????

Transcription

1 鄧陳琨著 天地風塵紅顏多屯悠悠彼蒼兮誰造因鼓鼙聲動長城月 5 烽火影照甘泉雲九重按劍起當席半夜飛檄傳將軍清平三百年天下從此戎衣屬武臣 10 使星天門催曉發行人重法輕離別弓箭兮在腰妻孥兮別袂獵獵旌旗兮出塞愁 15 喧喧簫鼓兮辭家怨有怨兮分攜有愁兮契闊良人二十吳門豪投筆硯兮事弓刀 20 直把連城獻明聖願將尺劍斬天驕丈夫千里志馬革泰山一擲輕鴻毛便辭閨閫從征戰 25 西風鳴鞭出渭橋 一 亂時 1. Loạn Thời Thiên địa phong trần Hồng nhan đa truân Du du bỉ thương hề thuỳ tạo nhân Cổ bề thanh động Trường Thành nguyệt Phong hỏa ảnh chiếu Cam Tuyền vân Cửu trùng án kiếm khởi đương tịch Bán dạ phi hịch truyền tướng quân Thanh bình tam bách niên thiên hạ Tùng thử nhung y thuộc vũ thần Sứ tinh thiên môn thôi hiểu phát Hành nhân trọng pháp khinh ly biệt Cung tiễn hề tại yêu Thê noa hề biệt khuyết Liệp liệp tinh kỳ hề xuất tái sầu Huyên huyên tiêu cổ hề từ gia oán Hữu oán hề phân huề Hữu sầu hề khế khoát Lương nhân nhị thập Ngô môn hào Đầu bút nghiên hề sự cung đao Trực bả liên thành hiến minh thánh Nguyện tương xích kiếm trảm thiên kiêu Trượng phu thiên lý chí mã cách Thái Sơn nhất trịch khinh hồng mao Tiện từ khuê khổn tùng chinh chiến Tây phong minh tiên xuất Vỵ kiều Viện Việt Học 院越學 - 1 -

2 渭橋頭清水溝清水邊青草途送君處兮心悠悠君登途兮妾恨不如駒 30 君臨流兮妾恨不如舟清清有流水不洗妾心愁青青有芳草不忘妾心憂 35 語復語兮執君手步一步兮牽君襦妾心隨君似明月君心萬里千山箭擲離杯兮舞龍泉 40 橫征槊兮指虎穴云隨介子獵樓蘭笑向蠻溪談馬援君穿壯服紅如霞君騎驍馬白如雪 45 驍馬兮鸞鈴征鼓兮人行須臾中兮對面頃刻裡兮分程分程兮河梁 50 徘徊兮路旁路旁一望兮旆央央前車兮北細柳後騎兮西長楊騎車相擁君臨塞 55 楊柳那知妾斷腸去去落梅聲漸遠行行征旆色何忙望雲去兮郎別妾望山歸兮妾思郎 二 出征 2. Xuất Chinh Vỵ kiều đầu thanh thuỷ câu Thanh thuỷ biên thanh thảo đồ Tống quân xứ hề tâm du du Quân đăng đồ hề thiếp hận bất như câu Quân lâm lưu hề thiếp hận bất như chu Thanh thanh hữu lưu thuỷ Bất tẩy thiếp tâm sầu Thanh thanh hữu phương thảo bất vong thiếp tâm ưu Ngữ phục ngữ hề chấp quân thủ Bộ nhất bộ hề khiên quân nhu Thiếp tâm tuỳ quân tự minh nguyệt Quân tâm vạn lý Thiên Sơn tiễn Trịch ly bôi hề vũ Long Tuyền Hoành chinh sáo hề chỉ hổ huyệt Vân tuỳ Giới Tử liệp Lâu Lan Tiếu hướng Man Khê đàm Mã Viện Quân xuyên trang phục hồng như hà Quân kỵ kiêu mã bạch như tuyết Kiêu mã hề loan linh Chinh cổ hề nhân hành Tu du trung hề đối diện Khoảnh khắc lý hề phân trình Phân trình hề hà lương Bồi hồi hề lộ bàng Lộ bàng nhất vọng hề bái ương ương Tiền xa hề Bắc Tế Liễu, Hậu kỵ hề Tây Trường Dương Kỵ xa tương ủng quân lâm tái Dương liễu na tri thiếp đoạn trường Khứ khứ lạc mai thanh tiệm viễn Hành hành chinh bái sắc hà mang Vọng vân khứ hề lang biệt thiếp Vọng sơn quy hề thiếp tư lang Viện Việt Học 院越學 - 2 -

