muốn quăng bút cho nhẹ gánh. Phải chăng trên đời nếu không có nghệ sĩ thì ai cảm được sự màu nhiệm tuyệt vời của thiên nhiên mà phổ biến? Ai chia xẻ nỗi buồn của tha nhân?...vv.. Ở cõi nhân gian đầy hệ lụy này thi nhân đóng một vai trò tích cực trong cuộc sống; ngay cả khi đã qua đời những áng thơ văn tuyệt tác đó vẫn có thể giải buồn hoặc làm điểm tựa tinh thần nâng cao ý chí với những người đồng điệu hằng thế kỷ sau, và sự đồng cảm là sợi giây nối giữa ngươì ngàn xưa với ngàn sau. Tâm hồn thi nhân rất phong phú, cảm xúc nhạy bén nên hòa nhịp niềm đau của tha nhân bằng nghệ thuật, vì thơ còn là nơi trú ngụ của những tâm hồn thanh cao. Nhà thơ đã cảm nghiệm bằng chất liệu sống để diễn tả cảnh đời với chút thực, chút hư thành những mảng màu sắc riêng biệt qua ngôn ngữ hình tượng của thơ. Nhà thơ đã từ cái thực của cuộc đời đi vào cái mộng của đam mê để cuộc đời thăng hoa. Chỉ có cảm xúc chân thật mới có thể diễn tả bằng nghệ thuật, ngược lại nghệ thuật khơi mở cảm xúc chân thật. Nhà thơ Phùng Quán đã dùng ngôn ngữ chân phương, không văn hoa chau chuốt để diễn tả cái tâm qua từng câu chữ, dựa trên thanh âm để tạo nhịp. Bài thơ chứa nhạc tính mang chất hùng ca, ý tưởng bài thơ sâu sắc, như một thông điệp cho đời về tính trung thực của con người với tha nhân không chịu khuất phục trước bạo lực. Bài thơ Lời Mẹ Dặn đăng trong Nhân Văn Giai Phẩm, xin trích vài đoạn: «yêu ai cứ bảo là,yêu Ghét ai cứ bảo là ghét Dù ai ngon ngọt nuông chiều, Cũng không nói yêu thành ghét. Dù ai cầm dao doạ giết cũng không nói ghét thành yêu.. Tôi muốn làm nhà văn chân thật trọn đời Đường mật công danh không làm ngọt SỐ 69 89

37 được lưỡi tôi Sét nổ trên đầu không xô tôi ngã. Bút giấy tôi, ai cướp giật đi Tôi sẽ viết văn trên đá.» (Lời Mẹ Dặn) bài thơ này đã vượt thời gian thành một bài học, phương châm sống cho đời, hay ít ra cũng làm thước đo cho những kẻ cầm bút chân chính. Sau này, nhiều nhà văn trên thế giới dù bị bạo quyền áp bức vẫn dũng khí dõng dạc chống trả đòi tự do và quyền làm người mà không hề run sợ. Ngày nay thế giới đã lưu tâm hơn đối với người cầm bút, và quốc tế đã dành cho nhà văn những giải thưởng văn chương Nobel vinh dự. Ở những thế kỷ trước Nguyễn Du đã nói : «Chữ TÂM kia mới bằng ba, chữ TÀI.». Trong vườn Thi Ca Việt Nam của đầu thế kỷ trước, khuynh hướng Đường thi dần suy tàn, nhường chỗ cho phong trào lãng mạn của thơ mới nở rộ, ảnh hưởng của dòng thơ lãng mạn Pháp khởi từ đầu thế kỷ 19. Thơ mới phá bỏ đi những luật lệ cấu trúc gò bó của thơ cũ, mà hướng về cái nhìn thẩm mỹ theo tư duy nghệ thuật, điều đó đã dẫn đến sự thông thoáng hơn, mở đường cho các thể thơ tự do, hiện đại sau này. Những nhà thơ của thời kỳ ấy đều là những tài năng xuất chúng, sáng tạo bằng con tim, trong số đó có Tố Hữu và một ít người khác, bắt đầu bằng sự nghiệp cầm bút đã nổi danh là thi sĩ có tài, và có những bài thơ hay. Từ những vần thơ trữ tình cách mạng thời kỳ chống Pháp trước năm 1945, dòng thơ Tố Hữu vẫn mang tình người, đậm tình quê hương đất nước. Nhưng kể từ sau năm 1945 nhà thơ Tố Hữu đã đã đánh mất tính Chân Thật của con tim thi sĩ để trở thành «máy hót», chỉ biết ca tụng, làm một thứ công cụ tuyên truyền của Đảng CS, tâm hồn ông mang tính đảng nên yêu đảng hơn tất cả! Ông và bộ máy đảng sản xuất ra hàng loạt câu nói vần, biến những câu vè thành khẩu hiệu mang tính đại chúng để thi đua lập công, hò hét sắt máu! Từ một nhà thơ, sống trong một cõi riêng, một vũ trụ nhỏ để phụng sự cái chân, thiện, mỹ cho đời bằng tình yêu quê hương, nhân loại, nhưng ông đã khước từ cái thế giới của thi ca, dành hết tâm hồn phục vụ đảng và quyền lực; để trở thành «cán bộ» thi đua! Tiếc thay, trong vườn hoa văn học nghệ thuật chỉ có những tâm hồn chân chính cảm xúc mới chân thật tạo hồn cho Nghệ Thuật. Những kẻ thích nổi tiếng bằng cách luồn lách, dẵm trên bằng hữu mà vươn, thì dù có được nổi tiếng thì cũng chỉ là tiếng đời mai mỉa! còn người có tài mà uốn cong ngòi bút; cũng chỉ là những vì sao loé lên, sáng chói rồi tắt lịm trong vòm trời thi ca Việt Nam khi dòng thơ vẫn chảy muôn đời. Đỗ Bình (Paris) 90 CỎ THƠM

38 NGUỒN THƠ BẤT TẬN Mây xanh bát ngát khung trời Ngó lên lại nhớ nhung Người Cali Mất quê hương tuổi xuân thì Ngoài nguồn thi hứng còn chi thuở giờ? Cảm ơn em nhé Nàng Thơ Thuở giờ anh vẫn tôn thờ trong tim. Người tình trong mộng anh tìm Đôi ta hò hẹn đồi sim thuở nào. Mê em giọng nói ngọt ngào Nguồn thơ bất tận trăng sao khung trời. Vui buồn chia sẻ đầy vơi Phần tư thế kỷ trông vời có nhau. Cảm ơn em đến ngàn sau Lưu vong một thuở giọt sầu chưa tan. Thời gian hội ngộ không gian Đôi ta gió núi mây ngàn đại dương. Cùng nhau dan díu yêu đươn Khung trời viễn mộng trên đường lưu vong. Suối thơ lưu lại mấy dòng Bụi thời gian có rêu phong nẻo về Hương cau, hương bưởi, hương quê Còn vương hương tóc hương thề hương thơ... Ra đi thuở ấy đến giờ Quê hương hết giặc vẫn mơ ngày về THĂM HỎI BẠN Lâu ngày tình tệ chẳng ra sao! Vắng bặt không nghe tiếng gọi chào Có phải trùm chăn lo bão nổi Hay đang sợ lũ quét bờ bao? Mắc theo đạo sĩ thăm rừng trúc Bận gặp tiên nga viếng động đào? Chớ bảo rằng ta không nhớ bạn Trông chờ tin nhạn dạ nao nao *** Nhân tình lạnh nhạt biệt âm hao Thế giới bao la lạc chỗ nào? Chắc ẩn am mây tu khổ hạnh Hay nương lều cỏ sống thanh cao? Đã vào cõi tạm nhiều cay đắng Chẳng trách đời hư thiếu ngọt ngào Nắn nót viết thơ trao tới bạn Đừng cười sáo sậu hót xôn xao Lý Hiểu VA,09/ /10/2014 Hồ Công Tâm (Ký Sự Thơ / kỳ 30) SỐ 69 91

39 Mời quý vị nghe Tâm Hảo trình bày Sao Đêm Lung Linh ở link sau đây: 92 CỎ THƠM

YLE Movers PM.xls

YLE Movers PM.xls BẢNG KẾT QUẢ THI ANH VĂN THIẾU NHI CỦA TRƯỜNG ĐẠI HỌC CAMBRIDGE (YLE) Kỳ thi ngày: 18/11/2018 Buổi: Chiều Cấp độ: Movers 1 BUI PHAM DANG NAM 11/06/2010 3 2 3 8 2 LE PHUC ANH 07/07/2009 2 4 2 8 3 VO GIA

More information

SBD HO TEN Ngày Sinh Sửa đổi DOAN THI AI DAO THI AN DO VAN AN DO XUAN AN LE

SBD HO TEN Ngày Sinh Sửa đổi DOAN THI AI DAO THI AN DO VAN AN DO XUAN AN LE 30001 DOAN THI AI 05.01.1993 30002 DAO THI AN 17.05.1995 30003 DO VAN AN 09.08.1995 30004 DO XUAN AN 20.09.1993 30005 LE HONG AN 29.07.1992 30006 LE XUAN AN 19.02.1994 30007 MA MY AN 25.08.2005 30008 MAC

More information

SBD HỌ TEN Ngày Sinh Sửa đổi NGUYEN VINH AI DO XUAN AN HOANG VAN AN LUU LE HONG AN

SBD HỌ TEN Ngày Sinh Sửa đổi NGUYEN VINH AI DO XUAN AN HOANG VAN AN LUU LE HONG AN 40001 NGUYEN VINH AI 26.10.1995 40002 DO XUAN AN 03.05.1998 40003 HOANG VAN AN 25.09.1994 40004 LUU LE HONG AN 19.03.2003 40005 NGO THI THUY AN 17.11.2000 40006 NGUYEN CONG AN 07.07.1997 40007 NGUYEN HUU

More information

YLE Starters PM.xls

YLE Starters PM.xls BẢNG KẾT QUẢ THI ANH VĂN THIẾU NHI CỦA TRƯỜNG ĐẠI HỌC CAMBRIDGE (YLE) Kỳ thi ngày: 08/12/2018 Buổi: Chiều Cấp độ: Starters 1 WANG NAN SIANG 28/02/2010 3 5 5 13 2 CHEN HSUAN BANG 08/04/2012 5 5 5 15 3 HUANG

More information

STT Tên KH Số điện thoại Hạng thẻ 1 NGUYEN THI HOANG YEN 0933xxx TITANIUM STEPUP CREDIT 2 PHAM NGOC PHUONG 0945xxx TITANIUM STEPUP CREDI

STT Tên KH Số điện thoại Hạng thẻ 1 NGUYEN THI HOANG YEN 0933xxx TITANIUM STEPUP CREDIT 2 PHAM NGOC PHUONG 0945xxx TITANIUM STEPUP CREDI STT Tên KH Số điện thoại Hạng thẻ 1 NGUYEN THI HOANG YEN 0933xxx277 03. TITANIUM STEPUP CREDIT 2 PHAM NGOC PHUONG 0945xxx111 03. TITANIUM STEPUP CREDIT 3 DO DINH DAO 0943xxx000 03. TITANIUM STEPUP CREDIT

More information

STT Tên Khách hàng Số điện thoại Ngày giao quà dự kiến 1 NGUYEN QUAN TUNG 0966xxx838 5/15/ PHAM NHUT MINH 0936xxx848 5/15/ LAO VAN DOAN 09

STT Tên Khách hàng Số điện thoại Ngày giao quà dự kiến 1 NGUYEN QUAN TUNG 0966xxx838 5/15/ PHAM NHUT MINH 0936xxx848 5/15/ LAO VAN DOAN 09 STT Tên Khách hàng Số điện thoại Ngày giao quà dự kiến 1 NGUYEN QUAN TUNG 0966xxx838 5/15/2018 2 PHAM NHUT MINH 0936xxx848 5/15/2018 3 LAO VAN DOAN 0966xxx669 5/15/2018 4 CHU THI BAO NGOC 0916xxx993 5/15/2018

More information

DANH SÁCH HOÀN TIỀN THÁNG 11 CTKM "SINH NHẬT VUI ƯU ĐÃI LỚN" DÀNH CHO KH MỚI STT Tên KH CMND Số tiền hoàn 1 LE ANH THUY ,403 2 NGUYEN THI

DANH SÁCH HOÀN TIỀN THÁNG 11 CTKM SINH NHẬT VUI ƯU ĐÃI LỚN DÀNH CHO KH MỚI STT Tên KH CMND Số tiền hoàn 1 LE ANH THUY ,403 2 NGUYEN THI DANH SÁCH HOÀN TIỀN THÁNG 11 CTKM "SINH NHẬT VUI ƯU ĐÃI LỚN" DÀNH CHO KH MỚI STT Tên KH CMND Số tiền hoàn 1 LE ANH THUY 025355865 152,403 2 NGUYEN THI HUONG HUYEN 320635110 1,500,000 3 HA DUY THANH 023146891

More information

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL INTERNATIONAL ENGLISH PROGRAM Class: Pre- Intermediate 1 RESULTS FOR SEMESTER II SCHOOL YEAR

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL   INTERNATIONAL ENGLISH PROGRAM Class: Pre- Intermediate 1 RESULTS FOR SEMESTER II SCHOOL YEAR Class: Pre- Intermediate 1 1 Tran Duc Anh 6.5 5.7 4.3 4.9 4.0 4.0 5.9 6.7 5.3 D 2 Tran Ngoc Van Anh 7.6 8.2 6.9 8.2 7.3 7.3 8.9 9.4 8.0 B 3 Pham Dai Duong 7.4 8.2 7.6 7.4 6.6 7.1 8.5 9.2 7.8 C 4 Le Xuan

More information

Danh Sách Trả Thưởng Chi Tiêu Đợt 1 (1/12/ /12/2018) STT TEN_KH SO_THE GIẢI HOÀN TIỀN 1 NGUYEN THI SEN XXXXXX0125 1,000,000 2 DOAN HUONG G

Danh Sách Trả Thưởng Chi Tiêu Đợt 1 (1/12/ /12/2018) STT TEN_KH SO_THE GIẢI HOÀN TIỀN 1 NGUYEN THI SEN XXXXXX0125 1,000,000 2 DOAN HUONG G Danh Sách Trả Thưởng Chi Tiêu Đợt 1 (1/12/2018-31/12/2018) STT TEN_KH SO_THE GIẢI HOÀN TIỀN 1 NGUYEN THI SEN 422076XXXXXX0125 1,000,000 2 DOAN HUONG GIANG 457353XXXXXX8460 1,000,000 3 NGO VAN PHUC 422076XXXXXX7476

More information

YLE Movers PM.xls

YLE Movers PM.xls BẢNG KẾT QUẢ THI ANH VĂN THIẾU NHI CỦA TRƯỜNG ĐẠI HỌC CAMBRIDGE (YLE) Kỳ thi ngày: 16/12/2018 Buổi: Chiều Cấp độ: Movers 1 NGUYEN HUU XUAN KHANG 10/04/2009 4 4 5 13 2 TRAN LONG MINH DUY 01/10/2008 2 2

More information

STT Tên Khách hàng Số điện thoại Ngày giao quà dự kiến 1 NGUYEN QUAN TUNG 0966xxx838 5/15/ PHAM NHUT MINH 0936xxx848 5/15/ LAO VAN DOAN 09

STT Tên Khách hàng Số điện thoại Ngày giao quà dự kiến 1 NGUYEN QUAN TUNG 0966xxx838 5/15/ PHAM NHUT MINH 0936xxx848 5/15/ LAO VAN DOAN 09 STT Tên Khách hàng Số điện thoại Ngày giao quà dự kiến 1 NGUYEN QUAN TUNG 0966xxx838 5/15/2018 2 PHAM NHUT MINH 0936xxx848 5/15/2018 3 LAO VAN DOAN 0966xxx669 5/15/2018 4 CHU THI BAO NGOC 0916xxx993 5/15/2018

More information

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL INTERNATIONAL ENGLISH PROGRAM Class: Pre- Intermediate 1 RESULTS FOR SEMESTER 1 SCHOOL YEAR

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL   INTERNATIONAL ENGLISH PROGRAM Class: Pre- Intermediate 1 RESULTS FOR SEMESTER 1 SCHOOL YEAR Class: Pre- Intermediate 1 1 Tran Phuc An 8.6 6.7 6.8 6.5 6.9 7.4 8.7 8.4 7.5 C 2 Nguyen Manh Dan 9.1 8.4 7.9 6.9 5.2 6.7 9.5 6.7 7.6 C 3 Huynh Tuan Dat 8.7 7.4 6.8 6.3 4.1 7.7 9.7 7.6 7.3 C 4 Lam The

More information

DANH SÁCH KHÁCH HÀNG NHẬN 100 LẦN SOCIALBOOST PLUS THÁNG 8/2017 Họ và Tên LAI THUY DUONG NGUYEN THI THANH DUONG VU ANH NGUYEN THU HUYEN BUI HAI YEN NG

DANH SÁCH KHÁCH HÀNG NHẬN 100 LẦN SOCIALBOOST PLUS THÁNG 8/2017 Họ và Tên LAI THUY DUONG NGUYEN THI THANH DUONG VU ANH NGUYEN THU HUYEN BUI HAI YEN NG DANH SÁCH KHÁCH HÀNG NHẬN 100 LẦN SOCIALBOOST PLUS THÁNG 8/2017 Họ và Tên LAI THUY DUONG NGUYEN THI THANH DUONG VU ANH NGUYEN THU HUYEN BUI HAI YEN NGUYEN THI NGOC HUYEN NGUYEN VAN DAN NGUYEN QUANGMINH

More information

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL Class: Intermediate 1 RESULTS FOR SEMESTER II SCHOOL YEAR INTERNATIONAL ENGLISH PR

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL Class: Intermediate 1   RESULTS FOR SEMESTER II SCHOOL YEAR INTERNATIONAL ENGLISH PR Class: Intermediate 1 1 Dang Quang Anh 8.0 6.0 6.1 7.9 6.8 7.3 7.3 7.7 7.1 C 2 Nguyen Thuy Quynh Anh 8.3 6.4 6.0 7.5 6.6 7.3 5.4 9.1 7.1 C 3 Nguyen Tran Ha Anh 8.8 6.4 8.5 8.7 9.0 7.1 9.9 8.5 8.4 B 4 Chang

More information

Mục lục 1.Chú ý an toàn 2.Danh sách các bộ phận 4~5 6 3.Chú ý trong thi công 7 4.Các bước thi công chính Chuẩn bị lắp đặt bồn tắm~lắp đặt bồn tắm (1)C