3 60 郎去程兮濛雨外妾歸處兮昨夜房歸去兩回顧雲青兮山蒼郎顧妾兮咸陽 65 妾顧郎兮瀟湘瀟湘煙阻咸陽樹咸陽樹隔瀟湘江相顧不相見青青陌上桑 70 陌上桑陌上桑妾意君心誰短長 Lang khứ trình hề mông vũ ngoại Thiếp quy xứ hề tạc dạ phòng Quy khứ lưỡng hồi cố Vân thanh hề sơn thương Lang cố thiếp hề Hàm Dương Thiếp cố lang hề Tiêu Tương Tiêu Tương yên trở Hàm Dương thụ Hàm Dương thụ cách Tiêu Tương giang Tương cố bất tương kiến Thanh thanh mạch thượng tang Mạch thượng tang mạch thượng tang Thiếp ý quân tâm thuỳ đoản trường 自從別後風沙隴明月知君何處宿古來征戰場 75 萬里無人屋風熬熬兮打得人顏憔水深深兮怯得馬蹄縮戍夫枕鼓臥龍沙戰士抱鞍眠虎陸 80 今朝漢下白登城明日胡窺青海曲青海曲青山高復低青山前青溪斷復續青山上雪蒙頭 85 青溪下水沒腹可憐多少鐵衣人思歸當此愁顏蹙錦帳君王知也無艱難誰為畫征夫 90 料想良人經歷處蕭關角瀚海隅霜村雨店 三 悲懼 3. Bi Cụ Tự tùng biệt hậu phong sa lũng Minh nguyệt tri quân hà xứ túc Cổ lai chinh chiến trường Vạn lý vô nhân ốc Phong ngao ngao hề đả đắc nhân nhan tiều Thuỷ thâm thâm hề khiếp đắc mã đề súc Thú phu chẩm cổ ngọa Long sa Chiến sĩ bão yên miên hổ lục Kim triêu Hán há Bạch Đăng thành Minh nhật Hồ khuy Thanh Hải khúc Thanh Hải khúc thanh sơn cao phục đê Thanh sơn tiền thanh khê đoạn phục tục Thanh sơn thượng tuyết mông đầu Thanh khê hạ thuỷ một phúc Khả liên đa thiểu thiết y nhân Tư quy đương thử sầu nhan xúc Cẩm trướng quân vương tri dã vô Gian nan thuỳ vị họa chinh phu Liệu tưởng lương nhân kinh lịch xứ Tiêu Quan giác hãn hải ngung. Sương thôn vũ điếm Viện Việt Học 院越學 - 3 -

4 虎落蛇區風餐露宿 95 雪脛冰鬚登高望雲色安復不生愁自從別後東南徼東南知君戰何道 100 古來征戰人性命輕如草鋒刃下溫溫挾纊主恩深時刻中歷歷橫戈壯士夭祈山舊塚月茫茫 105 淝水新墳風裊裊風裊裊空吹死士魂月茫茫曾照征夫貌征夫貌兮誰丹青死士魂兮誰哀弔 110 可憐爭鬪舊江山行人過此情多少古來征戰幾人還班超歸時鬢已斑料想良人馳騁外 115 三尺劍一戎鞍秋風沙草明月關山馬頭鳴鏑城上緣竿 120 功名百忙裏勞苦未應閒 Hổ lạc xà khu Phong xan lộ túc Tuyết hĩnh băng tu Đăng cao vọng vân sắc An phục bất sinh sầu Tự tùng biệt hậu Ðông Nam kiếu Đông Nam tri quân chiến hà đạo Cổ lai chinh chiến nhân Tính mệnh khinh như thảo Phong nhận hạ ôn ôn hiệp khoáng chủ ân thâm Thời khắc trung lịch lịch hoành qua tráng sĩ yểu Kỳ sơn cựu trủng nguyệt mang mang Phì thuỷ tân phần phong niểu niểu Phong niểu niểu không xuy tử sĩ hồn Nguyệt mang mang tằng chiếu chinh phu mạo Chinh phu mạo hề thuỳ đan thanh Tử sĩ hồn hề thuỳ ai điếu Khả liên tranh đấu cựu giang sơn Hành nhân quá thử tình đa thiểu Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hoàn Ban Siêu quy thời mấn dĩ ban Liệu tưởng lương nhân trì sính ngoại Tam xích kiếm nhất nhung yên Thu phong sa thảo Minh nguyệt quan sơn Mã đầu minh đích Thành thượng duyên can Công danh bách mang lý Lao khổ vị ưng nhàn Viện Việt Học 院越學 - 4 -

5 勞與閒誰與言君在天涯妾倚門倚門固妾今生分 125 天涯豈君平生魂自信相隨魚水伴那堪相隔水雲村妾身不想為征婦君身豈學為王孫 130 何事江南與江北令人愁曉更愁昏一個是風流少年客一個是深閨少年婚可堪兩年少 135 千里各寒暄憶昔與君相別時柳條猶未囀黃鸝問君何日歸君約杜鵑啼 140 杜鵑已逐黃鸝老青柳樓前語鷾鴯憶昔與君相別中雪梅猶未識東風問君何日歸 145 君指桃花紅桃花已伴東風去老梅江上又芙蓉與我約何所乃約隴西岑 150 日中兮不來墜葉兜我簪竚立空涕泣荒邨喧午禽與我約何所 四 懷想 4. Hoài Tưởng Lao dữ nhàn thuỳ dữ ngôn Quân tại thiên nhai, thiếp ỷ môn Ỷ môn cố thiếp kim sinh phận Thiên nhai khởi quân bình sinh hồn Tự tín tương tuỳ ngư thuỷ bạn Na kham tương cách thuỷ vân thôn Thiếp thân bất tưởng vi chinh phụ Quân thân khởi học vi vương tôn Hà sự giang Nam dữ giang Bắc Linh nhân sầu hiểu cánh sầu hôn Nhất cá thị phong lưu thiếu niên khách Nhất cá thị thâm khuê thiếu niên hôn Khả kham lưỡng niên thiếu Thiên lý các hàn huyên Ức tích dữ quân tương biệt thời Liễu điều do vị chuyển hoàng ly Vấn quân hà nhật quy Quân ước đỗ quyên đề Đỗ quyên dĩ trục hoàng ly lão Thanh Liễu lâu tiền ngữ ý nhi Ức tích dữ quân tương biệt trung Tuyết mai do vị thức Ðông phong, Vấn quân hà nhật quy Quân chỉ đào hoa hồng Đào hoa dĩ bạn Ðông phong khứ Lão mai giang thượng hựu phù dung Dữ ngã ước hà sở Nãi ước Lũng Tây sầm Nhật trung hề bất lai Trụy diệp đâu ngã trâm Trữ lập không thế khấp Hoang thôn huyên ngọ cầm Dữ ngã ước hà sở Viện Việt Học 院越學 - 5 -

6 155 乃約漢陽橋日晚兮不來谷風吹我袍竚立空涕泣寒江起暮潮 160 昔年寄信勸君回今年寄信勸君來信來人未來楊花零落委蒼苔蒼苔蒼苔又蒼苔 165 一步閒庭百感催昔年回書訂妾期今年回書訂妾歸書歸人未歸紗窗寂寞轉斜暉 170 斜暉斜暉又斜暉十約佳期九度違 五 孤另試將去日從頭數不覺荷錢已三鑄最苦是連年紫塞人 175 最苦是千里黃花戍黃花戍誰無堂上親紫塞人誰無閨中婦有親安可暫相離有婦安能久相負 180 君有老親鬢如霜君有兒郎年且孺老親兮倚門兒郎兮待哺供親餐兮妾為男 185 課子書兮妾為父供親課子此一身傷妾思君今幾度思君昨日兮已過 Nãi ước Hán Dương kiều Nhật vãn hề bất lai Cốc phong xuy ngã bào Trữ lập không thế khấp Hàn giang khởi mộ trào Tích niên ký tín khuyến quân hồi Kim niên ký tín khuyến quân lai Tín lai nhân vị lai Dương hoa linh lạc uỷ thương đài Thương đài thương đài hựu thương đài Nhất bộ nhàn đình bách cảm thôi Tích niên hồi thư đính thiếp kỳ Kim niên hồi thư đính thiếp quy Thư quy nhân vị quy Sa song tịch mịch chuyển tà huy Tà huy tà huy hựu tà huy Thập ước giai kỳ cửu độ vi 5. Cô Lánh Thí tương khứ nhật tùng đầu sổ Bất giác hà tiền dĩ tam chú Tối khổ thị liên niên tử tái nhân Tối khổ thị thiên lý hoàng hoa thú Hoàng hoa thú thuỳ vô đường thượng thân Tử tái nhân thuỳ vô khuê trung phụ Hữu thân an khả tạm tương ly Hữu phụ an năng cửu tương phụ Quân hữu lão thân mấn như sương Quân hữu nhi lang niên thả nhụ Lão thân hề ỷ môn Nhi lang hề đãi bộ Cung thân xan hề thiếp vi nam Khóa tử thư hề thiếp vi phụ Cung thân khóa tử thử nhất thân Thương thiếp tư quân kim kỷ độ Tư quân tạc nhật hề dĩ quá Viện Việt Học 院越學 - 6 -