Mục lục 1.Chú ý an toàn 2.Danh sách các bộ phận 4~5 6 3.Chú ý trong thi công 7 4.Các bước thi công chính Chuẩn bị lắp đặt bồn tắm~lắp đặt bồn tắm (1)C NTE150 2013.10 HƯỚNG DẪN LẮP ĐẶT BỒN TẮM GANG TRÁNG MEN ĐẶT SÀN CÓ CHÂN FBY1756PWGE, FBY1756PWNE Để phát huy hết tính năng của sản phẩm, vui lòng lắp đặt đúng như bản hướng dẫn này. Sau khi lắp đặt, hãy

More information

SBD HO N5 TEN NGAY SINH BUI NGOC AN HOANG THI NHI AN HOANG THI UT AN NGUYEN BINH AN

SBD HO N5 TEN NGAY SINH BUI NGOC AN HOANG THI NHI AN HOANG THI UT AN NGUYEN BINH AN SBD HO TEN NGAY SINH 50001 BUI NGOC AN 16.08.1989 50002 HOANG THI NHI AN 19.08.1993 50003 HOANG THI UT AN 19.08.1993 50004 NGUYEN BINH AN 15.12.1995 50005 NGUYEN HUU AN 06.10.1993 50006 PHAM THI AN 05.04.1984

More information

STT Tên KH Số điện thoại Hạng thẻ 1 NGUYEN THI HOANG YEN 0933xxx TITANIUM STEPUP CREDIT 2 PHAM NGOC PHUONG 0945xxx TITANIUM STEPUP CREDI

STT Tên KH Số điện thoại Hạng thẻ 1 NGUYEN THI HOANG YEN 0933xxx TITANIUM STEPUP CREDIT 2 PHAM NGOC PHUONG 0945xxx TITANIUM STEPUP CREDI STT Tên KH Số điện thoại Hạng thẻ 1 NGUYEN THI HOANG YEN 0933xxx277 03. TITANIUM STEPUP CREDIT 2 PHAM NGOC PHUONG 0945xxx111 03. TITANIUM STEPUP CREDIT 3 DO DINH DAO 0943xxx000 03. TITANIUM STEPUP CREDIT

More information

Họ tên Quà tặng Điện thoại Ngày TRINH ANH VIET 20, xxxx555 3/3/2017 9:00 NGUYEN CAM TU 20, xxxx057 3/3/2017 9:00 DO THI HONG DIEP 500,000

Họ tên Quà tặng Điện thoại Ngày TRINH ANH VIET 20, xxxx555 3/3/2017 9:00 NGUYEN CAM TU 20, xxxx057 3/3/2017 9:00 DO THI HONG DIEP 500,000 Họ tên Quà tặng Điện thoại Ngày TRINH ANH VIET 20,000 090xxxx555 3/3/2017 9:00 NGUYEN CAM TU 20,000 093xxxx057 3/3/2017 9:00 DO THI HONG DIEP 500,000 098xxxx068 3/3/2017 9:00 DO TUAN ANH 20,000 012xxxx122

More information

STT Tên Khách hàng Số điện thoại Ngày giao quà dự kiến 1 NGUYEN QUAN TUNG 0966xxx838 5/15/ PHAM NHUT MINH 0936xxx848 5/15/ LAO VAN DOAN 09

STT Tên Khách hàng Số điện thoại Ngày giao quà dự kiến 1 NGUYEN QUAN TUNG 0966xxx838 5/15/ PHAM NHUT MINH 0936xxx848 5/15/ LAO VAN DOAN 09 STT Tên Khách hàng Số điện thoại Ngày giao quà dự kiến 1 NGUYEN QUAN TUNG 0966xxx838 5/15/2018 2 PHAM NHUT MINH 0936xxx848 5/15/2018 3 LAO VAN DOAN 0966xxx669 5/15/2018 4 CHU THI BAO NGOC 0916xxx993 5/15/2018

More information

N5 SBD HỌ TEN NGAY SINH DUONG QUOC AI CHU MINH AN NINH VAN AN PHAM THI THUY AN

N5 SBD HỌ TEN NGAY SINH DUONG QUOC AI CHU MINH AN NINH VAN AN PHAM THI THUY AN N5 SBD HỌ TEN NGAY SINH 50001 DUONG QUOC AI 16.09.1993 50002 CHU MINH AN 14.08.1990 50003 NINH VAN AN 22.06.1994 50004 PHAM THI THUY AN 17.05.2000 50005 VUONG THI AN 03.09.1992 50006 BUI THI ANH 08.08.1997

More information

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL Class: Pre-Intermediate 1 RESULTS FOR SEMESTER I SCHOOL YEAR INTERNATIONAL ENGLISH

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL Class: Pre-Intermediate 1   RESULTS FOR SEMESTER I SCHOOL YEAR INTERNATIONAL ENGLISH Class: Pre-Intermediate 1 Name Speaking Listening Grammar Reading & Chemistry Mathematics 1 Dang Quang Anh 7.8 7.6 6.8 7.9 7.0 6.2 8.7 8.4 7.6 C 2 Nguyen Thuy Quynh Anh 7.6 8.7 6.7 7.3 6.5 6.1 6.8 7.3

More information

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL INTERNATIONAL ENGLISH PROGRAM No. Class: Starter 1 Name RESULTS FOR SEMESTER I ACADEMIC YEAR

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL   INTERNATIONAL ENGLISH PROGRAM No. Class: Starter 1 Name RESULTS FOR SEMESTER I ACADEMIC YEAR Class: Starter 1 1 Tran Nguyen Binh An 7.2 5.6 7.1 5.3 3.8 5.3 8.6 6.1 D 2 Phung Lam Ngoc An 7.8 8.2 8.6 7.6 4.3 7.1 9.3 7.6 C 3 Tu Pham Tieu Bang 7.5 8.3 9.2 7.4 4.4 7.9 9.6 7.8 C 4 Nguyen Thi Truong

More information

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL Class: Elementary 1 RESULTS FOR SEMESTER II SCHOOL YEAR INTERNATIONAL ENGLISH PROG

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL Class: Elementary 1   RESULTS FOR SEMESTER II SCHOOL YEAR INTERNATIONAL ENGLISH PROG Class: Elementary 1 1 Tran Nguyen Binh An 7.6 6.0 6.1 6.9 6.8 5.9 7.1 6.6 C 2 Phung Lam Ngoc An 8.2 6.8 8.1 7.9 8.2 6.4 8.7 7.8 C 3 Tu Pham Tieu Bang 7.4 8.1 8.4 8.4 8.6 8.3 9.3 8.4 B 4 Nguyen Thi Truong

More information

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL INTERNATIONAL ENGLISH PROGRAM Class: Flyers 1 RESULTS FOR SEMESTER II THE ACADEMIC YEAR 2015

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL   INTERNATIONAL ENGLISH PROGRAM Class: Flyers 1 RESULTS FOR SEMESTER II THE ACADEMIC YEAR 2015 Class: Flyers 1 No. Name Speaking Listening Grammar 1 PHAN DIEN KY BOI 8.3 9.1 8.8 8.9 7.6 7.8 8.6 7 8.3 Distinction 2 LUC PHU HUNG 8.5 9 7.9 8 7.3 6.8 9.1 7 8 Distinction 3 LUU DUONG BAO KHANH 7.5 9.6

More information

Movers PM.xlsx

Movers PM.xlsx BẢNG KẾT QUẢ THI ANH VĂN THIẾU NHI CỦA TRƯỜNG ĐẠI HỌC CAMBRIDGE (YLE) Kỳ thi ngày: 24/03/2018 Buổi: Chiều Cấp độ: Movers 1 NGUYEN LINH CHI 31/12/2009 5 5 5 15 2 BUI HOANG QUAN 19/06/2008 5 4 5 14 3 BLINO

More information

N5 SBD HO TEN Ngày Sinh 0001 HOANG VAN AN LUU LE HONG AN NGUYEN CONG AN NGUYEN DINH NGAN AN

N5 SBD HO TEN Ngày Sinh 0001 HOANG VAN AN LUU LE HONG AN NGUYEN CONG AN NGUYEN DINH NGAN AN N5 SBD HO TEN Ngày Sinh 0001 HOANG VAN AN 23.10.1996 0002 LUU LE HONG AN 19.03.2003 0003 NGUYEN CONG AN 07.07.1997 0004 NGUYEN DINH NGAN AN 13.01.2000 0005 NGUYEN HAI AN 05.12.1995 0006 NGUYEN QUOC AN

More information

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL INTERNATIONAL ENGLISH PROGRAM Class: Upper-Intermediate 1 RESULTS FOR SEMESTER I ACADEMIC YE

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL   INTERNATIONAL ENGLISH PROGRAM Class: Upper-Intermediate 1 RESULTS FOR SEMESTER I ACADEMIC YE Class: Upper-Intermediate 1 History Economics Math Biology Physics Chemistry 1 Le Hai An 8.3 8.7 8.8 9.0 9.4 9.6 7.4 9.1 8.8 B 2 Hoang Truc Anh 7.1 5.5 7.2 7.4 8.0 7.7 6.0 6.9 7.0 C 3 Nguyen Phu Cuong