7 思君今年兮又暮 190 君淹留二年三年更四年妾情懷百縷千縷還萬縷安得在君邊訴妾衷腸苦妾有漢宮釵 195 曾是嫁時將送來憑誰寄君子表妾相思懷妾有秦樓鏡曾與郎初相對影 200 憑誰寄君子照妾今孤另妾有鉤指銀手中時相親憑誰寄君子 205 微物寓慇懃妾有搔頭玉嬰兒年所弄憑誰寄君子他鄉幸珍重 210 昔年音信有來時今年音稀信亦稀見雁枉然思塞帛聞霜漫自製綿衣西風欲寄無鴻便 215 天外憐伊雪雨垂雪寒伊兮虎帳雨冷伊兮狼幃寒冷般般苦天外可憐伊 220 錦字題詩封更展金錢問卜信還疑 六 望想 Tư quân kim niên hề hựu mộ Quân yêm lưu nhị niên tam niên cánh tứ niên Thiếp tình hoài bách lũ thiên lũ hoàn vạn lũ An đắc tại quân biên Tố thiếp trung trường khổ Thiếp hữu Hán cung thoa Tằng thị giá thời tương tống lai Bằng thuỳ ký quân tử Biểu thiếp tương tư hoài Thiếp hữu Tần lâu kính Tằng dữ lang sơ tương đối ảnh Bằng thùy ký quân tử Chiếu thiếp kim cô lánh Thiếp hữu câu chỉ ngân Thủ trung thời tương thân Bằng thuỳ ký quân tử Vi vật ngụ ân cần Thiếp hữu tao đầu ngọc Anh nhi niên sở lộng Bằng thuỳ ký quân tử Tha hương hạnh trân trọng 6. Vọng Tưởng Tích niên âm tín hữu lai thời Kim niên âm hy tín diệc hy Kiến nhạn uổng nhiên tư tái bạch Văn sương mạn tự chế miên y Tây phong dục ký vô hồng tiện Thiên ngoại liên y tuyết vũ thuỳ Tuyết hàn y hề hổ trướng Vũ lãnh y hề lang vi Hàn lãnh ban ban khổ Thiên ngoại khả liên y Cẩm tự đề thi phong cánh triển Kim tiền vấn bốc tín hoàn nghi Viện Việt Học 院越學 - 7 -

8 幾度黃昏時重軒人獨立幾回明月夜單枕鬢斜攲不關酖與酣惛惛人似醉 225 不關愚與惰懵懵意如癡簪斜委鬌髼無奈裙褪柔腰瘦不支晝沈沈午院行如墜夕悄悄湘簾捲又垂 230 簾外窺日出枝頭無鵲報簾中坐夜來心事只燈知燈知若無知妾悲只自悲 七 愁悶 悲又悲兮更無言 235 燈花人影總堪憐咿喔雞聲通五夜披拂槐陰度八磚愁似海刻如年 240 強燃香花魂消檀炷下強臨鏡玉筋墜菱花前強援琴指下驚停鸞鳳柱強調瑟曲中悲遏鴛鴦絃此意春風若肯傳 245 千金借力寄燕然燕然未能傳憶君迢迢兮路如天天遠未易通憶君悠悠兮思何窮 250 懷人處傷心胸樹葉青霜裡蛩聲細雨中霜斧殘兮楊柳雨鋸損兮梧桐 Kỷ độ hoàng hôn thời trùng hiên nhân độc lập Kỷ hồi minh nguyệt dạ đơn chẩm mấn tà khi Bất quan trầm dữ hàm hôn hôn nhân tự tuý Bất quan ngu dữ nọa mộng mộng ý như si Trâm tà uỷ đoả bồng vô nại Quần thối nhu yêu sấu bất chi Trú trầm trầm ngọ viện hành như truỵ Tịch tiêu tiêu tương liêm quyển hựu thuỳ Liêm ngoại khuy nhật xuất chi đầu vô thước báo Liêm trung tọa dạ lai tâm sự chỉ đăng tri Đăng tri nhược vô tri Thiếp bi chỉ tự bi 7. Sầu Muộn Bi hựu bi hề cánh vô ngôn Đăng hoa nhân ảnh tổng kham liên Y ốc kê thanh thông ngũ dạ Phi phất hòe âm độ bát chuyên Sầu tự hải Khắc như niên Cưỡng nhiên hương hoa hồn tiêu đàn chú hạ Cưỡng lâm kính ngọc cân trụy lăng hoa tiền Cưỡng viện cầm chỉ hạ kinh đình loan phượng trụ Cưỡng điều sắt khúc trung bi yết uyên ương huyền Thử ý xuân phong nhược khẳng truyền Thiên kim tá lực ký Yên Nhiên Yên Nhiên vị năng truyền Ức quân thiều thiều hề lộ như thiên Thiên viễn vị dị thông Ức quân du du hề tứ hà cùng Hoài nhân xứ thương tâm hung Thụ diệp thanh sương lý Cùng thanh tế vũ trung Sương phủ tàn hề dương liễu Vũ cứ tổn hề ngô đồng Viện Việt Học 院越學 - 8 -