More information

KET for Schools_ August xls

KET for Schools_ August xls BẢNG KẾT QUẢ THI ANH VĂN CỦA TRƯỜNG ĐẠI HỌC CAMBRIDGE Kỳ thi ngày: 11/08/2018 Cấp độ: KET 0001 CONG CHIEN NGUYEN Pass 128 0002 BA RIN PHAM Z 0003 THI MAI ANH DO Council of Europe Level A1 112 0004 KHOI

More information

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL Class: Movers RESULTS FOR SEMESTER II THE ACADEMIC YEAR INTERNATIONAL ENGLISH

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL Class: Movers RESULTS FOR SEMESTER II THE ACADEMIC YEAR INTERNATIONAL ENGLISH Class: Movers 1.1 No. Name Speaking Listening Grammar Social Studies 1 NGUYEN CAO THIEN AN 7.7 9.3 9.8 8.8 9.7 8.9 8.9 9.6 9.1 High Distinction 2 LE PHUONG ANH 7.7 8.7 9.0 7.8 9.1 6.5 7.8 8.6 8.2 Distinction

More information

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL RESULTS FOR SEMESTER I SCHOOL YEAR INTERNATIONAL ENGLISH PROGRAM Date of issue: Ja

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL   RESULTS FOR SEMESTER I SCHOOL YEAR INTERNATIONAL ENGLISH PROGRAM Date of issue: Ja Class: Intermediate 1 Geograph Histor Econom ic Math Phsics Chenistr GPA 1 Vu Nhat Chuong 8.9 9.0 6.4 8.6 7.6 6.5 7.5 7.0 7.7 C 2 Nguen Tran Anh Du 9.0 8.9 6.7 8.3 8.7 8.4 7.6 8.2 8.2 B 3 Do Le Y Duen

More information

No. THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL Class: Movers 2.1 Name Speaking RESULTS FOR SEMESTER II THE ACADEMIC YEAR List

No. THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL Class: Movers 2.1 Name   Speaking RESULTS FOR SEMESTER II THE ACADEMIC YEAR List No. Class: Movers 2.1 Name Speaking Listening Grammar Reading & Writing Social Studies Science Maths 1 NGUYEN HOANG ANH 8.8 9.7 8.6 9.7 9.8 9.9 9.8 9.2 9.4 High Distinction 2 DOAN NGOC TRUC GIANG 8.6 9.8

More information

No. THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL Class: Pre-Intermediate 1 Name Speaking Listening Grammar RESULTS FOR SEMESTER II SCHOOL

No. THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL Class: Pre-Intermediate 1 Name   Speaking Listening Grammar RESULTS FOR SEMESTER II SCHOOL Class: Pre-Intermediate 1 Name Speaking Listening Grammar Reading & Chemistry Mathemati 1 Le Hai An 8.9 9.0 7.6 7.7 9.9 7.4 7.3 9.0 8.4 B 2 Le Minh Anh 7.1 5.6 6.6 5.4 7.3 7.7 7.7 5.3 6.6 C 3 Hoang Truc

More information

Danh Sách Trả Thưởng Thẻ Mở Mới Đợt 1 (01/12/2018 tới 31/12/2018) STT TEN_KH SĐT Giải Hoàn tiền 1 TRAN KHANH LINH 096xxxxx104 1,000,000 2 NGUYEN NGOC

Danh Sách Trả Thưởng Thẻ Mở Mới Đợt 1 (01/12/2018 tới 31/12/2018) STT TEN_KH SĐT Giải Hoàn tiền 1 TRAN KHANH LINH 096xxxxx104 1,000,000 2 NGUYEN NGOC Danh Sách Trả Thưởng Thẻ Mở Mới Đợt 1 (01/12/2018 tới 31/12/2018) STT TEN_KH SĐT Giải Hoàn tiền 1 TRAN KHANH LINH 096xxxxx104 1,000,000 2 NGUYEN NGOC DIEM 093xxxxx779 1,000,000 3 NGUYEN TIEN DUNG 090xxxxx796

More information

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL INTERNATIONAL ENGLISH PROGRAM Class: TOEFL Beginner 1 RESULTS FOR SEMESTER I ACADEMIC YEAR 2

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL   INTERNATIONAL ENGLISH PROGRAM Class: TOEFL Beginner 1 RESULTS FOR SEMESTER I ACADEMIC YEAR 2 Class: TOEFL Beginner 1 Speaking Listening Grammar Reading & Literature Geography History Economics Math Biology Physics Chemistry 1 Le Hai An 8.9 9.2 8.3 9.2 8.7 9.6 8.2 8.9 8.9 B 2 Hoang Truc Anh 8.7

More information

DANH SÁCH KHÁCH HÀNG TRÚNG GiẢI TRI ÂN CTKM GỬI TIỀN TRÚNG TIỀN STT Tên Chi nhánh Tên Khách hàng Trị giá giải thưởng VND 1 Sở giao dịch NGUYEN QUANG H

DANH SÁCH KHÁCH HÀNG TRÚNG GiẢI TRI ÂN CTKM GỬI TIỀN TRÚNG TIỀN STT Tên Chi nhánh Tên Khách hàng Trị giá giải thưởng VND 1 Sở giao dịch NGUYEN QUANG H DANH SÁCH KHÁCH HÀNG TRÚNG GiẢI TRI ÂN CTKM GỬI TIỀN TRÚNG TIỀN STT Tên Chi nhánh Tên Khách hàng Trị giá giải thưởng VND 1 Sở giao dịch NGUYEN QUANG HA 2,000,000 2 Sở giao dịch NGUYEN PHUOC MINH DUC 2,000,000

More information

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL Class: Starters RESULTS FOR SEMESTER II THE ACADEMIC YEAR INTERNATIONAL ENGLIS

THE ASIAN INTERNATIONAL SCHOOL Class: Starters RESULTS FOR SEMESTER II THE ACADEMIC YEAR INTERNATIONAL ENGLIS Class: Starters 2.1 No. Name Speaking Listening Grammar Social Studies Science 1 PHAM HUYNH LOC AN 7.5 7.4 6.7 8.7 5.9 6.9 8.0 7.4 7.3 Pass with Merit 2 JI YOU BIN 7.8 10.0 10.0 9.5 9.0 7.5 9.3 9.3 9.1

More information

NO CIIOONG THUONG NIEN NAM 2017 DAI H(.M DONG COn Vietcombank ran HANiOf-JMCP DAI THlTONG VIET NAM C0NG HOA XA HOl CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tur do

NO CIIOONG THUONG NIEN NAM 2017 DAI H(.M DONG COn Vietcombank ran HANiOf-JMCP DAI THlTONG VIET NAM C0NG HOA XA HOl CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tur do NO CIIOONG THUONG NIEN NAM 2017 DAI H(.M DONG COn Vietcombank ran HANiOf-JMCP DAI THlTONG VIET NAM C0NG HOA XA HOl CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tur do - Hanh phuc Dia< M3D1 16/12/201 ~.98 T*. Khai,HaN6i

More information

THÔNG CÁO BÁO CHÍ

THÔNG CÁO BÁO CHÍ HỘI SỰ NGHIỆP TỪ THIỆN MINH ĐỨC Minh Duc Charitable Foundation (MDCF) 明德慈善事業基金會 Website: http://www.tuthienminhduc.com Địa chỉ: Chùa Trung Lâm, xã Tân Xã, Thạch Thất, Hà Nội Số 242A Minh Khai, Quận Hai

More information

Final Index of Viet Ad Person.xls

Final Index of Viet Ad Person.xls 11000-001 Truong Tan Sang 11000-002 Nguyen Thi Doan 12100-001 Nguyen Phu Trong 12220-001 Nguyen Phu Trong 12220-002 Truong Tan Sang 12220-003 Nguyen Tan Dung 12220-004 Nguyen Sinh Hung 12220-005 Phung

More information

GIẢI TƯ Tên khách hàng Mã dự thưởng Chi nhánh NGUYEN THI HEN NHCT CHI NHANH 9 LE DINH TAM NHCT SAM SON HUA THANH PHONG NHCT CA

GIẢI TƯ Tên khách hàng Mã dự thưởng Chi nhánh NGUYEN THI HEN NHCT CHI NHANH 9 LE DINH TAM NHCT SAM SON HUA THANH PHONG NHCT CA GIẢI TƯ Tên khách hàng Mã dự thưởng Chi nhánh NGUYEN THI HEN 1294090 NHCT CHI NHANH 9 LE DINH TAM 6327127 NHCT SAM SON HUA THANH PHONG 0737415 NHCT CA MAU NGUYEN THI CAI 6532757 NHCT QUANG NINH NGUYEN

More information

TIEM LUC CAN BANG-BAOVE SINH THAI VA PHAT TRIEN NONG THON QUA XAY DUNG HE THONG CHAN NUOI GIA CAM DAC SAN TAI VIETNAM

TIEM LUC CAN BANG-BAOVE SINH THAI VA PHAT TRIEN NONG THON QUA XAY DUNG HE THONG CHAN NUOI GIA CAM DAC SAN TAI VIETNAM The role of Old Hungarian Poultry Breeds in development of poor regions with regards to agrarian environmental protection and gene conservation in Vietnam VAI TRO CAC GIONG GIA CAM CHAN THA HUNGARY TRONG