9 255 鳥返高舂露下低叢寒垣候虫遠寺曉鐘蟋蟀數聲雨 260 芭蕉一院風風裂紙窗穿帳隙月移花影上簾櫳花前月照月自白月下花開花自紅 265 月花花月兮影重重花前月下兮心忡忡 八 失望 千般懶萬事慵慵女工錦軸恥拋鴛對偶慵婦巧金針羞刺蝶雌雄 270 慵粧對曉空施粉慵語終朝悶倚窗倚窗倚窗復倚窗郎君去兮誰為容誰為容兮空盤桓 275 郎君去兮隔重關何啻天帝孫冷落泣銀渚何啻姮娥婦凄凉坐廣寒藉愁兮為枕煮悶兮為餐 280 欲將酒制愁愁重酒無力欲將花解悶悶壓花無顏愁悶總為愁悶誤悶愁化作九泉灘試瓊笙兮不成響 285 抱銀箏兮不忍彈思遠塞兮行路難念征夫兮囊索單 Điểu phản cao thung Lộ há đê tùng Hàn viên hậu trùng Viễn tự hiểu chung Tất suất sổ thanh vũ Ba tiêu nhất viện phong Phong liệt chỉ song xuyên trướng khích Nguyệt di hoa ảnh thướng liêm lung Hoa tiền nguyệt chiếu nguyệt tự bạch Nguyệt hạ hoa khai hoa tự hồng Nguyệt hoa hoa nguyệt hề ảnh trùng trùng Hoa tiền nguyệt hạ hề tâm xung xung 8.Thất Vọng Thiên ban lãn vạn sự dung Dung nữ công cẩm trục sỉ phao uyên đối ngẫu Dung phụ xảo kim châm tu thích điệp thư hùng Dung trang đối hiểu không thi phấn Dung ngữ chung triêu muộn ỷ song Ỷ song ỷ song phục ỷ song Lang quân khứ hề thuỳ vi dung Thuỳ vi dung hề không bàn hoàn Lang quân khứ hề cách trùng quan Hà thí Thiên đế tôn lãnh lạc khấp Ngân Chử Hà thí Hằng Nga phụ thê lương tọa Quảng Hàn Tạ sầu hề vi chẩm Chử muộn hề vi xan Dục tương tửu chế sầu sầu trọng tửu vô lực Dục tương hoa giải muộn muộn áp hoa vô nhan Sầu muộn tổng vi sầu muộn ngộ Muộn sầu hóa tác cửu tuyền than Thí quỳnh sanh hề bất thành hưởng Bão ngân tranh hề bất nhẫn đàn Tư viễn tái hề hành lộ nan Niệm chinh phu hề nang tác đơn Viện Việt Học 院越學 - 9 -

10 鵑聲啼落關情淚樵鼓敲殘帶憊肝 290 不勝憔悴形骸軟始覺睽離滋味酸 滋味酸兮酸更辛酸辛端的為良人為良人兮雙妾淚 295 為良人兮隻妾身妾身不到君征帳妾淚不到君征巾惟有夢魂無不到尋君夜夜到江津 300 尋君兮陽台路會君兮湘水濱記得幾番歡會處無非一枕夢中春此身反恨不如夢 305 隴水函關與子親夢去每憎驚更斷夢回又慮幻非真惟有寸心真不斷未嘗頃刻少離君 310 心不離君未見君凭高幾度望征輪望君何所見江洲滿白蘋燕草披青縷 315 秦桑染綠雲南來井邑半兵塵落日平沙鷺一群望君何所見官路短長亭 320 雲間吳樹暗 九 望尋 Quyên thanh đề lạc quan tình lệ Tiều cổ xao tàn đái bại can Bất thăng tiều tụy hình hài nhuyễn Thủy giác khuê ly tư vị toan 9. Vọng Tầm Tư vị toan hề toan cánh tân Toan tân đoan đích vị lương nhân Vị lương nhân hề song thiếp lệ Vị lương nhân hề chích thiếp thân Thiếp thân bất đáo quân chinh trướng Thiếp lệ bất đáo quân chinh cân Duy hữu mộng hồn vô bất đáo Tầm quân dạ dạ đáo giang tân Tầm quân hề Dương Đài lộ Hội quân hề Tương thuỷ tân Ký đắc kỷ phiên hoan hội xứ Vô phi nhất chẩm mộng trung xuân. Thử thân phản hận bất như mộng Lũng Thuỷ, Hàm Quan dữ tử thân Mộng khứ mỗi tăng kinh cánh đoạn Mộng hồi hựu lự huyễn phi chân Duy hữu thốn tâm chân bất đoạn Vị thường khoảnh khắc thiểu ly quân Tâm bất ly quân vị kiến quân, Bằng cao kỷ độ vọng chinh luân Vọng quân hà sở kiến Giang châu mãn bạch tần Yên thảo phi thanh lũ Tần tang nhiễm lục vân Nam lai tỉnh ấp bán binh trần Lạc nhật bình sa lộ nhất quần Vọng quân hà sở kiến Quan lộ đoản trường đình Vân gian Ngô thọ ám Viện Việt Học 院越學