More information

DANH SÁCH 200 KHÁCH HÀNG TRÚNG GiẢI NHÌ STT ID KHÁCH HÀNG HỌ TÊN KHÁCH HÀNG HO THI MY QUYEN NGUYEN THANH VINH LAM QUA

DANH SÁCH 200 KHÁCH HÀNG TRÚNG GiẢI NHÌ STT ID KHÁCH HÀNG HỌ TÊN KHÁCH HÀNG HO THI MY QUYEN NGUYEN THANH VINH LAM QUA DANH SÁCH 200 KHÁCH HÀNG TRÚNG GiẢI NHÌ STT ID KHÁCH HÀNG HỌ TÊN KHÁCH HÀNG 1 28342753 HO THI MY QUYEN 2 28259949 NGUYEN THANH VINH 3 28265356 LAM QUANG DAT 4 23156836 NGUYEN NGOC NHO 5 26231419 NGUYEN

More information

Pháp Luân Đại Pháp Nghĩa Giải

Pháp Luân Đại Pháp Nghĩa Giải 法輪大法義解 Pháp Luân Đại Pháp Nghĩa Giải 李洪志 Lý Hồng Chí Lời nói đầu Để làm tốt hơn nữa công tác phụ đạo Pháp Luân Đại Pháp, và theo yêu cầu của Hội Nghiên cứu và các trạm phụ đạo các nơi, [một số] giảng Pháp

More information

DANH SÁCH KHÁCH HÀNG TRÚNG THƯỞNG ĐỢT 1 CHƯƠNG TRÌNH "HÀNH TRÌNH TỚI BRAZIL 2016 CÙNG THẺ TECHCOMBANK VISA" Giai đoạn 1: Từ 28/4/ /5/2016 STT GI

DANH SÁCH KHÁCH HÀNG TRÚNG THƯỞNG ĐỢT 1 CHƯƠNG TRÌNH HÀNH TRÌNH TỚI BRAZIL 2016 CÙNG THẺ TECHCOMBANK VISA Giai đoạn 1: Từ 28/4/ /5/2016 STT GI DANH SÁCH KHÁCH HÀNG TRÚNG THƯỞNG ĐỢT 1 CHƯƠNG TRÌNH "HÀNH TRÌNH TỚI BRAZIL 2016 CÙNG THẺ TECHCOMBANK VISA" Giai đoạn 1: Từ 28/4/2016-27/5/2016 1 GIAI 01: MAY ANH VO TIEN HUY AN DUONG 2 GIAI 01: MAY ANH

More information

Bốn bài thi của Phó đại sĩ

Bốn  bài  thi  của  Phó  đại  sĩ 1 Bốn bài thi của Phó đại sĩ Tác giả : Văn Thận Độc Dịch giả : Dương Đình Hỷ Phó đại sĩ (497-569) là một cư sĩ đời Tề, Lương người huyện Nhĩa Ô nay thuộc tỉnh Triết Giang. Năm 16 tuổi lấy Lưu thị, sanh

More information

UBND HUYEN KHANH SON PHONG GIAO DUC VA DAO TAO CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Ty do - Hanh phuc S6: /9 5 /GD&DT Khanh San, ngay 03 thdng

UBND HUYEN KHANH SON PHONG GIAO DUC VA DAO TAO CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Ty do - Hanh phuc S6: /9 5 /GD&DT Khanh San, ngay 03 thdng UBND HUYEN KHANH SON PHONG GIAO DUC VA DAO TAO Doc lap - Ty do - Hanh phuc S6: /9 5 /GD&DT Khanh San, ngay 03 thdng 5 nam 017 V/v huong din danh gia, hoan thanh h6 so BDTX nam hoc 016-017 Thuc hien KS

More information

PHÁP LUÂN CÔNG 法輪功 Lý Hồng Chí 李洪志 MỤC LỤC Chương I Khái luận...1 I. Khởi nguồn của khí công...1 II. Khí và công...2 III. Công lực và công năng...3 1. Công lực là dựa vào tu tâm tính mà xuất lai...3 2.

More information

CHƯƠNG TRÌNH DẤU ẤN KHOẢNH KHẮC VÀNG Danh sách Chủ thẻ được Hoàn tiền Giải Giờ vàng STT BRANCH_NAME Số thẻ Tên KH Số tiền được hoàn 1 CHO LON XX

CHƯƠNG TRÌNH DẤU ẤN KHOẢNH KHẮC VÀNG Danh sách Chủ thẻ được Hoàn tiền Giải Giờ vàng STT BRANCH_NAME Số thẻ Tên KH Số tiền được hoàn 1 CHO LON XX CHƯƠNG TRÌNH DẤU ẤN KHOẢNH KHẮC VÀNG Danh sách Chủ thẻ được Hoàn tiền Giải Giờ vàng STT BRANCH_NAME Số thẻ Tên KH Số tiền được hoàn 1 CHO LON 457353XXXXXX8443 LE HONG THUY TIEN 230,000 2 HAI PHONG 478097XXXXXX3147

More information

BAN CHAP HANH TRUNG ITOOVG * BANG CONG SAN VIET NAM S6 42-CT/TW H** Noi, ngay 16 thdng 4 ndm 2010 CHI THI CUAB0CfflNHTRI -\ T r ve tiep tuc doi moi, n

BAN CHAP HANH TRUNG ITOOVG * BANG CONG SAN VIET NAM S6 42-CT/TW H** Noi, ngay 16 thdng 4 ndm 2010 CHI THI CUAB0CfflNHTRI -\ T r ve tiep tuc doi moi, n BAN CHAP HANH TRUNG ITOOVG * BANG CONG SAN VIET NAM S6 42-CT/TW H** Noi, ngay 16 thdng 4 ndm 2010 CHI THI CUAB0ClNHTRI -\ T r ve tiep tuc doi moi, nang cao chat hrong, hieu qua boat dong cua Lien hiep

More information

UBND TINH HA TINH S6 GIAO DUG VA DAG TAG So: /SGDDT-GDTrH V/v huong din cong tac pho bien, giao due phap luat quy 1/2015 CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIE

UBND TINH HA TINH S6 GIAO DUG VA DAG TAG So: /SGDDT-GDTrH V/v huong din cong tac pho bien, giao due phap luat quy 1/2015 CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIE UBND TINH HA TINH S6 GIAO DUG VA DAG TAG So: /SGDDT-GDTrH V/v huong din cong tac pho bien, giao due phap luat quy 1/2015 CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Xu- do - Hanh phiic Hd Tinh, ngdy/flf

More information

_x0001_ _x0001_

_x0001_	_x0001_ 1 BAO DO 2 HO NGUYEN 3 TAM PHAM 4 MY LINH TONG 5 THU DO 6 HONG NGUYEN 7 THOM NGUYEN 8 BINH VO 9 MY LE VO 10 HAI DUONG NGUYEN 11 DAO THI NGUYEN 12 LAN NGUYEN 13 ROMAI THI NGUYEN 14 TOAN NGUYEN 15 PHI VO

More information

Microsoft Word - VIETFAIR's EXHIBITION SCHEDULE 2018 (Vietnamese Version) - update 28.9

Microsoft Word - VIETFAIR's EXHIBITION SCHEDULE 2018 (Vietnamese Version) - update 28.9 KẾ HOẠCH HỘI CHỢ TRIỂN LÃM (CHỦ YẾU) NĂM 018 do Công ty VIETFAIR tổ chức thực hiện TẠI HÀ NỘI STT Tên Hội chợ, Triển lãm Thời gian Địa điểm tổ chức Nội dung, quy mô Đơn vị chủ trì, ủng hộ, phối hợp Ghi

More information

Giáo trình tư duy thơ hiện đại Việt Nam

Giáo trình tư duy thơ hiện đại Việt Nam G'.0000016852 A I H O C Q U O C G I A H A NGUYEN BA THANH g i A o t r i n h i n DUY TH0 HIEN DAI VIET NAM O K ] O D G Ha NQI NHA XUAT BAN DAI HOC QUOC GIA HA NO' GIAOTRiNH TITDUY THAT HIEN DAI VIET NAM

More information

Tinh Tan Yeu Chi 3

Tinh Tan Yeu Chi 3 法輪大法 Pháp Luân Đại Pháp 精進要旨三 Tinh Tấn Yếu Chỉ 3 李洪志 Bản dịch tiếng Việt trên Internet http://phapluan.org http://vi.falundafa.org MỤC LỤC Lời chúc đến Pháp hội tại New York...1 Sư phụ chúc mừng năm mới...1

More information

MM CBTT/SGDHCM-06 (Ban hanh kern theo Quyit dinh so 07/2013/QD-SGDHCM ngay 24/07/2013 cua TGD SGDCK TPHCMvi Quy chi Cong bs thong tin tai SGDCK TPHCM)

MM CBTT/SGDHCM-06 (Ban hanh kern theo Quyit dinh so 07/2013/QD-SGDHCM ngay 24/07/2013 cua TGD SGDCK TPHCMvi Quy chi Cong bs thong tin tai SGDCK TPHCM) MM CBTT/SGDHCM-06 (Ban hanh kern theo Quyit dinh so 07/2013/QD-SGDHCM ngay 24/07/2013 cua TGD SGDCK TPHCMvi Quy chi Cong bs thong tin tai SGDCK TPHCM) TAP DOAN HOA CHAT VIET NAM CONG TY CO PHAN BOT GIAT

More information

HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG INTERNET BANKING

HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG INTERNET BANKING HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG DỊCH VỤ SACOMBANK EBANKING Sacombank ebanking phiên bản Ngân hàng điện tử mới Ưu việt Thân thiện An toàn Hãy trải nghiệm các chức năng nổi trội của Sacombank - ebanking: Cá nhân hóa giao

More information

GU285_VNM_Cover.indd

GU285_VNM_Cover.indd GU285 Hướng dẫn Sử dụng www.lgmobile.com P/N : MMBB0353931 (1.0) ELECTRONICS INC. GU285 Hướng dẫn Sử dụng TIẾNG VIỆT 简体中文 ENGLISH Bluetooth QD ID B015843 Một số nội dung trong sách hướng dẫn này có thể

More information

2. Quê quán 3. Tên họ 4. Chức tước 5. Lão tử với Khổng tử có gặp nhau không? Khổng tử có hỏi Lão tử về lễ không? 6. Lão tử có phải là Lão Lai tử không

2. Quê quán 3. Tên họ 4. Chức tước 5. Lão tử với Khổng tử có gặp nhau không? Khổng tử có hỏi Lão tử về lễ không? 6. Lão tử có phải là Lão Lai tử không Nguyễn Hiến Lê Lão Tử Đạo Đức Kinh MỤC LỤC Vài lời thưa trước Phần I: ĐỜI SỐNG và TÁC PHẨM Chương I: Đời sống 1. Sự tích Lão tử 1 Lão Tử - Đạo Đức Kinh Nguyễn Hiến Lê www.thienquan.net 2. Quê quán 3. Tên

More information

KINH VÀO HỌC

KINH VÀO HỌC KINH VÀO HỌC (Giọng nam xuân) KINH VĂN Đại từ phụ xin thương khai khiếu, Giúp trẻ thơ học hiểu văn từ, Gần điều nên, lánh lẽ hư, 4. Nương gươm thần huệ đặng trừ nghiệt căn. Dò đường Thánh khó khăn chẳng

More information

HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG INTERNET BANKING

HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG INTERNET BANKING HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG DỊCH VỤ SACOMBANK EBANKING Sacombank ebanking phiên bản Ngân hàng điện tử mới Ưu việt Thân thiện An toàn Hãy trải nghiệm các chức năng nổi trội mới của Sacombank - ebanking: Cá nhân hóa

More information

* Tiểu kết chương CHƯƠNG 4: ĐẶC ĐIỂM, VAI TRÒ PHẬT GIÁO THỜI MINH MẠNG ( ) Đặc điểm Phật giáo thời Minh Mạng ( ).

* Tiểu kết chương CHƯƠNG 4: ĐẶC ĐIỂM, VAI TRÒ PHẬT GIÁO THỜI MINH MẠNG ( ) Đặc điểm Phật giáo thời Minh Mạng ( ). MỤC LỤC MỞ ĐẦU... 1 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI... 1 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU... 2 3. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU... 2 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU... 3 5. ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN ÁN... 4 6. BỐ CỤC CỦA LUẬN

More information

UBND THANH PHO CAN THO TRUING DAI HOC KYTHUAT -CONG NGHE CANTHO CONG HO A XA H0I CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tu do - Hanh phuc QUY DINH To chuc thi,

UBND THANH PHO CAN THO TRUING DAI HOC KYTHUAT -CONG NGHE CANTHO CONG HO A XA H0I CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tu do - Hanh phuc QUY DINH To chuc thi, UBND THANH PHO CAN THO TRUING DAI HOC KYTHUAT -CONG NGHE CANTHO CONG HO A XA H0I CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Tu do - Hanh phuc QUY DINH To chuc thi, kiem ta danh gia tong cac ky thi ket thuc hoc phan

More information

2015 Chương trình Nghiên cứu Kinh tế Trung Quốc thuộc VEPR (VCES) Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gi

2015 Chương trình Nghiên cứu Kinh tế Trung Quốc thuộc VEPR (VCES) Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gi TÀI LIỆU DỊCH TLD-11 TẦM NHÌN VÀ HÀNH ĐỘNG THÚC ĐẨY CÙNG XÂY DỰNG VÀNH ĐAI KINH TẾ CON ĐƯỜNG TƠ LỤA VÀ CON ĐƯỜNG TƠ LỤA TRÊN BIỂN THẾ KỶ XXI Cơ quan ban hành: Ủy ban Phát triển và Cải cách Quốc gia, Bộ

More information

Đại Việt Quốc Tổng Lãm Đồ (ĐVQTLD)

Đại Việt Quốc Tổng Lãm Đồ (ĐVQTLD) Đại Việt Quốc Tổng Lãm Đồ (ĐVQTLD) 大越 國總覽圖 Trần Việt Bắc (Tiếp theo) Như đã trình bày trong phần trước theo như Việt Sử Toàn Thư của sử gia Phạm Văn Sơn đã ghi: - Là bản-đồ nước ta do hai Đại-tướng nhà

More information

2 汉语和越南语形容词的体 Trí thông minh về vận động (bodily/kinesthetic): Những người có trí thông minh này có thiên hướng học tập thông qua cách vận động và sử

2 汉语和越南语形容词的体 Trí thông minh về vận động (bodily/kinesthetic): Những người có trí thông minh này có thiên hướng học tập thông qua cách vận động và sử 1 汉语和越南语形容词的体 ỨNG DỤNG THUYẾT ĐA TRÍ TUỆ TRONG VIỆC GIẢNG DẠY TIẾNG TRUNG TẠI KHOA ĐÔNG PHƢƠNG ThS. Hoàng Thị Thu Thủy Bộ môn Trung Quốc học, khoa Đông phương học Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân

More information

Microsoft Word - Duoc Su_ready for print.doc

Microsoft Word - Duoc Su_ready for print.doc Dược Sư Lưu Ly Quang Như Lai Bổn Nguyện Công Đức Kinh Thiển Thích Kinh Công Đức Các Bổn Nguyện của Dược Sư Lưu Ly Quang Như Lai Lược Giảng 1 Đường Tam Tạng Pháp Sư Huyền Trang phụng chiếu dịch Tuyên Hóa

More information

TUYÊN NGÔN KHAI ĐẠO CỦA ĐỨC CAO ĐÀI Ebook được làm theo Ấn-Bản phổ biến trên Website của daocaodai.info. Mọi góp ý, đề nghị bổ túc, sửa đổi những sơ s

TUYÊN NGÔN KHAI ĐẠO CỦA ĐỨC CAO ĐÀI Ebook được làm theo Ấn-Bản phổ biến trên Website của daocaodai.info. Mọi góp ý, đề nghị bổ túc, sửa đổi những sơ s ÐẠI ÐẠO TAM KỲ PHỔ ÐỘ TÒA THÁNH TÂY NINH TUYÊN NGÔN KHAI ĐẠO CỦA ĐỨC CAO ĐÀI Chú Giải TRẦN VĂN RẠNG 2010 TUYÊN NGÔN KHAI ĐẠO CỦA ĐỨC CAO ĐÀI Ebook được làm theo Ấn-Bản phổ biến trên Website của daocaodai.info.

More information

Microsoft Word _09_04__DS_08__Part_1_Bai_So_00_09_Nghien_Cuu_Bien_Khao_Editing_OK.doc

Microsoft Word _09_04__DS_08__Part_1_Bai_So_00_09_Nghien_Cuu_Bien_Khao_Editing_OK.doc Một Cách Thiền Để Dưỡng Sinh Trong Thái Cực Quyền (Trích sách TẬP THÁI-CỰC DƯỠNG SINH, Let s Practice Nutri-Living TaiChi Exercises! Đỗ Quang-Vinh, Canada, 2013) Giáo Sư Đỗ Quang-Vinh 1-Thái-cực-quyền

More information

Microsoft Word - Sachvck1.doc

Microsoft Word - Sachvck1.doc OSHO OSHO Tín Tâm Minh Sách về Cái không HSIN HSIN MING The Book of Nothing HÀ NỘI 3/2010 @ OSHO INTERNATIONAL FOUNDATION Mục lục Tín Tâm Minh - Sách về cái không Copyright 2000 Osho International Foundation,

More information

CONG TY CO PHAN DAu TU san XUAT VA THUONG MAl SEN VIET GROUP.. CHUONG TRINH DAo TAO eo BAN

CONG TY CO PHAN DAu TU san XUAT VA THUONG MAl SEN VIET GROUP.. CHUONG TRINH DAo TAO eo BAN CONG TY CO PHAN DAu TU san XUAT VA THUONG MAl SEN VIET GROUP.. CHUONG TRINH DAo TAO eo BAN CHUONG TRINH TAp HuAN Sau khi ky HQ'P dong tham gia ban hang da c~p voi Cong ty, Nha phan phoi c6 nghia vu hoan

More information

hùng của dân tộc. Đây là một chấm son trên lịch sử dân tộc nói chung, Phật giáo Việt Nam nói riêng. Phật giáo là giáo lý giác ngộ chân thật, đó là một

hùng của dân tộc. Đây là một chấm son trên lịch sử dân tộc nói chung, Phật giáo Việt Nam nói riêng. Phật giáo là giáo lý giác ngộ chân thật, đó là một 1 Sự hình thành và phát triển Thiền phái Trúc Lâm Thích Như Pháp Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử được gắn liền với tên tuổi của Ngài, với dòng Thiền do Ngài mở lối, là một đại nhân duyên không phải tầm thường