11 天際蜀山青北來禾黍半荒城微雨江樓笛一聲望君何所見 325 崆山葉做堆自飛青野雉自舞隔江梅東去煙嵐慘不開西風飄薄鳥聲哀 330 望君何所見河水曲如鉤長空數點雁遠浦一歸舟西去松楸接斷蕪 335 行人微沒隔蒼洲望盡天頭又地頭幾日登樓更下樓凍雲阻盡相思眼何處玉關征戰陬 340 恨無長房縮地術恨無仙子擲巾符有心誠化石無淚可登樓回首長堤楊柳色 345 悔教夫婿覓封侯不識離家千里外君心有似妾心不君心倘與妾心似妾亦於君何怨尤 350 妾心如花常向陽只怕君心如流光流光一去不復照花為流光黃又黃 十 懷疑 Thiên tế Thục sơn thanh Bắc lai hoà thử bán hoang thành Vi vũ giang lâu địch nhất thanh Vọng quân hà sở kiến Không sơn diệp tố đôi Tự phi thanh dã trĩ Tự vũ cách giang mai Đông khứ yên lam thảm bất khai Tây phong phiêu bạc điểu thanh ai Vọng quân hà sở kiến Hà thủy khúc như câu Trường không sổ điểm nhạn, Viễn phố nhất quy châu Tây khứ tùng thu tiếp đoạn vu Hành nhân vi một cách thương châu Vọng tận thiên đầu hựu địa đầu Kỷ nhật đăng lâu cánh há lâu Đống vân trở tận tương tư nhãn Hà xứ Ngọc quan chinh chiến tưu 10. Hoài Nghi Hận vô trường phòng súc địa thuật Hận vô tiên tử trịch cân phù Hữu tâm thành hóa thạch Vô lệ khả đăng lâu Hồi thủ trường đề dương liễu sắc Hối giao phu tế mịch phong hầu. Bất thức ly gia thiên lý ngoại Quân tâm hữu tự thiếp tâm phầu Quân tâm thảng dữ thiếp tâm tự Thiếp diệc ư quân hà oán vưu Thiếp tâm như hoa thường hướng dương Chỉ phạ quân tâm như lưu quang Lưu quang nhất khứ bất phục chiếu Hoa vị lưu quang hoàng hựu hoàng Viện Việt Học 院越學

12 花黃更向誰邊笑 355 流光不肯一迴照黃花卻為流光老黃花老兮落滿墻 Hoa hoàng cánh hướng thuỳ biên tiếu Lưu quang bất khẳng nhất hồi chiếu Hoàng hoa khước vi lưu quang lão Hoàng hoa lão hề lạc mãn tường 十一 憂老 11. Ưu Lão 花落如今經幾霜庭蘭兮已摘 360 江藻兮又芳攝衣步前堂仰目觀天章纖雲時彷彿北斗忽低昂 365 河水翻明滅參躔乍現藏月照兮我床風吹兮我牆玉顏隨年削 370 丈夫猶他方昔為形與影今為參與商君邊雲擁青絲騎妾處苔生嚮屧廊 375 廊內春風日將歇可憐誤盡良時節良時節姚黃魏紫嫁東風良時節織女牛郎會明月昨日未笄西家娘 380 今年已歸東鄰倩可怜兔守一空房年年誤盡良時節良時節兮忽如梭人世青春容易過 385 況復是春悶未消秋恨續況復是合歡更少別愁多 Hoa lạc như kim kinh kỷ sương Đình lan hề dĩ trích Giang tảo hề hựu phương Nhiếp y bộ tiền đường Ngưỡng mục quan thiên chương Tiêm vân thời phảng phất Bắc đẩu hốt đê ngang Hà thuỷ phiên minh diệt Sâm triền sạ hiện tàng Nguyệt chiếu hề ngã sàng Phong xuy hề ngã tường Ngọc nhan tuỳ niên tước Trượng phu do tha phương Tích vi hình dữ ảnh Kim vi Sâm dữ Thương Quân biên vân ủng thanh ty kỵ Thiếp xứ đài sinh Hưởng điệp lang Lang nội xuân phong nhật tương yết Khả liên ngộ tận lương thời tiết Lương thời tiết Diêu hoàng Nguỵ tử giá Ðông phong Lương thời tiết Chức nữ Ngưu lang hội minh nguyệt Tạc nhật vị kê Tây gia nương Kim niên dĩ quy Ðông lân thiến Khả linh thố thủ nhất không phòng Niên niên ngộ tận lương thời tiết Lương thời tiết hề hốt như thoa Nhân thế thanh xuân dung dị qua Huống phục thị xuân muộn vị tiêu thu hận tục Huống phục thị hợp hoan cánh thiểu biệt sầu đa Viện Việt Học 院越學