More information

So tay di cu an toan.indd

So tay di cu an toan.indd Bộ ấn phẩm: Sáng kiến phòng chống mua bán người và di cư không an toàn Sổ tay di cư an toàn World Vision International 2014 ISBN 978-0-918261-41-0 Tầm nhìn Thế giới (TNTG) là tổ chức nhân đạo Cơ đốc, thực

More information

TONG CONG TY BIEN LI/C MIEN BAC CONG TY BIEN LU~C HA TINH CONG HOA XA H 0I CHU NGfflA VIET NAM Doc lap - Tu do - Hanh phuc So: J b /PCHT-TC& NS V/v th

TONG CONG TY BIEN LI/C MIEN BAC CONG TY BIEN LU~C HA TINH CONG HOA XA H 0I CHU NGfflA VIET NAM Doc lap - Tu do - Hanh phuc So: J b /PCHT-TC& NS V/v th TONG CONG TY BIEN LI/C MIEN BAC CONG TY BIEN LU~C HA TINH CONG HOA XA H 0I CHU NGfflA VIET NAM Doc lap - Tu do - Hanh phuc So: J b /PCHT-TC& NS V/v thong bao ket qua thi nang bac lirong dot 2 nam 2016

More information

Phục hồi chức năng bệnh nhân liệt nửa người do tai biến mạch máu não

Phục hồi chức năng bệnh nhân liệt nửa người do tai biến mạch máu não Cao D ing Y te Plu'i Thp - Tlur vi?n PGS.TS. BSCC TRAN VAN CHUONG PHUC Hdl CH LfC NANG b n h n h a n l i t n u a n g u o i D O T A I B IE N M A C H M A U N A O NHA XUAT BAN Y HOC Ha Noi - 2010 PGS. TS.

More information

Ngân hàng câu hỏi thi, kiểm tra môn những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin

Ngân hàng câu hỏi thi, kiểm tra môn những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin TS. PHAM VAN SINH (Chu bien) NGAN HANG CAU HOI THI, KlfeM TRA MON NHUNG NGUYEN LY C(T BAN CUA CHU NGHIA MAC - LENIN (Dung lam tai lieu tham khao phuc vu thi, kiem tra cho cac trirang dai hoc, cao d^ng)

More information

Lời cảm ơn TÔI XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN Tiến sỹ Hartmut Morgenroth người đã tích cực đồng hành và giúp đỡ tôi thực hiện cuốn sách này bằng những đóng góp

Lời cảm ơn TÔI XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN Tiến sỹ Hartmut Morgenroth người đã tích cực đồng hành và giúp đỡ tôi thực hiện cuốn sách này bằng những đóng góp Lời cảm ơn TÔI XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN Tiến sỹ Hartmut Morgenroth người đã tích cực đồng hành và giúp đỡ tôi thực hiện cuốn sách này bằng những đóng góp chuyên môn của mình. Chúng tôi cùng nhau chuẩn bị

More information

Viện nghiên cứu Phật học

Viện nghiên cứu Phật học Mục lục Lời nói đầu CHƯƠNG I Phần dẫn luận: Khái quát về 5 việc của Đại Thiên và phương pháp nghiên cứu CHƯƠNG II Thảo luận về những nguồn tư liệu liên quan đến Đại Thiên và 5 việc của ông 1. Vấn đề văn

More information

H

H H.T. THÍCH TRÍ THỦ Chủ trương LÊ MẠNH THÁT Chủ biên TỰ ĐIỂN BÁCH KHOA PHẬT GIÁO VIỆT NAM A Tập II Từ A Di Đà (Tịnh Độ Giáo) đến A Di Đà Tự Phật Lịch 2548 TL 2004 Lời Tựa Từ điển BÁCH KHOA PHẬT GIÁO VIỆT

More information

Mục lục TỦ SÁCH PHẬT HỌC TỪ QUANG TẬP 9 Tháng 7 năm 2014 (PL. 2558) TRONG TẬP NÀY: Chánh Trí : Đại Trai đàn Chùa Xá Lợi Pháp sư Diễn Bồi : Nhơn quả củ

Mục lục TỦ SÁCH PHẬT HỌC TỪ QUANG TẬP 9 Tháng 7 năm 2014 (PL. 2558) TRONG TẬP NÀY: Chánh Trí : Đại Trai đàn Chùa Xá Lợi Pháp sư Diễn Bồi : Nhơn quả củ T Ủ SÁCH PHẬ T HỌ C - T Ừ QUANG TẬ P 9 1 Mục lục TỦ SÁCH PHẬT HỌC TỪ QUANG TẬP 9 Tháng 7 năm 2014 (PL. 2558) TRONG TẬP NÀY: Chánh Trí : Đại Trai đàn Chùa Xá Lợi Pháp sư Diễn Bồi : Nhơn quả của Phật pháp

More information

CONG TY CP NHI/A BINH MINH CQNG HOA XA HQI CHU NGHIA VlfT NAM Doc lap -T ir d o - Hanh phuc NGHIQUYET Tp. H6 Chi Mink, ngay 20/4/2018 DAI HQI CO DONG

CONG TY CP NHI/A BINH MINH CQNG HOA XA HQI CHU NGHIA VlfT NAM Doc lap -T ir d o - Hanh phuc NGHIQUYET Tp. H6 Chi Mink, ngay 20/4/2018 DAI HQI CO DONG CONG TY CP NHI/ BINH MINH CQNG HO X HQI CHU NGHI VlfT NM Doc lap -T ir d o - Hanh phuc NGHIQUYET Tp. H6 Chi Mink, ngay 20/4/2018 DI HQI CO DONG THUONG NIEN NM 2018 - Can cu Luat Doanh nghiep so 68/2014/QH13

More information

PwC 2

PwC 2 www.pwc.com/vn Sổ tay thuế Việt Nam 2016 PwC 1 PwC 2 Mục Lục Hệ Thống Thuế Tổng quan 5 Thuế Thu Nhập Doanh Nghiệp ( TNDN ) 7 Thuế suất Ưu đãi thuế TNDN Xác định thu nhập chịu thuế TNDN Các khoản chi không

More information

Quán Vô Lượng Thọ Phật Kinh Sớ Sao Diễn Nghĩa 觀無量壽佛經 疏鈔演義 Chủ giảng: Lão pháp sư Thích Tịnh Không Chuyển ngữ: Bửu Quang Tự đệ tử Như Hòa Giảo chánh: Minh Tiến, Đức Phong và Huệ Trang Quán Vô Lượng Thọ

More information

Eyes of Compassion Relief Organization Ngày Nhận Check Date Tỉnh bang Province USD CAD VND Người Đóng Góp - Benefactor Chuyển tiền 16/01/2017 Transfer

Eyes of Compassion Relief Organization Ngày Nhận Check Date Tỉnh bang Province USD CAD VND Người Đóng Góp - Benefactor Chuyển tiền 16/01/2017 Transfer Eyes of Compassion Relief Organization Ngày Nhận Check Date Tỉnh bang Province USD CAD VND Người Đóng Góp - Benefactor Chuyển tiền 16/01/2017 Transfer date Rate: 22735 20-Dec-16 Phac Nguyen CA 400.00 23-Dec-16

More information

The Sutra of the Past Vows of Earth Store Bodhisattva

The Sutra of the Past Vows of Earth Store Bodhisattva Câ m Nang Thiê n I: Tư Ho c Thiê n Thi ch Vi nh Ho a LƯ SƠN TƯ Lu Mountain Temple 7509 Mooney Drive Rosemead, CA 91770 USA Tel: (626) 280-8801 Xuâ t ba n lâ n thư nhâ t, ISBN 978-0-9835279-6-1 Copyright:

More information

Danh Sách Mã Dự Thưởng Chương Trình Bốc Thăm May Mắn Tháng 6/2018 Mã số dự thưởng cho Khách hàng tham gia chương trình bốc thăm may mắn tháng 6/2018 L

Danh Sách Mã Dự Thưởng Chương Trình Bốc Thăm May Mắn Tháng 6/2018 Mã số dự thưởng cho Khách hàng tham gia chương trình bốc thăm may mắn tháng 6/2018 L Danh Sách Mã Dự Thưởng Chương Trình Bốc Thăm May Mắn Tháng 6/2018 Mã số dự thưởng cho Khách hàng tham gia chương trình bốc thăm may mắn tháng 6/2018 Lucky draw entries for Lucky Draw Program for cycle

More information

Liêt Tử Và Dương Tử

Liêt Tử Và Dương Tử Liêt Tử Và Dương Tử Tác giả: Thể loại: Trung Hoa Website: Date: 24-October-2012 Trang 1/54 NHÂN VẬT LIỆT NGỰ KHẤU Trước hết về bản thân Liệt tử, có một số học giả còn nghi ngờ. Như Cao Tự Tôn (thế kỉ XII),

More information

BO CONG AN CONG HOA XA HOI CHTJ NGHIA VIET NAM Boc lap - Tu 1 do - Hanh phiic S6: 213 /TTr-BCA-A61 Ha Not, ngay 26 thdng 6 ndm 2013 TO? TRINH ^ f Ve d