13 別愁秋恨兩相磨蒲柳青青能幾何空漢惜淚咨嗟 390 只怕白到文君頭空嘆惜只恐花到潘郎鬢浪咨嗟嘆惜何以為顏色猶紅如嫩花咨嗟何以為 395 光陰一擲無回戈咨命薄惜年花紛紛少婦幾成皤香閣重懷陪笑臉花樓尚記解香羅 400 恨天不與人方便底事到今成坎坷坎坷坎坷知奈何為妾嗟兮為君嗟 Biệt sầu thu hận lưỡng tương ma Bồ liễu thanh thanh năng kỷ hà Không thán tích lệ tư ta Chỉ phạ bạch đáo Văn Quân đầu không thán tích Chỉ khủng hoa đáo Phan lang mấn lãng tư ta Thán tích hà dĩ vi Nhan sắc do hồng như nộn hoa Tư ta hà dĩ vi Quang âm nhất trịch vô hồi qua Tư mệnh bạc tích niên hoa Phân phân thiếu phụ kỷ thành bà Hương các trùng hoài bồi tiếu kiểm Hoa lâu thượng ký giải hương la Hận thiên bất dữ nhân phương tiện Để sự đáo kim thành khảm kha Khảm kha khảm kha tri nại hà Vị thiếp ta hề vị quân ta 十二 願約 12. Nguyện Ước 君不見野外雙鴛鴦 405 甘心不忍兩分張又不見樑間雙燕燕白首何曾忘眷戀鶼鶼也無情比翼相隨過一生 410 蛩蛩也無知並驅到老不相違路柳曾傳連理處池蓮亦有並頭時負蟨兮駏驉 415 抱蘿兮菟絲何人生之相違嗟物類之如斯安得在天為比翼鳥 Quân bất kiến dã ngoại song uyên ương Cam tâm bất nhẫn lưỡng phân trương Hựu bất kiến lương giang song yến yến Bạch thủ hà tằng vong quyến luyến Kiêm kiêm dã vô tình Tỷ dực tương tuỳ quá nhất sinh Cùng cùng dã vô tri Tịnh khu đáo lão bất tương vi Lộ liễu tằng truyền liên lý xứ Trì liên diệc hữu tịnh đầu thời Phụ quyết hề cự hư Bão la hề thố ty Hà nhân sinh chi tương vi Ta vật loại chi như tư An đắc tại thiên vi tỷ dực điểu Viện Việt Học 院越學

14 在地為連理枝 420 寧甘死相見不忍生相離雖然死相見曷若生相隨安得君無老日 425 妾常少年願為影兮隨君邊君有行兮影不遠君依光兮妾如願願君許國心如丹 430 願君庇民身如鐵饑來吞下月氏頭渴來飲下單于血 Tại địa vi liên lý chi Ninh cam tử tương kiến Bất nhẫn sinh tương ly Tuy nhiên tử tương kiến Hạt nhược sinh tương tuỳ An đắc quân vô đáo lão nhật Thiếp thường thiếu niên Nguyện vi ảnh hề tuỳ quân biên Quân hữu hành hề ảnh bất viễn Quân y quang hề thiếp như nguyện Nguyện quân hứa quốc tâm như đan Nguyện quân tỳ dân thân như thiết Cơ lai thôn hạ Nhục Chi đầu Khát lai ẫm hạ Thiền Vu huyết 十三 懇求 13. Khẩn Cầu 何幸期門鋒刃中老天著意護英雄 435 護英雄百戰功長驅駟馬靜關東關東關北休傳箭山尾山頭早掛弓捷色旌旗辭塞月 440 凱歌將士背邊風勒詩兮燕然石獻馘兮未央宮未央宮兮向天朝挽銀河兮洗刀弓 445 詞人刪下平淮頌樂府歌傳入漢謠凌煙閣兮秦叔寶麒麟台兮霍嫖姚天長地久茅苴券 450 子蔭妻封爵祿標 Hà hạnh Kỳ môn phong nhẫn trung Lão thiên trước ý hộ anh hùng Hộ anh hùng bách chiến công Trường khu tứ mã tịnh quan Ðông Quan Đông Quan Bắc hưu truyền tiễn, Sơn vĩ sơn đầu tảo quải cung Tiệp sắc tinh kỳ từ tái nguyệt Khải ca tướng sĩ bối biên phong Lặc thi hề Yên Nhiên thạch Hiến quắc hề Vị Ương cung Vị Ương cung hề hướng thiên triều Vãn Ngân hà hề tẩy đao cung Từ nhân san hạ Bình Hoài Tụng Nhạc phủ ca truyền nhập Hán dao Lăng Yên các hề Tần Thúc Bửu Kỳ Lân đài hề Hoắc Phiêu Diêu Thiên trường địa cửu mao thư khoán Tử ấm thê phong tước lộc tiêu Viện Việt Học 院越學

15 有愁兮此日得意兮來時妾非蘇家癡心婦君亦洛陽好男兒 455 歸來倘佩黃金印肯學當年不下機願為君兮解征衣願為君兮捧霞巵為君梳櫛雲鬟髻 460 為君粧點玉臙脂取君看兮舊淚帕訴君聽兮舊情詞舊情詞兮換新聯語新話舊兮酒杯前 465 淺斟兮慢慢底唱兮連連斟不斟兮蒲城釀唱不唱兮紫騮篇願斟九醞兮唱雙聯 470 與君整頓兮舊姻緣交頸成雙到老天償了功名離別債相憐相守太平年太平年願君止戈置 475 若然此別妾何淚將會之期將寄言嗟乎丈夫當如是 Hữu sầu hề thử nhật Đắc ý hề lai thời Thiếp phi Tô gia si tâm phụ Quân diệc Lạc dương hảo nam nhi Quy lai thảng bội hoàng kim ấn Khẳng học đương niên bất há ky Nguyện vi quân hề giải chinh y Nguyện vi quân hề bổng hà chi Vi quân sơ trất vân hoàn kế Vi quân trang điểm ngọc yên chi Thủ quân khan hề cựu lệ phạ Tố quân thính hề cựu tình từ Cựu tình từ hề hoán tân liên Ngữ tân thoại cựu hề tửu bôi tiền Thiển châm hề mạn mạn Đê xướng hề liên liên Châm bất châm hề Bồ thành nhưỡng Xướng bất xướng hề Tử lưu thiên Nguyện châm cửu uấn hề xướng song liên Dữ quân chỉnh đốn hề cựu nhân duyên Giao kỉnh thành song đáo lão thiên Thường liễu công danh ly biệt trái Tương liên tương thủ thái bình niên Thái bình niên nguyện quân chỉ qua trí Nhược nhiên thử biệt thiếp hà lệ Tương hội chi kỳ tương ký ngôn Ta hồ trượng phu đương như thị Viện Việt Học 院越學

16 Chú Thích 1. Các tiểu đề 1-13 và ngắt dòng theo Hoàng Xuân Hãn, Chinh Phụ Ngâm Bị Khảo. 2. Chữ Việt được đánh dấu trên nguyên âm thay vì trên bán âm theo Nguyễn Ðình Hoà và Phạm Văn Hải. Thí dụ 1: Trong chữ hoà, o là bán âm, a là nguyên âm, nếu đánh dấu trên mẫu tự o theo lối xưa: hò-a không phát đúng âm của chữ. Thí dụ 2: Trong chữ hải, a là nguyên âm, i là bán âm; dấu được đánh trên nguyên âm a. Thí dụ 3: Trong chữ thuý, u là bán âm, y là nguyên âm; như thí dụ 1, thú-y không phát đúng âm của chữ. 3. Nguyễn Hữu Vinh chuyển nhập chữ Hán. Nguyễn Phương Lan chuyển nhập chữ Hán-Việt (QN). 4. Lê Văn Ðặng hiệu đính, phối hợp Hán-QN, so với các bản chữ Hán: 隆和號 Long Hoà Hiệu (1902) [tức bản Vũ Hoạt 武活 ]. 柳文堂 Liễu Văn Ðường [tư liệu của Nguyễn Ðình Hoà; bản do Trần Huy Bích chụp từ thư viện SIU; bản do Lê Sơn Thanh chụp từ thư viện gia đình Hoàng Xuân Hãn]. 觀文堂 Quán Văn Ðường [tư liệu của Ðoàn Khoách]. 長盛堂 Trường Thịnh Ðường [bản do Ðặng Thế Kiệt chụp từ thư viện quốc gia Pháp (BNF)]. Hoàng Xuân Hãn, Chinh Phụ Ngâm Bị Khảo, Minh Tân Paris Lạc Thiện, Chinh Phụ Ngâm, Saigon Nguyễn Ðỗ Mục, Dẫn Giải, Tủ sách Tao Ðàn 1942 [Microfilm UW A9941; bản do Trần Huy Bích chụp từ thư viện SIU]. Takeuchi,, Tokyo 1984 [bản do Nguyễn Hữu Vinh chụp từ một thư viện ở Taiwan, bản gốc do Nguyễn Ðình Hoà đề tặng]. Tôn Thất Lương,, Tân Việt Saigon Tự Ðiển tham khảo: Hán Việt Tự Ðiển, Thiều Chửu, Ðuốc Tuệ Hanoi Hán Việt Tự Ðiển, Trần Văn Chánh, Saigon 1999 [do Nguyễn Văn Sâm mang qua Mỹ từ Saigon, gởi tặng] Việt Nam Tự Ðiển, Khai Trí Tiến Ðức Hiệp hội, Văn Mới Saigon Hanoi 1954 [phần thưởng danh dự 1956 của Nguyễn Thị Sinh, trường Gia Long, do Tổng Thống VNCH tặng]. Hán Việt Từ Ðiển, Ðào Duy Anh, Minh Tân Paris 康熙字典 辭海 6. Sửa lỗi: Ðoàn Khoách Nguyễn Hữu Vinh Lê Văn Ðặng Draft 7A Viện Việt Học 院越學