BO CONG AN CONG HOA XA HOI CHTJ NGHIA VIET NAM Boc lap - Tu 1 do - Hanh phiic S6: 213 /TTr-BCA-A61 Ha Not, ngay 26 thdng 6 ndm 2013 TO? TRINH ^ f Ve d BO CONG AN CONG HOA XA HOI CHTJ NGHIA VIET NAM Boc lap - Tu 1 do - Hanh phiic S6: 213 /TTr-BCA-A61 Ha Not, ngay 26 thdng 6 ndm 2013 TO? TRINH ^ f Ve dy an Luat Nhap canh, xuat canh, cu tru cua ngiroi nircrc

More information

LỜI GIỚI THIỆU TÂM LÝ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN I - VÒNG QUAY ĐẦU CƠ II - SUY LUẬN NGƯỢC VÀ NHỮNG HỆ LỤY III - HỌ IV - HẪM LẪN GIỮA HIỆN TẠI VÀ TƯƠNG LAI

LỜI GIỚI THIỆU TÂM LÝ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN I - VÒNG QUAY ĐẦU CƠ II - SUY LUẬN NGƯỢC VÀ NHỮNG HỆ LỤY III - HỌ IV - HẪM LẪN GIỮA HIỆN TẠI VÀ TƯƠNG LAI LỜI GIỚI THIỆU TÂM LÝ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN I - VÒNG QUAY ĐẦU CƠ II - SUY LUẬN NGƯỢC VÀ NHỮNG HỆ LỤY III - HỌ IV - HẪM LẪN GIỮA HIỆN TẠI VÀ TƯƠNG LAI - DỰ BÁO V -NHẦM LẪN GIỮA CÁI RIÊNG VÀ CÁI CHUNG VI

More information

Titelliste Vietnamesisch No. Title Singer 3664 Adam va Eve Nhac ngoai quoc 3018 Ai ve song Tuong Thong Dat 3193 Ai dua em ve Nguyen anh Ai cho

Titelliste Vietnamesisch No. Title Singer 3664 Adam va Eve Nhac ngoai quoc 3018 Ai ve song Tuong Thong Dat 3193 Ai dua em ve Nguyen anh Ai cho No. Title Singer 3664 Adam va Eve Nhac ngoai quoc 3018 Ai ve song Tuong Thong Dat 3193 Ai dua em ve Nguyen anh 9 3435 Ai cho toi tinh yeu Truc Phuong 3440 Ai biet Nhac ngoai quoc 3444 Ai cho toi tinh yeu

More information

Hình này cho thấy, từ giáp cốt văn đến kim văn, đại triện đều là dưới mái nhà có hình con heo. Tiểu triện và lệ thư có bộ 宀 (miên, nghĩa là mái nhà),

Hình này cho thấy, từ giáp cốt văn đến kim văn, đại triện đều là dưới mái nhà có hình con heo. Tiểu triện và lệ thư có bộ 宀 (miên, nghĩa là mái nhà), Gia đình, gia thất Hội Đồng Giám Mục Việt Nam ấn định đường hướng mục vụ cho Giáo Hội tại Việt Nam trong năm 2014 là năm Tân Phúc-Âm-Hoá đời sống gia đình. Logo năm gia đình của Tổng Giáo Phận Tp.HCM là

More information

Quy tắc mô tả tài liệu thư viện

Quy tắc mô tả tài liệu thư viện 0000023981 u EN THI KIM LOAN (Chu bien) HI HANH, LE THI NGUYET a * a a QUY TAC MO TA TAI LIEU THU5VIEN I a t NHA XUAT BAN THONG TIN VA TRUYEN THONG ThS. N G U Y E N THI KIM LO AN (Chu bien) PH A M TH I

More information

Khoa học xã hội và nhân văn: mười năm đổi mới và phát triển

Khoa học xã hội và nhân văn: mười năm đổi mới và phát triển r- 5. PHAM TAT DONG (C h u b ie n ) CK.0 0 0 0 0 6 0 0 3 9 Miroi n a m DDI MOI VA PHAT TRIEN n h A x u a t b a n k h o a h o c XA HOl HA NOl-1997 GS. PHAM TAT DONG (Chii bien) KHOA HOC XA HOI VA NHAN VAN

More information

UBND TINH SON LA SO' GIAO DUC VA BAO TAO CONG HO A XA H0I CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Ttr do - Hanh phuc S6: 1341/KH-SGDDT Son La, ngay 28 thdng 9 na

UBND TINH SON LA SO' GIAO DUC VA BAO TAO CONG HO A XA H0I CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Ttr do - Hanh phuc S6: 1341/KH-SGDDT Son La, ngay 28 thdng 9 na UBND TINH SON LA SO' GIAO DUC VA BAO TAO CONG HO A XA H0I CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Ttr do - Hanh phuc S6: 1341/KH-SGDDT Son La, ngay 28 thdng 9 nam 2018 KE HOACH Boi duong thuong xuyen can bo quan

More information

font chữ Arial Unicode MS Standard hoặc Chu Nom Minh download ở đây: (arialuni.rar, độ lớn 13MB) hoặc (taifont.zip, độ lớn 5.3MB). Nói đến Kinh dịch d

font chữ Arial Unicode MS Standard hoặc Chu Nom Minh download ở đây: (arialuni.rar, độ lớn 13MB) hoặc (taifont.zip, độ lớn 5.3MB). Nói đến Kinh dịch d Kinh dịch - Đạo của người quân tử Nguyễn Hiến L ê Mục lục Lời nói đầu Lời nói đầu của Nguyễn Hiến Lê Chương 1 : NGUỒN GỐC KINH DỊCH VÀ NỘI DUNG PHẦN KINH Chương 2 : NỘI DUNG PHẦN TRUYỆN Chương 3 : CÁC

More information

Luật hải quan Việt Nam và quốc tế

Luật hải quan Việt Nam và quốc tế TRl/CSNG DAI HOC KINH TE Q U O C DAN KHOA THLfflNG MAI VA KINH TE QUOC TE' Chu bien: PGS. TS. NGUYEN THlTA LOC WIMAN (XMf; NHA XUAT BAN DAI HOC KINH TE Q UO C DAN TRLTCJNG DAI HOC KINH TE QUOC DAN KHOA

More information

Microsoft Word - GKPH I net.doc

Microsoft Word - GKPH I net.doc GIÁO KHOA PHẬT HỌC cấp một Nguyên tác Hán ngữ của PHƯƠNG LUÂN cư sĩ Cư sĩ HẠNH CƠ dịch và biên soạn bổ túc 1 GIÁO KHOA PHẬT HỌC Cấp Một (Sơ Cấp Phật Học Giáo Bản nguyên tác Hán ngữ của cư sĩ Phương Luân,

More information

Ban đầu, con tập dùng hạnh lắng nghe, để tư duy phân biệt tốt xấu, động tĩnh Sau đó tu tập quán chiếu vào tánh nghe không phân biệt, quên hẵn tiếng ng

Ban đầu, con tập dùng hạnh lắng nghe, để tư duy phân biệt tốt xấu, động tĩnh Sau đó tu tập quán chiếu vào tánh nghe không phân biệt, quên hẵn tiếng ng Sự Giác Ngộ và Hóa độ của Bồ tát Quán Thế Âm qua Triết lý Tánh Không - Bát Nhã I-Duyên khởi: Trong nhiều bộ kinh của Phật giáo Đại thừa, có nói về Bồ tát Quán Thế Âm; một vị Bồ tát luôn luôn khởi lòng

More information

Luatsd: QUOCHOI /2013/QH13 CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Ty do - Hanh phuc LUAT NHAP CANH, XUAT CANH, ClT TRU CUA NGlTOtt NlTCfC NGOAI

Luatsd: QUOCHOI /2013/QH13 CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Ty do - Hanh phuc LUAT NHAP CANH, XUAT CANH, ClT TRU CUA NGlTOtt NlTCfC NGOAI Luatsd: QUOCHOI /2013/QH13 CONG HOA XA HOI CHU NGHIA VIET NAM Doc lap - Ty do - Hanh phuc LUAT NHAP CANH, XUAT CANH, ClT TRU CUA NGlTOtt NlTCfC NGOAI TAI VIET NAM Can cu Hien phdp nude Cong hoa xd hoi

More information

Số 76 Bản Tin Thế Đạo ngày

Số 76 Bản Tin Thế Đạo ngày Baûn Tin Theá Ñaïo Soá 76 ngaøy 19-3-2017 TIN ÚC CHÂU: Tường Trình thành lập Điện Thờ Phật Mẫu tạm tại Châu Đạo Victoria, Melbourne, Úc Châu Điện Thờ Phật Mẫu theo mô hình mẫu số 3 do Hội Thánh thiết kế

More information

2 TỰ THẮP ĐUỐC MÀ ĐI Kỉnh nguyện hồi hướng cho âm siêu dương thới, quốc thái dân an, đạo pháp trường lưu, chánh giáo hoằng dương, vạn linh thức tỉnh h

2 TỰ THẮP ĐUỐC MÀ ĐI Kỉnh nguyện hồi hướng cho âm siêu dương thới, quốc thái dân an, đạo pháp trường lưu, chánh giáo hoằng dương, vạn linh thức tỉnh h ĐẠI ĐẠO TAM KỲ PHỔ ĐỘ T H I Ệ N Q U A N G TỰ THẮP ĐUỐC MÀ ĐI IN LẦN THỨ NHẤT Nhà xuất bản San Martin, California, USA Vía Đức Quan Âm 19-9 Giáp Ngọ (2014) 2 TỰ THẮP ĐUỐC MÀ ĐI Kỉnh nguyện hồi hướng cho

More information